به گزارش خبرنگار ایمنا، کم‌کاری غده تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم (Hypothyroidism) در بین بیماری‌های غده درون‌ریز شایع‌ترین بیماری پس از دیابت است. به زبان ساده این بیماری هنگامی ایجاد می‌شود که غده تیروئید نتواند به اندازه نیاز بدن هورمون تولید کند.
هورمون غده تیروئید تری یدوتیرونین (T۳) و تیروکسین (T۴) است. این هورمون‌ها وظیفه تنظیم مصرف انرژی، تولید گرما و تسهیل رشد در بدن را برعهده دارند. بیماری در زنان سه برابر شایع‌تر از مردان است.
در دنیا از هر ۱۰۰ نفر ۲ نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. از آنجایی که بیشتر موارد ابتلاء خفیف هستند، بیماران پیش از انجام آزمایش متوجه ابتلاء نمی‌شوند و هیچ علائمی نیز در خود مشاهده نمی‌کنند.
این بیماری می‌تواند در صورت تشدید اغما و بیماری‌های قلبی را درپی داشته باشد. کم کاری تیروئید قابل درمان است و با انجام آزمایش خون شناسایی می‌شود.
چه فاکتورهایی خطر ابتلاء به کم‌کاری تیروئید را افزایش می‌دهند؟
احتمال بروز کم‌کاری تیروئید در هر فردی وجود دارد. عوامل زیر خطر ابتلاء به این بیماری را افزایش می‌دهند:
- جنسیت مؤنث (کم‌کاری تیروئید در زنان شیوع بیشتری دارد)
- سن بالاتر از ۶۰ سال
- داشتن سابقه خانوادگی ابتلاء به بیماری‌های تیروئیدی
- مبتلا بودن به بیماری‌های خود ایمن مثل دیابت نوع یک و بیماری سلیاک
- دارا بودن سابقه مصرف داروهایی مثل ید رادیواکتیو و یا داروهای سرکوب‌کننده تیروئید
- داشتن سابقه پرتودرمانی در ناحیه گردن و بالاتنه
- دارا بودن سابقه جراحی تیروئید
- باردار بودن و یا زایمان کردن در شش ماه گذشته
پیشگیری و کنترل کم کاری تیروئید با تغذیه مفید
اختلالات عملکرد غده تیروئید از جمله بیماری‌هایی است که رژیم تغذیه و برنامه غذایی افراد تأثیر مستقیمی بر پیشگیری، درمان و کنترل محدوده ضررسان بیماری دارد. رژیم غذایی عاری از مواد مغذی به ویژه ید و سلنیوم، خطر ابتلاء به اختلالات تیروئید را افزایش می‌دهد.
رژیم غذایی غنی از ید مانند نمک یددار، غذاهای دریایی و ماهی‌های آب شور و مواد غذایی غنی از سلنیوم مانند مرغ، گوشت، ماهی آزاد، آجیل و محصولات لبنی بهترین درمان‌های تغذیه‌ای برای کم کاری تیروئید هستند.
در واقع اختلال در عملکرد غده تیروئید می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مختلفی مانند پرکاری و کم کاری تیروئید شود. علاوه بر رعایت سبک زندگی سالم و فعالیت بدنی، نکات مربوط به رعایت رژیم غذایی مناسب نیز می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت بدن ایفا کند.
بایدهای رژیم غذایی کم کاری تیروئید
منظور از بایدهای رژیم غذایی کم کاری تیروئید مواردیست که باید مبتلایان به کم کاری تیروئید مصرف کنند. در ادامه به برخی از این موارد اشاره شده است.
１- سالمون
نتایج پژوهش‌ها نشان دادند افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو (شایع‌ترین نوع کم کاری تیروئید) در مقایسه با دیگر افراد مقدار ویتامین D کمتری دارند. این خبر بدی است چون سطح پایین ویتامین D با سطح بالای آنتی بادی تیروئید در ارتباط است. آنتی بادی‌ها سیستم ایمنی بدن را فعال می‌کنند تا به بافت تیروئید حمله کنند که سبب التهاب این قسمت شده و از این رو تیروئید به درستی کارش را انجام نمی‌دهد. دریافت روزانه ۶۰۰ IU ویتامین D مقداری از این التهاب را کم می‌کند. بنابراین تیروئید عملکرد بهتری خواهد داشت. سالمون با داشتن ۵۷۰ IU ویتامین D در هر ۸۵ گرم از بهترین منابع این ویتامین است. از ماهی خوشتان نمی‌آید؟ ویتامین D را در آب پرتقال و شیر غنی شده و تخم مرغ نیز پیدا کنید.
２- آجیل برزیلی
تنها دو عدد در روز کافی است. همین مقدار دوز، نیاز به سلنیوم در یک روز را تأمین می‌کند. سلنیوم ماده معدنی است که به صورت بسیار متمرکز در غده تیروئید وجود دارد و نقش بسیار مهمی در تولید هورمون تیروئید ایفا می‌کند. همچنین این ماده معدنی سبب تقویت قدرت آنتی اکسیدان‌ها می‌شود. مشکلات خود ایمنی مانند هاشیموتو، افزایش التهاب را در بدن فرد به وجود می‌آورند اما سلنیوم با قابلیت‌های آنتی اکسیدانی خود مقداری از این التهاب را از بین می‌برد.
３- لوبیا سفید
یک فنجان لوبیا سفید پخته ۸ میلی گرم آهن دارد. آهن، ماده معدنی است که بسیاری از مردم به خصوص خانم‌هایی در دوره پیش یائسگی نمی‌توانند به اندازه دریافت کنند اما دریافت آهن بسیار مهم است. اگر آهن کافی دریافت نکنید سبب خراب شدن کار آنزیم‌هایی می‌شود که هورمون تیروئید تولید می‌کنند. خانم‌ها در سنین ۱۹ تا ۵۰ سالگی روزانه به ۱۸ میلی گرم آهن نیاز دارند در حالی که مردان و زنان از سن ۵۰ به بالا روزانه ۸ میلی گرم آهن نیاز دارند. دو نکته بسیار مهم است اول اینکه جذب آهن برای بدن دشوار است اما جذب غذاهای سرشار از آهن با اضافه کردن ویتامین C در کنارشان تقویت کننده است. برای مثال می‌توانید لوبیا سفید را در کنار لیمو ترش میل کنید و دوم آهن سبب می‌شود تأثیر داروهای هورمون کاهش بیابد. بنابراین مطمئن شوید داروهای تیروئید خود را چهار ساعت قبل یا بعد از یک غذای سرشار از آهن استفاده می‌کنید.
۴- ید
４- در صورت شک به کم کاری تیروئید از منابع غذایی ید دار مانند (نمک ید دار، ماست، ماهی‌های های آب شور و محصولات لبنی مانند (شیر و پنیر) مصرف کنید. فرد بزرگسال روزانه به ۱۵۰ میکروگرم ید در روز نیاز دارد. یک فنجان ماست ۸۷/۲ میکروگرم ید به بدن می‌رساند.
نبایدهای رژیم غذایی کم کاری تیروئید
منظور از نبایدهای رژیم غذایی کم کاری تیروئید مواد غذایی است که بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید نباید مصرف کنند. این مواد غذایی عبارتند از:
１- سویا خوردن
غذای دارای سویا، اشتباه و یا خوردن زیاد سویا خبر بدی برای تیروئید است. چرا؟ ماده معدنی ید از مواد تشکیل دهنده ضروری برای هورمون تیروئید است اما سویا ترکیبات ایزوفلاون دارد که مانع از عملکرد درست ید می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به کم کاری تیروئید مجبور نیستند کاملاً سویا را کنار بگذارند اما عاقلانه است که تعداد وعده‌های سویا در طول هفته را کم کنند و از خوردن غذاهای فرآوری شده دارای سویا پرهیز نمائید. غذاهایی با پروتئین فرآوری شده سویا، ایزوفلاون های بیشتری دارند.
２- سبزیجات چلیپایی
کلم، بروکلی و سبزیجات مشابه سرشار از مواد مغذی هستند اما سبزیجات چلیپایی دارای آنزیمی به نام گواتروژن نیز هستند که برای تولید هورمون تیروئید مشکل ایجاد می‌کنند. مجبور نیستید این سبزیجات را کاملاً حذف کنید. مقدار دوز دریافتی اهمیت دارد. چند وعده سبزیجاتی چلیپایی در هفته ایرادی ندارد اما مصرف روزانه این نوع سبزیجات برایتان مشکل ساز می‌شود. فقط مطمئن شوید این سبزیجات هنگام مصرف پخته شدند. حرارت عملکرد آنزیم موجود در آنها را خنثی می‌کند.
３- گلوتن
استفاده نکردن از گلوتن برای همه افراد درست نیست اما برخی متخصصان فکر می‌کنند غذاهای دارای گلوتن مانند گندم، جو و چاودار سبب تحریک التهاب و حمله آنتی بادی‌ها به بافت تیروئید می‌شود. هنوز نتایجی نشان نداده است که تمام افراد مبتلا به تیروئید کم کار باید گلوتن را کنار بگذارند اما حذف آن برای سه تا چهار هفته ارزش امتحان کردن را دارد. اگر متوجه شدید استفاده نکردن از گلوتن سبب می‌شود احساس بهتری داشته باشید، با پزشک خود صحبت کنید تا برنامه‌ای برای حذف دائمی آن به شما بدهد.
نظر شما