به گزارش خبرنگار ایمنا، رسانه‌های آزاد، روزنامه‌ها و مطبوعات در هر جامعه‌ای از ارکان توسعه و دموکراسی به‌شمار می‌آید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا مرور عناوین مطبوعات کشور را به صورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه خراسان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «بن سلمان میزبان صلح پوتین و زلنسکی» نوشت: برخورد ضدحمله گسترده برنامه‌ریزی شده اوکراین با سد محکم نظامی روسیه و ناامیدی جبهه کی‌یف از بازپس‌گیری مناطق از دست رفته موجب شده تا تحول خاصی طی ماه‌های اخیر در وضعیت میدان نبرد ایجاد نشود و رکود نسبی بر فضای جنگ حاکم شود. در چنین شرایطی زمزمه‌های مختلفی درباره فعال شدن مجدد میانجی‌گران بین‌المللی برای آزمودن شانس رسیدن به توافق صلح به گوش می‌رسد.حال در تازه‌ترین تحول در این زمینه، روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال شامگاه روز شنبه خبر داد که عربستان سعودی قرار است به عنوان میانجی‌گر جدید بین‌المللی به ایفای نقش بپردازد.
بر اساس این گزارش، جده اواسط ماه آینده میزبان مذاکرات صلح مربوط به جنگ اوکراین و روسیه خواهد بود. این روزنامه همچنین به نقل از دیپلمات‌های آگاه از موضوع گزارش داد که در این نشست، مسئولان بلندپایه از ۳۰ کشور از جمله اندونزی، مصر، مکزیک، شیلی و زامبیا در روزهای ۵ و ۶ آگوست (چهاردهم و پانزدهم مرداد ماه جاری) به جده دعوت شده‌اند. در این گزارش آمده است که هنوز مشخص نیست چه تعداد از کشورهای دعوت شده در مذاکرات حضور خواهند یافت، اما انتظار می‌رود کشورهایی که در مذاکرات کپنهاگ شرکت کردند، این بار در عربستان سعودی نیز حضور پیدا کنند.
بریتانیا، آفریقای جنوبی، لهستان و اتحادیه اروپا از جمله کشورهایی هستند که حضورشان را تأیید کرده‌اند و هنوز آمریکا موضع رسمی در این خصوص اتخاذ نکرده است. در سال‌های گذشته و از زمانی که دوحه قطر به محلی برای مذاکرات صلح افغانستان با حضور نمایندگان دولت کابل، واشنگتن و اعضای طالبان بدل شده بود، دولت ریاض تمایل زیادی برای ایفای نقش در تحولات بین‌المللی داشت. عربستان سعودی که پیش‌تر تنها میزبان مذاکراتی بود که حول محور جهان عرب می‌گشت، حالا قصد دارد وارد مرحله‌ای از بازیگری در خارج از فضای پیرامونی خود شود.
بیشتر کشورهای غیرغربی تا به حال موضعی عموماً بی‌طرفانه درباره جنگ اوکراین داشته‌اند و غرب و کی‌یف از یک سو و مسکو و تا حدودی پکن از سوی دیگر کوشیده‌اند آنها را به سوی خود جلب کنند. وال‌استریت ژورنال از قول یک فرد مطلع نوشت جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، نیز در این نشست حاضر خواهد بود.
نشست احتمالی در جده، پس از گردهمایی پنج هفته پیش مقامات ارشد شماری از کشورهای جهان در کپنهاگ دانمارک برگزار می‌شود. برزیل، هند، آفریقای جنوبی و ترکیه از جمله کشورهای حاضر در این نشست بودند، اما چین که خود پیش‌تر طرح صلحی ارائه کرده بود و حامی دولت مسکو است، در آن شرکت نکرد. انتظار می‌رود در نشست جده، کشورهای حاضر در کپنهاگ نیز حضور داشته باشند، اما گفته می‌شود روسیه شرکت نخواهد کرد. روسیه و اوکراین پیش‌تر بارها تاکید کرده‌اند که برای مذاکرات صلح پیش شرط‌هایی دارند که بدون تحقق آنها مذاکره نمی‌کنند.
اوکراین می‌گوید تا زمانی که نیروهای روسیه به پشت مرزهای ۱۹۹۱ بازنگردند حاضر به مذاکره نیست. درخواستی که کرملین به شدت با آن مخالف است. روسیه می‌گوید اوکراین باید واقعیت موجود در مرزهای اقلیمی و سرزمینی (از جمله تن دادن به الحاق مناطق اشغال شده در دونباس و کریمه) را بپذیرد و با توجه به آن مذاکره کند. با وجود کاهش تسلیحات روسیه و اوکراین برای ادامه جنگ و فرسایشی شدن نبرد، دو طرف گامی برای پایان جنگ برنداشته‌اند. اوکراین و غربی‌ها امیدوارند که نشست هفته آینده در جده، چند ماه بعد به نشست صلح بزرگ‌تری منجر شود که در آن شماری از رهبران جهان بر سر اصول لازم برای پایان جنگ اوکراین توافق می‌کنند.
روزنامه همشهری در صفحه نخست امروز خود با تیتر «قلدری پلتفرم‌ها» نوشت: پلتفرم‌ها یا همان سکوهای مجازی امروز در دنیای دیجیتال نقش بسزایی در زندگی ما دارند. در همه دنیا حاکمیت‌ها با این سکوها دست به‌گریبان هستند و به مهار آنها می‌اندیشند؛ چراکه این سکوها با پاسخگویی به نیازهای روز مردم، علاوه بر کسب درآمدهای نجومی، از قدرت نرم خاصی که برخاسته از قدرت توده‌های مردم است، برخوردارند. در ایران نیز در سال‌های اخیر سکوهای مجازی متعدد و متنوعی ساخته شده که بنابر آمار، تعداد آنها بیش از ۴۰۰ سکو است.
تعدد این سکوها و قدرتی که در آنها جمع می‌شود، لزوم نظارت و تقابل با قانون‌گریزی آنها را مضاعف می‌کند. این روزها قانون‌گریزی‌های گروهی بعضی از این سکوها، به‌ویژه در مقابله با مسئله قانونی عفاف و حجاب و تدبیر حاکمیت در تقابل با این تخلف‌ها، بحث داغ محافل مجازی و غیرمجازی شده‌است. به این مناسبت، پرونده چند سال اخیر بعضی از این سکوها را ورق زدیم و برخی تخلف‌های علنی آنها را مرور کردیم.
این تخلفات گرچه لزوماً درباره مسئله حجاب و عفاف نبوده، اما نشان‌دهنده این است که در این سکوها خوی قانون‌گریزی در هر نقطه‌ای که منافع اقتضا می‌کرده و خلأ قانونی وجود داشته یا نظارت کافی انجام نشده، بروز یافته است. همان‌طور که می‌بینید حتی در بعضی از موارد، با تقلب به رقیب ضربه زده‌اند. اکنون به مرور بعضی از این تخلفات می‌پردازیم:
۱. دیجی‌کالا - سال ۹۸
در اسفندماه ۹۸ در حالی که کرونا در حال اوج‌گیری بود، تخلفی درباره اقلام بهداشتی متوجه دیجی‌کالا شد. سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی وقت درباره فروشگاه دیجی‌کالا گفت: «قاعدتاً در این شرکت تخلف صورت گرفته است و آنها تخلفاتی چون گران‌فروشی، عرضه خارج از شبکه و احتکار به قصد گران‌فروشی داشتند که این تخلف‌ها احراز شده است و ما رسیدگی‌های لازم را انجام خواهیم داد. (پول‌نیوز ۹۸/۱۲/۲۱)
۲. نماوا، فیلیمو و روبیکا - سال ۱۴۰۰
رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس گفت: ۲ پلتفرم اشتراک فیلم و یک پیام‌رسان داخلی در فروش پهنای باند تخلف کرده ۵۰ درصد اضافی از مشترکان دریافت کرده‌اند. این تخلف در اضافه دریافت مربوط به همه مشترکانی می‌شود که از این پلتفرم‌ها استفاده می‌کردند. (۱۴۰۰/۱/۲۵)
۳. آپارات - سال ۱۴۰۱
ساترا چند روز قبل از جام‌جهانی، دستورالعمل نحوه پخش مسابقات از پلتفرم‌ها را صادر کرده و در آن، پلتفرم‌ها را به استفاده از قاب اختصاصی شبکه‌های ۳و ورزش ملزم کرد. بر همین اساس از مدیر آپارات به‌دلیل نقض کپی رایت آثار صداوسیما و کسب درآمد از محتوا بدون انجام هماهنگی لازم با آن سازمان شکایت شده است. در شهریور سال ۱۴۰۰ نیز روابط‌عمومی کل سازمان صداوسیما اعلام کرد، مدیرعامل وب‌سایت آپارات، به اتهام نشر و پخش آثار متعلق به سازمان صداوسیما در فضای مجازی محکوم شد. (خبرگزاری تسنیم ۱۴۰۱/۹/۴)
۵. کلاهبرداری اسنپ از تپسی - سال ۱۴۰۲
سپهر دادجوی‌توکلی، مدیر روابط‌عمومی شورای رقابت با اشاره به جلسه ۵۵۵ شورای رقابت گفت: شرکت اسنپ سال گذشته، هزار سیم‌کارت خریداری کرده است و به‌عنوان مسافر، وارد سامانه شرکت تپسی شده و به اطلاعات تماس راننده‌ها دست پیدا کرده و پس‌از آن، به راننده‌های شرکت تپسی پیشنهاد همکاری با حقوق بالاتری را داده است. از آنجایی که راننده‌ها پیشنهاد شرکت اسنپ را قبول کرده‌اند، به شرکت تپسی خسارت مالی وارد و شرکت اسنپ به رویه ضدرقابتی محکوم شده است و باید جریمه نقدی پرداخت کند. (۱۴۰۲/۱/۸)
۶. دیجی‌کالا - سال ۱۴۰۲
ساختمان اداری دیجی‌کالا توسط اماکن فراجا به‌خاطر مسئله حجاب پلمب شد. این اقدام در پی انتشار عکس دسته‌جمعی کارمندان مرد و زن بی‌حجاب در ساختمان اداری دیجی‌کالا در فضای مجازی صورت گرفته است. همچنین خبرگزاری قوه قضائیه از تشکیل پرونده قضائی درباره حجاب کارمندان زن یکی از بخش‌های دیجی‌کالا خبر داده بود. (۱۴۰۲/۵/۱)
۷. ازکی - سال ۱۴۰۲
بر اساس تصمیم کارگروه حجاب و عفاف وزارت امور اقتصادی و دارایی در بیمه مرکزی و طبق حکم این کارگروه مجوز فعالیت شرکت کارگزاری «از کی» تا اطلاع ثانوی تعلیق شده است. این اقدام درپی انتشار تصویری از کشف حجاب کارمندان شرکت ازکی (خرید بیمه‌نامه) منتشر شد. (همشهری ۱۴۰۲/۵/۸)
روزنامه رسالت در صفحه اول امروز خود با تیتر «شلیک به گفتمان سازش» نوشت: یک تحلیلگر برجسته عرب با اشاره به توسعه چشمگیر قدرت مقاومت در داخل و خارج فلسطین اشغالی تأکید کرد که همه شواهد حاکی از نابودی سریع اسرائیل بوده و فروپاشی این رژیم از درون، بسیار زودتر ازآنچه برخی تصور می‌کنند، رخ خواهد داد.
در پی تشدید اعتراضات صهیونیست‌ها علیه «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم اشغالگر و کابینه افراطی وی به‌دلیل تصمیم برای تصویب طرح موسوم به «اصلاحات قضائی» هشدارهای زیادی از سوی مراکز امنیتی و مطالعاتی این رژیم درباره پیامدهای این وضعیت بر ساختار کلی جامعه صهیونیستی مطرح‌شده و بسیاری معتقد هستند این روند، فروپاشیِ اسرائیل را از درون تسریع می‌کند؛ به‌ویژه اینکه رژیم صهیونیستی هم‌زمان با گرفتاری در این بحران بزرگ داخلی مجبور است با تهدیدات خارجی نیز دست‌وپنجه نرم کند.
از همه مهم‌تر رنگ و بوی دومین انتفاضه مسلحانه فلسطین از کرانه باختری بیش از هرزمانی احساس می‌شود و گروه‌های نوظهور مقاومت در این منطقه خواب از چشمان صهیونیست‌ها ربوده‌اند.
در همین زمینه «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته فلسطینی و سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رای‌الیوم در یادداشتی به شرایط داخلی نابسامان رژیم اشغالگر اشاره و اعلام کرد، ما به‌عنوان قربانیان جنایات و کشتارهای اسرائیل طی ۷۵ سال گذشته حق‌داریم که با شادی، وضعیت فروپاشی سریع پروژه نژادپرستانه صهیونیسم را تماشا کنیم. اما ما به‌عنوان مردم عرب و مسلمان وظیفه داریم که اجازه ندهیم صهیونیست‌ها از این وضعیت نجات یابند و بنابراین باید فشارهای خود را برای فروپاشی سریع رژیم اشغالگر ادامه دهیم.
راست‌افراطی‌ها در حال نابود کردن اسرائیل هستند
عطوان افزود: چپ‌گرایان سکولار اشکنازی کسانی بودند که موجودیت رژیم صهیونیستی را بنا کردند و پایه‌های تأسیس این رژیم جعلی در منطقه عربی مبتنی بر راهی بود که اشغالگران فرانسوی و انگلیسی برای صهیونیست‌ها هموار کرده بودند. اما اکنون می‌بینیم که راست افراطی‌های سفاردیم به ریاست «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم اشغالگر درحال نابودی اسرائیل هستند.
در ادامه این یادداشت آمده است، کابینه نتانیاهو با تحمیل اصلاحات قضائی بر کنست، اولین گلوله را برای نابودی اسرائیل و برافروختن شعله آتش جنگ داخلی این رژیم شلیک کرد. این آغاز تجزیه ارتش رژیم صهیونیستی است که
«دیوید بن گوریون»، مؤسس این رژیم می‌خواست نقطه اتحاد آوارگان یهودی -از شرق تا غرب-مذهبی تا سکولار و چپ‌گرایان تا راست‌گرایان باشد. اما آنچه که اکنون اتفاق می‌افتد کاملاً برعکس چیزی است که بن گوریون می‌خواست و می‌بینیم چیزی که باطل بنا کرد درنهایت نابودشدنی است.
درماندگی ارتش پرمدعای رژیم صهیونیستی
بر اساس این گزارش، فاجعه‌ای که این روزها بر سر رژیم صهیونیستی آمده است، مانع همه تلاش‌های این رژیم برای جلوگیری از ادامه ضربه‌ها و آسیب‌ها یا حتی کاهش آنها می‌شود؛ زیرا شاهد تعمیق شکاف میان صهیونیست‌ها هستیم.
اکنون می‌بینیم ارتش اسرائیل که ادعای شکست‌ناپذیری داشت، از تأمین امنیت شهرک‌نشینان صهیونیست عاجز مانده است؛ نه به این دلیل که دیگر مجهز به سلاح‌های مدرن نیست، بلکه به‌این‌علت که مقاومت قوی‌تر و بااراده‌تر شده و رزمندگان فلسطینی آماده هرگونه فداکاری هستند.
عبدالباری عطوان گفت: اعتراضاتی که علیه تغییرات قضائی نتانیاهو و کابینه و وزرای فاشیست آن ازجمله ایتمار بن گویر و بتزالل اسموتریچ در فلسطین اشغالی به راه افتاده، نابودی اسرائیل را تسریع خواهد کرد و پیشگویی‌ها را درباره اینکه اسرائیل ۸۰ سالگی خود را نخواهد دید و از درون فرومی‌پاشد، عملی می‌کند.
در زمانی که مقاومت فلسطین از درون در حال رشد و توسعه بوده است و گردان‌های مقاومت سطح عملیات‌های نظامی خود را بالابرده‌اند، همچنین زمانی که رزمندگان مقاومت فلسطین، رژیم اشغالگر را در جنین شکست و نظامیان صهیونیست را در کمتر از ۴۸ ساعت فراری می‌دهند، بدانید که نابودی اسرائیل نزدیک است.
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «روایت آمریکایی پایان امریکا» نوشت: نشریه آمریکایی نیوزویک ششم مردادماه در گزارشی با عنوان «آغاز پایان امریکایی» در خاورمیانه به بررسی روند تحولات جهانی و نقش آمریکا در آن پرداخته و با اشاره به عقب‌ماندگی‌های آمریکا از بسیاری از روندهای جهانی به دلیل اتکای به تهدید، ایجاد مزاحمت، تحریم و اعزام نیروهای نظامی برای پیشبرد برنامه‌های آمریکا یادآور می‌شود: «امروز ارتباط آمریکا با حریفان اصلی‌اش به پایین‌ترین سطح رسیده است؛ در این میان چین فهرستی فزاینده از اهداف ژئوپلیتیک را دنبال می‌کند، روسیه درگیر جنگی در اوکراین است که چشم‌اندازی برای پایان آن وجود ندارد، ایران روابطش را با حریفان بازسازی می‌کند، کره شمالی به توسعه سلاح‌های هسته‌ای‌اش سرعت می‌بخشد و تحریم‌ها که مهم‌ترین نقطه اتکای آمریکا است، تا به اینجا تأثیری در تغییر رویکرد دشمنان آمریکا نداشته است.»
روند تحولات منطقه و جهان، این روزها نشانگر ابعاد بسیار گسترده‌تری از ناتوانی امریکایی‌ها در مواجهه با مسائل جهانی است، به‌گونه‌ای که تصویری که مدعیان ابرقدرتی آمریکا در سال‌های پایانی قرن بیستم از این ابرقدرت برای مدیریت جهان ترسیم می‌کردند، اکنون نه‌تن‌ها دچار فروپاشی شده بلکه در عرصه داخلی این کشور نیز این قدرت‌نمایی روبه‌زوال رفته است که شاید نماد آن را بتوان انتخاب فرد سبک‌مغزی، چون ترامپ و فراموش‌کاری، چون بایدن به‌عنوان رؤسای جمهوری آمریکا دانست که هرکدام از یک‌جهت هژمون آمریکا را به قهقرا برده و زمینه پایان آمریکا را فراهم کرده‌اند.
اگرچه نویسنده نیوزویک به مصادیقی از ناتوانی آمریکا در پیشبرد تحولات جهانی اشاره‌کرده، اما فراتر از آن آنچه به این پایان شدت می‌بخشد بی‌اعتمادی دوستان آمریکا است که چهار سال قبل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه آن را کلید زد و در گفت‌وگو با هفته‌نامه انگلیسی اکونومیست به ابعادی از آن اشاره کرد و گفت که آمریکا بی‌ثبات است و قابل اعتماد نیست. مکرون شرط احیای قدرت اروپا را خلاصی از سلطه آمریکا می‌داند و تأکید می‌کند که زمان آن رسیده که کشورهای اروپایی در خاورمیانه دیگر خود را شریک کوچک‌تر آمریکا ندانند.
اکنون دیگر حتی دست‌نشاندگان منطقه‌ای آمریکا نیز برای آن اعتباری قائل نیستند به‌طور نمونه از یک‌سو می‌توان به ایستادگی صهیونیست‌ها در برابر آمریکا اشاره کرد و از سوی دیگر بی‌اعتمادی کشورهای عربی منطقه آنها را به سمت چین به‌جای اتکا به آمریکا سوق داده است و این در حالی است که چند تحول مهم میدانی ناتوانی آمریکا را آشکارتر کرده است:
۱- جنگ اوکراین به چاهی برای بلعیدن بودجه‌های نظامی کشورهای اروپایی و آمریکا و اثبات ناتوانی جنگ‌افزارهای نوین غربی تبدیل شده است، به‌گونه‌ای که آمریکا و اروپا با اصرار در پیشبرد اهداف ناتو از طریق اوکراین عملاً این کشور را به نابودی کشانده‌اند، بدون آنکه بتوانند هیچ چشم‌انداز روشنی برای موفقیتشان در این جنگ ترسیم کنند، به‌خصوص آن که با بهره‌گیری از سلاح‌های ممنوعه در این جنگ، حتی موجودیت اوکراین و کشورهای اروپایی را به خطر انداخته‌اند.
۲- ناتوانی در پیشبرد اهداف متجاوزانه آمریکا در غرب آسیا که با ادعای حمایت از کشورهای منطقه در برابر تهدید ایران آغازشده بود، اکنون به‌جایی رسیده است که به‌رغم حضور چندین هزار نظامی امریکایی در منطقه ضعف امریکایی‌ها بیش‌ازپیش آشکارشده است، به‌گونه‌ای که با اتکا به عملیات روانی نظیر خبرسازی در مورد اعزام هواپیماهای اف - ۱۶ یا ناوهای آبی و خاکی به منطقه، بنا دارند به تداوم حضور خود وجاهت بخشند و اعتماد ازدست‌رفته خود را در میان کشورهای منطقه، بازسازی کنند.
روزنامه وطن امروز در صفحه اول امروز خود با تیتر «نیجر علیه استعمار» نوشت: عده‌ای از اهالی شهر نیامی، پایتخت نیجر روز یکشنبه با تجمع برابر سفارت فرانسه علیه مواضع و سیاست‌های پاریس شعار دادند و برخی معترضان نیز به ساختمان سفارت یورش بردند. این تجمع به دنبال موضع پاریس درباره تحولات اخیر نیجر شکل گرفت. در این تظاهرات، سیاست‌های فرانسه در نیجر که زمانی مستعمره پاریس بود، تقبیح شد.
فرانسه کودتاچیان در نیجر را تهدید کرد
کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه روز یکشنبه دقایقی بعد از مخابره خبر حمله به سفارت خود در نیامی، کودتاچیان نیجر را تهدید کرد در صورتی که به شهروندان فرانسوی در این کشور آفریقایی آسیب بزنند، دست به اقداماتی از جمله حمله می‌زند. الیزه در بیانیه‌ای اعلام کرد هر حمله‌ای به شهروندان، ارتش و دیپلمات‌های فرانسه، یک پاسخ فوری در پی خواهد داشت. جمعه گذشته نیروهای گارد ریاست‌جمهوری نیجر به فرماندهی «عبدالرحمن تچیانی» علیه «محمد بازوم» رئیس‌جمهور این کشور کودتا و او را از قدرت خلع کردند. بازوم هم اکنون در اسارت و بازداشت کودتاچیان است. کودتاچیان بعد از کودتا شورای نظامی تشکیل داده و قدرت در این کشور آفریقایی را به دست گرفته‌اند.
شورای نظامی در نیجر که بعد از کودتا علیه دولت این کشور تشکیل شده است، به تصمیم «جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا» (اکُواس) به منظور برگزاری نشستی برای بررسی تحولات این کشور آفریقایی واکنش نشان داد و اعلام کرد این گروه به دنبال مداخله نظامی در نیجر است. شورای نظامی نیجر با صدور بیانیه‌ای تأکید کرد: «اکواس یکشنبه در ابوجا، پایتخت نیجریه نشستی با هدف موافقت با طرح حمله به نیجر از طریق اقدام نظامی سریع در پایتخت نیجر (نیامی) با همکاری کشورهای آفریقایی برگزار خواهد کرد که این کشورها عضو این اجتماع نیستند. همچنین در این نشست برخی کشورهای غربی نیز حضور خواهند داشت».
شورای نظامی کودتاچیان اعلام کرده است: «ما به اکواس و متحدان آن درباره پیامدهای هرگونه مداخله نظامی هشدار می‌دهیم، چرا که هرگونه مداخله ما را بر آن خواهد داشت از وطن خود دفاع کنیم و تا آخرین نفس نیز از خود و کشورمان دفاع خواهیم کرد.» در همین ارتباط مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی روز شنبه از کودتاچیان در نیجر خواست هرچه سریع‌تر رئیس‌جمهور این کشور را که با کودتای نظامیان طی روزهای اخیر برکنار شده است، آزاد کنند.
روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «گام اجرایی توافقات تهران-دمشق» نوشت: عملیاتی و اجرایی کردن تفاهمنامه‌ها و قراردادهای همکاری میان ایران و دیگر کشورها، یکی از دستورکارهای جدی و ثابت سیاست خارجی دولت سیزدهم است. این واقعیت را می‌توان از سفرهای متعدد مسئولان عالی‌رتبه کشورهای مختلف به ایران دریافت، مسئولان کشورهایی که اغلب، میزبان رئیس‌جمهور یا دیگر اعضای دولت بوده‌اند.
در همین خصوص، روز گذشته یک هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی سوری، با هدف پیگیری مصوبات سفر آیت‌الله رئیسی به این کشور، وارد تهران شد. خبر عزیمت این هیأت به سمت تهران را، کاردار سفارت ایران در سوریه اعلام کرد که خود، این هیأت را در فرودگاه دمشق بدرقه کرد. فیصل مقداد وزیر خارجه، سامر الخلیل وزیر تجارت خارجی و همچنین ایاد الخطیب، وزیر ارتباطات و فناوری سوریه، اعضای این هیئت بلندپایه را تشکیل می‌دهند.
پیگیری مصوبات سفر آیت‌الله رئیسی به سوریه، در حالی به عنوان هدف اصلی سفر هیأت سوری عنوان شده است که سفر رئیس‌جمهور به دمشق ۱۳ و ۱۴ اردیبهشت ماه سال جاری انجام شد. در این سفر که ۱۳ سال پس از آخرین حضور رئیس‌جمهور ایران در سوریه انجام شد، ۱۴ سند همکاری میان مقامات ارشد دو کشور امضا شد. این، غیر از برنامه جامع همکاری‌های راهبردی و بلندمدت ایران و سوریه است که به امضای رؤسای جمهور دو کشور رسید.
اکنون، سه ماه پس از آن رویداد تاریخی، تهران میزبان هیئت عالی‌رتبه سوری است تا گام دیگری برای افزایش مناسبات اقتصادی دو کشور، از مسیر اجرای توافقات صورت گرفته در سفر تاریخی آیت‌الله رئیسی به این کشور برداشته شود.
این امر، در کنار سفر متعدد مقامات دیگر کشورها به ایران، همچون مقامات قطر، عمان، ونزوئلا، بولیوی و روسیه که در راستای اجرایی و عملیاتی کردن توافقات دوجانبه انجام می‌شود، نشان‌دهنده ریل‌گذاری‌های جدید در مناسبات اقتصادی ایران با جهان است. به عبارت دیگر، برخلاف دوره‌های گذشته که پس از سفرهای سیاسی، آن هم در عالی‌ترین رتبه، توافقنامه‌ها و اسناد امضا شده به فرایندهای بوروکراتیک واگذار می‌شد تا به اصطلاح سیر طبیعی خود را طی کند، اما در دولت سیزدهم این رویه تغییر کرده است. به این معنی که پس از هر سفر، و البته چندین بار، اعضای دولت با تأکیدات رئیس‌جمهور در جلسه هیئت وزیران مواجه می‌شوند که خواستار اجرایی شدن توافقات می‌شود.
روزنامه قدس در صفحه اول امروز خود با تیتر «بازگشت زیارت به لایحه برنامه هفتم» نوشت: پس از آنکه در خردادماه لایحه برنامه هفتم توسعه کشور توسط دولت به مجلس تقدیم شد از سوی کارشناسان و متخصصان، زیارت ازجمله جدی‌ترین نقاط مغفول‌مانده آن به شمار آمد و در برنامه‌های مختلف یا اظهارنظرهای رسانه‌ای مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
میثم مهدیار، معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات یکی از کارشناسانی است که در این زمینه با نقد بی‌توجهی توسعه به مقوله زیارت، این مقوله را مهم‌ترین کانون تولید فرهنگی ایران ذکر می‌کند و در نشستی با موضوع چشم‌اندازهای فرهنگی و اجتماعی زیارت، بازتاب شکاف عمیق میان علوم اجتماعی و واقعیات فرهنگی ایران را در برنامه‌های توسعه آشکار می‌داند.
او همچنین تأکید می‌کند زیارت در ایران باید افق فراملی داشته باشد، چراکه زائران فراملی دارد و ابراز امیدواری می‌کند خلأ زیارت در احکام برنامه هفتم توسعه توسط مجلس تدبیر شود.
زیارت، مغز اصلی توسعه است
محمدرضا قائمی‌نیک، استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی نیز زیارت را مغز اصلی توسعه عنوان می‌کند و معتقد است با وجود بی‌توجهی‌ها و میزان قابل‌توجهی از تخریب هویت زیارتی، باز هم زیارت بیشترین حجم سفر را در ایران تشکیل می‌دهد.
او تعیین جایگاه زیارت در سند برنامه هفتم توسعه را مسئله‌ای با قید فوریت می‌داند و درباره بی‌توجهی به مقوله زیارت حتی در نسبت با برنامه‌های قبلی توسعه هشدار می‌دهد و معتقد است زیارت حتی اگر در فضای فعلی به عنوان بخشی از سند هفتم قرار گیرد، باز هم احتمالاً در مقام اجرا به نهادهایی سپرده می‌شود که متولی امر گردشگری هستند و احتمالاً نگاه بخشی به زیارت خواهند داشت.
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «آمریکا پاداش خیانت خبرنگاران نیابتی را داد» نوشت: روز گذشته رسانه‌های بیگانه چون صدای آمریکا، ایران اینترنشنال و بی‌بی‌سی فارسی گزارش دادند که باشگاه ملی مطبوعات آمریکا مهم‌ترین جایزه بخش بین‌الملل خود را به نیلوفر حامدی و الهه محمدی، دو خبرنگاری که سال گذشته به اتهام همکاری با دولت متخاصم آمریکا دستگیر شده بودند اهدا کرده است.
الهه محمدی و نیلوفر حامدی دو خبرنگار روزنامه‌های اصلاح‌طلب هم‌میهن و شرق بودند که پس از مشارکت فعال در نقشه از پیش طراحی شده جنگ ترکیبی علیه جمهوری اسلامی در اغتشاشات ۱۴۰۱ از طریق انتشار گزارش‌های تحریک‌آمیز، جهت‌دار و بعضاً خلاف واقع، توسط نیروهای امنیتی دستگیر شدند.
در بیانیه مشترک وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه که در تشریح ابعاد جنگ ترکیبی بی‌سابقه دشمنان علیه نظام اسلامی منتشر شد، به این دو نفر اشاره و نسبت به آموزش آنها توسط سازمان CIAتصریح شده بود.
در بیانیه مذکور آمده بود: «سرویس‌های جاسوسی غربی و صهیونیستی، دوره‌های آموزش مربیان جنگ‌های ترکیبی برای تعداد قابل توجهی از عناصر مرتبط برگزار و به آنها مأموریت داده‌اند که بر مبنای آنها به صورت تشکیلاتی عمل کنند. متولی دوره‌های مذکور وزارت خارجه آمریکا می‌باشد که از حمایت کامل سرویس جاسوسی C.I.A استفاده می‌کند. مفاد دوره‌ها در فشرده‌ترین تعبیر در چارچوب مؤلفه‌های جنگ ترکیبی و براندازی نرم تعریف می‌شود. انتشار اولین عکس از مرحومه امینی روی تخت بیمارستان توسط «ن.ح» صورت گرفت که از آموزش‌دیدگان همین دوره‌ها در خارج از کشور بود. او با استفاده از پوشش خبرنگاری از اولین افرادی بود که در بیمارستان حضور و استقرار یافت و به تحریک بستگان متوفی و ارسال اخبار جهت‌دار پرداخت.
همچنین است اقدامات «الف.م» که با استفاده از همان پوشش با حضور فوری در شهرستان سقز، به تحریک اطرافیان مرحومه، کارگردانی برخی صحنه‌ها و انعکاس اخبار و تصاویر جهت‌دار از مراسم تشییع، تدفین و تجمعاتِ شکل‌گرفته در آن شهر به ایفای مأموریت پرداخت. این فرد نیز آموزش‌دیده‌ی دوره‌های رژیم مافیایی آمریکا در کشورهای خارجی است.»
صدای بلند، منطق توخالی!
پس از بازداشت این دو خبرنگار و بیانیه مشترک نهادهای امنیتی، سلسله‌ای از اقدامات رسانه‌ای از سوی جریان مدعی اصلاحات در کشور در اعتراض به دستگیری حامدی و محمدی صورت گرفت. اقداماتی که دو ویژگی عمده داشت: اولاً کاملاً همسو با رسانه‌های بیگانه و ضدایرانی خارج‌نشین و مورد حمایت آنها بود و ثانیاً در عین صدای بلند و بازتاب گسترده، خالی از هرگونه استدلال موجه در دفاع از متهمین به همکاری با سرویس‌های جاسوسی آمریکا بود.
روزنامه فرهیختگان در صفحه اول امروز خود با تیتر «بخت بد با واقعیت‌های دولت روحانی» نوشت: روز گذشته محمدباقر نوبخت، رئیس اسبق سازمان برنامه و بودجه کشور در توییتی مدعی شد که دولت سیزدهم با انتشار ۳۱۱ هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی در کمتر از دو سال، بیش از هشت سال فعالیت دولت‌های یازدهم و دوازدهم اوراق فروخته است. این ادعا در حالی است که اولاً این مقایسه می‌بایست با شاخص‌هایی نظیر نسبت اوراق مالی اسلامی به بودجه عمومی سنجیده شود تا بتوان قضاوت بهتری درباره آن داشت؛ ثانیاً بررسی عملکرد کارنامه دولت یازدهم و دوازدهم نشان می‌دهد بدترین شیوه استفاده از این اوراق در این دولت‌ها اتفاق افتاده است به‌طوری که دولت سیزدهم طی دو سال مجبور شده است که حدود ۲۸۶ هزار میلیارد تومان از این بدهی‌ها را تسویه کند.
انتشار اوراق برای بازپرداخت بدهی دولت روحانی
درحالی‌که مطابق عقد اوراق مالی اسلامی این اوراق می‌بایست در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری شود که از بازدهی آن امکان بازپرداخت اصل و سود آن فراهم شود، این اوراق در دولت حسن روحانی طوری مورد استفاده قرار گرفت که بازپرداخت‌شان از فروش اوراق آینده انجام شود. برای نمونه طبق تبصره (۵) قانون بودجه دولت موظف شده است تا با فروش بخشی از اوراق، اصل و سود اوراق گذشته را پرداخت کند.
همین رویه غلطی که دولت حسن روحانی بنا نهاد سبب شد تا دولت ابراهیم رئیسی در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مجموعاً ۲۶۸ هزار میلیارد تومان بدهی ناشی از اصل و سود اوراق گذشته را تسویه کند. مطابق آمار مرکز مدیریت بدهی‌ها و دارایی‌های مالی عمومی وزارت اقتصاد، دولت در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰، حدود ۳۸۵ هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی فروخته است و ۲۶۸ هزار میلیارد تومان بدهی ناشی از اصل و سود این اوراق را پرداخت کرده است. درواقع دولت توانسته تنها ۳۱ درصد از درآمدهای ناشی از فروش اوراق در این دو سال را استفاده کند و ۶۹ درصد از آن را صرف بازپرداخت اوراق منتشرشده در سال‌های قبل کرده است.
رئیس سابق برنامه و بودجه یا شیمی‌دانان؟
یکی از نکات قابل تأملی که محمدباقر نوبخت به آن اشاره نمی‌کند، موضوع تشدید کسری بودجه است که وی در دو سال پایانی دولت روحانی در سازمان برنامه و بودجه زیر بار آن رفت. برای نمونه، محمدباقر نوبخت، رئیس اسبق سازمان برنامه و بودجه در سال ۱۳۹۹ می‌گوید: «دولت روحانی برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان، از سال ۹۶ مشخصاً یک ردیف در بودجه کشور برای این امر تعیین و اختصاص داد و این کار را با هزار میلیارد تومان آغاز کرد و در ادامه این رقم به ۳ هزار، ۴ هزار میلیارد، ۵ هزار و درنهایت در سال ۱۳۹۹ به ۱۰ هزار میلیارد رسیده است.
وی می‌گوید تا مهر سال ۱۳۹۹ دولت بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان برای همسان‌سازی اختصاص داده است. نوبخت ادامه می‌دهد: «در اسفندماه ۹۸ یک افزایش حقوق برای کارمندان انجام شد که آن هم ناشی از اجرای ماده ۵۰ قانون برنامه بود و به تبع آن حقوق شاغلان بالا رفت و این تفاوت کاملاً مشخص بود و اینکه بازنشستگان عزیز دیگر با این مبالغ کاری از پیش نمی‌برند.»
چنان که که در نمودارهای این گزارش قابل مشاهده است، از سال ۱۳۹۶ که پایه‌های همسان‌سازی گذاشته شده، حجم کمک‌های دولت به شش صندوق بازنشستگی از حدود ۴۱ هزار و ۷۶۵ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۶ با رشد ۸.۵ برابری به ۳۵۱ هزار و ۴۶ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲ رسیده است. این در حالی است که طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ که همسان‌سازی اجرا نشده کمک دولت به صندوق‌ها از ۱۰ هزار میلیارد تومان با رشد ۳.۴ برابری به ۳۴ هزار میلیارد تومان رسیده است. گرچه تورم نیز در افزایش ارقام کمک‌های دولت نقش داشته اما اثر همسان‌سازی کاملاً در این موضوع دیده می‌شود.
کارشناسان اقتصادی می‌گویند گرچه تأمین معیشت گروه‌های کارمندی و بازنشستگان باید در اولویت دولت قرار بگیرد اما سازمان برنامه و بودجه در دوره محمدباقر نوبخت بدون توجه به جیب دولت اقدام به افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان دولت کرد که این موضوع کسری بودجه دولت را به‌طور قابل توجهی تشدید کرد و هنوز هم اثر آن را در بودجه سالانه می‌توان دید، چراکه سهم کمک دولت به صندوق‌های بازنشستگی پس از اجرای همسان‌سازی به ۱۷ درصد از کل مصارف بودجه کشور رسیده است. با این حساب، شاید بشود از محمدباقر نوبخت به‌عنوان شیمی‌دان یاد کرد که با تشدید کسری بودجه در دو سال پایانی دولت روحانی، بیشترین ضربه را به ارزش پول ملی زد، تورمی که قدرت خرید کارمندان و بازنشستگان را نیز آب کرد.
نظر شما