مرجان منوچهری نائینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به لزوم اصلاح تغذیه بیماران دیابتی به خصوص بیماران دیابتی نوع دوم، اظهار کرد: در بدن فردی که مبتلا به دیابت است انسولین به اندازه کافی ترشح نمی‌شود و قندی که وارد بدن می‌شود جذب سلولی نمی‌شود و در خون می‌ماند که همین امر موجب افزایش قند خون شده و عوارض طولانی مدتی برجای می‌گذارد. اکثر افراد مبتلا به دیابت تا زمانی که عوارض دیابت برایشان آشکار نشود، متوجه این بیماری خطرناک نمی‌شوند.
وی افزود: تشنگی بیش از حد، پر ادراری، گرسنگی مداوم و تغییر در وزن از جمله نشانه‌هایی است که باید مورد توجه باشد و در این صورت قند خون چک شود، فرد مبتلا به دیابت باید حتماً قند خونش را در محدوده طبیعی حفظ کند و تغذیه و فعالیت‌های بدنی مناسب داشته باشد و سعی کند از استرس دوری کند چرا که این عوامل بر تنظیم و کنترل قند خون مؤثر است.
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد: فرد مبتلا به دیابت در وهله اول باید تحت نظر یک کارشناس تغذیه باشد و شرایط فیزیولوژیک، میزان قند خون، کنترل آن هر سه ماه یک بار چک شود، ما به هیچ عنوان نمی‌گوییم دیابتی‌ها کمتر بخورند یا چیزی نخورند در واقع باید دقت کنند آنچه برایشان مفید است را استفاده کنند.
نان و غلات مورد استفاده دیابتی‌ها حتماً باید سبوس‌دار باشد
وی تصریح کرد: دیابتی‌ها نیز مثل همه افراد معمولی شش گروه اصلی غذایی را باید در برنامه تغذیه خود داشته باشند با این تفاوت که نان و غلاتی که تأمین کننده انرژی آنان است حتماً باید سبوس‌دار باشد در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به دیابت در جامعه توجهی به این موضوع ندارند و حتی از برنج سفید و نان‌های معمولی بازار استفاده می‌کنند.
منوچهری نائینی گفت: متأسفانه در حال حاضر میزان مصرف کربوهیدرات‌ها مثل نان و غلات بیش از میزان نیاز و خطرناک است که جامعه را به سمت چاقی برده، اما در افراد دیابتی این خطر بیشتر است و علاوه بر چاقی در نهایت موجب کنترل نشدن قند خون در آنها می‌شود، این افراد بهتر است از غلاتی مثل گندم و جو سبوس‌گیری نشده در تهیه انواع سوپ‌ها استفاده کنند.
وی ادامه داد: افراد دیابتی نباید وعده‌های غذایی بخصوص صبحانه را حذف کنند، افراد دیابتی که دارو مصرف می‌کنند باید یک میان وعده قبل از خواب داشته باشند تا در فاصله شب تا صبح دچار افت قند خون نشوند خوردن وعده صبحانه برای آنها بسیار مهم است، شیر و لبنیات باید حتماً در برنامه غذایی روزانه این افراد باشد، اما آنها به دلیل سوخت و ساز بدنشان و عوارضی که دیابت بر جای می‌گذارد، باید از نوع کم چرب لبنیات استفاده کنند زیرا امکان ابتلاء به پرفشاری خون و چربی خون در این افراد بیشتر است
مصرف پروتئین، حس گرسنگی دیابتی‌ها را کنترل می‌کند
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اضافه کرد: دریافت پروتئین برای این افراد بسیار مهم است و آنها باید به منظور تنظیم سوخت و ساز بدنشان از پروتئین‌های باکیفیت خوب استفاده کنند که به کنترل قند خون بدنشان کمک می‌کند؛ مصرف پروتئین همچنین حالت گرسنگی زودتر از موعد را در بدن افراد مبتلا به دیابت کنترل می‌کند.
منوچهری نائینی ادامه داد: مصرف پروتئین‌های حیوانی و گیاهی خوب مثل تخم مرغ و گوشت بسیار مفید است و چنانچه افراد مبتلا به دیابت از نظر فاکتورهای دیگر مثل چربی خون مشکلی نداشته باشند، می‌توانند تخم مرغ را به صورت روزانه استفاده کنند و اگر مشکلی داشته باشند می‌توانند تخم مرغ را سه روز در هفته استفاده کنند. مصرف گوشت‌های سفید برای افراد مبتلا به دیابت مفید است؛ این افراد یا نباید از نوع پرچرب گوشت استفاده کنند.
وی خاطرنشان کرد: میوه‌ها و سبزیجات به دلیل فیبر بالا اثر خوبی بر کنترل قند خون دارند و افراد مبتلا به دیابت می‌توانند سبزی‌ها را خام یا پخته و به صورت دورچین دور غذا، سبزی خوردن و سالاد مصرف کنند؛ میوه‌هایی دارای قند بالا مثل هندوانه باید کمتر استفاده شود، میوه‌هایی که شیرینی زیادی دارد زودتر قندشان جذب بدن می‌شود و کنترل قند خون در صورت مصرف این میوه‌ها بسیار دشوارتر است لذا افراد دیابتی نباید میوه زیادی در برنامه غذایی خود داشته باشند با این حال آبمیوه‌ها چون فیبرشان گرفته شده قند خون را سریع‌تر بالا می‌برند و بهتر است میوه به صورت کامل استفاده شود.
این متخصص تغذیه تصریح کرد: هرچقدر غذا بیشتر دم بکشد، نشاسته غذا بیشتر تجزیه می‌شود و قند خون را سریع‌تر بالا می‌برد بنابراین نشاسته برنج و ماکارونی که پس از آبکش دم کشیده می‌شود، سریع‌تر تجزیه می‌شود و قند خون را سریع‌تر بالا می‌برد، لذا بهتر است افراد مبتلا به دیابت این نکات را مدنظر قرار دهند.
فیبر و سبوس، دو ماده غذایی عالی برای دیابتی‌ها
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان خاطرنشان کرد: افراد دیابتی باید دقت کنند ماده غذایی مورد استفاده آنها فیبر یا سبوس داشته باشد، به طور کلی هر ماده غذایی که فیبر و سبوس بیشتری داشته باشد، برای آنها مفید است زیرا موجب می‌شود قند خون در بدن به مرور آزاد شود و با مصرف داروی انسولین یا داروی قند خون، قندها به سلول بچسبد و رها نماند هرچقدر افراد دیابتی قندهای تصفیه شده و ساده استفاده کنند، تنظیم قند خون آنها نیز راحت‌تر است.
منوچهری نائینی اضافه کرد: توصیه می‌شود نمکی که افراد دیابتی روزانه استفاده می‌کنند، چه نمک پیدا و چه نمک پنهان در مواد غذایی کمتر از یک قاشق چای‌خوری باشد، در بزرگسالانی که مبتلا به دیابت نیستند مصرف پنج گرم نمک معمول است، اما در افراد دیابتی این میزان باید از پنج گرم هم کمتر باشد و غذاهای شور مثل فست‌فودها را محدود کنند.
وی تاکید کرد: مصرف قندهای ساده مثل قند و شکر سریعاً قند خون را افزایش می‌دهد و باید بسیار محدود شود؛ به جای آن مصرف خرما، توت خشک و انجیر که قند پیچیده‌تری دارد را به صورت محدود در برنامه غذایی داشته باشند زیرا حتی مصرف زیاد توت خشک یا خرما و انجیر نیز قند خون را بالا می‌برد، حبوبات می‌تواند به بهبود سوخت و ساز بدن کمک کند.
منوچهری نائینی گفت: بهتر است افراد دیابتی برنج را به صورت محدود و با حبوباتی مثل عدس و ماش استفاده کنند تا از ویتامین و فیبر آن بی‌بهره نمانند، افراد مبتلا به دیابت حتماً باید در استفاده از روغن و چربی‌ها نیز دقت کنند روغن‌های حیوانی را استفاده نکنند و از روغن‌های گیاهی مایع، آن هم به میزان کم استفاده کنند بهتر است از روغن زیتون یا روغن کانولا استفاده شود و مصرف غذاهای سرخ شده و پرچرب توصیه نمی‌شود.
مصرف شیرین کننده‌ها باید در حد اعتدال باشد
مدیر گروه بهبود تغذیه معاونت پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به شیرین کننده‌ها، تصریح کرد: برخی شیرین کننده‌های مصنوعی ویژه افراد دیابتی در بازار موجود است که می‌تواند به جای قندهای ساده استفاده شود، اما بهتر است به صورت همیشگی نباشد و دیابتی‌ها به مصرف آن عادت نکنند و باید در حد اعتدال استفاده شود.
منوچهری گفت: پرخوری یا ریزه‌خواری اصلاً برای این افراد خوب نیست و از آنجا که اضافه وزن و چاقی به خصوص چاقی شکم، از جمله عوامل ایجاد مقاومت انسولینی است و قند خون بدن را افزایش می‌دهد کنترل وزن هم به پیشگیری از دیابت و هم به کنترل بیماری دیابت در افراد دیابتی کمک می‌کند.
وی تاکید کرد: توصیه می‌کنم افراد سالم حتماً سالی یک بار آزمایش بدهند و قند خون ناشتای خود را چک کنند چرا که خیلی وقت‌ها بیماری آرام آرام پیش می‌رود و زمانی فرد متوجه دیابت می‌شود که عوارض آن آشکار شده باشد.
نظر شما