به گزارش خبرگزاری ایمنا، سلیاک یک بیماری خودایمنی است که در نتیجه واکنش بدن به خوردن گلوتن ایجاد می‌شود. گلوتن پروتئینی است که در غذاهای حاوی گندم، جو یا چاودار وجود دارد و در برخی افراد حساسیت ایجاد می‌کند.
گلوتن چیست؟
گلوتن ماده‌ای از خانواده پروتئین‌هاست که در غلاتی مثل جو، گندم و چاودار وجود دارد و پرمصرف‌ترین ماده حاوی آن نیز گندم است. مصرف این ماده در برخی افراد باعث ایجاد مشکلات گوارشی می‌شود. زمانی که آرد و آب را با هم ترکیب می‌کنیم، حالت چسبناکی ایجاد می‌شود که کار پروتئین‌های این ماده است و قوامی مثل چسب دارد. در واقع همین خاصیت چسب مانند است که باعث ارتجاعی‌شدن خمیر یا همان به اصطلاح ور آمدن خمیر نان می‌شود.
بیماری سلیاک چیست؟
بیماری سلیاک(Coeliac disease) یک اختلال آلرژی و خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی است. غشای داخلی روده کوچک حاوی برآمدگی‌های پرزمانندی است که به آن ویلی می‌گویند. ویلی‌ها یا در واقع پرزهای روده، وظیفه‌ی جذب مواد غذایی را در روده‌ی کوچک بر عهده دارند.هنگامی که فرد مبتلا به بیماری سلیاک غذای حاوی پروتئین گلوتن می‌خورد، بدن او به این پروتئین واکنش زیادی نشان‌داده و به پرزهای روده آسیب می‌رساند. در نتیجه زمانی که این ویلی‌ها آسیب می‌بینند، روده‌ی کوچک نمی‌تواند مواد مغذی موجود در غذاها را به‌خوبی جذب‌کند.
بیماری سلیاک در کودکان
معمولاً کودکانی که به سلیاک مبتلا هستند در سنین ۶ ماهگی تا ۲ سالگی تشخیص داده‌می‌شوند. این کودکان نیاز به مراقبت بسیار شدید دارند. از اصلی‌ترین علائمی که ممکن است در کودکان سلیاکی بروز کند، رشد کم، کاهش وزن و گاهی نفخ شکم و ورم معده است که با گریه زیاد در کودکان زیر ۲ سال و پیچیدن به خود مشخص می‌شود.
علائم بیماری سلیاک چیست؟
علائم بیماری سلیاک در افراد مختلف بسیار متفاوت است و غالباً علائم متعددی بروز می‌کنند که حالت عودکننده دارند. معمولاً بیماران مبتلا به سلیاک به مشکلات گوارشی یا علائم دیگری نیز به جز سلیاک دچار هستند. علائم گوارشی در کودکان بیشتر از بزرگسالان و معمولاً شامل موارد زیر است.
- نفخ
- اسهال مزمن
- یبوست
- گاز روده
- عدم تحمل لاکتوز
- مدفوع شل، چرب، حجیم و بدبو
- حالت تهوع و استفراغ
- درد شکم
درمان بیماری سلیاک چیست؟
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان سلیاک وجود ندارد و یک رژیم غذایی بدون گلوتن تنها راه کنترل بیماری سلیاک است.
بیماران سلیاک چه غذاهایی نباید بخورند؟
اگر بیماری سلیاک در شما تشخیص داده‌شود، باید از خوردن تمام مواد غذایی حاوی گلوتن گندم پرهیز کنید. مهم است که ویتامین‌ها، مواد مغذی، فیبر و کلسیم را در رژیم غذایی خود به مقدار کافی دریافت‌کنید. مواد حاوی گلوتن عبارتند از:
- جو
- بلغور
- نشاسته
- آرد گندم سبوس‌دار
- مالت
- نان چاودار
- گندم
- و...
آیا بیماری سلیاک کشنده است؟
بیماری سلیاک کشنده نیست اما در صورتی که رعایت نکنید می‌تواند خطرناک باشد. این بیماری حتی می‌تواند شما را مستعد بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان کند. بنابراین باید سعی کنید که کنترل این بیماری را در دست بگیرید
تشخیص بیماری سلیاک چگونه انجام می‌شود؟
اگر بعد از خوردن گلوتن علائم گوارشی داشته باشید، ممکن است مشکوک به سلیاک باشید. اگر این علائم ادامه‌دار باشند، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک آزمایش‌هایی را برای شما تجویز می‌کند که به تشخیص این بیماری کمک خواهند کرد.
- آزمایش خون: این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا سطح آنتی‌بادی‌های آسیب‌رسان به مخاط روده کوچک افزایش یافته است. سطح این آنتی‌بادی‌ها معمولاً در افراد مبتلا به بیماری سلیاک (تا زمانی که رژیم غذایی آنها حاوی گلوتن باشد) بالا است. اما در سایر افراد تقریباً هرگز سطح این آنتی‌بادی‌ها افزایش نمی‌یابد. اگر آزمایش آنتی‌بادی مثبت باشد، معمولاً برای تایید تشخیص بیماری سلیاک نمونه‌برداری از روده کوچک توصیه می‌شود.
- بیوپسی روده کوچک: اگر آزمایش خون سطوح بالایی از آنتی‌بادی‌های آسیب‌رسان به روده باریک را نشان دهد، تشخیص معمولاً باید با گرفتن نمونه (بیوپسی) از پوشش روده کوچک تأیید می‌شود. نمونه‌برداری طی فرایند آندوسکوپی صورت می‌گیرد. در این روش یک لوله انعطاف‌پذیر باریک که در انتهای آن یک دوربین کوچک وجود دارد، از طریق دهان وارد دستگاه گوارش می‌شود. دوربین به پزشک اجازه می‌دهد تا به قسمت بالایی دستگاه گوارش را ببیند و از سطح روده کوچک نمونه برداری کند.
عوامل موثر در ابتلا به بیماری سلیاک چیست؟
یکی از اعضای خانواده بیماری سلیاک یا درماتیت هرپتی فرم داشته‌باشد احتمال ایجاد مریضی سلیاک بیشتر می‌شود. بیماری سلیاک در افرادی که دارای ویژگی‌های زیر هستند بارزتر است:
- دیابت نوع ۱
- سندرم داون یا سندرم ترنر
- بیماری تیروئید اتوایمیون
- کولیت میکروسکوپی (کولیت لنفوسیتی یا کلاژنیک)
- بیماری آدیسون
- رماتیسم مفصلی
رنگ مدفوع در بیماری سلیاک چه رنگی است؟
رنگ مدفوع در بیماری سلیاک ممکن است آبی، برنزه یا خاکستری روشن و چرب یا کف‌دار باشد. برخی افراد نیز مدفوع سبز رنگ را گزارش کردند. در بیشتر موارد تغییر رنگ مدفوع به دلیل نوع غذایی است که می‌خورید.
نظر شما