به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، تغییرات آب‌وهوایی تهدیدی جدی برای شهرها محسوب می‌شود. افزایش حوادث ناشی از تغییرات اقلیمی همچون سیل و طوفان، گرم‌شدن سطح زمین، افزایش سطح آب دریاها و کمبود غذا و آب، از جمله مشکلاتی است که شهرها با آن روبه‌رو هستند. این تأثیرات به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه که با موج مهاجرت روستایی به شهری روبه‌رو هستند، بیشتر مشاهده می‌شود.
شهرها به‌عنوان مراکز نوآوری و اقدامات پایدار می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری در برنامه‌های اقلیمی، برنامه‌ریزی شهری و سیاست‌های کاربردی، نقش محوری در کاهش انتشارات و افزایش تاب‌آوری ایفا کنند؛ در این راستا لازم است که کشورها در تدوین و اجرای تعهدات اقلیمی خود، مسئولان و برنامه‌ریزان شهری را مشارکت دهند و حمایت‌های لازم را از آنها به عمل آورند.
اهمیت شهرها در مبارزه با تغییرات اقلیمی
بیش از نیمی از جمعیت جهانی، معادل ۴.۴ میلیارد نفر، در شهرها زندگی می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود این جمعیت تا سال ۲۰۵۰ دو برابر شود و به‌طور تقریبی هفت نفر از هر ۱۰ نفر جمعیت جهان در آن زمان در شهرها ساکن خواهند بود. شهرها به‌دلیل این تراکم جمعیت، بیش از ۸۰ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را به خود اختصاص می‌دهند و مسئولیت قابل‌توجهی در انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی دارند. سهم قابل‌توجهی از منابع همچون انرژی و آب نیز در شهرها مصرف می‌شود، همچنین به‌عنوان مراکز اصلی حمل‌ونقل، با انتشار کربن از طریق شبکه‌های جاده‌ای، سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی و فرودگاه‌ها، سهم فراوانی در انتشار گازهای گلخانه‌ای و به دنبال آن در تغییرات اقلیمی دارند.
همانطور که شهرها سهم قابل‌توجهی در تغییرات اقلیمی دارند، مراکز نوآوری و ارائه راهکارها نیز هستند و فرصت‌های گسترده‌ای برای اجرای شیوه‌های پایدار و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای فراهم می‌کنند. سند تعهدات ملی (NDCs) شامل مواردی است که کشورها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود به‌عنوان بخشی از کاهش تغییرات آب‌وهوایی انجام می‌دهند؛ لازم است که برای تقویت این تعهدات تا برگزاری جلسات کا پ۳۰ سال ۲۰۲۵، افرادی که بیشترین آسیب را از بحران‌های اقلیمی می‌بینند و کسانی که تخصص در ارائه سیاست‌ها، اقدامات و پروژه‌های مرتبط با اقلیم دارند، به‌طور فعال در فرایندهای بازنگری مشارکت کنند.
تأثیرات تغییرات اقلیمی بر شهرهای جهان
افزایش وقوع حوادث اقلیمی شدید: شهرها با رویارویی بیشتر با حوادث اقلیمی شدید همچون سیل و طوفان درگیر هستند که منجر به آسیب‌های جانی و مالی به ساکنان، آوارگی مردم و آسیب به زیرساخت‌ها می‌شود.
افزایش سطح آب دریا و خطر بیشتر سیل: افزایش دمای هوا به بارندگی‌های شدیدتر و در نتیجه افزایش سیل‌های مخرب در شهرهای سراسر جهان و به‌ویژه مناطق ساحلی منجر شده است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا میانه این قرن، خطر سیل برای صدها شهر ساحلی پرجمعیت افزایش پیدا کند و اگر اقدامات اقلیمی صورت نگیرد، هیچ کلان‌شهری در امان نخواهد بود.
لاگوس در نیجریه، یک شهر ساحلی است که پیش‌بینی می‌شود تا پایان این قرن بزرگ‌ترین شهر جهان باشد و خسارت اقتصادی ناشی از سیل‌ها به این شهر سالانه معادل چهار میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. اندونزی قصد دارد جاکارتا، سریع‌ترین شهر در حال فرونشست جهان را با یک پایتخت جدید جایگزین کند که هنوز به‌طور کامل ساخته نشده است.
موج‌های گرما و آلودگی هوا: مناطق شهری فشار بیشتری از موج‌های گرمای مکرر را احساس می‌کنند. اثر جزیره گرمایی شهری که ناشی از فعالیت‌های انسانی و زیرساخت‌های شهری است، موج‌های گرما را تشدید می‌کند و می‌تواند به دماهایی بسیار بالاتر از مناطق روستایی منجر شود. این امر در ترکیب با شهرنشینی سریع، می‌تواند به این معنا باشد که شهرها با نرخی دو برابر میانگین جهانی در حال گرم شدن هستند و می‌توانند دمای هوا را تا چهار درجه سانتیگراد افزایش دهند. موج‌های گرما کیفیت هوای شهرها را بدتر می‌کند، خطرات بیشتری برای سلامت مناطق شهری به دنبال دارد و با افزایش انتشار کربن تأثیرات اقلیمی را تشدید می‌کند.
تهدید برای امنیت غذا و آب: خطرات اقلیمی تهدیدی اساسی برای سلامت و کیفیت زندگی، امنیت سیستم‌های غذایی و دسترسی به غذا، کمبود آب و تخریب سیستم‌های طبیعی هستند. شهرها مسئول حدود ۷۵ درصد از مصرف جهانی منابع طبیعی هستند و نوسانات و اختلال در سیستم‌هایی که منابع قابل اطمینان، با کیفیت بالا و مقرون‌به‌صرفه برای غذا و آب را تأمین می‌کنند، می‌تواند تأثیرات عظیمی بر شهرها داشته باشد. این موضوع اهمیت تقویت ارتباطات شهری-روستایی را برجسته می‌کند.
افزایش نابرابری‌ها: آثار تغییرات اقلیمی به‌طور معمول موجب تشدید نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی موجود، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه می‌شود. برای مثال، شهر داکا در بنگلادش شاهد ورود حدود ۴۰۰ هزار مهاجر در هر سال است که چالش‌های روبه‌رشد جمعیت آن را تشدید می‌کند؛ در این شرایط آسیب‌پذیری‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی با دسترسی محدود به خدمات اساسی تشدید می‌شود. گسترش نابرابری، فقر شهری و حاشیه‌نشینی نیز همزمان با افزایش سکونتگاه‌های غیررسمی اتفاق می‌افتد و این در حالی است که بیش از یک میلیارد نفر در سکونتگاه‌های غیررسمی سراسر جهان زندگی می‌کنند.
برای آنکه کشورها از جمعیت و زیرساخت‌های شهری خود در برابر این چالش‌های در حال تحول محافظت کنند، اجرای اقدامات سازگاری و تقویت تاب‌آوری شهرها و ساکنان آنها امری حیاتی است.
اقدامات اقلیمی شهرها
شهرها نقش کلیدی در پیش‌بینی و مقابله با چالش‌های اقلیمی دارند و با اولویت دادن به افزایش سرمایه‌گذاری‌های اقلیمی، برنامه‌ریزی‌های شهری آینده‌نگر و سیاست‌های قوی می‌توانند نقش محوری در تبدیل اهداف اقلیمی جهانی به راهکارهای قابل دستیابی در سطح محلی ایفا کنند. به همین دلیل، تدوین برنامه‌های اقلیمی محلی که در آن شهرها متعهد به تقویت تاب‌آوری اقلیمی، افزایش ظرفیت سازگاری، کاهش انتشارات، بهبود آمادگی در برابر بلایا و ارتقای استراتژی‌های پاسخ به بحران باشند، اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است.
نمونه‌های ملموس از اقدامات اقلیمی محلی شامل سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های سبز و تاب‌آور از طریق بهبود کارایی انرژی ساختمان‌ها، گسترش دسترسی به انرژی پاک، ترویج حمل‌ونقل کم‌کربن و تشویق شهروندان به استفاده از دوچرخه و پیاده‌روی است. شهرها می‌توانند برای مدیریت پایدار پسماند، اقتصاد دایره‌ای را در استراتژی‌های مدیریتی به‌کار بگیرند. استفاده از باغ‌ها و جنگل‌های شهری و پارک‌ها علاوه بر افزایش فضاهای سبز برای کاهش اثر جزیره گرمایی، بر تولید محلی مواد غذایی نیز راهکاری مؤثر است.
اقدامات اقلیمی برای شهرهای ساحلی می‌تواند به معنای تقویت حفاظت در برابر سیل از طریق سدها، دیواره‌های ساحلی و کاشت جنگل‌های حرا به‌عنوان سپر باشد. این تلاش‌ها می‌تواند به کاهش قابل‌توجه انتشارات منجر شود و همزمان مزایای اقتصادی برای جمعیت‌های شهری و اقتصادهای محلی به دنبال داشته باشد. در ادامه به نمونه‌هایی از اقدامات اقلیمی شهرها اشاره می‌شود.
لیما، پرو
لیما یکی از معدود کلانشهرهای واقع در بیابان است که برای ارائه راه‌حل‌های نوآورانه برای مقابله با کمبود آب و پیشبرد هدف ملی کاهش ۴۰ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ پیشگام شده است. این شهر با استفاده از فناوری گیرنده مه و آبیاری اتوماتیک، در حال آزمایش استفاده از جمع‌آوری آب در مناطق مه‌آلود در تپه‌های اطراف پایتخت است. این اقدام به‌منظور مقابله با کمبود آب در این شهر بیابانی انجام می‌شود.
یکی دیگر از اقدامات لیما کاشت درختان بومی برای بازسازی جنگل‌های مناطق در معرض تهدید است و ایستگاه‌های اقلیمی را برای پایش و جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی نصب کرده است. جوامع محلی برای تضمین مالکیت و حفاظت از این منابع حیاتی، به‌طور فعال در فرایندهای تصمیم‌گیری مشارکت می‌کنند.
شرم‌الشیخ، مصر
شرم‌الشیخ در مصر، تعهد خود به پایداری را از طریق نصب پنل‌های خورشیدی روی بام هتل‌ها و سیستم‌های فتوولتاییک کوچک در ساختمان‌های کلیدی همچون فرودگاه، بیمارستان و ادارات دولتی نشان داده است و می‌تواند الگویی برای دیگر شهرها باشد. به‌تازگی پنج نیروگاه خورشیدی در محل میراث‌های جهانی و موزه‌های بزرگ‌ترین شهرهای این کشور، از جمله موزه شرم‌الشیخ، کاخ منیل در قاهره، دو موزه در اسکندریه و مرکز گردشگری در جیزه افتتاح شده است که به کاهش سالانه ۲۹۵ تن دی‌اکسیدکربن کمک می‌کند. همچنین بیش از ۱۳۲ ایستگاه خورشیدی کوچک در ۱۶ استان برای بهبود دسترسی به انرژی خورشیدی در سراسر کشور ایجاد شده است.
کوالالامپور، مالزی
کوالالامپور توسعه برنامه‌های اجرایی کم‌کربن را در دستور کار خود قرار داده است و اقدام به اندازه‌گیری انتشار گازهای گلخانه‌ای کرده است تا بتواند پیشرفت خود را در کاهش انتشارات کربن رصد کند. به‌طور کلی مالزی به سمت مناظر شهری سبزتر و پایدارتر حرکت می‌کند و شهرهای آن اقدامات ملموسی را در این زمینه انجام می‌دهند.
این کشور برنامه چارچوب شهر کم‌کربن را راه‌اندازی کرده است که ۶۴ مسئول محلی را در تدوین راهبردها و برنامه‌های عملی برای ابتکارات کم‌کربن در محدوده‌های خود درگیر می‌کند. اسکندر، سبرانگ پرای و ملاکا از دیگر شهرهای پیشگام مالزی در اقدامات اقلیمی هستند و با استفاده از رویکرد یکپارچه که شامل تدوین سیاست‌ها، کارگاه‌های آگاه‌سازی، ظرفیت‌سازی و پروژه‌های نمایشی است به اجرای ابتکارات کم‌کربن مشغول شده‌اند.
اوگاندا
شهرنشینی در اوگاندا موجب افزایش سالانه تولید پسماند داخلی شده است و استارت‌آپی متشکل از جوانان با همکاری شهرداری‌های کامپالا و انتبه، همراه با مسئولان محلی، شهروندان و کسب‌وکارها در تلاش است تا جمع‌آوری و دفع صحیح پسماند را در شهرها ترویج دهد. این تلاش در فصول بارانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا از تجمع زباله در سیستم‌های زهکشی پیشگیری می‌کند و تهدید سیل و خطرات بهداشتی مرتبط را کاهش می‌دهد. این ابتکار تاکنون به بیش از ۱۰ هزار خانوار کمک کرده و حدود ۳۲۰ تن پسماند جامد شهری را در ماه مدیریت کرده است، همچنین منبع درآمد پایداری را برای جوانان شهری فراهم آورده و به رشد اقتصادی محلی کمک کرده است.
ترکیه
ترکیه در توسعه برنامه‌های محلی اقدام در برابر تغییرات اقلیمی بسیار فعال است؛ شش شهرداری از جمله آنتالیا و قهرمان‌مرعش در سال جاری این برنامه‌ها را توسعه داده‌اند و از ابزار YSGEA برای محاسبه و گزارش انتشارات محلی استفاده می‌کنند، این ابزار بر اساس پروتکل جهانی برای انتشارات گازهای گلخانه‌ای جوامع مدلسازی شده است. ایجاد یک پورتال آنلاین تغییرات اقلیمی و ارزیابی آسیب‌پذیری منطقه‌ای نیز راهکار جدیدی است که به افزایش دسترسی، پایش، شفافیت و هماهنگی داده‌ها در سراسر شهرداری‌ها کمک می‌کند.
نظر شما