روان‌شناسی و طب سنتی درباره راهکارهای درمان آسم چه می‌گوید؟

به گزارش خبرگزاری ایمنا، آسم جزو بیماری‌های التهابی مزمن و غیرواگیردار به حساب می‌آید که بیمار تحت تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی به این بیماری مبتلا می‌شود؛ مجاری تنفسی بیمار در واکنش به محرک‌ها متورم و باریک می‌شوند و این احتمال وجود دارد که مخاط اضافی تولید کنند؛ بروز چنین شرایطی، تنفس را دشوار می‌کند و سبب سرفه، صدای خس‌خس هنگام تنفس و تنگی نفس می‌شود.

سابقه آسم، اگزما، آلرژی غذایی در اعضای خانواده میزان بروز آسم در سایر اعضای خانواده را افزایش می‌دهد، همچنین مواجهه با برخی عوامل محیطی مانند دود سیگار، آلودگی هوا و آلرژی‌های استنشاقی مانند گرده گل‌ها، کپک‌ها، قارچ‌ها، گردوخاک، عوامل حساسیت‌زای حیوانات و آلاینده‌های شیمیایی می‌تواند منجر به بروز آسم شود.

عوامل محیطی مرتبط با سبک زندگی، نقش مهمی در سبب‌شناسی این بیماری دارد؛ به طوری که بهم خوردن تعادل بین آنتی‌اکسیدان‌ها و اکسیدان‌ها در ایجاد و کنترل علائم آسم نقش چشمگیری دارد؛ رژیم اختصاصی برای درمان آسم وجود ندارد، اما بعضی مواد غذایی می‌توانند موجب بهبود عملکرد ریوی و کاهش علائم آسم فرد بیمار می‌شوند؛ ماهی و غذاهای دریایی به علت دارا بودن اسیدهای چرب ضروری امگا ۳ نقش محافظتی در بیماری‌های ریوی از جمله آسم آلرژیک دارد.

بعضی از مواد غذایی جزو مواد غذایی ممنوعه برای بیماری آسم به حساب می‌آیند؛ مصرف گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس، فست‌فودها، غذاهای پرنمک، روغن‌های هیدروژنه با افزایش سطح تری‌کلیسیرید و نیتریک اکساید می‌توانند ریسک فاکتوری برای آسم را افزایش دهند؛ گوشت‌های کبابی و دودی‌شده نیز احتمال حملات آسم در میان بیماران را افزایش می‌دهند.

تأثیر اصلاح رژیم غذایی بر درمان آسم

رضا معطری، متخصص طب سنتی و عضو انجمن علمی گیاهان دارویی ایران در خصوص روش‌های درمان آسم در طب ایرانی اظهار می‌کند: آسم یک بیماری مزمن التهابی است که برونش‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث تنگی نفس، سرفه و خس‌خس‌خس سینه می‌شود؛ طب سنتی برای درمان آسم از روش‌های مختلفی از جمله گیاهان دارویی، اصلاح رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی استفاده می‌کند.

وی در خصوص اصلاح رژیم غذایی برای درمان آسم ادامه می‌دهد: غذاهای ضد التهابی مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و ماهی‌های چرب می‌توانند به کاهش التهاب و علائم آسم کمک کنند، همچنین مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان (مانند توت‌ها، مرکبات، آجیل) به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند و موجب کاهش علائم آسم می‌شوند.

متخصص طب سنتی تصریح می‌کند: مصرف غذاهای غنی از ویتامین C (مانند مرکبات، فلفل دلمه‌ای، کیوی و کلم بروکلی ) منجر به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر ابتلاء به عفونت‌های تنفسی می‌شوند، همچنین باید از غذاهای محرک مانند غذاهای تند، غذاهای فرآوری شده، لبنیات و شکر پرهیز کرد، زیرا می‌توانند علائم آسم را تشدید کنند.

وی می‌افزاید: مصرف غذاهای با طبع گرم و خشک (مانند عسل، خرما، انجیر، مویز، بادام، پسته، زعفران، زنجبیل، دارچین، فلفل سیاه و سیر)، مصرف میوه‌ها و سبزیجات (مانند سیب، انگور، هویج، کدو حلوایی، کاهو، اسفناج، خیار و شاهی)، مصرف مایعات (آب، آب سیب، آب هویج، سوپ و دمنوش‌های گیاهی)، اجتناب از غذاهای با طبع سرد و تر (مانند لبنیات، گوشت گاو، غذاهای دریایی، خیار، هندوانه، گوجه فرنگی و بادمجان) و اجتناب از غذاهای آلرژی‌زا (مانند تخم مرغ، بادام زمینی، گندم و سویا) رژیم غذایی بسیار مؤثری برای کاهش علائم آسم است.

معطری بیان می‌کند: حجامت عام و حجامت ساق پا می‌تواند به دفع اخلاط و بهبود تنفس کمک کند، همچنین ماساژ قفسه سینه و پشت موجب شل شدن عضلات و بهبود تنفس می‌شود که می‌تواند در درمان آسم مؤثر باشد، لازم به ذکر است که ورزش‌های تنفسی (مانند یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق) و خواب کافی تأثیر قابل توجهی در تقویت عضلات تنفسی و بهبود تنفس خواهد داشت.

وی ادامه می‌دهد: استفاده از گیاهان دارویی همچون آویشن، زنجبیل، نعناع، سرخس، عناب، شیرین بیان، گلپر برای کاهش علائم آسم توصیه می‌شود، زیرا این گیاهان دارای خواص ضد التهابی و ضد اسپاسم است که به شل شدن عضلات برونش، دفع خلط، کاهش سرفه و باز شدن مجاری تنفسی کمک می‌کند؛ در صورت بروز هر گونه عوارض جانبی، مصرف داروهای گیاهی را متوقف و با پزشک خود مشورت کنید؛ به یاد داشته باشید که در دوران بارداری و شیردهی مصرف این گیاهان باید با احتیاط انجام شود.

‏‬آسم می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به طور قابل توجهی کاهش دهد

فاطمه خدادادی، روان‌شناس بالینی در خصوص رابطه آسم و روان اظهار می‌کند: آسم فقط به ریه‌ها محدود نمی‌شود و ارتباط عمیقی با روان نیز دارد؛ روان می‌تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم بر تشدید آسم تأثیر بگذارد؛ یکی از شناخته‌شده‌ترین عوامل تشدید آسم، استرس است که موجب التهاب و انقباض عضلات مجاری تنفسی می‌شود و تنفس را دشوار می‌کند.

وی ادامه می‌دهد: اضطراب و افسردگی نیز با افزایش خطر ابتلاء به آسم و تشدید علائم آن مرتبط هستند، تجربه هیجانات منفی مانند خشم و خصومت نیز می‌تواند بر تنفس و علائم آسم تأثیر بگذارد.

روان‌شناس بالینی با بیان تأثیر آسم بر کیفیت زندگی تصریح می‌کند: آسم می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به طور قابل توجهی کاهش دهد؛ تنگی نفس، حملات ناگهانی و نیاز به مراقبت مداوم ممکن است موجب اضطراب، افسردگی و حتی انزوای اجتماعی شود.

وی با اشاره به تأثیر آسم بر روان ادامه می‌دهد: تنگی نفس و سرفه‌های شبانه، خواب را مختل و موجب خستگی و محدودیت در فعالیت‌های روزمره خواهد شد، همچنین آسم می‌تواند اعتماد به نفس افراد را به خصوص در کودکان و نوجوانان کاهش دهد.

خدادادی در خصوص راهکارهای روان‌شناختی برای مدیریت آسم می‌گوید: تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به کاهش استرس و اضطراب کمک کنند، همچنین درمان شناختی-رفتاری، به افراد مبتلا به آسم کمک می‌کند تا افکار و باورهای منفی خود را در مورد آسم شناسایی کنند و تغییر دهند.

وی ادامه می‌دهد: صحبت با افراد دیگر که با آسم زندگی می‌کنند می‌تواند به مبتلا به آسم کمک کند تا احساسات خود را به اشتراک بگذارند و از تجربیات یکدیگر بیاموزند، لازم به ذکر است که در صورت وجود اضطراب، افسردگی یا سایر مشکلات روان‌شناختی، درمان‌های تخصصی مانند روان‌درمانی و دارو باید انجام شود.

با این اوصاف، طب سنتی در کنار درمان‌های پزشکی متداول، می‌تواند به عنوان یک روش مکمل برای درمان آسم مفید باشد؛ اصلاح رژیم غذایی، تغییر سبک زندگی و استفاده از گیاهان دارویی می‌تواند به کاهش علائم آسم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به این بیماری کمک کند.