به گزارش خبرنگار ایمنا، استراحت کردن یکی از راهکارهایی است که برای دوری از استرس و ارتقای سطح سلامت روان توصیه شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعطیلات نیز فرصتی فوق‌العاده برای استراحت کردن و بهبود سلامت روان است؛ به طوری که بودن در جمع خانواده و ایجاد شرایطی که طی آن فرد بتواند چند روزی به دور از استرس‌ها و مشکلات روزمره، زندگی کند، بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات جسمی و روحی را به حداقل می‌رساند.
همه انسان‌ها برای حفظ سلامت جسم و روح خود به تعطیلات نیاز دارند و باید روزهایی را فارغ از کار و مسائل مربوط به آن، بگذرانند. در واقع تعطیلات فرصتی است برای کشف جهانی پر از شگفتی که در روال روزمره زندگی هرگز به آن توجه نمی‌کنیم و قطعاً بازگشت به محیط کار و زندگی پرمشغله و پراسترس، چندان خوشایند نخواهد بود.
لزوم مهارت‌افزایی در سازگاری با شرایط متفاوت
انسان‌ها خیلی زود به شرایط عادت می‌کنند. از آنجا که همه دوست دارند در محیطی آرام و بدون استرس و افکار منفی زندگی کنند، طبیعی است پس از پایان تعطیلات مشکلاتی در روان افراد ایجاد شود؛ به همین دلیل گاهی ممکن است فرد بعد از چندین روز استراحت، هنگام بازگشت به‌کار با حالاتی مانند بی‌انگیزگی، بی‌حوصلگی و حتی افسردگی و اضطراب روبه‌رو شود.
سازگاری و رفت‌وبرگشت در موقعیت‌های مختلف، یکی از مهارت‌هایی است که انسان باید بیاموزد؛ در غیر این صورت ممکن است علائم افسردگی در او ایجاد شود. یکی از عمده‌ترین دلایل افسردگی، ناتوانی در سازگاری با محیط و شرایط جدید است. با افزایش سن، افراد از روی تجربه می‌آموزند که با این احساسات عقلانی‌تر برخورد کنند؛ از این رو این مشکلات میان کودکان و دانش‌آموزان و جوانانی که تجربه کاری کمتری دارند، بیشتر مشاهده می‌شود.
تعطیلات بهانه‌ای برای فرار از وظایف
همه به تعطیلات، استراحت و تفریح نیاز دارند؛ اما باید بدانیم وظیفه اصلی انسان کار کردن، درس خواندن و تلاشگری است؛ به طوری که انسان بدون داشتن شغل، بدون تلاش کردن و بدون داشتن احساس مفید بودن، دچار اختلالات روحی بسیاری می‌شود. مشکل در تفکر منجر شده است که اکثر افراد نسبت به زندگی خود احساس نارضایتی داشته باشند و از تعطیلات، نه برای استراحت بلکه برای فرار از وظایف بهره ببرند.
تعریف افسردگی پس از تعطیلات
بسیاری از افرادی که از تعطیلات و مسافرت باز می‌گردند با افسردگی مواجه می‌شود که به آن افسردگی پس از تعطیلات گفته می‌شود. این وضعیت به علت خوش‌گذرانی‌ها و خاطرات بسیار خوش سفر است و فکر به بازگشتن به روتین معمولی زندگی، سرکار، مدرسه یا دانشگاه می‌تواند کسلی و استرس ایجاد کند. البته گاهی افسردگی بعد از تعطیلات به علت فشار کاری زیاد قبل از تعطیلات یا برنامه فشرده روزهای تعطیل ایجاد می‌شود.
در واقع افسردگی بعد از تعطیلات از جمله اختلالات روحی است که بعد از یک تعطیلات طولانی رخ می‌دهد. گویا افراد زیادی از اینکه دوباره باید به زندگی عادی و پراسترس روزانه برگردند، ناراحت هستند و از آن شکایت دارند. این نارضایتی را می‌توان در حالات چهره و صورت افراد دید و به راحتی و بدون هیچ تعارفی آن را بیان می‌کنند که البته این حس تا حدی طبیعی است.
بسیاری از افراد تنها با چند روز ناراحتی و کسل بودن از تغییر شرایط و اتمام تعطیلات، به شرایط عادی زندگی خود باز می‌گردند و حتی انرژی چند برابری از خود نشان می‌دهند؛ اما در این بین، افرادی از شدت ناراحتی و کسل بودن به افسردگی رسیده‌اند و راندمان کاری، تحصیلی یا شادی آن‌ها به شدت افت پیدا کرده است.
علائم تشخیص افسردگی پس از تعطیلات
آگاهی از علائم سندروم افسردگی پس از تعطیلات می‌تواند تأثیر بسزایی در درمان آن داشته باشد. از جمله علائم افسردگی بعد تعطیلات می‌توان به نداشتن توانایی در برقراری تعادل در امور زندگی، از دست دادن نظم، سردردهای مداوم و طولانی‌مدت، تشنگی شدید، پرخوری یا کم‌خوری، بی‌خوابی یا پرخوابی، خستگی شدید، گریه‌های بدون علت، تغییر شدید حالات روحی، زودرنج بودن، از دست دادن تمرکز، کاهش چشمگیر میل جنسی، افزایش وزن، تمایل نداشتن به انجام فعالیت‌های روزمره و بی‌حوصلگی اشاره کرد.
شیوع بیشتر استرس پس از تعطیلات در کودکان مادران شاغل و دبستانی‌ها
استرس و اضطراب پس از تعطیلات در بین دانش‌آموزان دبستانی شایع‌تر است؛ زیرا آن‌ها هنوز به زندگی قبل از دانش‌آموز بودن خود فکر می‌کنند و گاهی دلتنگ شیطنت‌های بدون درس و مشق آن روزها می‌شوند. فکر کردن به حضور در جمع دوستان مدرسه، شاید خوشایند باشد اما برای تعداد کمی از دانش‌آموزان، درس و امتحان جذابیت دارد.
همچنین با توجه به اینکه تعطیلات نوروز با پایان سال تحصیلی فاصله چندانی ندارد، گاهی دیده می‌شود دانش‌آموزان هنگام امتحانات نیز با مشکلاتی روبه‌رو هستند. این دانش‌آموزان اغلب حوصله ندارند و در نتیجه نمی‌توانند به خوبی برنامه‌ریزی کنند و کارهای خود را درست و منظم انجام دهند. به همین علت گاهی پس از پشت‌سر گذاشتن تعطیلاتی طولانی مدت، شاهد کاهش عملکرد افراد و افت کاری یا تحصیلی آن‌ها هستیم.
کودکان مادران شاغل پس از پایان تعطیلات باید دوباره به مهدکودک برگردند و در چنین شرایطی، کودکان استرس و اضطراب خود را با بهانه‌گیری، اجتناب از رفتن به مهدکودک و جدا شدن از مادر، زیاد صحبت کردن درباره حضور مجدد در مهد یا گریه نشان می‌دهند. برای اینکه کودکان بتوانند راحت‌تر و با مشکلات کمتری به مهدکودک خود بازگردند، بهتر است هنگام عبور از مقابل مهدکودک به صورت جذاب و با شوخی و بازی کارهای مربوط به مهدکودک را برای آن‌ها یادآوری کنید.
پیشگیری از افسردگی پس از تعطیلات
اشتباهی که اغلب دانش‌آموزان مرتکب می‌شوند، این است که در طول سفر، به طور کامل کار و امور درسی را کنار می‌گذارند. جدایی مطلق از بعد اصلی زندگی در طول تعطیلات، اشتباه است و همین مسئله باعث ابتلاء به افسردگی بعد از تعطیلات خواهد شد؛ بنابراین توصیه می‌شود در حین سفر و تفریح سعی کنید با دنیای کاری و درسی خود در ارتباط باشید.
به جای اینکه روز بعد از تعطیلات خود را وارد حجم زیادی از کار کنید، در روزهای نخستین از کارهای سبک شروع کنید و حتی امور عقب‌افتاده را انجام دهید. البته توصیه می‌شود قبل از سفر، کمی کارها را بیشتر از برنامه جلو ببرید تا بعد از تعطیلات، نیاز به فشرده کار کردن نباشد.
مرور خاطرات خوش تعطیلات باعث می‌شود روح انسان خود را در آن شرایط فرض کند؛ لذا از نظر روانی، تأثیر مثبتی دارد. تمام خاطرات خوش سفر را تا چند روز برای دوستان خود تعریف کنید. تا یک هفته اول، به خودتان بیشتر توجه کنید. به خرید، رستوران یا کافی‌شاپ بروید، در سطح شهر گردش کنید و اوقات بیشتری را با کسانی که دوست دارید سپری کنید.
بعد از تعطیلات، مجدداً اهدافی که به دلیل آن‌ها زندگی و کار می‌کنید را مرور کنید. به خاطر آوردن اهداف، به شما انرژی می‌دهد تا با انگیزه قبلی به زندگی ادامه دهید. بعد از تعطیلات نیز زمانی را برای استراحت، ورزش و تفریح در نظر بگیرید و به‌خود بگویید ساعت‌های پس از پایان کار نیز به نوعی تعطیلات هستند. البته تعطیلات آخر هفته نیز همچنان سر جای خود هستند و می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
راهکارهای درمان افسردگی پس از تعطیلات
برنامه‌ریزی مکتوب داشته باشید و برای اجرای آن زمان‌بندی کنید تا دچار استرس نشوید. در مورد توانایی‌تان در انجام کارها واقع‌بین باشید، تلاش کنید در زمان حال زندگی کنید و از اکنون لذت ببرید و نسبت به فردا و آینده خوش‌بین باشید. اگر تنها زندگی می‌کنید سعی کنید بخشی از وقت خود را برای کمک به دیگران اختصاص دهید و اهداف بلندپروازانه را کنار بگذارید.
آرامش داشته باشید و مدتی بدون هیاهو به قطره‌های باران، منظره کوه یا خیابان و کوچه نگاه کنید. از افراد یا مکان‌هایی که به شما استرس وارد می‌کنند، تا حد ممکن دوری کنید. لیستی از لذت‌ها بنویسید و به آن‌ها بپردازید. برای خود هدیه بخرید، منزل خود را نظم دهید و بیشتر به نظافت بپردازید.
چند دقیقه اضافه‌تر در حمام گرم بمانید، موها و لباس‌های خود را مرتب کنید و برای آن وقت بگذارید. به هم ریختن چرخه خواب و بیداری یکی از عوامل بسیار مؤثر در احساس کسالت و افسردگی است؛ به همین خاطر تلاش کنید هر شب ساعت معینی به تخت خواب رفته و تا نیمه شب بیدار نباشید. برای اینکه بتوانید شب‌ها زودتر بخوابید، در طول روز چرت نزنید و با انجام فعالیت، خستگی بیشتری در خود ایجاد کنید.
افسردگی بعد از تعطیلات معمولاً پس از چند روز با راهکارهای بسیاری درمان می‌شود اما اگر متوجه شدید دوره این افسردگی طولانی و حال شما بدتر شده است، حتماً به روان‌شناس مراجعه کنید تا در صورت لزوم درمان‌ها و خدمات حرفه‌ای لازم در این زمینه را دریافت کنید و اگر فردی از نزدیکان شما چنین مشکلی دارد، سعی کنید وقت بیشتری به او اختصاص دهید و او را تنها نگذارید.
نظر شما