به گزارش خبرگزاری ایمنا، اختلال طیف اوتیسم (ASD) و سرطان، دو بیماری متفاوت با ویژگی‌های مشخص و اثرات منحصربه‌فرد هستند؛ اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی است که با نقص در تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای تکراری شناخته می‌شود، در حالی که بیماری سرطان، ناشی از رشد کنترل‌نشده و غیرطبیعی سلول‌ها است و یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های این دو بیماری، نوع تأثیرگذاری آنها محسوب می‌شود، اوتیسم بیشتر بر عملکرد مغز و سیستم عصبی متمرکز است، اما بیماری سرطان می‌تواند هر اندامی در بدن را تحت تأثیر قرار دهد.
یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی این دو بیماری در منشأ و عوامل خطر آنها نهفته است، در واقع اوتیسم به‌طور کلی با عوامل ژنتیکی و محیطی دوران جنینی مرتبط است، در حالی که سرطان می‌تواند تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، محیطی، سبک زندگی و سن فرد ایجاد شود، اوتیسم به طور معمول در اوایل زندگی ظاهر می‌شود و نوعی اختلال دائمی محسوب می‌شود، اما سرطان ممکن است در هر زمانی از زندگی رخ دهد و ماهیت پیش‌رونده‌ای دارد.
با این حال، میان اوتیسم و سرطان شباهت‌هایی نیز وجود دارد و مطالعات علمی نشان داده است که بعضی از ژن‌های دخیل در اوتیسم، مانند PTEN و MET، در بروز سرطان نیز نقش دارند و مسیرهای مشترک مولکولی مانند mTOR و PI3K/Akt، در هر دو بیماری دخیل هستند و اختلال در عملکرد آنها می‌تواند به رشد غیرطبیعی سلول‌ها (سرطان) یا اختلال در تکامل مغزی (اوتیسم) منجر شود و همین شباهت‌های بیان شده ژنتیکی و بیولوژیکی، نشان‌دهنده ارتباطات پیچیده میان این دو بیماری است.
از منظر مکانیسم‌های مولکولی، مسیرهای مشترک میان اوتیسم و سرطان نشان می‌دهند که اختلال در سیگنالینگ سلولی می‌تواند پیامدهای متفاوتی در این دو بیماری داشته باشد، افزایش فعالیت مسیر mTOR که در سرطان‌ها شایع است، در مدل‌های آزمایشگاهی اوتیسم نیز مشاهده شده است و این یافته‌ها به دانشمندان کمک کرده است تا مسیرهای جدیدی برای درمان این دو بیماری شناسایی کنند.
ارتباطات ژنتیکی، بیولوژیکی و مولکولی اختلال طیف اوتیسم و سرطان
پوریا عادلی، عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوانکولوژی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه اختلال طیف اوتیسم (ASD) و سرطان دو بیماری متفاوت است، اما تحقیقات علمی نشان می‌دهد، میان آنها ارتباطات ژنتیکی، بیولوژیکی و مولکولی وجود دارد، اظهار کرد: اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی است که به نقص در ارتباطات اجتماعی و الگوهای رفتاری منجر می‌شود و بیماری سرطان به دلیل تکثیر غیرقابل کنترل سلول‌ها رخ می‌دهد و این تفاوت‌ها در نگاه اول هرگونه ارتباط میان این دو بیماری را بعید جلوه می‌دهد، اما پژوهش‌ها نشان داده است که این دو اختلال ممکن است مکانیسم‌های مشترکی داشته باشند.
وی با بیان اینکه از نظر ژنتیکی، مطالعات نشان می‌دهد که ژن‌هایی مانند PTEN و MET که در اختلال طیف اوتیسم نقش دارند، در ایجاد سرطان نیز دخیل هستند، افزود : مسیرهای سلولی مانند mTOR و PI3K-Akt نیز در هر دو بیماری نقش محوری دارند و به عنوان مثال ، جهش در ژن PTEN علاوه بر افزایش خطر ابتلاء به سرطان‌هایی مانند سرطان سینه و پروستات، در افراد مبتلا به اوتیسم نیز مشاهده شده است و این اشتراک ژنتیکی، زمینه‌ای برای تحقیقات بیشتر به منظور درک مکانیسم‌های مشترک فراهم می‌کند.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوانکولوژی ایران با اشاره به اینکه از منظر اپیدمیولوژیکی، خطر ابتلاء به بعضی سرطان‌ها در میان کودکان مبتلا به اوتیسم متفاوت است، تصریح کرد: بعضی مطالعات نشان می‌دهد که کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است بیشتر در معرض سرطان‌هایی مانند تومورهای مغزی و سرطان خون باشند، اما یافته‌های دیگر نشان می‌دهند که این خطرات بیشتر به شرایط همراه مانند اختلالات مادرزادی مرتبط است و این تناقضات علمی نشان‌دهنده پیچیدگی روابط میان این دو مشکل است.
بررسی ارتباط بین اوتیسم و سرطان نیازمند تحقیقات گسترده است
عادلی با اشاره به اینکه مکانیسم‌های مولکولی مشترک میان اوتیسم و سرطان مورد توجه بسیاری قرار گرفته است، ادامه داد: مسیرهای mTOR و PI3K/Akt نه تنها در تکامل مغز در افراد مبتلا به اوتیسم بلکه در رشد غیرطبیعی سلول‌های سرطانی دخیل هستند و اختلال در تنظیم این مسیرها می‌تواند باعث بروز علائم هر دو بیماری شود و همین اطلاعات می‌تواند به پزشکان کمک کند تا رویکردهای درمانی دقیق‌تری طراحی کنند.
وی با اشاره به اینکه اشتراک ژنتیکی و مولکولی میان این دو بیماری پتانسیل‌های درمانی جدیدی را ایجاد کرده است، گفت: داروهایی که مسیرهای mTOR یا PI3K را هدف قرار می‌دهند، به طور بالقوه می‌توانند برای درمان علائم اوتیسم نیز مؤثر باشند و این مسیرهای درمانی مشترک می‌تواند امید تازه‌ای برای کنترل و درمان بهتر هر دو بیماری فراهم کند و دیدگاه‌های نوینی را در پزشکی ارائه دهد.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی رادیوانکولوژی ایران با بیان اینکه بررسی ارتباط میان اوتیسم و سرطان موضوعی پیچیده است که نیازمند تحقیقات گسترده‌تری است، اضافه کرد: دانشمندان با مطالعه موارد مشترک میان این دو بیماری، می‌توانند درمان‌های مؤثرتری طراحی کنند و از این طریق کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشند و تحقیقات انجام شده، نشان دهنده ضرورت سرمایه‌گذاری در توسعه داروهایی است که مسیرهای مشترک را هدف قرار می‌دهند و در نهایت گام‌هایی برای حل چالش‌های بهداشت جهانی برمی‌دارند.
در این بین، بعضی از داروهایی که برای درمان سرطان‌ها طراحی شده است و مسیرهای mTOR و PI3K/Akt را هدف قرار می‌دهند، به‌عنوان درمان‌های بالقوه برای اوتیسم نیز مورد بررسی قرار گرفته است و این شباهت در رویکردهای درمانی، چشم‌انداز مشترکی برای کاهش چالش‌های درمانی هر دو بیماری ارائه می‌دهد.
یکی دیگر از شباهت‌ها، تأثیرات روانی و اجتماعی این دو بیماری است؛ اوتیسم و سرطان هر دو می‌توانند تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی افراد و خانواده‌های آنها داشته باشند، اوتیسم ممکن است باعث چالش‌های اجتماعی و ارتباطی طولانی‌مدت شود و سرطان نیز می‌تواند فشارهای روانی ناشی از ماهیت بالقوه خود را به دنبال داشته باشد و این تأثیرات نشان‌دهنده اهمیت حمایت روانی از بیماران و خانواده‌های آنها است.
به طور کلی، اگرچه اوتیسم و سرطان از نظر ماهیت، عوامل خطر و اثرات، تفاوت‌های اساسی دارند، اما شباهت‌های ژنتیکی و مولکولی میان آنها، درک محققان را از این دو بیماری گسترش داده است و شناخت این شباهت‌ها و تفاوت‌ها، مسیری را برای تحقیقات پیشرفته‌تر و توسعه درمان‌های مؤثرتر در آینده فراهم می‌کند که می‌تواند زندگی بیماران را بهبود بخشد و بار ناشی از این دو بیماری را کاهش دهد.
نظر شما