به گزارش خبرنگار ایمنا، سالانه نیم میلیون نفر، به دلیل افزایش کلسترول و مشکل‌هایی می‌میرند که کلسترول، برای قلب به وجود می‌آورد. کلسترول ماده روغنی و موم مانند است که فقط در غذاهای حیوانی وجود دارد. گیاهان تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند کلسترول را بسازند.
بنابراین روغن زیتون، ذرت، آفتاب گردان، پنبه دانه و سایر دانه‌های گیاهی، خالی از کلسترول‌اند. اما تعادل در آن نیاز است. کلسترول بالا دردسرساز است. اگر علائم کلسترول بالا را دارید، بهتر از به فکر کاهش کلسترول خونتان باشید.
کلسترول نوعی لیپید است، ماده مومی مانند چربی است که کبد به طور طبیعی تولید می‌کند و برای تشکیل غشاهای سلولی، برخی هورمون‌ها و ویتامین D گزینه حیاتی است. اگر خون فردی حاوی مقدار زیادی کلسترول LDL (کلسترول منتقل شده توسط لیپوپروتئین با چگالی کم) باشد به عنوان کلسترول بالا شناخته می‌شود که در صورت عدم درمان کلسترول بالا منجر به بروز بسیاری از مشکلات سلامتی از جمله حمله یا سکته مغزی می‌شود.
بررسی سطح کلسترول
اگر سن شما ۲۰ سال یا بالاتر است انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند سطح کلسترول خود را حداقل هر چهار تا ۶ سال یک بار بررسی کنید. اگر سابقه کلسترول بالا یا سایر عوامل خطر بیمای قلبی عروقی دارید احتمال می‌رود پزشک این فواصل بررسی را کاهش دهید. پزشک می‌تواند از یک صفحه لیپیدی برای اندازه گیری سطح کلسترول کل، میزان کلسترول LDL، HDL و تری گلیسیرید استفاده کند. سطح کلسترول کل شما کل مقدار کلسترول موجود در خون شامل کلسترول LDL و HDL است. اگر میزان کلسترول تام یا کلسترول LDL خیلی بالا باشد پزشک کلسترول بالا را تشخیص می‌دهد. کلسترول بالا به ویژه هنگامی خطرناک است که سطح LDL بسیار بالا و سطح HDL بسیار پایین باشد.
علائم کلسترول بالا
در بیشتر موارد کلسترول بالا یک مشکل "بی صدا" است زیرا به طور معمول هیچ علائمی در آن بروز پیدا نمی‌کند. بسیاری از افراد حتی تا زمانی که دچار عوارض جدی مانند حمله قلبی یا سکته مغزی نشوند حتی نمی‌دانند کلسترول بالا دارند به همین دلیل غربالگری معمول کلسترول مهم است. اگر سن ۲۰ سال یا بالاتر است از پزشک خود بپرسید آیا باید به طور معمول غربالگری کلسترول انجام دهید.
دلایل افزایش کلسترول
مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی کلسترول، چربی‌های اشباع شده و چربی‌های ترانس خطر ابتلاء به کلسترول بالا را افزایش می‌دهد. سایر عوامل سبک زندگی نیز می‌توانند در افزایش کلسترول نقش داشته باشند که این عوامل شامل عدم تحرک و سیگار کشیدن است، همچنین ژنتیک فرد بر احتمال ابتلاء به کلسترول بالا تأثیر می‌گذارد. ژن‌ها از والدین به فرزندان به ارث می رسند برخی از ژن‌ها به بدن دستور می‌دهند چگونه کلسترول و چربی‌ها را پردازش کنند. اگر والدین کلسترول بالایی دارند فرزندان بیشتر در معرض خطر ابتلاء به آن قرار می‌گیرند. در موارد نادر کلسترول بالا ناشی از هایپرکلسترولمی خانوادگی است.
این اختلال ژنتیکی از حذف LDL در بدن جلوگیری می‌کند. براساس اعلام مؤسسه ملی تحقیقات ژنوم انسانی، بیشتر بزرگسالان مبتلا به این بیماری کلسترول کل بالاتر از ۳۰۰ میلی گرم در دسی لیتر و میزان LDL بالاتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر دارند. سایر شرایط سلامتی مانند دیابت و کم کاری تیروئید نیز خطر ابتلاء به کلسترول بالا و عوارض مرتبط با آن را افزایش می‌دهد.
عوامل خطر کلسترول بالا
در صورت ابتلا به کلسترول بالا در معرض خطر بیشتری هستید:
- دارای اضافه وزن یا چاقی هستند
- رژیم غذایی ناسالم دارید
- به طور منظم ورزش نمی‌کنید
- محصولات دخانیات را استعمال می‌کنید
- سابقه خانوادگی کلسترول بالا دارید
- دیابت، بیماری کلیوی یا کم کاری تیروئید داشته باشید
- افراد در هر سن، جنسیت و نژاد می‌توانند کلسترول بالا داشته باشند، بنابراین باید راهکارهایی را برای کاهش خطر ابتلاء به کلسترول بالا و عوارض مرتبط با آن کشف کرد.
عوارض کلسترول بالا
در صورت درمان نشدن کلسترول بالا باعث تجمع پلاک در عروق می‌شود. با گذشت زمان این پلاک عروق را تنگ و باریک می‌کند که این وضعیت به عنوان تصلب شرایین شناخته می‌شود. تصلب شرایین یک بیماری جدی است که می‌تواند جریان خون را از طریق عروق محدود کند، همچنین خطر ابتلاء به لخته‌های خون خطرناک را افزایش می‌دهد. تصلب شرایین منجر به بسیاری از عوارض تهدید کننده زندگی می‌شود، مانند:
- سکته
- حمله قلبی
- آنژین (درد قفسه سینه)
- فشار خون بالا
- بیماری عروق محیطی
- بیماری مزمن کلیوی
- نحوه تشخیص کلسترول بالا
برای اندازه گیری سطح کلسترول پزشک از یک آزمایش خون ساده استفاده می‌کند که به عنوان آزمایش چربی خون شناخته می‌شود که می‌تواند از آن برای ارزیابی سطح کلسترول کل، LDL، HDL و تری گلیسیرید استفاده کند. برای انجام این آزمایش پزشک یا سایر متخصصان بهداشت از خون شما نمونه می‌گیرند و آن را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می‌فرستند. نتایج آزمایش به فرد اطلاع می‌دهد سطح کلسترول یا تری گلیسیرید بیش از حد بالا است یا خیر. برای آماده شدن برای انجام این آزمایش باید حداقل ۱۲ ساعت قبل از خوردن و نوشیدن هر چیزی خودداری کنید.
شناسایی نشانه‌های کلسترول بالا در پاها
خطرناک‌ترین موردی که در مورد انباشت کلسترول وجود دارد، این است که این بیماری هیچ علامتی از خود نشان نمی‌دهد تا زمانی که به سطح خطرناکی برسد و زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد. تنها راه تشخیص و پیشگیری از آن، آزمایش منظم خون است. هنگامیکه سطح کلسترول خون افزایش می‌یابد بر تاندون آشیل پاهای فرد تأثیر می‌گذارد که می‌تواند منجر به علائم قابل مشاهده‌ای در پاها شود.
نشانه‌های بالا بودن سطح کلسترول در پاها عبارتند از:
احساس درد در پاها: هنگامی که عروق پاها دچار انسداد شوند، مقدار کافی خون غنی از اکسیژن به قسمت تحتانی اندام نمی‌رسد. در این شرایط فرد در پاها احساس سنگینی و خستگی می‌کند. اکثر افراد با سطح کلسترول بالا از احساس سوزش در اندام تحتانی شکایت دارند.
گرفتگی عضلات پا: گرفتگی شدید پا هنگام خواب یکی دیگر از علائم رایج سطح بالای کلسترول است که به عروق اندام تحتانی آسیب می‌رساند. گرفتگی یا اسپاسم بیشتر در پاشنه یا انگشتان پا احساس می‌شود. این وضعیت در شب و هنگام خواب بدتر می‌شود.
تغییر رنگ پوست و ناخن: کاهش جریان خون همچنین می‌تواند رنگ ناخن‌های پا و پوست را تغییر دهد چرا که سلول‌ها به دلیل کاهش جریان خون از مواد مغذی و اکسیژن محروم می‌شوند.
سردی پاها: سطح بالای کلسترول می‌تواند باعث شود فرد در تمام طول سال حتی در فصل تابستان در پاها احساس سردی داشته باشد.
چگونه کلسترول را کاهش دهیم؟
اگر کلسترول بالا دارید پزشک انجام تغییراتی در سبک زندگی را برای کاهش آن توصیه می‌کند به عنوان مثال، وی تغییراتی در رژیم غذایی، عادات ورزشی یا سایر جنبه‌های روزمره را به فرد توصیه می‌کند. اگر از سیگار می‌کشید پزشک از شما می‌خواهد سیگار را ترک کنید، همچنین پزشک برای کاهش سطح کلسترول داروها یا سایر روش‌های درمانی را نیز تجویز می‌کند.
تغذیه مفید برای کاهش کلسترول بدن
خوردن غذاهایی که چربی‌های اشباع شده زیادی دارند بیش از هر چیز شما را در خطر بالا رفتن کلسترول خون قرار می‌دهند. کاهش کلسترول خون با کاهش دریافت کلسترول و چربی رژیم (مخصوصاً چربی اشباع شده)، افزایش مصرف فیبرهای غذایی محلول و ثابت نگه‌داشتن وزن در حد ایده‌آل امکان‌پذیر است.
چربی‌های اشباع در گوشتها مخصوصاً در گوشت قرمز مانند گوشت گوسفند و گوساله و لبنیات مانند خامه و کره وجود دارد. بعضی از محصولات قنادی مثل پای‌ها کیک‌ها و کلوچه‌ها نیز می‌توانند حاوی مقادیر زیادی چربی‌های اشباع شده باشند - همراه با کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده لازم است غذاهای غنی از نشاسته - کربوهیدراتها - را بیشتر مصرف کنیم مثل غلات صبحانه‌ای، سیب‌زمینی آب‌پز یا کبابی، برنج پخته، لوبیا، ماکارونی
باید به خاطر داشت که اگر شما اضافه وزن دارید و مقدار کلسترول خونتان بالاست کاهش وزن می‌تواند به پایین آوردن کلسترول خون کمک کند. برای کسانی که به درمان پیشرفته‌تری نیاز دارند درمان‌های دارویی مؤثر در دسترس می‌باشد.
سبوس جو یک منبع غنی از فیبر محلول می‌باشد. نکته‌ای که درباره این ماده مطرح است این است که به نظر می‌رسد این ماده کلسترول ال دی ال که سبب رسوب چربی در سرخ‌رگها می‌شود را کاهش داده، ولی سطح کلسترول محافظت کننده - اچ دی ال - را بالا می‌برد. غذاهای دیگر غنی از فیبر محلول شامل انواع لوبیا، عدس و بعضی از میوه‌ها می‌باشند. از آنجا که تمام این غذاها از دو جنبه کم‌چربی بودن و فیبر بالا مفید هستند، مصرف روزانه آنها مفید است.
مواردی که باید در رژیم غذایی کاهش داد عبارتند از:
- به جای پنیر چرب از انواع کم چربی استفاده کنید.
- سعی کنید به جای خامه از ماست کم چربی استفاده کنید.
- به جای شیر چرب از شیر پاستوریزه کم‌چربی استفاده کنید.
- مصرف شیرینی‌ها پای‌ها و کلوچه‌ها و کیک‌ها را محدود کنید
- از قسمت‌های کم چرب گوشت استفاده کنید و تمام چربی‌های قابل رؤیت را جدا کنید و از مرغ و ماهی بیشتر از گوشت قرمز استفاده کنید.
مواردی که باید در برنامه غذایی خود افزایش دهید عبارتند از:
غذاهای گیاهی: سبزیجات، حبوبات و بقولات مانند انواع لوبیا و عدس و غیره
غذاهای تهیه شده از غلات، غلات صبحانه، ماکارونی، برنج، نان، میوه‌ها
آنچه مسلم است هیچ یک از مواد غذایی به خودی خود مضر نمی‌باشند، بلکه ترکیب غلط آنها در یک رژیم غذایی نامناسب است که مشکل آفرینی می‌کند.
نظر شما