به گزارش خبرنگار ایمنا، استرس و اضطراب احساس ناخوشایندی است که گاهی با آن مواجه می‌شویم، این احساس در حقیقت واکنشی است نسبت به رویدادها و شرایط دلهره‌آوری که در زندگی فرد ایجاد می‌شود. بنابراین این احساس هم جنبه ادراکی دارد و هم واکنش فیزیولوژیکی با خود به همراه دارد. در واقع ما اضطراب را هم در ذهن و هم در جسم خود تجربه می‌کنیم.
اگر علائم استرس و اضطراب طولانی باشند باعث ایجاد اختلال در زندگی شخص می‌شود که البته به کمک پزشک متخصص می‌توان آن را کنترل و درمان کرد، بروز نشانه استرس و اضطراب می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. عوامل ارثی و ژنتیکی، حوادث کودکی، عوامل زیست شناختی و جسمانی (اختلال در سیستم هورمونی)، عوامل محیطی و اجتماعی (زلزله، سیل، مشکلات خانوادگی) از جمله مواردی هستند که می‌توانند سبب ایجاد استرس و اضطراب در شرایط مختلف شوند.
شش نشانه استرس و اضطراب شدید
۱) نگرانی
ما انسان‌ها توانایی پیش بینی کردن داریم و می‌توانیم برای پیش بینی‌های خود برنامه ریزی کنیم. این امر باعث می‌شود اتفاقاتی که در گذشته رخ داده است را به حال و آینده نیز مرتبط کنیم. همین امر نیز باعث می‌شود احساس نگرانی داشته باشیم. نگرانی در حقیقت همان جنبه ادراکی اضطراب است که در ذهن و به شکل افکار مکرر روی می‌دهد. این تکرار افکار تمرکز بر روی انجام صحیح کارها را دچار مشکل می‌کند.
۲) احساس ترس
ترس از ارتفاع یا ترس از حیوانات نشانه‌هایی از هراس هستند. اگر شدید باشد می‌تواند در زندگی عادی اختلال ایجاد کند و مانع انجام بسیاری از کارها در فعالیت‌های روزمره شود. برخی از ترس‌ها عبارتند از: ترس از حیوانات یا حشرات، ترس از رویدادهای طبیعی مثل زلزله، سیل، طوفان، ترس از قرار گرفتن در جاهای مرتفع، شرایط خاص مثل هواپیما و آسانسور، ترس از تنها بودن در خانه و ترس از خون، تزریق و آسیب.
) ۳ مشکل تمرکز
نگرانی مداوم در زمینه زندگی باعث می‌شود که تمرکز بر روی یک مسئله سخت شود. بسیاری از انسان‌ها از مشکل نداشتن تمرکز و احساس بی قراری و ناآرامی مکرر رنج می‌برند. چرا که این مشکل زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند در محیط کاری و آموزشی آنها را با مشکلات مختلفی مواجه کند.
۴) بی قراری
هر فردی در طول زندگی خود ممکن است دچار احساس بی قراری و ناآرامی شود. اما افراد مبتلا به مشکل اضطراب بیشتر از دیگران در معرض این حالت قرار می‌گیرند. احساس دیگران در برخی موقعیت‌ها تا حدی طبیعی است اما اگر علائم اضطراب و بیقراری آنقدر زیاد شوند که فرد نتواند عملکرد عادی خود را حفظ کند حتماً باید به یک متخصص روانشناس مراجعه کند.
۵) اختلالات خواب نشانه استرس
استرس و اضطراب اغلب بر میزان و کیفیت خواب تأثیر منفی می‌گذارند. اختلالات خواب مانند بیدار شدن در نیمه شب، کابوس‌های شبانه از نشانه‌های استرس و اضطراب هستند. برای درمان اختلالات خواب که ناشی از استرس و اضطراب هستند باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. زیرا تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد در بسیاری از مواقع، زمانی که استرس و اضطراب درمان شوند، مشکلات بی خوابی یا اختلالات خواب نیز بهبود می‌یابند.
۶) خستگی
خستگی دلایل بسیاری می‌تواند داشته باشد. به عنوان مثال خستگی می‌تواند ناشی از انجام کارهای سخت، مطالعه سخت یا علائم افسردگی و دیگر شرایط پزشکی باشد. چنانچه خستگی ناشی از وسواس یا نگرانی و ترس باشد می‌توان آن را نشانه استرس دانست. استرس زیاد می‌تواند تأثیری منفی بر روی سطوح انرژی بدن داشته باشد. زیرا بسیاری از هورمون‌های کلیدی بدن با توجه به سطح استرس دچار عدم تعادل می‌شوند. بر همین اساس نیز گفته می‌شود که سطوح بالای استرس و علائم خستگی ارتباط نزدیکی با هم دارند.
علائم جسمانی استرس
البته نشانه استرس و اضطراب تنها بعد رفتاری ندارند، بلکه برخی از نشانه‌های جسمانی نیز وجود دارند که بروز هر یک می‌تواند نشانه استرس و اضطراب شدید باشد، تعدادی از این نشانه‌های فیزیکی و جسمانی عبارتند از:
- خشکی دهان
- سرخ شدن
- سرگیجه
- افزایش ضربان قلب
- لرزش دست‌ها
- عرق کردن کف دست
- رنگ پریدگی
- احساس درد در قفسه سینه
- ساییدن دندان‌ها به هم
با استرس کودکان چه کنیم؟
برای کمک به کودکان در کنار آمدن با استرس، راه حل‌های زیر را به یاد داشته باشید:
در محیط خانه
جو خانه را آرام نگه دارید، بازی‌های شبانه یا دورهمی شام خوردن در کاهش استرس کودکان و پیشگیری از آن مؤثر است.
محیط خانه را آرام و امن نگه دارید.
روی بازی‌های کامپیوتری، کتاب‌ها و برنامه‌های تلویزیونی که کودک در معرض آنها قرار دارد نظارت داشته باشید.
کودکان را در کارها دخیل کنید.
- برای کودک فرصت‌های تصمیم‌گیری و کنترل روی موقعیت‌های مختلف را فراهم کنید.
- درباره تغییرات پیشرو و موقعیت‌های جدید با کودک گفت‌وگو کنید. مثلاً اگر قصد تغییر شغل و رفتن به یک
- شهر جدید را دارید، تغییر مدرسه، دوستان و خانه جدید را برای کودک توضیح دهید.
- کودک را در ورزش‌ها و فعالیت‌های اجتماعی که می‌تواند در آنها با موفقیت عمل کند دخیل کنید.
وظایف والدین در کاهش استرس کودکان
- فعالیت‌های سالمی مثل ورزش و تمرینات خود مراقبتی را برای مدیریت استرس خودتان انجام دهید. کودکان کارهای والدین خود را تقلید می‌کنند.
- مراقب نشانه‌ها و رفتارهایی که حاکی از استرس کنترل نشده است باشید.
- یاد بگیرید بدون سختگیری و تلاش برای حل مساله کودکان، به آنها گوش دهید. آنها را راهنمایی کرده و راه‌هایی را آموزش دهید تا بتوانند مشکل خود را درک و حل کنند. به آنها محبت کرده و تشویقشان کنید.
- به آنها کمک کنید تا بتوانند اعتماد به نفس خود را دوباره به دست آورند.
مصرف دارو برای درمان استرس
داروهای مختلفی برای کنترل استرس وجود دارد، از آنجا که هر فرد با فرد دیگر متفاوت است، پزشک ممکن است چند دارو را امتحان کند تا بهترین دارو را پیدا کند.
بنزودیازپین‌ها
بنزودیازپین‌ها آرام‌بخش هایی هستند که به آرام سازی ذهن و عضلات کمک می‌کنند. این داروها با افزایش تأثیر برخی انتقال‌دهنده‌های عصبی عمل می‌کنند.
این دسته از داروها در درمان انواع اختلالات اضطرابی مثل اختلال پانیک، اختلال اضطراب فراگیر و اختلال اضطراب اجتماعی مؤثر هستند. برخی از انواع داروهای ضد استرس در این دسته عبارتند از:
- آلپرازولام (زاناکس)
- کلرودیازپوکساید
- کلونازپام
- دیازپام
- لورازپام
بنزودیازپین‌ها درمان کوتاه مدت اضطراب هستند، چرا که این داروها می‌توانند باعث خواب آلودگی، ایجاد وابستگی دارویی، مشکلات تعادلی و حافظه شوند. برای مصرف این داروها حتماً باید روانپزشک مشورت کنید. با اینحال اگر به اختلال پانیک دچار باشید ممکن است پزشک این داروها را برای بیش از یک سال تجویز کند.
مزیت استفاده از دمنوش خانگی برای کاهش استرس
دمنوش نعنا، بابونه، اسطوخودوس، مرزنجوبه، دمنوش به، چای سبز و گل محمدی برا کاهش استرس مفید است، استفاده از داروهای گیاهی مزیت‌هایی دارد که بهتر است قبل از شروع استفاده از آنها آگاه باشیم، موارد زیر مزیت‌های نوشیدنی ضد استرس است که عبارتند از:
- هزینه استفاده از دمنوش‌های گیاهی بسیار کم است.
- تهیه دمنوش مناسب کاهش استرس بسیار آسان است و همه‌ی افراد می‌توانند آن را تهیه کنند.
- گیاهان دارویی در دسترس هستند و به راحتی تهیه می‌شوند.
- عوارض استفاده از دمنوش‌های خانگی برای کاهش استرس نسبت به داروهای شیمیایی بسیار کمتر است.
برای خوردن دمنوش گیاهی و کاهش استرس به چه نکاتی توجه کنیم؟
درصورتی‌که داروی شیمیایی برای بیماری دیگری استفاده می‌کنید، بین زمان استفاده از دارو و دمنوش گیاهی حداقل دو ساعت فاصله‌ی زمانی بگذارید.
درصورتی‌که باردار هستید حتماً با پزشک معالج خود در مورد استفاده از دمنوش‌های گیاهی مشورت کنید.
استفاده از دمنوش‌های گیاهی آرام‌بخش و ضد اضطراب به‌صورت بی رویه ممکن است بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر منفی بگذارد.
داروهای گیاهی ممکن است باهم تداخل داشته باشد، یا اثرات آنها کم شود. پس هیچوقت چند گیاه را برای تهیه دمنوش با هم ترکیب نکنید.
در تهیه‌ی گیاهان دارویی دقت کنید یا آن را از جای معتبری خرید کنید. چون ممکن است ناخالصی موجود در گیاهان موجب مسمومیت یا عوارضی دیگر شود.
مواد غذایی ضد استرس چگونه عمل می‌کنند؟
استرس زیاد بر سلامت جسم اثر می‌گذارد، راه‌های زیادی برای مقابله با آن وجود دارد که یکی از آنها رعایت رژیم غذایی است، غذاها به چند روش استرس را از بین می‌برند. غذاهای آرامش‌بخش مثل یک کاسه آش جو، سطح سروتونین را در بدن در بدن بالا می‌برد، سروتونین، یک ماده شیمیایی آرامش‌بخش است. غذاهای دیگر سطوح کورتیزل و آدرنالین را کاهش می‌دهند و به مرور زمان به بدن آسیب می‌رسانند.
کدام غذاها کاهنده استرس هستند؟
مرکبات
مرکبات منبعی غنی از ویتامین C هستند. مطالعات نشان می‌دهد این ویتامین اگرچه سیستم ایمنی را تقویت می‌کند، سطح هورمون‌های استرس را نیز کاهش می‌دهد. در مطالعه‌ای از افراد مبتلا به فشار خون بالا، وقتی افراد قبل از کاری پراسترس، ویتامین C مصرف می‌کردند، سطوح فشار خون و کورتیزول که هورمون استرس است در آنها سریع‌تر پایین می‌آمد.
ماهی چرب
برای آنکه استرس را در کنترل خود نگه دارید، ماهی چرب زیاد بخورید. اسیدهای چرب امگا ۳ که در ماهی‌هایی مثل قزل‌آلا و ماهی تن یافت می‌شود، مانع حرکت هورمون‌های استرس شده و در برابر بیماری قلبی و اختلالات روحی مثل افسردگی و سندرم پیش از قاعدگی از بدن محافظت می‌کند. برای تأمین دائمی امگا ۳، حداقل دوبار در هفته به میزان ۸۴ گرم ماهی چرب بخورید.
چای سیاه
نوشیدن چای سیاه به بهبودی سریع‌تر در برابر استرس کمک می‌کند. در مطالعه‌ای، افرادی را که در شش هفته، روزانه چهار لیوان چای می‌نوشیدند با افرادی که نوشیدنی دیگری مصرف می‌کردند، مقایسه کردند. کسانی که چای می‌نوشیدند، احساس آرامش بیشتری داشتند و بعد از شرایط پراسترس نیز سطح هورمون کورتیزول در بدن آنها پایین بود. هنگام استرس، کافئین قهوه؛ هورمون‌های استرس و فشار خون را افزایش می‌دهد.
پسته
پسته، مغزها و دانه‌های دیگر منابع خوبی از چربی‌های سالم هستند. خوردن روزانه یک مشت پسته، گردو یا بادام، کلسترول، التهاب شریان‌های قلب و احتمال ابتلاء به دیابت را کاهش داده و از بدن در برابر اثرات استرس محافظت می‌کند. اگرچه مغزها غنی از کالری هستند اما در خوردن آنها نباید زیاده روی کنید.
بادام
بادام سرشار از ویتامین‌های مفید است. ویتامین E سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و ویتامین B بهبودپذیری بدن را در زمان حملات استرس مثل افسردگی افزایش می‌دهد. برای آنکه با خوردن بادام ویتامین کافی به بدن برسد، روزانه یک چهارم پیاله، بادام بخورید.
شیر
ماده دیگری که در زمان خواب باعث کاهش استرس می‌شود، یک لیوان شیر گرم است. تحقیقات نشان می‌دهد کلسیم، استرس و نوسانات روحی مربوط به قاعدگی را کاهش می‌دهد. متخصصان، شیر بدون چربی یا کم چرب را پیشنهاد می‌دهند.
نظر شما