به گزارش خبرنگار ایمنا، چرخه قاعدگی سلسله تغییرات فیزیولوژیکی است که بدن زن متحمل می‌شود تا برای بارداری آماده شود، تقریباً ماهی یک‌بار، رحم یک لایه بافت جدید (اندومتریوم، آندومتر) ایجاد می‌کند تا آماده‌ی دریافت سلول تخمک لقاح‌یافته شود. زمانی که تخمک لقاح‌یافته‌ای وجود نداشته باشد تا بارداری آغاز شود، این لایه یا همان آستر داخلی ریزش می‌کند و خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد. این اتفاق از زمان بلوغ آغاز می‌شود و تا زمان یائسگی ادامه دارد و به طور تقریبی ۴۸۰ قاعدگی در طول زندگی یک زن عادی رخ می‌دهد.
سیکل قاعدگی از روز اول شروع آخرین قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی حساب می‌شود، در صورتی که سیکل قاعدگی بیشتر از ۳۸ روز به طول انجامد و یا در صورتی که طول دوره سیکل متغیر باشد، می‌تواند بیانگر بی نظمی و یا همان اختلال در قاعدگی باشد. دردهای بسیار شدید در دوران پریودی، زیاد بودن حجم خون قاعدگی و یا غیر طبیعی بودن رنگ آن همگی از جمله اختلالات شایع درباره قاعدگی هستند که در صورت بروز، باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه شود.
انواع قاعدگی
دردهای دوران قاعدگی به دیسمنوره معروف هستند، این دردها به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند. دردهای اولیه با شروع قاعدگی آغاز می‌شوند و در نهایت تا دو یا سه روز اول قاعدگی ادامه و سپس تسکین پیدا می‌کنن، این قبیل دردها، طبیعی هستند و افراد می‌توانند از انواع مسکن‌ها در این دوران استفاده کنند، دردهای ثانویه از چند روز قبل پریود آغاز می‌شوند و در طول دوره و چند روز بعد از قاعدگی نیز ادامه می‌یابد.
اقدامات مؤثر در جلوگیری از نامنظم بودن چرخه قاعدگی
تجویز قرص‌های ضد بارداری به منظم شدن چرخه قاعدگی برخی از زنان کمک می‌کند، درمان برخی مشکلات مانند مشکلات گوارشی هم به حل مشکل عادت ماهانه نامنظم کمک می‌کند، با این حال برخی بی‌نظمی‌ها در چرخه قاعدگی اجتناب‌ناپذیر هستند.
علائم زمان چرخه قاعدگی در زنان عبارتند از:
- آکنه
- نگرانی و اضطراب
- احساس افسردگی و ناامیدی
- از دست دادن علاقه به انجام کار و فعالیت معمول
- کمبود انرژی و خستگی
- عدم تمرکز کافی
- تغییر در اشتها و پرخوری
- اختلال در خواب
- علائم جسمی همچون سردرد، دل درد، نفخ شکم، حساسیت پستان‌ها، ورم و افزایش وزن
به طور خلاصه می‌توان بیان کرد که قاعدگی منجر به وقوع سه چرخه در بدن می‌شود که عبارتند از:
- چرخه تخمک‌گذاری؛ انجام چرخه‌ی قاعدگی همراه با بلوغ تخمک و آزاد شدن آن است.
- چرخه رحم؛ زمانی که چرخه‌ی قاعدگی انجام می‌شود محیط رحم شرایط مناسبی را برای تخمک لقاح‌یافته و ایجاد ساختار بلاستوسیست فراهم می‌کند؛
- چرخه دهانه رحم؛ زمانی که چرخه‌ی قاعدگی انجام می‌شود دهانه‌ی رحم به اسپرم اجازه‌ی عبور برای رسیدن به تخمک و تشکیل زیگوت را می‌دهد.
- چرخه‌ی قاعدگی جهت حفظ باروری در زنان و تحت کنترل دستگاه هورمونی بدن (غدد اندوکرین) انجام می‌شود، هنگام شروع بلوغ، هیپوتالاموس که از طریق خونی با هیپوفیز ارتباط مستقیم دارد، با ترشح هورمون آزادکننده‌ی گنادوتروپین (GnRh) باعث تحریک آدنوهیپوفیز (هیپوفیز غده‌ای، نه هیپوفیز عصبی) شده و هیپوفیز با ترشح LH و FSH و تأثیر بر تخمدان‌ها، باعث ادامه تقسیمات میتوزی اُاوسیت‌هایی می‌شود که داخل تخمدان، از زمان جنینی در رحم مادر متوقف شده‌اند. این پیام‌ها رحم و تخمدان‌ها را برای بارداری آماده می‌کنند. هورمون‌های پروژسترون و استروژن مهمترین نقش را در تغییرات رحم طی هر چرخه قاعدگی ایفا می‌کنند: که عبارتند از
- استروژن لایه داخلی رحم را می‌سازد.
- پروژسترون بعد از آزاد شدن تخمک (تخمک‌گذاری) در اواسط چرخه افزایش می‌یابد و به استروژن کمک می‌کند تا ضخامت لایه‌ی داخلی را حفظ کند و آماده‌ی لانه‌گزینی تخمک لقاح‌یافته شود.
- کاهش در سطح پروژسترون به همراه استروژن سبب از بین رفتن لایه‌ی ایجادشده می‌شود. در این زمان خونریزی فرد آغاز می‌شود.
- چرخه قاعدگی (عادت ماهانه، پریود) از روز اول خونریزی تا زمان خونریزی بعدی را شامل می‌شود، گرچه میانگین طول چرخه‌ها اغلب ۲۸ روز است ولی داشتن چرخه‌های بلندتر یا کوتاه‌تر نیز در صورت نبود مشکل خاصی طبیعی قلمداد می‌شود.
باورهای غلطی در مورد دوران قاعدگی
باورهای غلطی که در مورد دوران قاعدگی وجود دارد عبارتند از:
۱ - حمام رفتن در دوران پریود خطرناک نیست
گروهی تصور می‌کنند که استحمام در دوره قاعدگی می‌تواند خطرناک باشد. این تصور اشتباه است. شما با آرامش می‌توانید به حمام بروید. برخی این باور را دارند که آب گرم باعث بیشتر شدن خونریزی می‌شود و آب مانع از خارج شدن خون از بدن می‌شود. برای توضیح باید گفت که ممکن است حمام با آب گرم باعث بیشتر شدن خونریزی شود اما از سوی دیگر به از بین رفتن گرفتگی عضلانی در این دوران کمک می‌کند و باعث آرامش و حال خوب می‌شود. در مورد اینکه آب مانع خروج خون از بدن می‌شود باید توضیح داد این اتفاق کاملاً موقت است و خطری ندارد.
۲ - عقب انداختن دوران قاعدگی بی‌خطر است
تصور اشتباه دیگر در مورد دوران قاعدگی این است که مصرف دارو برای به تعویق انداختن دوران پریود خطرناک است و این در حالی است که متخصصان زنان اعلام می‌دارند که این امر هیچ گونه خطری ندارد.
۳ - شنا کردن در دوران قاعدگی خطری ندارد
شنا کردن به این دلیل که کاپ‌های قاعدگی اجازه ورود آب به داخل رحم را نمی‌دهند مشکلی ایجاد نمی‌کند. در مورد عفونت واژن هم نظر قطعی نمی‌توان داد ولی به صورت کلی می‌توان گفت در استخرها هر کسی می‌تواند دچار مشکلات پوستی و … شود.
۴ - در دوران پریود هم می‌توان موها را رنگ کرد
تصور غلط دیگر این است که موها در این دوران رنگ نمی‌گیرند یا دکلره درست انجام نمی‌شود، اما این موضوع هم اشتباه است زیرا تغییرات هورمونی مشکلی در تولید چربی مو ایجاد نمی‌کنند. اما در نظر داشته باشید که در این دوران موها شکننده می‌شوند و بعد از رنگ کردن باید از سرم‌ها و آبرسان های مناسب استفاده کرد، در صورتی که در دوران قاعدگی دچار درد شدید و یا بی‌نظمی قاعدگی هستید لازم است با پزشک متخصص مشورت کنند.
روش‌های درمانی کدامند؟
- دامنه و شدت علائم PMS (درد شکمی) انواع روش‌های درمانی را تعیین می‌کند.
- اگر علائم شدیدی دارید، ممکن است دچار اختلال دیسفریک پیش از قاعدگی (PMDD) باشید، این سندرم نوع شدیدتر(درد شکمی) PMS است، توصیه‌های پزشک ممکن است بهترین درمان باشد.
- اگر میگرن شدید دارید، ممکن است از مراجعه به پزشک زنان خود نیز بهره مند شوید، بیماری‌های زمینه‌ای، مانند سندرم روده تحریک پذیر یا آندومتریوز نیز ممکن است سندرم پیش از قاعدگی را تشدید کرده و نیاز به کمک پزشک داشته باشید.
- در برخی موارد PMS (درد شکمی)، پزشک ممکن است برای تنظیم هورمون‌ها قرص‌های ضد بارداری را تجویز کند. قرص‌های جلوگیری از بارداری حاوی سطوح مختلفی از انواع مصنوعی استروژن و پروژسترون هستند.
- قرص‌های ضد بارداری با تثبیت سطح هورمون‌ها به مدت سه هفته، از تخمک گذاری طبیعی بدن جلوگیری می‌کنند. سپس با یک هفته مصرف قرص‌های دارونما یا قرص‌هایی که هورمون ندارند، دنبال می‌شود. وقتی قرص‌های دارونما می‌خورید، سطح هورمونی پایین آمده، بنابراین قاعدگی شروع خواهد شد.
- از آنجا که قرص‌های جلوگیری از بارداری سطح هورمون‌ها را تثبیت می‌کنند، ممکن است بدن با افت و یا افزایش شدید عامل بروز علائم PMS، مواجه نشود.
اغلب می‌توانید علائم خفیف (درد شکمی) PMS را در خانه نیز تسکین دهید، در اینجا چند نکته برای بررسی وجود دارد:
- برای رفع نفخ شکم نمک مصرفی خود را کاهش دهید.
- از مسکن‌های بدون نسخه، مانند ایبوپروفن (ادویل) یا استامینوفن (تایلنول) استفاده کنید.
- برای تسکین درد از بطری آب گرم یا پد گرم کننده روی شکم خود استفاده کنید.
- برای بهبود خلق و خو و کاهش درد، به طور سبک ورزش کنید.
- وعده‌های غذایی کم حجم و مکرر بخورید تا قند خون ثابت بماند. قند خون پایین می‌تواند باعث ایجاد روحیه نامناسب شود.
- برای داشتن احساس بهتر تمرین مراقبه یا یوگا کنید.
- از مکمل‌های کلسیم استفاده کنید، یک مطالعه نشان داد که مکمل‌های کلسیم برای تنظیم افسردگی، اضطراب و حفظ آب مفید هستند.
تغذیه مناسب در دوران قاعدگی
بسیاری از خانم‌ها در دوره پریودی احساسات متفاوتی مانند افسردگی، خستگی و حتی ناراحتی‌های جسمانی را تجربه می‌کنند، با ایجاد تغییرات کوچک در رژیم غذایی می‌توان تا حدودی این دردها را کم کرد. پس بهتر است در این دوران برنامه غذایی مناسب و اصولی داشته باشید و دقیقاً بدانید که چه غذاهایی بخورید و از مصرف چه غذاهایی دوری کنید. بنابراین در این مقاله می‌خواهیم به شما بگوییم که غذاهای مناسب در دوران قاعدگی کدامند و بهتر است در این دوران از چه غذاهایی پرهیز کنید.
اگر دوران قاعدگی سختی دارید، بهتر است در این دوران به تغذیه خود اهمیت زیادی دهی، مصرف برخی از غذاهای خاص می‌تواند به کاهش علائم دوره پریودی کمک کند. حدود ۹۰ درصد از زنان در پریودی معمولاً علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- خستگی
- کمر درد
- نوسانات خلقی
- سردرد
- حساسیت سینه
- نفخ شکم
غذاهایی که توصیه می‌شود در دوران قاعدگی در رژیم غذایی خود جای دهید، عبارتند از:
میوه و سبزیجات
در حالی که میوه‌ها و سبزیجات سرشار از مواد مغذی و فیبر هستند، لازم است که در دوران قاعدگی از آن‌ها استفاده کنید. افرادی که در این دوران بیشتر میوه و سبزیجات مصرف کنند، دردهای جسمانی کمتری دارند و دوره قاعدگی راحت تری را پشت سر می‌گذارند.
اسیدهای چرب امگا سه
اسیدهای چرب امگا سه به آرام شدن رحم و کاهش دردهای عضلانی در این دوران کمک خواهد کرد. اسیدهای چرب امگا سه در مواد غذایی زیر وجود دارد:
- ماهی سالمون
- روغن بذر کتان
- گردو
- روغن سویا
- دانه چیا
آهن
قاعدگی باعث از بین رفتن خون و در نهایت آهن بدن می‌شود. افرادی که کم خونی دارند، معمولاً دوره پریودی های سنگینی را پشت سر می‌گذارند. پس باید مواد غذایی سرشار از آهن مصرف کنند تا بتوانند خون از دست رفته دوران قاعدگی را جبران کنند. برای تأمین آهن بدنتان، بهتر است در پریودی غذاهای زیر را مصرف کنید.
- اسفناج
- شکلات تلخ
- حبوبات
- کلم بروکلی
- تخم مرغ
کم شدن خون قاعدگی یکی از مشکلاتی است که خیلی از زنان درگیر آن هستند. خونریزی کم قاعدگی نشان می‌دهد که بدن شما به درستی کار نمی‌کند. این موضوع می‌تواند نشانه مشکلاتی در رابطه با میزان هورمون‌ها یا دیگر مشکلات پزشکی باشد. اگر برایتان سوال است که چه چیزی خون قاعدگی را زیاد می‌کند، برای افزایش خون قاعدگی بهتر است مواد غذایی زیر را مصرف کنید:
- چغندر
- آب هویج
- شکلات تلخ
- نوشیدنی آلوئه ورا
- تخم شنبلیله
- زردچوبه
مصرف آب
نوشیدن آب می‌تواند به کاهش علائم پریودی در این دوران نیز کمک کند. پس بهتر است در این دوران آب بیشتری بنوشید، حتی می‌توانید مقداری دارچین یا چند قطره لیمو به آب اضافه کنید تا نوشیدن آب برایتان لذت بخش شود.
در زمان پریود چه دمنوشی بخوریم؟
بابونه یکی از دمنوش‌هایی است که مصرف آن در قاعدگی نه تنها شما را آرام می‌کند، بلکه باعث آرام تر شدن رحم خواهد شد. دمنوش چای بابونه انقباضات دوران پریود و قاعدگی را بهبود می‌بخشد و باعث می‌شود که شما بتوانید راحت تر بخوابید. استفاده از دم کرده زنجبیل، به دلیل داشتن طبع گرم برای کاهش دردهای دوران قاعدگی و هضم غذا بسیار مؤثر است، علاوه بر اینها، نوشیدن دمنوش نعنا، به دلیل خاصیت آرام بخشی، باعث تسکین دردهای دوران قاعدگی می‌شود.
در دوران قاعدگی چه نخوریم؟
در دوران قاعدگی، بدن شما خون زیادی را از دست می‌دهد و دچار تغییرات هورمونی می‌شوید، غذاهایی با مواد مغذی کافی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی، آب، پروتئین، آهن و فیبر را انتخاب کنید. در عین حال، سعی کنید از مصرف غذاهای زیر پرهیز کنید:
غذاهای فرآوری
مصرف غذاهای فرآوری شده باعث می‌شود که خانم‌ها در زمان قاعدگی احساس خوبی نداشته باشند. غذاهای کنسروی با مواد شیمیایی و نگهدارنده تهیه می‌شوند و دارای مقادیر زیادی سدیم هستند که باعث نفخ شکم می‌شود. به جای این غذاها، بهتر است در دوران قاعدگی غذاهای سالم و بی نمک مصرف کنید
آب نبات و تنقلات
تنقلات فاقد مواد مغذی هستند و باعث نفخ و ناراحتی‌های شکمی در دوران پریودی می‌شوند. پس بهتر است مصرف تنقلات را در دوران پریودی به طور کلی فراموش کنید.
غذاهای تند و شور
اگر در طول دوره پریودی، خستگی بیش از حد و یا خونریزی‌های شکمی دارید، بهتر است غذاهای تند را از رژیم غذایتان حذف کنید، ادویه‌های طبیعی مثل چیلی تازه دارای خاصیت ضدالتهابی، هستند. اگر این خوراکی‌ها موجب ناراحتی‌های شکمی و گوارشی برای شما نمی‌شوند، می‌توانید از آن‌ها در این دوران استفاده کنید.
مصرف غذاهایی شور در دوران پریودی باعث بروز نفخ و همچنین حساسیت در سینه‌ها خواهد شد. برای اینکه دوران پریودی راحت تری داشته باشید، بهتر است قید غذاهای تند و شور را بزنید.
برای کاهش دردهای قاعدگی، بهتر است در این دوران غذاهای سالم و طبیعی بخورید، به جای استفاده از غذاهای شور و تند، از میوه و سبزیجات بیشتری در این دوران استفاده کنید، علاوه بر تغذیه، توجه به بهداشت قاعدگی در این دوران هم اهمیت زیادی دارد، در کنار تمام سختی‌های دوران قاعدگی، تغییرات خلق و خو و دردهای شکمی را با داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌توان سپری کرد.
نظر شما