چطور از بروز سکته مغزی پیشگیری کنیم؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، سکته مغزی هنگامی اتفاق می‌افتد که جریان خون قسمتی از مغز کاهش یافته یا قطع شود، این امر باعث می‌شود که رسیدن اکسیژن و مواد غذایی به مغز مختل شود. در این حالت، سلول‌های مغزی در عرض چند دقیقه از بین می‌روند.

سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و درمان آن باید بلافاصله انجام شود، اقدامات سریع می‌تواند میزان تخریب مغزی را کاهش داده و از عوارض بعدی جلوگیری کند، در حال حاضر در جهان تعداد کمتری از انسان‌ها به علت سکته مغزی می‌میرند.

سکته مغزی از شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب و یکی از علل ناتوانی و مرگ و میر است که عموماً در سالمندان ایجاد می‌شو، زمانی که جریان خون به بخشی از مغز قطع و یا کاهش یابد، بافت مغز از اکسیژن و مواد مغذی محروم می‌شود، در عرض چند دقیقه، سلول‌های مغزی شروع به مردن می‌کنند به این حالت سکته مغزی می‌گویند.

انواع مختلف سکته مغزی

سه نوع اصلی از سکته مغزی وجود دارد: حمله ایسکمیک گذرا، سکته مغزی ایسکمیک و سکته‌ی مغزی هموراژیک. برآورد شده است که ۸۷ درصد از سکته‌های مغزی ایسکمیک هستند.

حمله ایسکمی گذرا

پزشکان یک حمله ایسکمیک گذرا (TIA) را هشداری برای سکته اصلی می‌دانند. هر چیزی که موقتاً جریان خون را به مغز را دچار اختلال کند، باعث حمله ایسکمیک گذار یا TIA می‌شود. از مهم‌ترین علل سکته مغزی ایسکمیک گذرا می‌توان به لخته خون اشاره کرد.

سکته مغزی ایسکمیک

یک سکته مغزی ایسکمیک زمانی اتفاق می‌افتد که یک لخته خون از جریان خون به مغز منتقل می‌شود. لخته شدن خون اغلب به به علت آترواسکلروز است که باعث ایجاد ذخایر چربی در قسمت داخلی عروق خونی می‌شود. بخشی از این ذخایر چربی می‌تواند باعث اختلال و انسداد جریان خون به مغز شود که بسیار شبیه به یک حمله قلبی است.

علل سکته مغزی ایسکمیک می‌تواند یک نوع آمبولی باشد، به این معنی که لخته شدن خون از قسمت دیگری از بدن شما به مغز شما منتقل می‌شود. تخمین زده می‌شود که ۱۵ درصد سکته‌ی مغزی ماژول به علت بیماری فیبریلاسیون دهلیزی است که در آن ریتم قلب دچار بی نظمی می‌شود. یک سکته مغزی ترومبوتیک یک سکته‌ مغزی ایسکمیک است که توسط لخته‌ای تشکیل شده در یک رگ خون در مغز شما ایجاد می‌شود.

سکته هموراژیک

علل سکته مغزی هموراژیک به علت خونریزی در مغز است، این سکته‌ مغزی هنگامی رخ می‌دهد که یک رگ خون در مغز پاره شود. این اتفاق به علت ترکیدن یک شریان ضعیف شده و خونریزی آن به بافت مغزی اطراف رخ می‌دهد. فشار ناشی از این خونریزی سلول‌های مغزی را تخریب کرده و بافت تخریب‌شده قادر به انجام عملکرد صحیح خود نخواهد بود.

علائم سکته مغزی را بشناسید

انواع مختلف سکته مغزی باعث ایجاد علائم مشابهی می‌شوند، زیرا هر کدام در جریان مغز تأثیر می‌گذارد. تنها راه برای تعیین نوع سکته مغزی از طریق تست‌های تصویربرداری است. نشانه‌ها و علائم هشدار دهنده سکته مغزی عبارت‌اند از:

- ضعف، فلج یا بی حسی ناگهانی صورت، دست و یا پا که معمولاً در یک سمت بدن رخ می‌دهد.

- اختلال در گفتار و یا حتی عدم توانایی در صحبت کردن

- اختلال دید ناگهانی و یا دو بینی

- سرگیجه، اختلال تعادل و یا اختلال در هماهنگی حرکات عضلات بدن

- یک سردرد غیر معمول و ناگهانی که ممکن است همراه با سفتی گردن، درد صورت، درد در بین چشمان، استفراغ و یا تغییر سطح هوشیاری باشد

- گیجی و یا اختلال در حافظه، درک فضایی و یا مشکل در درک مسائل فکری

- سردرگمی ناگهانی

- راه رفتن، سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن هماهنگی

- تاری دید در یک یا هر دو چشم

علل بروز سکته مغزی

دو علت عمده برای ایجاد سکته مغزی وجود دارد. در حالت اول یکی از شریان‌های مغز مسدود می‌شود که به آن سکته مغزی ایسکمیک می‌گوئیم. در حالت دوم، یکی از شریان‌های مغز دچار پارگی شده و یا خون از آن نشت می‌کند که به آن سکته مغزی ناشی از خونریزی گفته می‌شود. بعضی از بیماران ممکن است دچار اختلال موقت خون‌رسانی به مغز شوند که به حمله‌ایسکمیک گذرا معروف است. این حالت باعث ایجاد علائم طولانی مدت نخواهد شد.

عوارض سکته مغزی

سکته مغزی می‌تواند گاه باعث ناتوانی‌های موقت یا دائمی شود. این موضوع به آن بستگی دارد که خون‌رسانی به مغز چه مدت دچار اختلال شده و کدام قسمت از مغز درگیر بوده است. این عوارض عبارتند از:

فلج یا از دست دادن حرکت عضلات: ممکن است فلج در یک طرف بدن اتفاق بیفتد یا کنترل برخی از ماهیچه‌ها مانند عضلات یک طرف صورت یا یک بازو را از دست دهیم.

مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن: سکته مغزی ممکن است بر کنترل عضلات دهان و گلو تأثیر بگذارد و صحبت کردن، بلعیدن یا غذا خوردن را برای ما دشوار کند.

از دست دادن حافظه یا مشکلات فکری: بسیاری از افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، به کاهش حافظه مبتلا می‌شوند. حتی ممکن است در تفکر، استدلال، قضاوت و درک مفاهیم مشکل داشته باشند.

مشکلات عاطفی: افرادی که سکته کرده‌اند ممکن است در کنترل احساسات خود مشکل بیشتری داشته باشند یا دچار افسردگی شوند.

درد: درد، بی‌حسی یا سایر احساسات غیرمعمول ممکن است تحت تأثیر سکته مغزی در قسمت‌های بدن ایجاد شود. به عنوان مثال، اگر سکته مغزی باعث از بین رفتن احساس در بازوی چپ شود، ممکن است احساس سوزن‌سوزن‌شدن ناخوشایندی در آن بازو داشته باشیم.

تغییر در رفتار و توانایی مراقبت از خود: افرادی که سکته کرده‌اند، ممکن است گوشه‌گیری بیشتری داشته باشند. حتی ممکن است در کارهای نظافت و کارهای روزمره به کمک نیاز داشته باشند.

نحوه پیشگیری از سکته مغزی

آگاهی از عوامل خطر سکته مغزی، پیروی از توصیه‌های پزشک و اتخاذ یک سبک زندگی سالم، بهترین اقداماتی است که می‌توانیم برای جلوگیری از سکته مغزی انجام دهیم. اگر سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) داشته‌ایم، این اقدامات می‌تواند به جلوگیری از سکته مجدد کمک کند. مراقبت‌های بعدی که در بیمارستان و پس از آن دریافت می‌کنیم نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشند.

بسیاری از راهکارهای پیشگیری از سکته مغزی همان راهکارهای پیشگیری از بیماری‌های قلبی است. به طور کلی، توصیه‌های سبک زندگی سالم شامل موارد زیر است:

کنترل پرفشاری خون: این کار، یکی از مهمترین کارهایی است که می‌توانیم برای کاهش خطر سکته مغزی انجام دهیم. اگر سکته مغزی کرده‌ایم، کاهش فشار خون می‌تواند به جلوگیری از حمله ایسکمیک گذرا یا سکته مجدد کمک کند. تغییر سبک زندگی سالم و داروها اغلب برای درمان پرفشاری خون استفاده می‌شوند.

کاهش میزان کلسترول و چربی اشباع شده در رژیم غذایی: مصرف کمتر کلسترول و چربی، به‌ویژه چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس، ممکن است تجمع چربی در عروق ما را کاهش دهد. اگر فقط با تغییر در رژیم غذایی نتوانیم کلسترول خود را کنترل کنیم، پزشک ممکن است دارویی برای کاهش کلسترول ما تجویز کند.

ترک مصرف دخانیات: سیگار کشیدن خطر سکته را برای افراد سیگاری و افراد غیرسیگاری که در معرض دود سیگار هستند، افزایش می‌دهد. ترک مصرف دخانیات خطر سکته را کاهش می‌دهد.

مدیریت دیابت: رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن می‌تواند به ما کمک کند تا قند خون خود را در یک حد سالم نگه داریم. اگر به نظر نمی‌رسد عوامل سبک زندگی برای کنترل دیابت کافی باشد، پزشک ممکن است داروی دیابت را برای ما تجویز کند.

حفظ وزن سالم: اضافه وزن در سایر عوامل خطر سکته مغزی، مانند پرفشاری خون، بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت نقش دارد.

رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات: یک رژیم غذایی حاوی پنج وعده یا بیشتر از میوه‌ها یا سبزیجات روزانه می‌تواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد. رژیم مدیترانه‌ای که بر روغن زیتون، میوه، آجیل، سبزیجات و غلات کامل تأکید دارد، ممکن است مفید باشد.

ورزش منظم: ورزش‌های هوازی از بسیاری جهات خطر سکته را کاهش می‌دهند. ورزش می‌تواند فشار خون ما را کاهش دهد، سطح کلسترول خوب بدن را بیشتر کند و سلامت کلی عروق خونی و قلب را بهبود بخشد. همچنین، به ما در کاهش وزن، کنترل دیابت و کاهش استرس کمک می‌کند. به تدریج زمان ورزش خود را تا حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط -مانند پیاده‌روی، آهسته دویدن، شنا یا دوچرخه سوار – در بیشتر روزهای هفته افزایش دهیم.

درمان آپنه انسدادی خواب (OSA): آپنه انسدادی خواب، یک اختلال خواب است که باعث می‌شود تنفسمان برای مدت کوتاهی در طول خواب متوقف شود. در صورتی که علائم را داشته باشیم، پزشک ممکن است توصیه کند یک مطالعه خواب بر روی ما انجام شود. درمان OSA شامل دستگاهی است که از طریق یک ماسک فشار مثبت، راه هوایی ایجاد می‌کند تا راه هوایی ما را هنگام خواب باز نگه دارد.

پرهیز از نوشیدن الکل

پرهیز از مصرف مواد مخدر مانند کوکائین و آمفتامین

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر متوجه هرگونه علامت و یا نشانه‌ای از سکته مغزی در خود شدید، حتی اگر این علامات بی‌ثبات، زودگذر، و یا دارای نوسان به‌نظر رسند، و یا ناپدید گشته و از بین روند، به‌دنبال رسیدگی و مراقبت فوری پزشکی باشید، باید سریع با شماره اورژانس تماس گرفته، و بدانید که هر دقیقه برای شما باارزش و بااهمیت است.

در مورد یک سکته مغزی، هر چه برای مدت طولانی‌تری، به‌آن رسیدگی نشود و یا درمانی صورت نگیرد، احتمال بیشتری جهت آسیب مغزی، ناتوانی و ازکارافتادگی وجود دارد. جهت بالاتر بردن اثربخشی و کارایی هر چه بیشتر ارزیابی و درمان، ظرف مدت سه ساعت پس از آشکارشدن و بروز اولین علائم و نشانه‌ها، نیاز خواهد بود که در یک بیمارستان مورد درمان قرار گیرید. اگر همراه فردی هستید که به نظر مشکوک به این می‌رسد که دچار سکته مغزی گشته، در طول مدت زمانی‌که منتظر رسیدن اورژانس و کمک هستید، به دقت مراقب وی باشید.