به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، مناظر شهری به‌طور قابل‌توجهی تحت تأثیر طراحی و ادغام دیوارها، بزرگراه‌ها و فضاهای سبز قرار دارند. این عناصر تأثیر واضحی بر ظاهر و کارکرد محیط‌های شهری دارند. برای مثال، دیوارها می‌توانند به ایجاد حس محصوریت و امنیت کمک کنند، در حالی که بزرگراه‌ها به واسطه جداسازی فضاهای شهری ممکن است موجب ایجاد مناطق منزوی شوند.
با تکامل شهرها، تأکید فزاینده‌ای بر پایداری و مشارکت جامعه از طریق شیوه‌های نوآورانه طراحی مناظر وجود دارد که هدف آن ایجاد فضاهای قابل سکونت‌تر و زیباتر برای همه ساکنان است، بنابراین طراحی هماهنگ و یکپارچه این عناصر در مناظر شهری اهمیت ویژه‌ای دارد. رویکردهای نوآورانه همچون استفاده از دیوارهای سبز، ادغام زیرساخت‌های سبز در طرح‌های بزرگراهی و طراحی فضاهای چندمنظوره می‌تواند به ارتقای پایداری، زیبایی و عملکرد محیط‌های شهری کمک کند.
نقش دیوارها در طراحی شهری
دیوارها در گذشته، با تعریف مرز شهرها، به‌عنوان مانع محافظتی به‌منظور تأمین امنیت شهرها خدمت می‌کردند، اما تفسیرهای مدرن از آنها تغییر کرده است. امروزه دیوارها می‌توانند به‌عنوان دیوارهای سبز یا باغ‌های عمودی مورد استفاده قرار گیرند و گیاهان را به منظره‌های شهری اضافه کنند. این امر نه‌تنها زیبایی را افزایش می‌دهد، بلکه به ایجاد منافع زیست‌محیطی همچون کاهش جزیره گرمایی شهری و بهبود کیفیت هوا از طریق جذب آلاینده‌ها نیز کمک می‌کند.
افزودن دیوارهای سبز به محیط‌های شهری خشک و خنثی، جذابیت بصری و جلوه‌ای زیبا می‌بخشد. این دیوارها با استفاده از فضای عمودی ساختمان‌ها، چشم‌انداز پرنقش‌ورنگی را ایجاد می‌کنند که در مقابل مناظر بتنی می‌ایستند و شهرها را برای ساکنان و بازدیدکنندگان لذت‌بخش‌تر می‌سازند.
شهرها می‌توانند جذابیت زیبایی‌شناسی و مشارکت جامعه را از طریق روش‌های مختلف زیباسازی دیوارها و فضاهای شهری همچون نقاشی‌های دیواری، دیوارهای سبز و پروژه‌های مشارکتی افزایش دهند.
نقاشی‌های شهری و هنر خیابانی
شهرهایی بسیاری با موفقیت طرح‌های نقاشی دیواری را اجرا کرده‌اند و برنامه‌های مشارکتی هنری را راه‌اندازی کرده‌اند که در آن هنرمندان محلی و اعضای جامعه در خلق نقاشی‌های دیواری بزرگ مشارکت می‌کنند. این راهکار نه‌تنها شهر را زیباتر می‌کند، بلکه حس مالکیت و غرور را میان ساکنان تقویت می‌کند. نقاشی‌های دیواری می‌توانند محله‌های متروکه را متحول کنند.
ادغام طبیعت
ادغام گیاهان در دیوارهای شهری مانند باغ‌های عمودی یا دیوارهای زنده می‌تواند به‌عنوان یک رویکرد زیرساختی سبز زیبایی و کیفیت محیطی را در شهرها افزایش دهد و فواید زیست‌محیطی ارزشمندی را به همراه داشته باشد. گیاهان موجب جذب و فیلتر آلاینده‌های هوا می‌شوند و از این طریق کیفیت هوا را بهبود می‌بخشند، همچنین پوشش گیاهی می‌تواند اثرات جزیره گرمایی شهری را کاهش دهد و به تعدیل شرایط اقلیمی و افزایش آسایش شهروندان کمک کند. افزون بر این، دیوارهای سبز می‌توانند در مدیریت آب‌های سطحی و جذب آب باران نقش مؤثری داشته باشند.
ابتکارات هنر عمومی
پروژه‌های هنر عمومی نسبت به روش‌های سنتی توسعه شهری مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. آنها می‌توانند به سرعت اجرا شوند و فواید بصری آنی برای جامعه ارائه دهند. هنر شهری بازتابی از فرهنگ و تاریخ محلی است و به شهرها امکان می‌دهد تا هویت منحصربه‌فرد خود را از طریق طرح‌های زنده و پرانرژی بیان کنند که با ساکنان و بازدیدکنندگان هماهنگ است.
سازمان‌های محلی اغلب با هنرمندان همکاری می‌کنند تا نقاشی‌های دیواری و سازه‌های هنری را به معرض نمایش بگذارند که ارزش‌ها و داستان‌های جامعه را منعکس می‌کنند. این رویکرد مشارکتی حضور فعال ساکنان محلی را تشویق می‌کند و به تغییرات پایدار در فضاهای عمومی منجر می‌شود.
حفظ تاریخ
بسیاری از شهرها دیوارهای تاریخی را حفظ کرده‌اند و آنها را در منظر شهری مدرن ادغام می‌کنند. به‌عنوان مثال، شهر کارکاسون در فرانسه از دیوارهای قرون وسطایی خود برای جذب گردشگری استفاده می‌کند، در عین حال کسب‌وکارهایی را در آن جای داده است که از بافت تاریخی بهره می‌برند.
بزرگراه‌ها و تأثیر آنها بر مناظر شهری
ساخت بزرگراه‌ها در نیمه قرن بیستم، مناظر شهری را به‌طور چشمگیری تغییر داد. بزرگراه‌ها در ابتدا، برای بهبود اتصال طراحی شده بودند، اما به مرور زمان محله‌های موجود را مختل کردند، موجب آواره شدن ساکنان و کسب‌وکارها شدند و حومه‌نشینی را افزایش دادند. این تغییر به افت ارزش و زیست‌پذیری زندگی شهری منجر شد، زیرا جمعیت از مراکز شهری دور شدند.
امروزه بسیاری از شهرها در تلاش هستند تا تأثیرات منفی بزرگراه‌ها را کاهش دهند و کاربری آنها را به شیوه‌ای جدید به تصویر بکشند. این تلاش‌ها شامل ایجاد راهروهای سبز در امتداد مسیرهای بزرگراهی و تلفیق فضاهای دوستدار پیاده‌رو در شهرها است که نتیجه آن بازگشت جوامعی است که پیش از این توسط بزرگراه‌ها متفرق شده بودند. این رویکرد به دنبال حفظ قابلیت دسترسی همراه با ارتقای کیفیت زندگی شهری است.
توسعه شهری فضای زیر بزرگراه
توسعه شهری فضای زیر بزرگراه‌ها و دیوارهای مرتفع فرصت منحصربه‌فردی را به‌منظور تبدیل فضاهای کم‌استفاده به دارایی‌های پرنشاط برای جامعه ارائه می‌دهد. این مفهوم به‌عنوان راه‌حلی نوآورانه برای بازپس‌گیری مناطقی که در گذشته توسط بزرگراه‌های مرتفع تقسیم شده بودند، مورد توجه شهرها قرار گرفته است.
فضاهای اجتماعی: فضای زیر بزرگراه‌ها می‌تواند به‌طور خلاقانه برای کارکردهای متمرکز بر جامعه بازطراحی شود. پروژه‌هایی همچون پارک زیرگذر در تورنتو موفق شده‌اند مناطق رهاشده را به فضاهای تفریحی با مسیرهای دوچرخه‌سواری، سازه‌های هنری و باغ‌ها تبدیل کنند و به این وسیله جامعه را از لحاظ زیبایی‌شناسی و مشارکت محلی اعضا ارتقا دهند.
کاربری‌های تجاری و فرهنگی: مناطق زیر بزرگراه‌ها می‌تواند به مراکزی برای فعالیت تجاری همچون رستوران، گالری و کارگاه‌های آموزشی تبدیل شود. این فضاها با یکپارچه‌سازی نماهای خیابانی و کاربری‌های فعال، تبدیل به بخشی از بافت شهری می‌شوند و رشد اقتصادی و تعامل اجتماعی را در آن مناطق افزایش می‌دهند.
زیرساخت‌های سبز: ادغام پارک‌ها و فضاهای سبز زیر یا بالای بزرگراه‌ها می‌تواند تأثیرات محیطی را کاهش دهد و در عین حال دسترسی ساکنان به طبیعت را فراهم آورد. نمونه‌هایی همچون پارک چونگی‌چون در سئول که جای یک بزرگراه مرتفع را با احیای جریان آب و ساخت محوطه پارک گرفته است، پتانسیل احیای اکولوژیکی در کنار توسعه شهری را نشان می‌دهد.
مزایای بهداشت عمومی: طراحی مجدد بزرگراه‌ها برای اتصال مجدد محله‌ها می‌تواند با ترویج شیوه‌های حمل‌ونقل فعال همچون پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، بهداشت عمومی را ارتقا دهد. این رویکرد نه‌تنها تحرک را در جامعه بهبود می‌بخشد، بلکه با پیوند مجدد جوامعی که پیش از این تقسیم شده بودند، سبب ارتقای انسجام اجتماعی می‌شود.
ملاحظات طراحی فضای زیر بزرگراه‌ها
ایمنی و دسترسی‌پذیری: طراحی شهری باید ایمنی را اولویت اصلی خود قرار دهد. این بدان معنی است که فضاهای زیر بزرگراه‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که برای استفاده عمومی جذاب و دعوت‌کننده باشند. نورپردازی مناسب و دسترسی آسان از جمله عوامل مهم در این زمینه است. طراحی ضعیف زیرگذرها می‌تواند احساس ناامنی ایجاد کند و موجب کاهش استفاده از این فضاها شود. بنابراین برنامه‌ریزی و طراحی ایمن این مناطق موضوعی ضروری است تا بتوان از پتانسیل موجود در آنها به بهترین شکل استفاده کرد.
مشارکت جامعه: فضای زیر بزرگراه‌ها باید متناسب با نیازهای ساکنان محلی طراحی شود تا بتواند بیشترین سود را به آنها برساند. مشارکت دادن ذی‌نفعان محلی در فرایند طراحی این فضاها منجر به ارائه راه‌حل‌هایی می‌شود که نیازها و خواسته‌های جامعه را به‌طور کامل منعکس می‌کند. این رویکرد مشارکتی اطمینان حاصل می‌کند که توسعه‌های انجام‌شده برای ساکنان محلی مرتبط و سودمند خواهند بود.
پایداری: یکی دیگر از مهم‌ترین جنبه‌های طراحی این فضاها، ادغام زیرساخت‌های سبز در آنهاست. این امر نه‌تنها زیبایی‌شناسی را افزایش می‌دهد، بلکه به افزایش تاب‌آوری شهر در برابر اثرات تغییر اقلیم نیز کمک می‌کند. به‌عنوان مثال، اجرای راهکارهایی همچون باغ‌های بارانی می‌تواند علاوه بر زیباسازی محیط، زهکشی و آبگیری را در معابر بهبود ببخشد. بنابراین توجه به پایداری و ادغام زیرساخت‌های سبز در طراحی این فضاها بسیار اهمیت دارد.
نمونه‌های موفق احیای فضای زیر بزرگراه در جهان
فضای زیر بزرگراه‌ها پتانسیل قابل‌توجهی برای توسعه شهری با ایجاد مناطق چندمنظوره‌ای فراهم می‌کند که تعامل اجتماعی، پایداری و اقتصادهای محلی را ارتقا می‌دهند. شهرهای سراسر جهان در سال‌های اخیر، پتانسیل فضاهای زیر بزرگراه و ساختارهای مرتفع را برای زیباسازی و ارتقای جامعه به رسمیت شناخته‌اند که در ادامه به چند نمونه برجسته اشاره می‌شود.
زانستاد، هلند
منطقه زیر بزرگراه موسوم به آ ۸ در زانستاد هلند که قبلاً فضایی متروکه بود، به محوطه‌ای عمومی چندمنظوره تبدیل شده است. این فضا در حال حاضر دارای یک سوپرمارکت، امکانات ورزشی و محل گردهمایی است. این پروژه نشان می‌دهد که چگونه می‌توان فضاهای بدون استفاده را به فضاهای پویا و پرنشاطی تبدیل کرد که به زندگی اجتماعی و فرهنگی ساکنان محلی کمک می‌کند.
نیویورک، آمریکا
نیویورک در حال تبدیل فضاهای عمومی متروکه زیر بزرگراه‌ها، پل‌ها و خطوط ریلی به مناطق چندمنظوره است. هدف این پروژه بازپس‌گیری این مناطق به‌عنوان دارایی‌های جامعه است. یکی از پروژه‌های پایلوت این ابتکار در پارک موسوم به سان‌ست متمرکز بر ارتقای ایمنی عابران پیاده و سلامت محیطی است که بر ایجاد فضاهای عمومی پرنشاط تأکید دارد که محله‌های قبلاً تقسیم‌شده توسط زیرساخت‌های بزرگراهی را به هم متصل می‌کند. این رویکرد نوآورانه نشان‌دهنده پتانسیل تبدیل فضاهای متروکه زیر بزرگراه‌ها و زیرساخت‌های مرتفع به مناطق زنده و پویای شهری است.
سن آنتونیو، تگزاس
سن آنتونیو با پروژه زیبایی‌بخشی به زیرگذرهای بزرگراه شماره ۹۰ در حال بهبود ظاهر و ویژگی‌های بصری این فضاها است. این پروژه با مشارکت جامعه محلی انجام می‌شود و شامل نصب نیمکت‌ها، روشنایی، آثار هنری و طراحی فضای سبز است. هدف این اقدامات، جذاب‌تر و قابل‌دسترس‌تر کردن این زیرگذرها برای ساکنان شهر است.
سان فرانسیسکو، آمریکا
سان فرانسیسکو نیز تلاش‌هایی را برای تبدیل فضاهای کم‌استفاده زیر بزرگراه‌ها به پارک‌های پرنشاط و مناطق اجتماعی انجام داده است. پروژه‌هایی همچون پارک زیرگذر توانسته است با موفقیت این مناطق را به فضاهای تفریحی تبدیل کند که نه‌تنها مناطق طبیعی در شهر ایجاد کرده است، بلکه اتصال بین محله‌ها را نیز تسهیل می‌کند. این شهر همچنین در تلاش است تا به‌طور خلاقانه از این فضاهای بدون استفاده برای مقابله با فعالیت‌های منفی و ارتقای مشارکت جامعه استفاده کند.
تورنتو، کانادا
تورنتو با پروژه‌هایی همچون پارک زیرگذر توانسته است یک منطقه متروکه زیر پل‌های بزرگراهی را به یک پارک عمومی فعال احیا کند. این پارک امکاناتی همچون مسیرهای پیاده‌روی، نصب‌های هنری و تسهیلات تفریحی را ارائه می‌دهد که تعامل اجتماعی را تقویت و اتصال محلی را بهبود می‌بخشد. همچنین ابتکار دیگری به نام «مسیر منحنی» در زیر بزرگراه گاردینر فعالیت‌های فصلی همچون اسکیت روی یخ و اسکیت روی چرخ را ارائه می‌دهد که نشان‌دهنده چگونگی بازآفرینی زیرساخت‌های شهری برای استفاده عمومی است.
بمبئی، هند
پروژه یک مایل سبز در بمبئی، زیر فضاهای یک پل هوایی را در محله موسوم به پارل پایین بازسازی کرده و محیطی دوستدار عابرپیاده را ایجاد کرده است که شامل مناطق بازی کودکان و محیطی آرام برای استراحت است. این ابتکار نشان می‌دهد چگونه طراحی شهری می‌تواند زیبایی‌شناختی و کارکرد فضاهایی را که معمولاً توسط ترافیک خودرویی مسلط هستند، ارتقا دهد.
این نمونه‌ها نشان‌دهنده روند روبه‌رشدی است که در آن شهرها به‌طور خلاقانه فضاهای کم‌استفاده زیر بزرگراه‌ها را برای تقویت تعامل اجتماعی، ارتقای جلوه‌های بصری شهری و بهبود کیفیت زندگی کلی بازبینی می‌کنند.
نظر شما