به گزارش خبرنگار ایمنا، همه‌گیری بیماری کرونا و اجرای قرنطینه، اثرات مختلفی بر جنبه‌های روانی و اجتماعی افراد جامعه گذاشته است، بهداشت روان نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی هر جامعه دارد و به‌عنوان یکی از محورهای ارزیابی سلامت است، سلامت روان موجب شادی و نشاط و بالا رفتن حس اعتماد به نفس در خانواده‌ها می‌شود و فقدان آن اضطراب، استرس، دلهره و ناامیدی را به همراه خواهد داشت.
۲۵ درصد افراد جهان دچار اختلال روانی
مطابق گزارش سازمان بهداشت جهانی ۲۵ درصد افراد در هر مرحله از زندگی خود از یک یا چند اختلال روانی رنج می‌برند، سلامت روان تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله بروز بیماری قرار دارد، از ابتدای قرن جدید میلادی بیماری‌های نوپدیدی از گروه کرونا به صورت دوره‌ای ظاهر شده‌اند که از جمله می‌توان به کرونا (COVID-۱۹) اشاره کرد، با توجه به وضعیت پاندمی بیماری که تقریباً تمام جنبه‌های مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی کشور را تحت تأثیر قرار داده، بحث آثار روانشناختی این بیماری بر روی بهداشت روان افراد در سطوح مختلف جامعه اهمیت به سزایی دارد.
تحقیقات نشان می‌دهد که آن دسته کشورهایی که پیامدهای گسترده‌تر ناشی از بیماری کووید -۱۹ را متحمل شده‌اند، بیشترین میزان افزایش موارد افسردگی و اضطراب را تجربه کرده‌اند، از این رو در وضعیت پرمخاطره فعلی، شناسایی افراد مستعد اختلالات روانشناختی در سطوح مختلف به خصوص زنان جامعه ضروری بوده تا با راهکارهای مناسب روانشناختی بتوان سلامت این افراد را حفظ کرد. گزارش‌ها حاکی از آن است که تعطیلی مدارس و محدودیت‌های کرونایی همزمان با افزایش خطر بیکاری، با محدود کردن توانایی یادگیری و تعامل جوانان با همسالان خود، این گروه سنی را بیشتر تحت تأثیر اختلالات افسردگی و اضطرابی در دوران شیوع کرونا قرار داده است.
با افزایش اعمال محدودیت‌ها، نشانه‌های افسردگی و اضطراب در بین زنان هم افزایش پیدا کرده است، این مسئله ثابت شده که شرایط انزوای اجتماعی، دوری از دیگران، آنلاین شدن مدارس و حجم مضاعف کار زنان در خانه و دوری از تعاملات اجتماعی وضعیت زندگی را برای آنها در کرونا بسیار سخت کرده است.
زنگ هشدار افزایش اختلالات روانی در زنان
۱۹ اسفندماه سال گذشته بود که در خبرها اعلام شد زنگ هشدار افزایش اختلالات روانی و بیماری‌های روحی به ویژه افسردگی را در زنان به صدا درآورده است؛ صدایی که متأسفانه در حاشیه قرار دارد و به ندرت در ردیف مسائل مهم جامعه شنیده می‌شود.
طبق آمار وزارت بهداشت ۲۳ درصد از جمعیت کشور به یکی از انواع بیماری‌ها و اختلالات روانی مبتلا هستند البته ناگفته نماند که اختلالات روانی، طیف وسیع و متنوعی را از استرس و اضطراب خفیف تا افسردگی، اعتیاد و شیزوفرنی و جنون را شامل می‌شود که شایع‌ترین آنها افسردگی است.
آمارهایی قابل تأمل از مشکلات روانی زنان با شیوع کرونا
۲۵ مهرماه امسال بود که در خبرها اعلام شد معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده با استناد به آمارها گفته است در دوران همه‌گیری کرونا، زنان نسبت به مردان، از لحاظ روانی، آسیب بیشتری دیده‌اند. استرس، اضطراب، بی‌اشتهایی و افسردگی در این بحران در میان زنان ۲۷ درصد و در میان مردان ۱۰ درصد بوده و مشکلات روانی در مردان زیر ۵۰ سال در زمان شیوع بیماری، نزدیک به ۴۰ درصد و در زنان بالای ۶۰ درصد گزارش شده است.
انسیه خزعلی تاکید کرده بود سطح سلامت زنان در جامعه هر ساله رو به افزایش است و رشد صعودی امید به زندگی در بین بانوان از ۵۱ سال به ۷۴ سال طی ۴۰ سال اخیر، این ادعا را تأیید می‌کند، اما به طور قطع این موضوع همچنان نیاز به توجه بیشتری دارد. حضور زنان روستایی در هر حوزه، منجر به افزایش ۲۰ درصدی بازدهی می‌شود. در کشور ما نیز حمایت از سلامت زنان روستایی و عشایری اولویت بوده و پوشش حداکثری بیمه درمانی آنها، که اکنون به ۹۷ درصد رسیده است، در دستور کار قرار دارد.
وی اظهار کرده بود زنان در این مناطق از شرایط بهداشت و سلامت مناسبی برخوردار نیستند و نیاز به طرح و اجرای راهکارهای کارشناسانه دارد. با وجود آمار بالای مرگ و میر در مردان، آسیب روانی این موضوع در زنان بیشتر است که البته بخش اعظمی از این چالش‌ها با مداخلات تشخیصی و درمانی و اصلاح سبک زندگی، قابل پیشگیری هستند.
بحران کرونا و افزایش ۱۶ درصدی افسردگی در کشور
۲۹ مهرماه امسال بود که مطابق گزارش‌های سازمان بهزیستی اعلام شد که افسردگی، اضطراب و استرس در کشور پس از شیوع کرونا به میزان ۱۶ درصد افزایش یافت. بسیاری از زنان و مردان شاغل، در اثر کرونا شغل خود را از دست داده‌اند یا با کسادی کار مواجه شده‌اند و این امری است که به عنوان فشار روانی - اجتماعی می‌تواند به افسردگی منتهی شود.
پاندمی در افزایش افسردگی تأثیر نامطلوب دارد این در حالی است که مطالعات جهانی در انگلستان هم نشان می‌دهد که تا حدود ۳۰ درصد علائم روانشناختی برخی بیماران در سه علامت افسردگی، استرس و اضطراب افزایش داشته است. سازمان نظام روانشناسی کشور نیز در گزارشی اعلام کرده که بیماری کرونا، بهداشت روانی ۵۰ درصد جامعه را به مخاطره انداخته است.
افسردگی و بروز بیماری‌های روانی همواره در میان شهروندان همه جوامع وجود داشته است، اما با بروز و شیوع ویروس کرونا بنابر تحقیقات صورت گرفته میزان این قبیل بیماری‌ها به صورت محسوسی افزایش یافته است، مشکلات ناشی از بیماری‌هایی نظیر افسردگی حتی تا سال‌ها پس از پایان کرونا، می‌تواند اثرات طولانی مدت و مخربی بر افراد باقی گذارد.
فربد فدایی، روانپزشک با اشاره به اینکه افسردگی یک عاطفه طبیعی، نشانه‌ای از یک بیماری یا یک بیماری است، گفته بود اگر فردی با ناکامی روبه‌رو شود، برای نمونه دانشجویی در امتحان نمره کم گرفته باشد، دچار افسردگی می‌شود که در اینجا یک واکنش طبیعی محسوب می‌شود و البته پس از مدتی خودبه‌خود برطرف می‌شود. افسردگی ممکن است نشانه یک بیماری جسمی به عنوان مثال کم‌کاری تیروئید، یا یک بیماری روانی مانند وسواس باشد.
سرانجام در افسرده خویی یا اختلال افسردگی عمده، افسردگی خود یک بیماری شناخته می‌شود. انواع افسردگی شایع است و به عنوان یک نشانه در ۲۵ درصد افراد جامعه دیده می‌شود، ۶ درصد افراد، مبتلا به اختلال افسردگی عمده هستند که بیماری شدیدی است و حتماً باید درمان شود، در غیر این صورت کار ممکن است به خودکشی برسد. اختلال افسردگی عمده در زنان دوبرابر شایع‌تر از مردان است، اما در دوران کرونا میزان افسردگی، افزایش چشمگیری داشت.
آیا ممکن است افسردگی خود به خود رفع شود؟
احتمال دارد دوره افسردگی خودبه‌خود برطرف شود اما در بهترین حالت این وضعیت چند ماه طول می‌کشد و در این مدت آسیب قابل توجهی به مغز و زندگی وارد می‌کند. به باور متخصصان، التهابی که در اثر افسردگی رخ می‌دهد به مرور زمان باعث زوال اعصاب می‌شود. این چرخه به تغییرات پاتولوژیک در مغز دامن می‌زند به طوری که بهبود یافتن فرد از افسردگی و درمان ناراحتی اعصاب در آینده سخت‌تر خواهد شد.
جلوگیری از افسردگی
بسیاری از روش‌هایی که برای راه‌های کاهش افسردگی مطرح شد برای جلوگیری از افسردگی نیز می‌توان از آنها استفاده کرد اما اگر احساس می‌کنید در معرض افسردگی قرار دارید بهتر است با روانشناس در ارتباط باشید تا بتوانید از مبتلا شدن خود و حتی اطرافیان خود به افسردگی، جلوگیری کنید.
زنان بیشتر از مردان برای درمان افسردگی، یا هر اختلال دیگری، به پزشک مراجعه می‌کنند. این در حالی است که اقدام برای درمان افسردگی شدید و روان درمانی برای هر فردی که از آن رنج می‌برد تا زمان بهبودی، و حتی چند ماه بعد که استاندارد زمان مراقبت در نظر گرفته می‌شود، ضروری است.
اگرچه گاهی دوره‌های افسردگی خود به خود برطرف می‌شود، ممکن است این وضعیت چند ماه رنج فیزیکی و روانی، اندوه و بی‌میلی به زندگی را به همراه داشته باشد و ضرر زیادی متوجه فرد، روابط و کار او سازد. شواهد نشان می‌دهد هرچه دوره افسردگی طولانی‌تر باشد، احتمال عود افسردگی با شدت بیشتر در آینده افزایش می‌یابد.
روان درمانی و راه‌های درمان افسردگی چیست؟
چند روش مؤثر برای درمان افسردگی وجود دارد، روان درمانی یکی از این روش‌ها است که هدف از آن اصلاح افکار و باورهایی است که به صورت ناخودآگاه زمینه بروز افسردگی شده است.
راه‌های درمان افسردگی در صدد ارائه روش‌هایی برای کنار آمدن استرس تجویز دارو برای تسکین علائم، مانند فکر به خودکشی یا تسهیل روش‌های روان درمانی (نورومدولاسیون) است که در آن به منظور بازگرداندن ارتباط مؤثر بین قسمت‌های کلیدی مغز، اعصاب به صورت مستقیم تحریک می‌شوند.
به علاوه، افراد می‌توانند با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، از رژیم غذایی و ورزش ساده گرفته تا ملحق شدن به گروه سرود و تمرین مدیتیشن، به درمان افسردگی و رفع افسردگی شدید کمک کنند. نتایج حاکی از این است که روان درمانی دست کم به اندازه مصرف دارو مؤثر عمل می‌کند و ترکیب این دو روش برای بسیاری از افراد بهترین نتایج را به همراه دارد.
آیا اقدامات فردی به درمان افسردگی زنان کمک می‌کند؟
تغییر سبک زندگی به شدت در تسکین و درمان افسردگی زنان مؤثر است. مهم‌ترین عادت سالم، داشتن خواب کافی است. زیرا خواب برای داشتن احساس خوب ضروری است و روی تمام سیستم‌های بدن و مغز تأثیر می‌گذارد. اگرچه اختلال در خواب جز آخرین علائم افسردگی است که کاملاً برطرف می‌شود، با این حال داشتن خواب منظم لازم و ضروری است.
الگوی ثابت خواب به خودی خود روی متابولیسم بدن اثر می‌گذارد و خطر بیماری قلب و عروق را که با افسردگی در ارتباط است کاهش می‌دهد. به حداقل رساندن میزان تجربه نادیده گرفته شدن و مورد خشونت واقع شدن هم اهمیت دارد. ثابت شده اگر فرد از نظر رفتاری فعال باشد، وضعیت افسردگی بهبود پیدا می‌کند و اگرچه تراپیست به انجام این کار کمک می‌کند، بیمار می‌تواند به تنهایی این روش را انجام دهد.
افسردگی باعث منزوی شدن زنان می‌شود. بیمار انگیزه‌ی خود برای فعالیت را از دست می‌دهد و دوری از اجتماع او را از منابع مورد نیاز تحریک و لذت محروم می‌سازد. بنابراین، فعال بودن حتی اگر خلاف انگیزه فرد است، مزایای زیادی دارد. برای مثال، ارتباط اجتماعی منبع اصلی بهتر شدن روحیه است و با خنثی ساختن واکنش استرس روی جسم زنان اثر می‌گذارد و با ایجاد منبع لذت، با غم و اندوه افسردگی مقابله می‌کند.
رژیم غذایی پرفیبر و کاهش ریسک افسردگی زنان
یک تحقیق جدید حاکی از آن است که رژیم غذایی حاوی میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل غنی از فیبر می‌تواند باعث افزایش سلامت روانی در زنان شود. مصرف غذاهای دارای فیبر بیشتر می‌تواند خطر ابتلاء به بیماری مزمن را کاهش داده و احساس سیری بیشتری را در فرد ایجاد کند. طبق اعلام سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) این نوع تغذیه می‌تواند به فرد در داشتن وزن سالم کمک کند.
تحقیقات جدید نشان می‌دهد افسردگی در زنانی که رژیم غذایی با فیبر بالاتر دارند کمتر از زنانی است که فیبر کمتری مصرف می‌کنند، مطالعات قبلی نشان داده اند که مصرف فیبر در رژیم غذایی، غنا و تنوع میکروبیوم‌های روده را تعدیل می‌کند و این تغییر ممکن است با تأثیر بر انتقال عصبی باعث تقویت سلامت مغز شود.
افزایش میزان مصرف فیبر با خوردن میوه‌ها، سبزیجات و غلات بیشتر مفید است. مشخص شده است که خطر بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و سرطان سینه را کاهش می‌دهد و برای سلامت دستگاه گوارش مفید است. فیبر غذایی نوعی کربوهیدرات است که از مولکول‌های قند به هم پیوسته تشکیل شده است. ترکیب آن هضم آن را نسبت به سایر کربوهیدرات‌ها دشوار می‌کند. در حقیقت، فیبر یک ماده اصلی در رژیم‌های گیاهی مانند رژیم غذایی مدیترانه ای است و این رویکردها علاوه بر وزن سالم، با پیشگیری و کنترل بیماری نیز همراه هستند.
جلوگیری از افسردگی زنان با پنج راهکار طبیعی
پنج مورد از برترین راهکارهای طبیعی که به‌طور قابل ملاحظه‌ای در جلوگیری از افسردگی زنان مؤثر شناخته شده است عبارتند از:
۱. خواب کافی
۲. ورزش منظم
۳. تمرینات مراقبه (تمرکز ذهن)
۴. پیگیری علاقه‌مندی‌ها
۵. کنترل قند خون
راهکارهای کاهش افسردگی کرونایی
روانشناسان تاکید دارند راهکاری که بتواند در بهبود وضع روان مردم، اثربخش باشد، این است که مسئولان امر در مورد وضع حاکم بیشتر با مردم صحبت کنند. در مورد این بیماری و دلایل روند افزایشی که منجر به وجود این بحران شده توضیح دهند، مردم نیاز به اطلاعات بیشتر و شفاف دارند تا بتوانند ذهن خود را منسجم کنند و بدانند چه تصمیماتی در هر مورد از ابعاد زندگی خود بگیرند.
راهکار دیگر آنکه از سرمایه‌های اجتماعی کشور برای توجیه مردم استفاده شود. یعنی از پزشکان، اساتید دانشگاه‌ها، روانشناسان، جامعه شناسان، حقوقدانان یا حتی مهندسان خواسته شود که با مردم صحبت کنند و فضای رسانه‌ای کشور را به روی این سرمایه‌های اجتماعی باز کنند، چشم مردم در حال حاضر به رسانه ملی است.
نظر شما