به گزارش خبرنگار ایمنا، امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا دانش آموزان کلاس‌های درس معلمان را به دو شیوه حضور در مدارس و فضای مجازی برای اولین در تاریخ تعلیم و تربیت کشور تجربه کردند و این اتفاق شوک و استرس برای دانش آموزان و والدین و زحمت زیادی برای فرهنگیان به همراه داشت.
دوباره خرداد ماه است و زمان امتحانات، اسم امتحان که می‌آید همیشه وجود دانش آموز را اضطراب خاصی در بر می‌گیرد، فصل امتحانات همواره با نوعی تنش روحی برای دانش آموزان همراه است و گاهی سبب به هم ریختگی تمرکز آنها می‌شود، در این شرایط حساس والدین و دانش آموزان باید با هم همراهی کنند تا میزان استرس کاهش یابد.
بیشتر دانش آموزان در روز امتحان زمانی که برگه سوالات در اختیارشان قرارمی گیرد، انگار هیولایی می‌بینند که یک تنه باید با آن سرشاخ شوند و به همین دلیل استرس و اضطراب زیادی سراپای وجودشان را فرامی‌گیرد، همراهی با دانش آموزان برای یافتن راه‌های کاهش اضطراب و استرس در هنگام امتحان و خروج همراه با موفقیت از میدان آزمون نیاز به همراهی والدین و کادر آموزشی، تربیتی و اجرایی مدارس دارد.
باید بدانیم فرارسیدن ایام امتحانات به خصوص برای دانش آموزان پایه نهم و دوازدهم که نتیجه آن تأثیر مستقیم در سرنوشت آینده تحصیلی و شغلی آنها دارد به قدر کافی استرس دارد در حالی که دانش آموزان باید به پس دادن اندوخته‌های خود در کلاس‌های درس معلمانشان نیز نگاه ویژه داشته باشند چرا که زمان محک خوردن آنها فرا رسیده است.
اضطراب و نگرانی فصل امتحانات موضوع عجیبی نیست
آموزش و پرورش در این ماه‌های تعطیلی مدارس به دلیل شیوع کرونا ویروس، راهکار آموزش مجازی را با جدیت پی گرفت و بر آن تاکید داشت اما همه مسئولان بر این امر اذعان دارند که آموزش مجازی هیچ گاه جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد و باز از سوی دیگر بارها این موضوع مطرح شده است که شماری از دانش آموزان به موبایل‌های هوشمند برای آموزش دیدن دسترسی نداشتند یا از پس هزینه‌های اینترنت برای دانلود مفاد درسی بر نمی‌آمدند، از اینها گذشته آموزش‌های این ماه‌ها بیشتر بر ۲۰ درصد محتوای آموزش نداده شده در فضای حضوری تمرکز داشته است با این حال کم نبودند مدارس و معلمانی که در این فرصت از راه فضای مجازی تمرکز خود را بر آمادگی دانش آموزان برای امتحانات نهایی گذاشتند و به دوره کردن دروس پرداختند.
اضطراب و نگرانی فصل امتحانات موضوع عجیبی نیست، اما در این روزهای کرونایی علاوه بر دانش آموزان، استرس برای دانشجویان هم رنگ و بوی دیگری دارد به ویژه این که امتحانات به دلیل پیشگیری از شیوع کرونا، به صورت مجازی برگزار می‌شود و حالا دانشجویانی که آینده سازان کشور و قشر تأثیرگذار جامعه هستند فضای متفاوتی را تجربه می‌کنند.
روانشناسان عقیده دارند اضطراب، تشویش و دل‌شوره یک احساس ناخوشایند و مبهم هراس و نگرانی با منشأ ناشناخته‌ای است که به فرد دست می‌دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی است، اضطراب جنبه انگیزشی دارد و سطح بهینه آن برای تحقق یافتن اهداف لازم است، این در حالی است که اگر اضطراب از سطح بهینه خود بیشتر شود، فرد دچار اختلال در عملکرد می‌شود و این اختلال ممکن است در بلند مدت به فرد آسیب برساند.
معمولاً با فرا رسیدن ایام امتحانات، دلهره دانش آموزان و دانشجویان هم شروع می‌شود، آنها در هر سن و سالی که باشند باز هم چون نگرانی‌های مختلف مربوط به درس خواندن در ذهن شان شکل می‌گیرد دچار اضطراب و ترس از امتحان می‌شوند، گروهی از دانش آموزان عصبانی، افسرده، پریشان، ناراحت و مضطرب می‌شوند و گروهی از دانشجویان هم چنان آشفته و نگران می‌شوند که پاسخ سوالات ساده را هم از یاد می‌برند.
اضطراب امتحان، اضطرابی است که با خود پنداره ضعیف دانش آموز درباره توانایی‌های ذهنی او شناخته می‌شود و موجب کاهش عملکرد او در روزهای پایانی سال تحصیلی می‌شود، میزان قابل قبولی از تنش و دلهره در زمان امتحان می‌تواند سیستم عصبی خودکار انسان را فعال کند و موجب هوشیاری بیشتر او برای کسب موفقیت در امتحان شود، دلیل اصلی این اضطراب همیشه کم کاری، تنبلی و یا عدم تسلط بر محتوای درس‌ها نیست، بلکه گاهی دانش آموزان موفق، با انگیزه و درس خوان نیز دچار آثار منفی اضطراب ناشی از امتحان می‌شوند.
داشتن کمی اضطراب و دلهره در ایام امتحانات امری طبیعی و معقول است چرا که موجب حرکت و انگیزه بچه‌ها برای یادگیری و کسب موفقیت می‌شود، اما اگر این نگرانی به حدی برسد که تأثیر منفی بر روند فراگیری روزانه آنها بگذارد و مانعی برای پیشرفت آنها شود، غیرطبیعی و نامعقول است، علت تشویش بیش از اندازه گروهی از دانشجویان و دانش آموزان، استفاده نادرست آنها از نیروی فکری ذهنی شان است، آنها می‌توانند با کمی تلاش، برنامه‌ریزی و به کارگیری روش‌های گوناگون کاهش اضطراب موفقیت خود را در امتحان‌ها تضمین کنند.
والدین سایه‌بان آرامش فرزندان در فصل امتحانات
دل‌شوره، کم شدن اشتها، به هم خوردن نظم خواب، احساس تهوع، سردرد، کم حافظه شدن، دل درد، آشفته شدن فکر، کج خلقی کردن نشانه‌های اضطراب است که قبل از امتحان و دوران امتحان در خیلی از دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی دیده می‌شوند در این شرایط برخی از خانواده‌ها بلافاصله به سراغ راه حل‌های پزشکی می‌روند در حالی که استفاده از چند راهکار رفتاری می‌تواند آنها و فرزندانشان را به سلامت از این موقعیت حساس و گذرا عبور دهد، این راهکارها عبارتند از:
دقیقه نودی نباشید
یکی از مسائلی که با نزدیک شدن به زمان امتحانات، موجب به هم خوردن آرامش دانش آموزان می‌شود موکول کردن تکالیف به این دوران است، اگر فرزند شما هم این عادت را دارد، قبل از هر کاری به سبک زندگی خودتان نگاهی بکنید.
به او مدیریت زمان یاد بدهید
دل‌شوره وقت کم آوردن برای درس خواندن یکی از موانع مهم یادگیری است که موجب دست پاچگی فرزند شما در شب امتحان می‌شود، برای این که او با چنین مشکلی مواجه نشود با مشورت خودش برنامه‌ای برای انجام کارهای مدرسه و پرداختن به کارهای دیگر طراحی کنید و او را با دزدهای وقت مانند فضاهای مجازی، تنبلی آشنا کنید.
او را از شکست نترسانید
استعداد تحصیلی دانش آموزان با هم فرق دارد بنابراین انتظاراتی که از آنها می‌رود هم باید متفاوت باشد برای مثال ممکن است فرزند شما در ریاضیات متوسط یا ضعیف باشد اما در درس‌های دیگر قوی باشد. در اینجا گفتن چیزهایی مثل «اگر در امتحان ریاضی نمره عالی بگیری فلان چیز را برایت می‌خرم»، «فلان همکلاسی تو نمره قبلی‌اش مثل تو بود ولی آنقدر ریاضی خواند تا نمره عالی گرفت» فقط ترس و دل‌شوره او را از امتحانی که باید در آن نمره عالی بگیرد تا مورد تأیید شما قرار بگیرد بیشتر می‌کند.
تلاش او را تشویق کنید
بهتر است از گذاشتن سقف برای نمرات امتحانی فرزندتان که خیلی هم استرس‌زا است پرهیز کنید و به جای آن سعی کنید با توجه مثبت نشان دادن به تلاش‌های او، میزان تلاش و پشتکارش را بالاتر ببرید. برای مثال مادری مرتب به فرزند دانش آموزش یادآوری می‌کرد که باید همه نمراتش در امتحان عالی باشد، اما نمرات فرزند از خوب بالاتر نمی‌رفت. مادر که از این مسئله ناراحت بود بعد از این که تمرکزش را از سقف تعیین کردن برای نمرات پسرش برداشت و آن را روی تشویق او به تلاش و پشتکار معطوف کرد، با نمرات بسیار خوب فرزند مواجه شد.
او را با خودش مقایسه کنید
یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش اعتماد به نفس این است که هر کس را با گذشته خودش که در طی آن بر موقعیت‌های پیچیده غلبه کرده است مقایسه کنید، این کار در مورد بچه‌ها که تجربه زندگی کمتری دارند بسیار مفید است، برای مثال اگر او در سال‌های گذشته موفقیتی در ورزش به دست آورده، خاطرات آن موفقیت را با او مرور کنید و به شکل صریح به او بگویید که او همان آدم توانمند قبل است و شما می‌دانید که اگر حالا هم تمام تلاشش را برای درس خواندن بکند، مثل آن موقع دوباره موفق خواهد شد.
داشتن غذای خوب، خواب خوب و تفریح لازم را جدی بگیرید
این سه عامل در ایجاد آرامش جسمانی و روانی فرزند شما تأثیر بسیار زیادی دارند، یادتان باشد که نزدیک شدن به زمان امتحانات یا در حین امتحانات بودن به معنی کم گذاشتن از یکی از این سه مورد نیست، به خصوص در زمینه تفریح که معمولاً توسط والدین به شدت محدود می‌شود، در حالی که دانش آموزان به خصوص دبستانی‌ها در ازای هر سی چهل دقیقه درس خواندن به یک تفریح کوتاه نیاز دارند بنابراین بهتر است به جای محدود کردن شدید تفریح، فکری به حال برنامه‌ریزی مناسب برای آن بکنید.
رؤیای «اگه بچه بخواد درس بخونه» را فراموش کنید
درس خواندن یک کار فکری فعالانه است و به همین دلیل وجود یک محیط آرام که به فرزند شما فرصت تمرکز و فعالیت هشیارانه فکری را بدهد، ضروری است. فراهم کردن محیطی که هم از لحاظ فضای فیزیکی و هم از لحاظ روانی و عاطفی آرام باشد، تا حد زیادی می‌تواند استرس فرزند شما را کم کند.
با او همراهی کنید
بچه‌های دبستانی هنوز با راهبردهای افزایش یادگیری و حافظه مثل تکرار کردن با خود، استفاده از تصاویر ذهنی، خلاصه کردن آشنا نیستند به همین دلیل نیاز دارند که شما در مرور درس‌ها به آنها کمک کنید البته منظور این نیست که در تمام مدت درس خواندن، کنار آنها بنشینید و پا به پای آنها درس بخوانید بلکه منظور این است که روی عملکرد آنها نظارت داشته باشید و بعد از این که هر درسی را خواندند، در فضایی دوستانه و نه تهدیدآمیز از آنها درس بپرسید تا اگر اشکالی داشتند برای رفع آن به آنها کمک کنید.
فرصتی برای همبستگی
مدیریت کردن استرس مخرب امتحان در فرزندان، نیاز دارد که همه اعضای خانواده در ایجاد فضایی آرام برای فرزندی که قرار است امتحان بدهد تلاش کنند. این دوران فقط یک جور فرصت سازی برای فرزند نیست بلکه فرصت مغتنمی است برای اینکه شما و همسرتان تفاهم و اتحاد برای رسیدن به اهداف مشترک را دوباره تجربه کنید.
اهمیت تغذیه مناسب دانش آموزان در فصل امتحانات
بسیاری از دانش‌آموزان روزهای پیش از امتحان را تا حد امکان به مطالعه می‌پردازند و تصور می‌کنند که غذا خوردن و استراحت کردن مانع مطالعه می‌شود در صورتی که با تغذیه صحیح می‌توان بازده فکری را افزایش داد، به کارگیری نکات و این توصیه‌ها تمرکز دانش آموزان و دانشجویان را برای یادگیری بهتر و موفقیت در امتحانات افزایش می‌دهد، این موارد عبارتند از:
- در زمان کار یا مطالعه غذا نخورید و برای این کار زمان خاصی را در نظر بگیرید تا با آرامش بیشتری غذا بخورید، در عین حال از مصرف زیاد شیرینی و تنقلات خودداری کنید. این خوراکی‌ها ممکن است در نگاه اول انرژی‌زا به نظر برسد اما باید توجه داشت که این قابلیت در آنها بسیار کم دوام است و پس از مدتی احساس خستگی بیشتری به شما خواهد داد.
- نتایج بررسی‌های دانشمندان نشان می‌دهد که خوردن غذاهای نشاسته‌ای مانند ماکارونی، برنج و نان به دلیل تأثیر در کیفیت خواب در شب امتحان مفید است.
- در صبح روز امتحان نیز بهتر است به منظور افزایش کارایی مغز، از مواد سرشار از پروتئین یا سرشار از فیبر مانند تخم‌مرغ، نان تست با عسل استفاده شود.
- کارشناسان تغذیه به دانش آموزانی که اضطراب زیادی دارند و نمی‌توانند صبحانه مفصل بخورند توصیه می‌کنند از موز و مقداری کشمش در تغذیه استفاده کنند.
نظر شما