به گزارش خبرگزاری ایمنا، تغذیه مناسب و رژیم غذایی سالم برای سلامتی عمومی بدن و بهبود عملکرد شناختی، احساسی و روانی افراد بسیار مهم است، در مورد دانش‌آموزان نیز تأثیر رژیم غذایی مناسب بر یادگیری و عملکرد دانش‌آموزان به خوبی مشاهده شده است، تحقیقات نشان داده است رژیم غذایی با کمبود مواد غذایی و تنوع نداشتن می‌تواند به کاهش عملکرد شناختی و یادگیری در دانش‌آموزان منجر شود، در عین حال مصرف مواد غذایی سالم و متنوع می‌تواند بهبود عملکرد شناختی و یادگیری را افزایش دهد.
مصرف مواد غذایی حاوی مواد مغذی همچون ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌های پیچیده، بهبود عملکرد شناختی دانش آموزان را تحریک می‌کند، به عنوان مثال مطالعات نشان می‌دهند که مصرف صبحانه حاوی کربوهیدرات پیچیده همچون غلات، باعث بهبود حافظه و تمرکز در دانش‌آموزان می‌شود، همچنین، مصرف بعضی مواد غذایی خاص مانند ماهی، میوه‌ها و سبزیجات حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به بهبود حافظه و عملکرد شناختی دانش‌آموزان کمک کند.
داشتن برنامه غذایی مناسب و خوردن خوراکی‌های سالم به حفظ سلامت جسمانی و روانی دانش‌آموزان کمک زیادی می‌کند، در حقیقت یک تغذیه خوب باعث می‌شود، ارگان‌های مختلف بدن کودکان درست کار کنند، مغز آنها خوب رشد کند و درنتیجه احوال روحی کودکان و توانایی‌های ذهنی آنها نیز افزایش پیدا کند.
یک میان وعده سالم و مقوی برای مدرسه دانش‌آموزان می‌تواند به سلامت عاطفی و جسمی آنها کمک کند، مطالعه محققان نشان داده است که مصرف یک میان وعده سالم به ویژه میوه می‌تواند اضطراب و ناراحتی عاطفی را کاهش دهد، از طرفی در بهبود خلق‌وخوی دانش آموزان نقش پررنگی دارد.
مشکلات جسمی دانش‌آموزان در مدرسه با تغذیه آنها ارتباط نزدیکی دارد، برای تغذیه سالم دانش‌آموزان باید به دو اصل مهم تعادل و تنوع در مصرف مواد غذایی توجه شود، تنوع تغذیه سالم دانش‌آموزان مصرف تمام گروه‌های غذایی را شامل می‌شود، باید والدین توجه داشته باشند که همواره باید تعادل را در مصرف مواد غذایی مختلف فرزندان رعایت کنند، به دلیل اینکه مصرف بیش از حد گروه چربی‌ها خطرات جانبی زیادی به همراه دارد.
دانش‌آموزانی که می‌خواهند از حداکثر ظرفیت ذهنی و جسمی خود استفاده کنند، باید تمام مواد مغذی شامل املاح و ویتامین‌ها را به صورت متعادل و با توجه به نیاز بدنش مصرف کنند، میل کردن حداقل سه وعده غذایی کامل در طول روز برای دانش‌آموزان مهم است، برای اینکه دانش‌آموزان بتوانند انرژی یا همان کالری مورد نیازی که برای سلامتی و شادی به آن نیاز دارند را به دست بیاورند، داشتن سه وعده کامل غذایی از ضرورت بالایی برخوردار است.
والدین باید مدنظر داشته باشند که رعایت نکات تغذیه‌ای می‌تواند نقش مهمی در ارتقای سلامت، تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش میزان یادگیری دانش‌آموزان داشته باشد، از همین رو توجه به این امر مهم از جمله نکات ضروری است که والدین و اولیا مدرسه باید در دوران تحصیل به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.
بهترین خوراکی‌ها برای میان وعده دانش‌آموزان
سید مرتضی صفوی، استاد گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به بهترین خوراکی‌ها برای میان وعده دانش‌آموزان در طول سال تحصیلی آنها به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با شروع مدارس والدین با چالشی به نام تأمین خوراکی‌های مدرسه مواجه می‌شوند، تأمین تغذیه مناسب برای دانش‌آموزان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید به خوراکی‌های مغذی و سالم توجه ویژه‌ای شود، صبحانه اصلی‌ترین وعده غذایی است که باید هر دانش‌آموز قبل از رفتن به مدرسه مصرف کند، دانش آموزان با دریافت درست این وعده غذایی، انرژی کافی برای ادامه روز، یادگیری و تمرکز را به دست می‌آورند.
وی می‌افزاید: صبحانه کامل شامل نان، تخم‌مرغ، پنیر، گردو و حتی حلیم یا عدسی می‌تواند به تأمین انرژی و تمرکز بچه‌ها در طول کلاس کمک کند، صبحانه‌های سبک و مغذی بهترین گزینه برای جلوگیری از کسالت و خواب‌آلودگی هست، ضروری‌ترین نیاز لبنیات بوده که به عنوان منبع غنی کلسیم و پروتئین، جز جدایی‌ناپذیر تغذیه دانش‌آموزان است و این مواد غذایی به رشد و تقویت استخوان‌ها کمک می‌کنند.
استاد گروه تغذیه بالینی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تصریح می‌کند: توزیع شیر در مدارس افزایش یافته و این موضوع به کاهش مصرف شیر کمک کرده است، اما باید لبنیات بیشتری مانند ماست و پنیر نیز در برنامه غذایی گنجانده شوند، میوه‌ها و آبمیوه‌های طبیعی میوه‌ها منبع ویتامین‌ها و فیبر هستند و به تقویت سیستم ایمنی دانش آموزان کمک می‌کنند.
وی در مورد اینکه باید حداقل یک واحد میوه در میان‌وعده‌های دانش‌آموزان گنجانده شود، تاکید می‌کند: میوه‌های تازه و آبمیوه‌های طبیعی گزینه‌های ایده‌آلی هستند، به شرطی که از انواع صنعتی پرهیز شود، همچنین آجیل‌ها به دلیل وجود اسیدهای چرب سالم و مواد مغذی، گزینه مناسبی برای تقویت سلامت کودکان هستند، باید آجیل‌های بی‌نمک به عنوان میان‌وعده برای دو تا سه روز در هفته مصرف شوند تا دانش آموزان از خواص مفید آنها بهره‌مند شوند.
صفوی در خصوص مصرف تنقلات برای دانش آموزان عنوان می‌کند: برای جلوگیری از تکرار و ایجاد تنوع در خوراکی‌ها می‌توان از تنقلات سالم مانند گندم و شاهدانه، پفیلای خانگی و چیپس‌های دست‌ساز استفاده کرد، این خوراکی‌ها باید به میزان محدود مصرف شوند تا از مضرات احتمالی ناشی از نمک و روغن جلوگیری شود، تغذیه مناسب در مدارس نقش بسیار مهمی در سلامت و رشد دانش‌آموزان دارد، والدین با انتخاب هوشمندانه میان‌وعده‌ها می‌توانند به ایجاد عادات غذایی سالم در فرزندان خود کمک کنند و آنها را در مسیر یادگیری و رشد موفق‌تر یاری دهند.
وی خاطرنشان می‌کند: پیروی از سبک زندگی سالم به بهبود روند یادگیری، رشد و تقویت سیستم ایمنی دانش آموزان کمک می‌کند، با توجه به اینکه قدرت یادگیری و الگو برداری در مدرسه بسیار زیاد است و کودکان تحت تأثیر دوستان و محیط هستند، الگوهای غذایی همسالان می‌تواند در بین دانش‌آموزان بسیار پررنگ باشد، همراه کردن کودکان برای خرید می‌تواند راهکار مناسبی برای آشنایی فرزندمان برای انتخاب و آموزش مواد غذایی باشد.
لزوم انتخاب ماده غذایی سالم از بوفه مدارس
متخصص تغذیه و رژیم درمانی اظهار می‌کند: آموزش آشنایی دانش‌آموزان با برچسب مواد غدایی با هدف انتخاب درست و خریدی سالم یکی دیگر از موارد با اهمیت است، کودک خود را با تاریخ تولید و انقضا و اطلاعات تغذیه‌ای مواد غذایی آشنا کنید چرا که این مسئله کمک می‌کند تا دانش‌آموز با آگاهی بیشتری از بوفه مدرسه ماده غذایی سالم انتخاب کند، اگر دانش‌آموز آگاهی و اطلاعات کافی درباره مواد غذایی داشته باشد، از بین مواد غذایی می‌تواند بهترین انتخاب‌ها را داشته باشد، بهتر است میان وعده‌های سالم غذایی را والدین و بزرگترها در اختیار کودکان قرار دهند، مغز دانه‌ها مثل بادام، گردو و یا فندق می‌تواند گزینه مناسبی باشد، شیر به عنوان منبع غذایی غنی پروتئین و کلسیم نیز گزینه مناسبی به عنوان میان وعده دانش آموزان است.
وی تصریح می‌کند: بسیاری از کودکان به غذاهای صنعتی مثل شکلات، ویفر، کیک و بیسکویت علاقه دارند، این منابع غذایی حاوی قند ساده هستند و بهتر است کودکان کمتر از این مواد غذایی استفاده کنند نباید این غذاهای ناسالم تبدیل به الگوی غذایی کودکان شود و هرگز این مواد غذایی جایگزین وعده غذایی اصلی نشود، نان و پنیر و خرما، نان و پنیر و گردو و انواع املت‌ها و یا تخم مرغ می‌تواند گزینه‌های مناسبی برای مصرف دانش آموزان باشد.
تهیه میان وعده‌های سبک و مغذی برای دانش‌آموزان
سحر صراف بانک، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و عضو هیئت علمی دانشکده تغذیه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره اهمیت میان وعده‌های غذایی سالم و تغذیه مناسب دانش آموزان در مدارس به خبرنگار ایمنا می‌گوید: تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رشد جسمی، ذهنی و روانی دانش آموزان است، دانش‌آموزان به‌دلیل فعالیت‌های ذهنی و جسمی بالا نیازمند دریافت انرژی کافی و مواد مغذی متنوع هستند، وعده‌های غذایی اصلی برای آنها باید شامل همه گروه‌های غذایی باشند و استفاده نکردن از غذای مناسب در آینده دانش‌آموزان و ابتلاء به بیماری‌ها تأثیر خواهد داشت.
وی می‌افزاید: استفاده از کربوهیدرات‌های پیچیده مانند نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و غلات کامل که انرژی پایدار فراهم می‌کنند، پروتئین‌ها مانند گوشت، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات و مغزها برای رشد و ترمیم بافت‌ها، چربی‌های سالم مانند روغن زیتون، کانولا و مغزها برای حفظ سلامت سلول‌ها، لبنیات مانند شیر، ماست و پنیر کم چربی برای تأمین کلسیم و تقویت استخوان‌ها، میوه‌ها و سبزیجات برای تأمین ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر در بدن دانش آموزان ضرورت دارد.
متخصص تغذیه در مورد تهیه میان وعده‌های سالم برای دانش آموزان تصریح می‌کند: برنامه روزانه غذایی باید شامل سه وعده اصلی (صبحانه، ناهار و شام) و حداقل دو میان‌وعده سالم باشد تا نیازهای انرژی و مواد مغذی تأمین شود، بهتر است برای دانش آموزان به تعداد زنگ‌های تفریح میان وعده آماده شود، میان‌وعده‌های سالم برای دانش‌آموزان میان‌وعده‌ها باید سبک، مغذی و متناسب با نیازهای کودکان باشد، باید والدین سعی کنند لقمه‌های متخصص تغذیه و رژیم درمانی خانگی سالم مانند نان و پنیر با گردو یا خرما، نان سبوس‌دار با کره بادام‌زمینی و موز، ساندویچ‌های کوچک مانند کوکو، کتلت یا مرغ پخته، میوه‌ها و سبزیجات تازه مانند سیب، پرتقال، موز، هویج یا میوه‌های خشک مانند کشمش، توت خشک و خرما برای میان وعده آنها در مدارس تهیه کنند.
وی ادامه می‌دهد: ماست ساده یا ماست‌های میوه‌ای خانگی، دوغ کم‌نمک یا پنیر کم‌چرب، شیرهای قابل نگهداری در دمای اتاق، آجیل‌ها مانند بادام، گردو یا پسته بدون نمک نیز از میان‌وعده‌های سالمی هستند که به تنظیم قند خون دانش آموزان کمک کرده و مانع افت انرژی آنها در طول روز در مدرسه می‌شوند.
صراف بانک عنوان می‌کند: خوراکی‌های شیرین مانند نوشابه، کیک‌ها و بیسکوییت‌های صنعتی که قند خون را سریع بالا می‌برند اما انرژی پایدار ایجاد نمی‌کنند، از مواد غذایی ناسالم هستند و باید دانش آموزان از مصرف آنها پرهیز کنند، در حقیقت استفاده از مواد غذایی ناسالم تأثیر منفی بر یادگیری، تمرکز و سلامت کلی دانش‌آموزان دارد، مواد غذایی شور مانند چیپس، پفک و ترشی‌ها فشار خون را بالا برده و احساس تشنگی را افزایش می‌دهند، خوردن غذاهای چرب و سرخ‌کردنی مانند فست‌فودها که هضم آنها برای دانش آموزان سخت است و باعث بی‌حالی آنها می‌شود.
وی تاکید می‌کند: مصرف مداوم این مواد غذایی می‌تواند به چاقی، دیابت و مشکلات قلبی منجر شود و افت یادگیری را در بین دانش آموزان تسریع می‌کند، به والدین توصیه می‌شود که تهیه میان‌وعده سالم آنها برای فرزندان نقش کلیدی در عادت‌سازی غذایی دانش‌آموزان دارد، والدین می‌توانند یک روز در هفته مواد غذایی لازم برای میان‌وعده‌های سالم را تهیه کرده و برخی از آنها را آماده کنند، به‌جای خرید خوراکی‌های آماده، از غذاهای ساده و خانگی مانند لقمه‌های نان و پنیر، کوکو یا کتلت استفاده کنند، دانش آموزان را تشویق به تنوع کرده و با ترکیب مواد غذایی مختلف (مانند میوه با آجیل) می‌توانند دانش‌آموزان را به خوردن این نوع مواد غذایی ترغیب کنند.
عضو هیئت علمی دانشکده تغذیه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان اظهار می‌کند: باید والدین مشارکت کودکان را مدنظر داشته باشند و در انتخاب یا تهیه میان‌وعده آنها را هم شریک کنند تا تمایل بیشتری به مصرف آن داشته باشند، تغییر مواد خوراکی در بوفه مدارس نیز برای سلامت دانش آموزان بسیار مهم اس، بوفه‌های مدارس باید نقش حمایتی در تغذیه سالم دانش‌آموزان ایفا کنند، پیشنهاد می‌شودفروش خوراکی‌های ناسالم مانند چیپس، پفک و نوشابه ممنوع شود، مواد غذایی سالم مانند میوه‌های فصلی، لبنیات کم‌چرب، ساندویچ‌های خانگی و آجیل‌های بدون نمک ارائه شوند.
صبحانه نخوردن باعث کاهش عملکرد تحصیلی دانش آموزان می‌شود
وی عنوان می‌کند: همکاری با متخصصان تغذیه برای طراحی برنامه غذایی مناسب برای دانش‌آموزان بسیار مهم است، اثر کم‌خونی و کمبود ید بر یادگیری دانش آموزان تأثیر منفی می‌گذارد، والدین آگاه باشند که کم‌خونی ناشی از فقر آهن یکی از شایع‌ترین اختلالات تغذیه‌ای در کودکان است، علائم کم‌خونی شامل خستگی، کاهش تمرکز و کاهش توانایی یادگیری است، منابع غذایی غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی برای پیشگیری از کم خونی مفید خواهد بود.
در حقیقت تغذیه به عنوان یک عامل مهم در تعیین سلامتی می‌تواند بر موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان مؤثر باشد، بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف یک صبحانه مغذی به همراه یک میان وعده سالم تأثیر مهمی بر توانایی یادگیری، تمرکز و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد؛ نوجوانانی که صبحانه نمی‌خورند به میزان کافی عناصر ضروری مانند آهن، کلسیم، منیزیم و پروتئین را دریافت نمی‌کنند، بنابراین در طول روز احساس خستگی بیشتری کرده و نمی‌توانند به درستی تمرکز داشته باشند و بهره هوشی پایین‌تری دارند.
یک میان وعده سالم و مغذی، کمک می‌کند تا حافظه کوتاه مدت، میزان توانایی یادگیری و در پی آن پیشرفت تحصیلی دانش آموزان افزایش یابد، اما استفاده از خوراکی‌های ناسالمی همچون چیپس، پفک، کیک و آبمیوه‌های صنعتی که کالری بسیار بالا و ارزش غذایی کمی دارند، زمینه چاقی و بسیاری از بیماری‌ها را در دانش آموزان فراهم می‌سازند.
نبود یک میان وعده سالم و مقوی برای مدرسه دانش‌آموزان تأثیر زیادی بر جنبه‌های متفاوت سلامتی آنها دارد، فرآیند سوخت‌وساز در این دوران، بسیار زیاد است به همین دلیل دانش‌آموز به یک منبع ثابت غذایی احتیاج دارد تا بتواند نیاز بدن خود را برای رشد و متابولیسم تأمین کند، میان وعده نقش مهمی در سلامت جسمی و فکری دانش‌آموزان دارد به طوری که مصرف میان وعده سالم سبب افزایش قدرت یادگیری و ارتقای وضعیت تحصیلی دانش آموزان می‌شود.
در حال حاضر مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ شده، فست‌فودها و مصرف زیاد نمک از جمله مشکلاتی است که در الگوی مصرف غذایی دانش‌آموزان وجود دارد، مصرف این تنقلات با ارزش غذایی ناچیز، پیش از وعده‌های غذایی، به دلیل ایجاد سیری کاذب دانش‌آموزان را از مصرف غذاهای اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز رشد آنها را تأمین کند، باز می‌دارد، از طرفی نمک موجود در این تنقلات ذائقه دانش آموز را به مصرف غذاهای شور عادت می‌دهد که این مساله زمینه ابتلاء به فشار خون بالا در بزرگسالی را فراهم می‌کند، همچنین مصرف زیاد روغن و چربی علاوه بر بالا بردن چربی خون و ایجاد بیماری‌های قلبی و عروقی، به دلیل دریافت کالری اضافی، اضافه وزن و چاقی را نیز به دنبال دارد.
نظر شما