عوامل خطر ابتلا به بیماری سینوزیت چیست؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، بیماری سینوزیت (Sinusitis)، التهاب سینوس‌ها است که می‌تواند باعث انسداد آنها و پر شدن مایعات شود که معمولاً در اثر سرماخوردگی یا حساسیت ایجاد می‌شود. سینوزیت بعد سرماخورگی و آنفولانزا، شایع‌ترین بیماری است. این عارضه معمولاً طی دو تا سه هفته به خودی خود برطرف می‌شود. اما در صورت طولانی‌تر شدن بیماری، نیاز به درمان و تجویز دارو دارد. علائم سینوزیت اغلب شامل درد، آبریزش چشم و بینی، سردرد سینوس و موارد دیگر است

سینوزیت التهاب یا تورم بافتی است که سینوس‌ها را در بر می‌گیرد، سینوس‌ها چهار حفره در سر هستند که توسط کانال‌های باریکی به هم متصل شده‌اند. سینوس‌ها مخاطی نازک ایجاد می‌کنند که از مجاری بینی تخلیه می‌شوند. این زهکشی به تمیز نگه داشتن بینی و خارج کردن هر نوع باکتری کمک می‌کند. معمولاً سینوس‌ها از هوا پُر می‌شوند و می‌توانند به وسیله مایعات مسدود یا پُر شوند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، باکتری‌ها می‌توانند رشد کنند و باعث عفونت شوند (سینوزیت باکتریایی). به این روش «رینوسینوزیت» نیز گفته می‌شود. در صورت التهاب بافت سینوسی، اغلب بافت وابسته به بینی نیز متورم می‌شود

انواع بیماری سینوزیت:

انواع این عارضه عبارتند از:

سینوزیت ویروسی

سینوزیت ویروسی مانند سرماخوردگی شامل علائمی مانند آبریزش بینی، گلو درد، عطسه، احتقان بینی و سرفه است. مخاط حاصل از آن ممکن است شفاف یا کم رنگ باشند. آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر سینوزیت ویروسی مؤثر نیستند.

بهترین درمان برای مدیریت این عفونت می‌تواند استراحت بیشتر، نوشیدن مایعات، استفاده از اسپری‌های بینی و همچنین مصرف داروهای بدون نسخه، ضد درد و خوراکی باشد. سینوزیت ناشی از ویروس به طور معمول طی هفت الی ۱۰ روز برطرف می‌شود.

سینوزیت باکتریایی

یکی ازعلائم سینوزیت باکتریایی شامل ترشحات بینی می‌باشد که ممکن است غلیظ و سبز یا زرد رنگ باشد. کانال‌های وابسته به بینی متورم شده و مخاط ممکن است در قسمت پشت گلو ایجاد شود. همچنین افراد ممکن است درد و فشاری را در ناحیه صورت خود تجربه کنند. فردی که دارای عفونت سینوسی باکتریایی است باید برای تجویز آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند «آموکسی سیلین» به پزشک مراجعه کند. اکثر افراد مبتلا به این نوع از سینوزیت به طور موفقیت آمیزی بهبود می‌یابند و علائم آنها نیز طی ۱۰ الی ۱۴ روز برطرف می‌شوند.

سینوزیت آلرژیک

سینوزیت در اثر آلرژی می‌تواند باعث التهاب شود که این خود منجر به گرفتگی بینی و تورم غشاهای مخاطی می‌شود و لذا تخلیه طبیعی سینوس را به همراه دارد. این نوع بیماری اغلب منجر به سینوزیت مزمن می‌شود. علائم می‌توانند فصلی باشند یا در تمام طول سال ادامه یابند که برخی از آنها شامل عبارتند از:

- عطسه

- خارش بینی، گلو یا چشم‌ها

- گرفتگی بینی

- آبریزش بینی

درمان سینوزیت آلرژیک به وسیله آنتی هیستامین‌ها جهت جلوگیری از محرک‌های آلرژیک تجویز می‌شود.

نشانه‌های سینوزیت را بشناسیم

سینوزیت حاد و مزمن علائمی شبیه به هم دارند با این تفاوت که شدت علائم در سینوزیت مزمن کمتر است. در افراد بالغ نشانه‌های سینوزیت بعد از سرماخوردگی بروز می‌کنند. بعد از گذشت ۵ تا ۷ روز ممکن است این نشانه‌ها وخیم‌تر شوند. بعضی از علائم سینوزیت عبارتند از:

- کاهش یا از دست دادن بویایی

- سرفه‌هایی که در طول شب شدیدتر می‌شوند.

- خستگی و احساس کسالت

- تب

- سردرد و درد زیر چشم

- درد دندان

- آب‌ریزش بینی و گلودرد

- احساس پُری در ناحیه پیشانی

علامت‌های سینوزیت در کودکان

نشانه‌های سینوزیت در کودکان اندکی با نشانه‌های سینوزیت در بزرگسالان متفاوت است، از جمله علائم سینوزیت در کودکان عبارتند از:

- کودک مدت طولانی مبتلا به سرماخوردگی است و با گذشت زمان نه تنها بهتر نمی‌شود بلکه شرایطش وخیم‌تر هم می‌شود.

- کودکان مبتلا به سینوزیت تب شدیدی را تجربه می‌کنند که همزمان با آن ترشحات بینی آنها نیز تغییر رنگ داده و تیره‌تر می‌شود.

- کودک آبریزش بینی شدیدی دارد که بیشتر از ۱۰ روز ادامه دارد ولی شدیدتر نمی‌شود.

علائم سینوزیت در بزرگسالان چیست؟

علائم سینوزیت در نوع حاد و مزمن تقریباً یکی است، معمولاً علائم سینوزیت حاد اندکی شدیدتر از سینوزیت مزمن است. مدت زمان نوع مزمن نیز طولانی‌تر بوده و حدود ۱۲ هفته به طول می‌انجامد. این علائم شامل تب، سردرد شدید، درد زیر چشم، درد دندان، آبریزش بینی، گلودرد، سخت شدن تنفس، بوی بد دهان، از دست دادن نسبی حس بویایی، سرفه، خستگی و احساس کوفتگی و کسالت است.

پیشگیری از سینوزیت

پیشگیری از سینوزیت کار چندان دشواری نیست فقط باید از اکثر موارد و شرایطی که احتمال سرماخوردگی را بالا می‌برند دوری کنیم و از هر آنچه سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود؛ استقبال کنیم. نسبت به رعایت بهداشت فردی حساسیت داشته باشیم و بعد از آنکه از بیرون به منزل می‌آییم یا بعد از دست دادن با افراد، حتماً دستانمان را با آب و صابون بشوییم.

سعی کنیم با استفاده از دستگاه بخور مجاری تنفسی‌مان را همیشه مرطوب نگه داریم، از استعمال سیگار و قلیان پرهیز کنیم، هر ساله واکسن آنفلوانزا را بزنیم، جایگاه ویژه‌ای برای میوه و سبزیجات در رژیم غذایی‌مان قائل شویم. زیرا میوه‌ها و سبزیجات به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌هایی همچون ویتامین C سبب تقویت سیستم ایمنی می‌شوند

در صورت رعایت این مسائل به احتمال بسیار قوی درگیر سینوزیت نخواهیم شد. بنابر مطالب ذکر شده قطعاً دریافته‌اید که خودتان مهم‌ترین عامل برای پیشگیری و درمان کامل سینوزیت هستید.

عوامل خطر ابتلاء به بیماری سینوزیت

یکی از عواملی که موجب بروز سینوزیت می‌شود، سرماخوردگی است که خوب مداوا نشده است. پنج تا ده درصد از این موارد که در درمان آن‌ها بی‌توجهی شده، به سمت بروز سینوزیت پیشرفت می‌کنند. اگر شما مستعد ابتلاء به این نوع عفونت هستید، سرماخوردگی را قبل از اینکه سینوس‌هایتان درگیر شوند، درمان کنید.

یکی دیگر از عوامل ابتلاء به سینوزیت، عامل محیطی است. سرما، هوای مرطوب یا خیلی خشک (فضای بسیار گرم، هوای راکد اتاق) تغییرات اقلیمی شدید، آلودگی هوا عواملی هستند که اهمیت‌شان با توجه به حساسیت هر شخص متغیر است.

آلرژی به تمام مواد حساسیت‌زا مانند موی گربه، حشرات نیز می‌تواند در بروز سینوزیت مؤثر باشد، عفونت دندان نیز از عواملی است که در بروز سینوزیت تأثیرگذار است. در این زمینه دو حالت وجود دارد، یا دندان عفونت دارد یا قسمتی از پر کردگی دندان وارد سینوس فکی شده است. در صورت احتمال چنین پیشامدی لازم است حتماً با دندانپزشک مشورت شود. با این حال حتی با مداخله دکتر ممکن است سینوزیتی که منشأ آن عفونت دندانی است، باز هم تداوم پیدا کند. همچنین بروز سینوزیت می‌تواند ناشی از انحراف تیغه بینی، مجراهای سینوسی بسیار تنگ و پولیپ بینی باشد.

تشخیص بیماری سینوزیت

مهم‌ترین فاکتور برای تشخیص سینوزیت معاینه و شرح حال بیمار است، اما برای تشخیص نوع سینوزیت و قطعیت آن از روش‌های تشخیصی مانند سی تی اسکن استفاده می‌شود. روش آندوسکوپی تشخیصی نیز زمانی انجام می‌شود که سینوزیت فرد درمان نشود و فرد کاندیدای جراحی باشد.

راه‌های درمان سینوزیت

در درمان سینوزیت‌های حاد چون در اکثر موارد عامل ویروسی دخیل هستند معمولاً از آنتی‌بیوتیک استفاده نمی‌شود زیرا عفونت‌ها به خودی خود از بین خواهند رفت؛ اما در مواردی پزشکان با در نظر گرفتن شدت علائم و طول دوره بیماری آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند که عبارتند از:

- زمانی‌که در سینوزیت حاد، با گذشت زمان نشانه‌های بیماری وخیم‌تر شوند.

- وقتی درد در ناحیه سر و صورت شدید باشد و ناحیه دور چشم دچار تورم شود و بیمار تب بالا داشته باشد.

- وقتی که علائم بیماری دوباره عود کند.

- آنتی‌بیوتیک‌ها را باید به‌طور منظم و کامل مصرف کنیم تا دوره درمان سینوزیت کامل شود. اگر نشانه‌های بیماری مجدداً بروز کرد، نباید از همان آنتی‌بیوتیک‌ها خودسرانه استفاده کنیم و برای ادامه درمان سینوزیت باید از پزشک مشاوره بخواهیم.

درمان‌های خانگی سینوزیت

چند راهکار خانگی برای درمان بیماری سینوزیت عبارتند از:

بخور برای سینوزیت

هوای خشک، به لایه مخاطی سینوس‌های صورت آسیب می‌رساند. مرطوب نگه داشتن هوا به کاهش گرفتگی بینی و کانال بین سینوس و بینی کمک می‌کند. استنشاق بخور گرم دو تا چهار بار در روز می‌تواند برای درمان سینوزیت مفید باشد.

دوش آب گرم

چند دقیقه زیر دوش آب گرم ماندن و تلاش برای تنفس آرام از بینی به طور معمول انسداد بینی و سینوس را برطرف می‌کند.

کاسه آب گرم

یک کاسه آب گرم را روی میز بگذاریم؛ سرمان را بالای آن بگیریم و با یک حوله بپوشانیم. به آرامی از راه بینی نفس بکشیم، توجه کنیم که فاصله صورت از سطح آب باید به اندازه مناسب باشد که صورت دچار سوختگی نشود.

کاهش درد سینوزیت با دستگاه بخور سرد خانگی

برای کاهش درد سینوزیت، بخور گرم ممکن است مؤثرتر باشد، اما برخی افراد که علاوه بر سینوزیت، مثلاً به علت آلرژی، دچار تنگی‌نفس هستند، شاید نتوانند بخور گرم را تحمل کنند. برای این افراد دستگاه بخور سرد توصیه می‌شود، برخی افراد مبتلا به سینوزیت هم با بخور گرم دچار حالت تهوع می‌شوند و شاید بخور سرد برای آن‌ها بهتر باشد.

دوری از دود سیگار

استنشاق بسیاری از مواد مانند اسپری مو، انواع عطر، اسپری رنگ و حتی اسپری مواد شوینده سطوح و از همه بدتر دود سیگار و قلیان ممکن است باعث آسیب به مخاط سینوس شود، از فضاهای بسته که در آن سیگار یا قلیان استعمال می‌شود، اجتناب کنیم.

بیشتر آب بنوشیم

برای درمان خانگی سینوزیت مطمئن شویم به میزان کافی آب بنوشیم، چای هم هم ممکن است گزینه مناسبی باشد، اما دقت کنیم که مقدار زیاد کافئین در چای شاید عوارض دیگری مانند تپش قلب داشته باشد.