هجوم افکار به ذهن، بدون راه گریز

به گزارش خبرگزاری ایمنا، افکار مزاحم در ذهن، شامل تصاویر، افکار یا ایده‌هایی می‌شود که به صورت مداوم و غیرارادی به ذهن می‌آید و می‌تواند موجب اضطراب و نگرانی شود، این افکار می‌تواند بسیار مختلف باشد و از تجربیات روزمره تا ترس‌های غیرمنطقی و خیالی را در بر گیرد، افکار مزاحم می‌تواند به صورت موقت بر ذهن اثر بگذارد یا به عنوان یک مشکل پایدار و مزمن در نظر گرفته شود.

این افکار بیشتر به دلیل استرس، اضطراب یا تجربیات منفی قبلی به وجود می‌آید و افرادی که به طور مداوم با استرس و اضطراب مواجه هستند، بیشتر در معرض تجربه افکار مزاحم قرار می‌گیرند و این افکار می‌توانند به شدت ناراحت‌کننده و مزاحم باشند و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند.

یکی از روش‌های مؤثر برای کنترل افکار مزاحم، تکنیک‌های آرام‌سازی و تنفس عمیق است که این تکنیک‌ها به فرد کمک می‌کند تا ذهن خود را آرام کرده و از تکرار افکار مزاحم جلوگیری کند، تمرین‌های مدیتیشن و یوگا نیز می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب و بهبود تمرکز ذهن کمک کند.

روش دیگر برای کنترل افکار مزاحم، تکنیک شناختی-رفتاری (CBT) است، این روش شامل تغییر الگوهای فکری منفی و جایگزینی آن‌ها با افکار مثبت و منطقی است و مشاوره با روانشناس یا روان‌درمانگر می‌تواند به فرد کمک کند تا الگوهای فکری منفی خود را شناسایی و راه‌های مؤثری برای کنترل آنها پیدا کند.

تأثیر افکار مزاحم بر رفتار افراد می‌تواند بسیار شدید باشد، افرادی که به طور مداوم از افکار مزاحم رنج می‌برند، ممکن است دچار اضطراب اجتماعی، اجتناب از موقعیت‌های خاص یا حتی افسردگی شوند، این افراد ممکن است از انجام فعالیت‌های روزمره یا تجربیات جدید خودداری کنند، زیرا نگران افکار مزاحم هستند.

تمام افراد افکار و احساسات مزاحم و منفی را تجربه می‌کنند

سمانه نیلفروش‌زاده، روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه تجربه افکار مزاحم در عملکرد روزانه افراد اختلال ایجاد می‌کند، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با تجربه افکار مزاحم، افراد به صورت دائم تجربه نشخوار فکری دارند، به افکار وابستگی پیدا می‌کنند، سرعت انجام فعالیت در آنها کند می‌شود، کیفیت خواب آنها تحت تأثیر قرار می‌گیرد و به طور کلی، افکار مزاحم ابعاد مختلف زندگی افراد را درگیر می‌کند.

وی با بیان اینکه در حالت طبیعی، مغز انسان کارخانه ساخت افکار است، می‌افزاید: ساخت و پردازش افکار برای بقای انسان لازم است و افراد به واسطه افکار و احساساتی که دارند حتی اگر منفی مانند افکار منفی، استرس، اضطراب، ترس و تنفر باشد، از خود مراقبت می‌کنند.

روانشناس و مشاور خانواده با بیان اینکه به طور کلی انسان کنترل صددرصدی بر ایجاد شدن افکار و احساسات منفی خود ندارد و زمانی این موضوع ایجاد مشکل می‌کند که افکار و احساسات منفی روی زندگی افراد تأثیرگذار باشد، تصریح می‌کند: تجربه افکار منفی درباره یک شخص یا یک موقعیت و ایجاد شدن حس منفی نسبت به آن شخص یا موقعیت، روی رفتار انسان احساس منفی می‌گذارد.

نمود تأثیر افکار مزاحم بر رفتار فرد، زنگ خطری برای رفتارهای وسواس‌گونه است

نیلفروش‌زاده با بیان اینکه نمود تأثیر افکار مزاحم و احساسات منفی بر رفتار انسان زنگ خطری برای ایجاد رفتارهای وسواس‌گونه است، ادامه می‌دهد: افکار مزاحم و احساسات منفی به گونه‌ای می‌تواند بر افراد تأثیر بگذارد که افراد آنها را واقعیت تلقی و تصور کنند که حقیقت امر همان افکار مزاحم و احساسات منفی است.

وی با اشاره به اینکه زمانی که فرد افکار مزاحم و احساسات منفی خود را واقعیت تلقی کند، به جای ارتباط گرفتن با دنیای حقیقی، با افکار و احساسات منفی خود ارتباط برقرار می‌کند، می‌گوید: تمام افراد احساسات و افکار مثبت و منفی را تجربه می‌کنند، اما پرداختن به افکار منفی و حقیقت دانستن آن‌ها و تلاش برای حذف و کنترل این افکار باعث ماندگاری آنها می‌شود.

روانشناس و مشاور خانواده اضافه می‌کند: این باور غلط در ذهن تمام افراد جای دارد که فرد دارای سلامت روان همواره باید شاد و خوشحال باشد و هیچ‌گاه احساساتی مانند غم، استرس، تنفر و نگرانی را تجربه نکند و با وجود این باور غلط، به محض تجربه احساسات منفی، نشخوار ذهنی و وابستگی به افکار مزاحم و احساسات منفی ایجاد می‌شود و افراد رفتارهایی از خود نشان می‌دهند تا افکار و احساسات منفی را انکار، حذف یا کنترل کنند.

افکار تحت کنترل آگاهانه افراد نیست

احسان کاظمی، روانشناس اجتماعی و عضو سازمان روانشناسی کشور‏ با بیان اینکه برخی افراد به اشتباه معتقدند که افکار تحت کنترل آگاهانه انسان قرار دارد، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در واقع بسیاری از افکار تحت کنترل آگاهانه انسان نیست و افکار تنها به وجود می‌آیند، سرگردان هستند و از فردی دستور نمی‌گیرند.

وی با بیان اینکه یک اتاق پرسروصدا می‌تواند رشته افکار افراد را مختل کند، می‌افزاید: افراد باید بپذیرند که نمی‌توانند کاری کنند تا افکار به میل خود آنها از بین برود، انسان می‌تواند توجه خود را روی افکار خاصی متمرکز کند، اما این به آن معنا نیست که توانایی حذف آنها را داشته باشد.

روانشناس اجتماعی و عضو سازمان روانشناسی کشور‏ تصریح می‌کند: باور به این موضوع که انسان می‌تواند کنترل افکار خود را در دست گیرد، به این پیشنهاد رایج، اما غیرمفید منجر می‌شود که افراد می‌توانند افکار منفی را به افکار مثبت جایگزین کنند و این کار به آنها کمک می‌کند تا آنچه را که فکر می‌کنند، به طور کامل تحت کنترل درآورند؛ در واقع افراد می‌توانند به عمد به افکار مثبت فکر کنند و توجه خود را به صورت موقت از افکار ناخواسته به افکار منتخب مثبت هدایت کنند.

پذیرش را تمرین کنید

کاظمی با اشاره به اینکه افکاری که افراد قصد دارند آنها را با افکار مثبت جایگزین کنند، تداوم خواهد داشت و با قدرت بیشتری قسمت هوشیار ذهن باز می‌گردد، ادامه می‌دهد: تحقیقات روانشناختی در مورد سرکوب افکار به وضوح نشان می‌دهد که اثر اصلی سرکوب افکار، تجدید حیات افکاری است که افراد می‌خواهند آنها را فراموش کنند و همین موضوع برای احساسات افراد نیز صدق می‌کند.

وی با بیان اینکه هرچه افراد تلاش بیشتری کنند که احساسات و افکار خود را نادیده بگیرند، افکار و احساساتی که نمی‌خواهند، بیشتر خواهد شد، می‌گوید: برای درک نحوه عملکرد افکار مزاحم ناخواسته، باید با پاسخ هشداری که در مغز ایجاد می‌شود شروع کنیم که این پاسخ گاهی اوقات پاسخ استرس، جنگ یا گریز، مبارزه، فرار یا میخکوب شدن نامیده می‌شود.

روانشناس اجتماعی و عضو سازمان روانشناسی کشور‏ با بیان اینکه افراد به منظور رها شدن از افکار مزاحم باید پذیرش را تمرین کنند، اضافه می‌کند: پذیرش به معنای تغییر دیدگاه و کنار گذاشتن مقاومت در برابر حضور افکار، احساسات و هیجانات ناخواسته است و افراد با پذیرش آن‌ها، به افکار و احساسات ناخواسته خود اجازه می‌دهند که از ذهن عبور کنند و موجب درگیری ذهن نشوند.

به گزارش ایمنا، برخی از افراد ممکن است به دلیل افکار مزاحم دچار اختلالات خواب شوند، این افراد ممکن است نتوانند به راحتی بخوابند یا خواب خود را ادامه دهند، زیرا ذهنشان به طور مداوم درگیر افکار مزاحم است و این مشکل می‌تواند به خستگی مزمن و کاهش کیفیت زندگی منجر شود.

راه‌های مؤثر برای کنترل و مدیریت افکار مزاحم شامل تغییر الگوهای زندگی به سمت سبک زندگی سالم‌تر است، ورزش منظم، تغذیه مناسب و خواب کافی می‌تواند به بهبود سلامت روان و کاهش افکار مزاحم کمک کند، همچنین ایجاد محیطی آرام و حمایت‌گر می‌تواند به فرد کمک کند تا با افکار مزاحم خود بهتر مقابله کند.

مهم است که فرد از حمایت‌های حرفه‌ای و مشاوره‌های تخصصی برای کنترل افکار مزاحم خود بهره‌مند شود، این حمایت‌ها می‌تواند به فرد کمک کند تا با استفاده از تکنیک‌ها و ابزارهای مناسب، افکار مزاحم خود را مدیریت و بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی خود تجربه کند.