به گزارش خبرگزاری ایمنا، سل یک بیماری عفونی شایع و در بسیاری از موارد مرگبار است و علائم عفونت سل فعال عبارت از سرفه مزمن با خلط آغشته به خون، تب، تعریق شبانه و کاهش وزن هستند؛ سل به‌طور معمول به شش‌ها حمله می‌کند، اما بر قسمت‌های دیگر بدن نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. باکتری عامل بروز این بیماری می‌تواند به راحتی از راه‌های مختلف در هوا منتشر شود و در صورتی که فرد مبتلا، سرفه یا عطسه کند، می‌تواند این باکتری را در هوا منتشر نماید؛ حدود ۱۰ درصد از عفونت‌های نهفته سل، به فرم فعال آن تبدیل می‌شود که در صورت بی‌توجهی نسبت به درمان، ممکن است موجب مرگ مبتلایان شود.
افرادی که عفونت سل در وجود آنها فعال دارند، سرفه، عطسه یا بزاق خود را از طریق هوا منتقل می‌کنند و سل از طریق هوا پخش می‌شود، اغلب عفونت‌ها بدون علامت و پنهان هستند، اما به طور معمول از هر ۱۰ عفونت نهفته یک عفونت در نهایت پیشرفت می‌کند و به بیماری فعال تبدیل می‌شود. بیماری سل یکی از قدیمی‌ترین و رایج‌ترین بیماری‌های عفونی در جهان است که توسط باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس ایجاد می‌شود.
این بیماری بیشتر بر ریه‌ها تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند سایر بخش‌های بدن مانند استخوان‌ها، مغز و کلیه‌ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد؛ سل از طریق قطرات معلق در هوا که توسط فرد مبتلا هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن منتشر می‌شود، انتقال می‌یابد، اگرچه سل به طور معمول با علائمی مانند سرفه شدید، خونریزی در سرفه، تب و تعریق شبانه همراه است، اما در مواردی ممکن است بدون علامت باشد و به عنوان یک عفونت مخفی باقی بماند.
دوره‌ی نهفتگی این بیماری ممکن است از حدود دو تا ۱۲ هفته متغیر باشد، فرد ممکن است به صورت طولانی مدت ناقل باقی بماند و باکتری‌های زنده‌ی سل در خلط وجود داشته باشد، زمانی که فرد چندین هفته تحت درمان مناسب نباشد، می‌تواند ناقل باقی بماند؛ با این وجود برخی از افراد ممکن است آلوده باشند، اما سیستم دفاعی بدن آنها، عفونت را سرکوب کرده و سال‌ها بعد علائم سل را تجربه کنند و برخی افراد نیز هرگز علائمی مشاهده نمی‌کنند و بیماری را انتقال نمی‌دهند.
با رعایت مداوم اصول بهداشتی و پشتیبانی از بیماران مبتلا به سل، می‌توانیم به کاهش موارد ابتلاء و مقاومت دارویی کمک کنیم، اطلاع‌رسانی و آموزش همگانی در مورد اهمیت تکمیل دوره‌های درمانی و روش‌های پیشگیری، می‌تواند به تقویت همبستگی اجتماعی و کاهش تأثیرات منفی این بیماری کمک کند.
پیشگیری از سل نیازمند اجرای برنامه‌های واکسیناسیون و بهبود شرایط زندگی افراد است؛ واکسن ب‌سی‌جی، اگرچه محافظت کامل ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند از بروز موارد شدید سل در کودکان جلوگیری کند، بهبود تهویه در فضاهای بسته، کاهش ازدحام و افزایش آگاهی عمومی در مورد روش‌های پیشگیری از انتقال بیماری نیز از جمله اقدامات مؤثر در پیشگیری از سل محسوب می‌شوند.
سل همچنان یکی از مسائل مهم بهداشتی در جهان است که نیازمند توجه ویژه است، سازمان‌های بهداشت جهانی و دولت‌ها باید بهبود دسترسی به خدمات تشخیصی و درمانی، افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیقات و توسعه داروها و واکسن‌های جدید و اجرای برنامه‌های جامع پیشگیری و کنترل این بیماری را در اولویت قرار دهند؛ همچنین همکاری‌های بین‌المللی و تبادل اطلاعات بین کشورها می‌تواند به کاهش بار جهانی این بیماری کمک کند.
آگاهی‌رسانی و آموزش عمومی در مورد سل نقش مهمی در کاهش انتشار این بیماری دارد، اطلاع‌رسانی در مورد علائم، روش‌های انتقال و اهمیت پیروی از برنامه‌های درمانی می‌تواند به کاهش موارد ابتلاء و مقاومت دارویی کمک کند، تنها با همکاری‌های گسترده و توجه به تمامی جنبه‌های بهداشت عمومی می‌توان به مبارزه با این بیماری ادامه داد و دنیایی عاری از سل را ممکن ساخت.
عامل ابتلاء به بیماری سل میکروب است
مجتبی رستمی، متخصص بیماری‌های عفونی درباره اینکه روند ابتلاء افراد به بیماری سل به خبرنگار ایمنا می‌گوید: عامل ابتلاء به بیماری سل، میکروبی به نام مایکوباکتریوم سل است که در تمام فضاها وجود دارد و از طریق خلط یا بزاق فرد در هوا و فضا پراکنده می‌شود، این میکروب در صورت ورود مستقیم به بدن یک فرد، لانه‌گزینی می‌کند و به طور حتم در همان لحظه ابتدایی فعال نمی‌شود، میکروب ایجادکننده سل به طور معمول در نهایت وارد ریه و به طور معمول، ریه سمت راست می‌شود و لانه‌گزینی صورت می‌گیرد.
وی می‌افزاید: سپس این میکروب در تمام نقاط بدن می‌تواند لانه‌گزینی کند، در صورتی که لانه‌گزینی میکروب سل در ریه اتفاق نیفتد، این میکروب در سایر نقاط بدن از جمله استخوان ستون مهره‌ها یا پرده‌های محافظ مغز در درجه اول و سایر ارگان‌های بدن مانند کبد و کلیه، به ساخت خانه و لانه‌گزینی می‌پردازد و این میکروب به عنوان میهمان ناخوانده در بدن فرد باقی می‌ماند تا فرصتی برای فعال شدن بیابد.
این متخصص بیماری‌های عفونی تصریح می‌کند: فعال شدن این میکروب به سطح سیستم ایمنی بدن فرد بستگی دارد؛ ممکن است یک فرد سیستم ایمنی متعادلی داشته باشد، اما تحت درمان بعضی بیماری‌ها مانند روماتیسم که با سرکوب سیستم ایمنی حاصل می‌شود، قرار گیرد و سیستم ایمنی بدن وی افت کند، دچار سوءتغذیه شود یا مکان زندگی او اجتماعی از افراد مبتلا به بیماری سل باشد.
وی عنوان می‌کند: مذکور منجر به ایجاد فرصت برای میکروب وارد شده به بدن به منظور فعالیت می‌شود، آزمایشی تحت عنوان تست تشخیصی پوستی سل وجود دارد که مثبت بودن نتیجه آن، به معنای برخورد داشتن فرد با ویروس سل است و فرد، مستعد ابتلاء به بیماری سل در صورت بروز حادثه و اتفاقی ناخواسته محسوب می‌شود.
این بیماری در کشور رو به افول است
رستمی خاطرنشان می‌کند: واکسن این بیماری به خصوص در کشور ایران در بدو تولد فرد تزریق می‌شود، واکسن تزریق شده به افراد در بدو تولد، تست تشخیصی پوستی سل را از دور خارج می‌کند. در آزمایش تشخیصی پوستی، آنتی‌ژن باکتری زیر پوست فرد تزریق می‌شود و پس از ۴۸ ساعت التهابی پدید می‌آید که قطر آن و سفتی محل ملتهب شده، حائز اهمیت است.
وی اضافه می‌کند: در صورتی که قطر تورم به ۱۰ میلی‌متر برسد، بدن فرد باید بررسی و مشخص شود که در صورت وجود میکروب نهفته در بدن وی، میکروب تمایل به آغاز فعالیت دارد یا خیر. افزون بر آزمایش تشخیصی پوستی، آزمایش دیگری نیز برای تشخیص فعالیت میکروب سل در بدن وجود دارد که توسط آن فعالیت سلول‌های درگیر با میکروب سل اندازه‌گیری و آزمایش دقیق‌تری محسوب می‌شود.
این متخصص بیماری‌های عفونی تاکید می‌کند: روند ابتلاء به این بیماری در حال حاضر بسیار کاهش یافته است و ایران جزو کشورهایی است که موارد ابتلای بسیار پایینی نسبت به این بیماری دارد؛ در واقع در بیشتر کشورهایی که روند پیشرفت را طی کرده‌اند، این بیماری رو به افول است، اما همچنان وجود دارد و ریشه‌کن نشده است.
مبرهن است که سل پنهان معمولاً نشانه خاصی ندارد، حتی در عکس‌برداری از ریه نیز آسیبی مشاهده نمی‌شود؛ نشانه‌های اولیه سل فعال شامل سرفه بیش از سه هفته، بی‌اشتهایی، کاهش وزن، خستگی، احساس ناخوشی، تورم در ناحیه گردن، تب و لرز، تعریق شبانه و درد سینه می‌شود، این نشانه‌ها با گذر زمان شدیدتر می‌شود، اما گاهی ممکن است خود به خود از بین بروند و دوباره پدیدار شوند.
سل بدون درمان می‌تواند کشنده باشد، بیماری فعال درمان نشده به طور معمول ریه‌های شخص بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ اما می‌تواند سایر قسمت‌های بدن را نیز درگیر کند و عوارضی همچون کمردرد، درد ستون فقرات، آسیب به مفاصل، سردرد دائم به مدت چند هفته، مشکلات کبدی یا کلیوی و اختلال‌های قلبی را با خود به دنبال داشته باشد
بیماران مبتلا به سل به طور معمول مدتی طولانی باید از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کنند، طول درمان استاندارد برای یک دوره مصرف آنتی‌بیوتیک حدود شش تا ۹ ماه است؛ ممکن است داروهایی که برای درمان بیماری سل تجویز می‌شوند، به کبد آسیب وارد کنند، با وجود اینکه عوارض جانبی این داروها نادر است، اما نباید آنها را نادیده گرفت، بنابراین در صورت بروز عوارضی مانند تیرگی ادرار، تب، زردی، بی‌اشتهایی، حالت تهوع و استفراغ به پزشک خود اطلاع دهید.
بیماری سل در صورتی که در زمانی مناسب و به‌هنگام درمان شود، می‌تواند جان بیمار را حفظ کند و حتی امید داشت که دوران بیماری بدون عوارض گذرانده شود، در غیر این صورت این باکتری زندگی فرد را به طور جدی تهدید می‌کند، چراکه بیماری سل ریه‌های بیمار را به شدت درگیر می‌کند و علائم آن می‌تواند به دیگر بافت‌ها و اندام‌های بدن آسیب برساند.
برای بیماری سل، راه درمان وجود دارد و با مراجعه به‌هنگام به پزشک می‌توان به درمان آن پرداخت، برای درمان بیماری سل باید دوره‌های دارویی طولانی مدت تجویز شود و بیمار در تمام طول مدت بیماری و درمان تحت نظر دکتر ریه باشد.
برای درمان این بیماری به طور معمول از انواع خاص آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شود، زیرا یک بیماری خاص بوده و نسبت به درمان مقاومت زیادی نشان می‌دهد و حتی گاهی درمان با شش داروی مختلف انجام می‌شود، مبتلایان به بیماری سل در تمام طول مدت درمان باید بررسی کبد و کلیه را انجام دهند تا دارو درمانی به آنها آسیبی نرساند.
نظر شما