به گزارش خبرگزاری ایمنا، در زندگی مدرن امروزی که سرعت رخداد اتفاقات و پدیده‌های روزمره شدت بیشتری یافته است و با افزایش مشغله‌ها، افراد با فرصت‌های محدودی روبرو هستند، گاهی به بعضی از ابعاد زندگی بی‌توجهی می‌شود و سلامت انسان به خطر می‌افتد، یکی از این ابعاد زندگی توجه به رژیم مصرف و سبک غذایی سالم است که برخی افراد با مصرف خوراکی‌های ناسالم حاوی قند و چربی بالا یا مواد مضر مانند نگهدارنده‌ها آن را به خطر می‌اندازند.
مصرف قند زیاد با دیابت، بیماری قلبی و از همه مهم‌تر چاقی و اضافه وزن در ارتباط است، بر اساس گزارش‌های سازمان جهانی بهداشت، ۱.۹ میلیارد از افراد بزرگسال در سراسر جهان دچار اضافه وزن هستند، مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی قند بالا می‌تواند باعث اعتیاد به قند شود و این موضوع سبب می‌شود در هر زمانی، به‌ویژه در موقعیت‌های استرس‌زا هوس خوردن شیرینی‌جات داشته باشید.
انجمن قلب آمریکا عنوان می‌کند که باید برای پیشگیری از ابتلاء به بیماری قلبی، میزان قند مصرفی خود را در روز محدود کنید، اما برخی از افراد بدون اینکه به سلامتی خود فکر کنند، بیشتر از میزان توصیه شده قند مصرف می‌کنند، شاید اگر مصرف‌کنندگان مواد قندی با عوارض وجود قند بیش از حد در رژیم غذایی آشنا بودند، از مصرف بیش از حد آن صرف‌نظر می‌کردند.
قندها به ذات خود مضر نیستند / انسان بیش از نیمی از انرژی روزانه خود را از مواد قندی به دست می‌آورد
محمد حسن انتظاری، متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص مضرات مصرف مواد قندی اظهار می‌کند: اینکه گفته می‌شود مصرف تمام قندها مضر است، سخنی نادرست است، چراکه انسان بیش از نیمی از انرژی روزانه خود را از مواد قندی به دست می‌آورد، همچنین مواد قندی تنها مختص شکر، شربت، نوشابه، حلوا و چنین خوراکی‌هایی نیست، بلکه در نان و برنجی که روزانه مصرف می‌کنیم نیز قند وجود دارد، بنابراین قندها به ذات خود مضر نیستند.
وی با بیان اینکه مصرف زیاد قندهای ساده که به صورت قند و شکر می‌شناسیم و در خوراکی‌های شیرین همچون حلوا، گز و شیرینی‌ها وجود دارد، می‌تواند برای بدن مشکل‌آفرین باشد، می‌افزاید: زمانی که قندها را از مواد مغذی و املاح تصفیه می‌کنیم، سرعت جذب آن را افزایش می‌دهیم، بگونه‌ای که سرعت جذب یک حبه قند ساده چندین برابر جذب قند موجود در برنج است.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی ادامه می‌دهد: با تصفیه قندها، ارزش غذایی مواد کاهش می‌یابد و احتمال ابتلاء به بیماری‌هایی همچون چاقی، کبد چرب، بیماری قلبی-عروقی و گوارشی در انسان افزایش پیدا می‌یابد، درواقع چیزی که مضر است، قندهای ساده و تصفیه شده است، اگرنه مصرف کربوهیدرات یا قندها برای بدن ضروری است و بخش مورد توجهی از انرژی بدن را تأمین می‌کند.
انتظاری عنوان می‌کند: تمام قندی که در بدن انسان جریان دارد حدود پنج گرم است، قندهایی که مصرف می‌شود اگر جذب کندی در بدن داشته باشد، به تدریج مورد استفاده قرار می‌گیرند و در واکنش‌های بدن مصرف می‌شوند، اما اگر جذب این قندها به سرعت انجام شود، قند خون به صورت ناگهانی افزایش می‌یابد و باعث بروز دیابت در بدن می‌شود که دستگاه‌های بدن برای جلوگیری از این امر، قندهای اضافه را تبدیل به چربی می‌کنند و در دراز مدت سبب چاقی، کبد چرب، نارسایی قلبی، تنفسی و گوارشی می‌شود.
وی اضافه می‌کند: بزرگترین مشکلی که در مصرف قندهای ساده وجود دارد، این است که جذب سریعی در بدن دارند، همچنین ارزش غذایی آن بسیار کمتر است و تنها دارای کالری است، بنابراین باید تلاش کنیم مصرف قندهای ساده را کاهش دهیم، اگرچه در علم تغذیه بیان شده است که وجود میزان ۱۰ درصد قندهای ساده در بدن قابل تحمل است، اما این موضوع دلیلی بر مصرف قندهای ساده نیست و باید همچنان مصرف این مواد مضر را کاهش دهیم و حتی به صفر برسانیم.
مدیرگروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان پیرامون علاقه وافر برخی افراد نسبت به مصرف قندهای ساده خاطرنشان می‌کند: بدن انسان به طور ذاتی از مصرف شیرینی‌جات و قندهای ساده لذت می‌برد، اگرچه مصرف قندها برای سلامتی لازم است، اما مصرف بیش از حد قندهای ساده و جذب سریع آن در بدن باعث بروز بیماری می‌شود.
انتظاری با ارائه خوراکی‌های جایگزین برای کاهش مصرف قندهای ساده می‌افزاید: میوه‌ها بهترین خوراکی‌های جایگزین هستند، چراکه اساس شیرینی آن قند بوده، اما قند آن از نوع فروکتوز است و جذب آن کند است و در خون کمتر به چربی تبدیل می‌شود، بنابراین بهترین جایگزین شیرین برای کاهش مصرف قندهای ساده میوه‌ها هستند، مصرف نان، برنج، سیب زمینی و ماکارونی نیز از منابع جایگزین سالم و غیر شیرین برای کاهش مصرف قندهای ساده است، قندهای موجود در این مواد با املاح و ویتامین‌های دیگر همراه است و جذب کندتری نسبت به قندهای ساده در بدن دارند.
وی در خصوص مصرف مواد قندی در وعده مهم صبحانه تاکید می‌کند: مصرف عسل طبیعی تا سه قاشق مشکلی ندارد، اما اگر همراه با کره و خامه مصرف شود، ناسالم خواهد بود و به ویژه برای افراد چاق مضر است، مصرف موادی همچون مربا به علت شیرین کردن آن با استفاده از قندهای ساده مانند شکر مضر است، همچنین با جوشاندن میوه‌ها برای تهیه مربا، درواقع آن را از مواد مغذی تهی کرده و کالری آن را افزایش داده‌ایم.
متخصص تغذیه و رژیم درمانی می‌گوید: بهترین غذاها برای مصرف در وعده صبحانه، تخم مرغ است، چراکه مواد مغذی گوناگونی در آن وجود دارد، اما برای افراد چاق بهتر است به صورت آب‌پز تهیه و مصرف شود؛ مصرف آش و خوراک حبوبات مانند عدسی یا لوبیا در وعده صبحانه نیز مفید است، مصرف پنیر نیز اگر در هرروز هفته نباشد، مشکلی ندارد و مفید خواهد بود.
انتظاری عنوان می‌کند: در تمام وعده‌های غذایی باید حداقل دو کف دست نان مصرف کنیم، اگر این نان و برنجی که در وعده‌ها مصرف می‌کنیم نیز سبوس‌دار باشند بهتر و سالم‌تر خواهد بود، مصرف نان‌های جو و بربری نیز جذب کندی دارند و جذب تدریجی مواد در بدن مانعی برای چاقی و عاملی برای کنترل قندخون انسان است.
قندها و کربوهیدرات‌ها، منبع اصلی انرژی برای تمام یاخته‌های بدن
خدیجه رحمانی، متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: قندها در بدن به گلوکز تبدیل می‌شود که منبع اصلی انرژی برای تمام یاخته‌های بدن است، به همین سبب مصرف قند یکی از نیازهای بدن برای تأمین انرژی است، اما خوراکی که برای تهیه قند موردنیاز مصرف می‌کنیم، الزاماً قند ساده نیست، بلکه تمام مواد غذایی طبیعی شامل انواع غلات مانند نان و گندم، انواع سبزیجات و میوه‌ها و لبنیات حاوی قند هستند و بخشی از گلوکز موردنیاز بدن را تأمین می‌کند، همچنین می‌توانیم سایر مواد مغذی موردنیاز مانند پروتئین، چربی، ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها را از این مواد دریافت کنیم.
وی با بیان اینکه اگر مصرف قندهای ساده را کاهش دهیم یا حتی مصرف آن را به صفر برسانیم، مقدار قند مورد نیاز بدن از مصرف دیگر خوراکی‌های روزانه تأمین می‌شود و کمبودی برای بدن به وجود نمی‌آید، می‌افزاید: به گفته انجمن قلب آمریکا و دانشگاه هاروارد، مصرف روزانه قند برای زنان، شش قاشق چای‌خوری است که حدود ۲۴ گرم می‌شود و برای مردان نیز ۹ قاشق چای‌خوری که حدود ۳۴ گرم است، مشکلی ندارد، اما مقدار بیشتر از آن مشکل‌آفرین خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه می‌دهد: بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ انجام شد، نشان داد که دو سوم افرادی که قهوه یا چایی می‌نوشند، شکر یا سایر طعم‌دهنده‌های شیرین‌کننده را همراه با نوشیدنی خود مصرف می‌کنند و بیش از ۶۰ درصد کالری دریافتی خود را از مصرف همین طعم‌دهنده‌ها دریافت کرده‌اند، مصرف قندهای مازاد بر نیاز بدن خطر بزرگی برای سلامتی انسان است که می‌تواند سبب بروز بیماری‌هایی همچون افزایش فشارخون و افزایش وزن، بیماری‌های التهابی، دیابت، کبد چرب و بیماری‌های قلبی-عروقی شود.
رحمانی با اشاره به اینکه تمام مواد غذایی که دارای آرد تصفیه شده و نشاسته است مانند نان سفید، انواع شیرینی‌ها و دسرها و فراورده‌های آرد سفید، می‌تواند سبب افزایش قند خون شود، عنوان می‌کند: برای کنترل میزان قند مصرفی باید علاوه بر توجه به قند موجود در خوراکی‌هایی همچون نان و برنج، به برچسب‌های بسته‌بندی مواد غذایی آماده توجه کنیم، عبارت‌هایی همچون شیرین‌کننده، شکر قهوه‌ای، کنسانتره‌های آب‌میوه‌ها، شکر میوه و به طور کلی مولکول‌هایی که با پسوند «وز» همراه هستند مانند فروکتوز، مالتوز و گالاکتوز، نشان‌دهنده شکر و قندهای افزوده شده به غذاها است.
وی با بیان خوراکی‌هایی برای جایگزین کردن مصرف قندهای ساده اضافه می‌کند: مواد غذایی روزانه مانند نان و برنج سبوس‌دار، کاهش مصرف قند در کنار نوشیدنی‌هایی همچون چایی و قهوه، مصرف روزانه قند از منابع طبیعی مانند مصرف سه تا پنج عدد خرما، حدود سه قاشق چای‌خوری عسل طبیعی، سه قاشق چای‌خوری مربای خانگی یا دو قاشق غذاخوری کشمش یا توت خشک از منابع سالم برای تأمین قند موردنیاز بدن از مصرف خوراکی‌های سالم است.
بر این اساس، زیاده‌روی در مصرف قند می‌تواند سلامت انسان را به خطر بیاندازد، اضافه وزن، احتمال ابتلاء به بیماری قلبی، افزایش احتمال ابتلاء به دیابت نوع ۲ و سرطان، افسردگی، کاهش سطح توان، پوسیدگی دندان، احساس گرسنگی مکرر، نارسایی کبدی، فشار خون بالا و کمبودهای تغذیه‌ای از مهم‌ترین خطرات مصرف قند بیش از حد است، بنابراین افراد باید به سبک زندگی و رژیم غذایی خود توجه بیشتری داشته باشند و در مصرف خوراکی‌های متنوع حساسیت به خرج دهند تا در راستای حفظ سلامتی جسم و روان خود گامی مثبت برداشته باشند.
