به گزارش خبرگزاری ایمنا، در روانشناسی اسلامی، جایگاه مادر و نقش بی‌بدیل او در تربیت و پرورش فرزندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان الگوی کامل یک مادر مسلمان، نمونه‌ای بارز از عشق، فداکاری و تربیت صحیح است. این بانوی بزرگوار (س) در حدیثی ارزشمند می‌فرمایند: «خِیارِکُم ألیَنُکُم مَناکِبَهُ و أکرَمُهُم لِنِسائِهِم» (بهترین شما خوش‌رفتارترین شما با همسرانتان است)؛ این حدیث شریف به خوبی نشان می‌دهد که رفتار محترمانه و عاطفی با زنان و مادران خانواده، نشانه‌ای از کمال شخصیت و والایی روح انسان است.
حضرت زهرا (س) در این کلام نورانی که فرمودند: «بهترین شما کسی است که نسبت به همسرش رفتار و گفتار نرم و آرامی داشته باشد و همواره همسرش را تکریم کند»، معیار خوبی و برتری افراد را در نحوه رفتارشان با همسرانشان می‌داند؛ از منظر روانشناسی خانواده، نرم‌خویی و ملایمت در رفتار، موجب ایجاد امنیت عاطفی در خانواده می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند خانواده‌هایی که در آنها همسران با ملایمت و احترام با یکدیگر رفتار می‌کنند، از سلامت روان بالاتری برخوردارند و این تأثیر مستقیمی بر سلامت روان فرزندان و جامعه خواهد داشت.
تکریم و احترام به همسر، پایه‌های اعتماد به نفس و عزت نفس را در خانواده تقویت می‌کند؛ برای نمونه، زنانی که از سوی همسرانشان مورد تکریم قرار می‌گیرند، در تربیت فرزندان موفق‌تر عمل می‌کنند؛ نرمش در رفتار، الگوی مناسبی برای فرزندان ایجاد می‌کند؛ کودکانی که در خانواده‌های با روابط محترمانه رشد می‌کنند، در آینده روابط اجتماعی سالم‌تری خواهند داشت.
از دیدگاه روانشناسی مثبت‌گرا، رفتار محترمانه و توأم با تکریم، موجب افزایش رضایت از زندگی و شادکامی در خانواده می‌شود؛ مطالعات نشان می‌دهد خشونت کلامی و رفتاری در خانواده، اثرات مخرب روانی بر تمام اعضای خانواده دارد، در حالی که نرم‌خویی و تکریم، سلامت روان را تضمین می‌کند.
روانشناسان معتقدند که نرم‌خویی و انعطاف‌پذیری در روابط بین فردی، نقش کلیدی در سلامت روان دارد. افرادی که از ویژگی شخصیتی نرم‌خویی برخوردارند، به‌طور معمول سطح پایین‌تری از استرس و اضطراب را تجربه می‌کنند. این افراد در موقعیت‌های چالش‌برانگیز، به جای واکنش‌های تند و خشن، رویکردی متعادل و سازنده را در پیش می‌گیرند.
مطالعات روانشناختی نشان می‌دهد که زوج‌هایی که در تعاملات خود نرم‌خو هستند، رضایت زناشویی بالاتری را تجربه می‌کنند. نرم‌خویی موجب می‌شود که همسران در مواجهه با مشکلات، به جای سرزنش و انتقاد، راه‌حل‌محور عمل کنند. این ویژگی همچنین به ایجاد فضای امن عاطفی در خانواده کمک می‌کند.
از دیدگاه روانشناسی انسان‌گرا، نیاز به احترام و تکریم یکی از نیازهای اساسی انسان است؛ وقتی همسران یکدیگر را تکریم می‌کنند، در واقع به یکی از مهمترین نیازهای روانی یکدیگر پاسخ می‌دهند. این امر موجب افزایش عزت نفس و احساس ارزشمندی در طرفین می‌شود.
روانشناسان معتقدند که تکریم همسر نشان‌دهنده سطح بالای هوش هیجانی است. افرادی که همسر خود را تکریم می‌کنند، به‌طور معمول از توانایی درک احساسات دیگران و همدلی بالایی برخوردارند. این افراد می‌توانند نیازهای عاطفی همسر خود را بهتر درک کرده و به آنها پاسخ مناسب دهند.
از منظر روانشناسی رشد، کودکان الگوهای رفتاری خود را از والدین می‌آموزند. وقتی پدر و مادر در تعامل با یکدیگر نرم‌خو و محترمانه رفتار می‌کنند، این الگوی رفتاری به فرزندان نیز منتقل می‌شود. این امر می‌تواند تأثیر مثبتی بر شکل‌گیری شخصیت و روابط آینده فرزندان داشته باشد.
این حدیث شریف با تأکید بر نرم‌خویی و تکریم همسر، اصولی را بیان می‌کند که امروزه توسط علم روانشناسی نیز تأیید شده است. رعایت این اصول می‌تواند به ایجاد روابط سالم، پایدار و رضایت‌بخش در خانواده کمک کند و زمینه‌ساز سلامت روان فردی و اجتماعی باشد.
برای عملی کردن این آموزه‌ها در زندگی روزمره، می‌توان راهکارهایی چون گوش دادن فعال، ابراز محبت کلامی و عملی، پرهیز از تحقیر و سرزنش، و تلاش برای درک دیدگاه همسر را به کار گرفت. این رفتارها می‌توانند به تقویت روابط زناشویی و ایجاد فضای مثبت در خانواده کمک کنند.
نظر شما