به گزارش خبرگزاری ایمنا، با گسترش گستره فعالیت‌های بشر، رشد شهرنشینی، افزایش آلودگی هوا و محیط‌های استرس‌زا، صنعتی شدن و کاهش فعالیت‌های بدنی، رشد فقر در بعضی جوامع، جنگ‌های میان دولت‌ها و افزایش محرومیت‌ها، نقش تغذیه بر سلامت جسم و روان، بیش از پیش می‌درخشد.
برخی افراد از دسترسی به موادغذایی مفید و سودمند محروم هستند، برخی دیگر تحت تأثیر عواملی متعدد، به خوردن فست‌فودها و غذاهای آماده روی آورده‌اند و برخی دیگر نیز بدون در نظر گرفتن کیفیت، کمیت و میزان موادغذایی مصرفی خود، به زندگی ادامه می‌دهند.
امروزه افراد بسیاری نیز با اختلالات تغذیه‌ای دست به گریبان هستند، از این موضوع احساس شرم دارند و حتی خود را سرزنش می‌کنند، در واقع اختلال تغذیه‌ای، نوعی اختلال روانی است که با تغذیه فرد در ارتباط است و فرد را به سمت پرخوری یا کم‌خوری و تحمل گرسنگی پیش می‌برد.
انواع اختلال تغذیه شامل اختلال پرخوری، اختلال بولیمیا، اختلال بی اشتهایی عصبی، هرزه‌خواری یا پیکا و اختلال نشخوار است که به علل متعددی از جمله ژنتیک، تبلیغات رسانه‌ای، ویژگی‌های شخصیتی و فشارهای محیطی، خانوادگی و فرهنگی بروز می‌کنند.
به گفته کارشناسان، اختلالات تغذیه، مشکلات فراوانی در سلامت جسمانی و عملکرد روانی افراد ایجاد می‌کند، می‌تواند علت پریشانی عاطفی و عوارض پزشکی قابل توجهی باشد و به طور جدی عملکرد اجتماعی فرد را مختل سازد.
بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که اختلالات تغذیه بیشتر در دختران جوان مشاهده می‌شود، اما در سنین دیگر و صرف نظر از تیپ بدن و جنسیت نیز ممکن است در افراد بروز کنند، تمام اختلالات تغذیه به بدن صدمه می‌زنند و عامل تخریب اعتماد به نفس و سلامت روانی به شمار می‌روند.
علائم اختلالات تغذیه با توجه به گسترده بودن گستره آنها بسیار متفاوت هستند، اما به طور کلی محدودیت‌های غذایی، تغییر مکرر وزن یا کمبود وزن قابل توجه، تصویر بدن منفی، وجود پرخوری، ورزش بیش از حد، استفاده از پاک‌سازی، ملین یا ادرارآور، داشتن افکار بیش از حد در مورد غذا، تصویر بدن و وزن، می‌توانند جزو علائم هشدار محسوب شوند.
همچنین غذا خوردن‌های پنهانی یا ترک سفره برای پرداختن به سایر فعالیت‌ها، ابراز احساس گناه در مورد عادات غذایی، صحبت کردن مداوم در مورد وزن یا کاهش وزن، تمرکز بیش از حد و وسواسی بر روی خوردن غذاهای سالم، نخوردن مداوم وعده‌های غذایی، چک کردن مکرر خود در آینه یا استفاده مکرر از ترازو نیز از سایر علائم عمومی اختلالات تغذیه‌ای به شمار می‌روند.
اختلالات تغذیه‌ای قابل درمان است و روش‌های متعددی از جمله جلسات روانشناسی و روان‌پزشکی و تجویز رژیم‌های غذایی برای درمان آنها به کار می‌رود، به طور کلی مسیر بهبود اختلالات، مسیری طولانی و پر فراز و نشیب است، اما مقاومت، امید به آینده‌ای روشن و زندگی بهتر می‌تواند حامی افراد در این مسیر باشد.
ارتباط دوسویه تغذیه و سلامت روان
احسان کاظمی، مشاور و روانشناس اجتماعی با اشاره به ارتباط اختلالات تغذیه‌ای با سلامت روان افراد به خبرنگار ایمنا می‌گوید: بی‌تردید آنچه که افراد به عنوان تغذیه مورد استفاده قرار می‌دهند، تأثیر بسیاری بر جسم و روان آنها دارد و با توجه به تأثیر متقابل روح و جسم بر یکدیگر، هر آنچه که بر جسم تأثیر منفی داشته باشد بر روح و روان انسان نیز تأثیر مخربی برجای خواهد گذاشت.
وی با بیان اینکه غنی بودن یا نبودن موادغذایی می‌تواند منجر به کاهش یا افزایش ویتامین‌ها، مواد معدنی و به طور کلی هر آنچه که برای سلامتی جسم ضروری است شوند، می‌افزاید: شیوه و سبک تغذیه‌ای افراد، بر کیفیت زندگی آنها تأثیرگذار است و در ارتباط بین تغذیه و سلامت روان، سه نکته اساسی شامل کمیت، کیفیت و شیوه تغذیه باید مورد توجه قرار گیرد.
این روانشناس اجتماعی با اشاره به ارتباط دو سویه تغذیه و سلامت روان تصریح می‌کند: در واقع تغذیه بر سلامت روان، و سلامت روان نیز بر تغذیه انسان تأثیرگذار است؛ به عنوان مثال، ممکن است یک فرد افسرده دچار پرخوری یا بی‌اشتهایی شود و فردی که از تغذیه سالم و کافی برخوردار نیست، مستعد ابتلاء به افسردگی باشد.
کمبود ویتامین دی؛ مسیری رو به افسردگی و اختلالات خلق
وی با تاکید بر لزوم توجه جدی روانشناسان بر سبک تغذیه افراد ادامه می‌دهد: سبک تغذیه افراد نباید تنها به عنوان نشانه‌شناسی اختلالات روانی مد نظر قرار گیرد، بلکه باید با توجه به شرایط فرد، با کمک یک متخصص تغذیه، به اصلاح سبک تغذیه فرد توجه شود.
کاظمی با بیان اینکه افراد با افزایش قند خون برای مدتی احساس آرامش را تجربه می‌کنند، می‌گوید: کاهش و افزایش قند خون با وضعیت روانی فرد مانند درگیری وی با افسردگی و اضطراب، ارتباط مستقیم دارد؛ بیشتر افراد در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا، تمایل بیشتری به خوردن شیرینی‌جات دارند و افراد مبتلا به دیابت باید به صورت جدی از استرس پرهیز کنند.
وی با بیان اینکه تحقیقات بسیاری در خصوص ارتباط بین انواع موادغذایی با انواع اختلالات روانی انجام شده است، اضافه می‌کند: کمبود ویتامین دی، فرد را آماده ابتلاء به افسردگی، اختلالات خلقی و شناختی می‌کند و در نقطه مقابل، تأمین ویتامین دی بدن، در راستای کاهش افسردگی مؤثر واقع می‌شود.
افسردگی و اضطراب؛ مهم‌ترین تأثیر اختلالات تغذیه بر سلامت روان افراد
سمیه طاهری، روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه اختلالات تغذیه‌ای مانند بی‌اشتهایی عصبی (آنورکسیا نروزا)، پرخوری عصبی (بولیمیا نروزا) و اختلال پرخوری (بینج ایتینگ دیسوردر) می‌تواند تأثیرات شدیدی بر سلامت روان افراد داشته باشند، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: این اختلالات بیشتر ناشی از نگرانی‌های بیش از حد درباره وزن، شکل بدن و غذا است و می‌تواند به مشکلات جدی در زندگی روزمره منجر شود.
وی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین تأثیرات اختلالات تغذیه‌ای بر سلامت روان، افسردگی و اضطراب است، می‌افزاید: بسیاری از افراد مبتلا به این اختلالات، به دلیل نگرانی‌های مداوم درباره غذا و وزن، دچار افکار و احساسات منفی می‌شوند که می‌تواند به افسردگی و اضطراب منجر شود، این افراد ممکن است احساس بی‌ارزشی و بی‌کفایتی داشته باشند و این احساس به تشدید مشکلات روانی آنها منجر می‌شود.
روانشناس و مشاور خانواده تصریح می‌کند: اختلالات تغذیه‌ای همچنین می‌تواند بر روابط اجتماعی و خانوادگی افراد تأثیر منفی بگذارد، افراد مبتلا به این اختلالات ممکن است از شرکت در فعالیت‌های اجتماعی خودداری کنند، زیرا نگران غذا خوردن در جمع هستند و این انزوا و جدا شدن از جامعه می‌تواند به تشدید احساس تنهایی و انزوا منجر شود و مشکلات روانی را تشدید کند.
رویکرد چندجانبه برای درمان اختلالات تغذیه‌ای
طاهری با بیان اینکه از دیگر تأثیرات اختلالات تغذیه‌ای می‌توان به کاهش تمرکز و عملکرد تحصیلی یا شغلی اشاره کرد، ادامه می‌دهد: نگرانی‌های مداوم درباره غذا و وزن می‌تواند توجه فرد را از وظایف روزمره منحرف کند و باعث کاهش عملکرد تحصیلی یا شغلی شود، این کاهش عملکرد می‌تواند به افزایش استرس و نگرانی‌های روانی منجر شود.
وی می‌گوید: اختلالات تغذیه‌ای همچنین می‌توانند تأثیرات منفی بر تصویر بدن و اعتماد به نفس فرد داشته باشند، افراد مبتلا به این اختلالات به طور معمول خود را به گونه‌ای متفاوت و غیرواقعی می‌بینند و این تصویر بدن مخدوش می‌تواند به کاهش اعتماد به نفس و افزایش احساس نارضایتی از خود منجر شود.
روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه درمان اختلالات تغذیه‌ای نیازمند رویکرد چندجانبه‌ای است که شامل مشاوره روانشناسی، تغذیه‌درمانی و در مواردی دارودرمانی است، اضافه می‌کند: مشاوره روانشناسی می‌تواند به افراد کمک کند تا با افکار و احساسات منفی خود مقابله و روش‌های بهتری برای مدیریت استرس و اضطراب پیدا کنند، همچنین تغذیه‌درمانی می‌تواند به بازگرداندن عادات غذایی سالم و بهبود وضعیت جسمانی فرد کمک کند.
به گزارش ایمنا، اختلالات تغذیه‌ای می‌تواند تأثیرات جدی بر روح و روان افراد داشته باشد، بعضی از این تأثیرات شامل افسردگی، اضطراب و کاهش انرژی است، همچنین ممکن است افرادی که از اختلالات تغذیه‌ای رنج می‌برند، با کاهش تمایل انجام عملکردهای روزمره مواجه شوند و احساسات منفی مانند خشم و ناراحتی بیشتری تجربه کنند.
نظر شما