به گزارش خبرگزاری ایمنا، علم ژنتیک به ایجاد تغییر در ژنوم موجودات و بررسی این تغییرات و آثار آن‌ها می‌پردازد. هدف از این علم بهتر کردن خواص و ویژگی‌های موجود در یک ارگانیسم است. به‌عنوان مثال برای اینکه گیاهان را در برابر علف کش‌ها مقاوم کنند و یا گیاهان با ارزش غذایی بالاتر را تولید کنند از ژنتیک بهره می‌برند.
علم ژنتیک برای تمام موجودات از ساده‌ترین آن‌ها گرفته (ویروس‌ها) تا پیچیده‌ترین همچون گوسفندها قابل استفاده است. نحوه عمل این علم با اضافه کردن یک بخش از DNA، حذف و استخراج بخشی از ژنوم و ترکیب آن با ژنوم یک فرد انجام می‌شود.
از کاربردهای مهم دیگر این علم می‌توان به ایجاد میکروارگانیسم‌هایی اشاره کرد که می‌توانند مواد صنعتی بیشتری تولید کنند. آنتی بیوتیک‌ها نمونه‌ای از این مواد هستند که توسط میکروارگانیسم‌ها تولید می‌شوند. برای تهیه واکسن‌ها که به‌عنوان ماده‌ای برای افزایش ایمنی بدن در برابر عفونت‌ها هستند نیز از علم ژنتیک استفاده می‌شود. برای تهیه واکسن، از ویروس‌های کشته شده به کار گرفته می‌شود، اما احتمال اینکه تمام این ویروس‌ها مرده نباشند. برای اطمینان، تنها ژن‌های پروتئین‌های پوشش این ویروس‌ها را در ویروس یا باکتری دیگری با ظهور تکنیک‌های نوین همچون سی‌آرآی‌اس‌پی‌آر تزریق می‌کنند تا در آنجا کلونی تشکیل دهند.
در سال‌های اخیر، پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه مهندسی ژنتیک و ویرایش ژن صورت گرفته است که امکان درمان بیماری‌های ژنتیکی و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی را فراهم کرده است.
دانشمندان قادر به ویرایش دقیق ژن‌ها با دقت بی‌سابقه‌ای هستند. این فناوری به‌ویژه در درمان بیماری‌های تک‌ژنی همچون تالاسمی و هموفیلی می‌تواند انقلابی ایجاد کند، باتوجه به نقش حیاتی مهندسی ژنتیک در آینده بشر، ضروری است که جامعه به آگاهی و دانش بیشتری در این زمینه دست پیدا کند تا بتواند از مزایای این فناوری‌ها به‌درستی بهره‌برداری کند، در این راستا توجه به آموزش و آگاهی‌رسانی عمومی درباره مزایا و چالش‌های مهندسی ژنتیک می‌تواند نقش مهمی در افزایش پذیرش اجتماعی و اطمینان خاطر مردم نسبت به این فناوری ایفا کند.
فناوری ویرایش ژن در سال‌های اخیر به یکی از تحولات مهم علمی تبدیل شده است که تأثیرات قابل توجهی در حوزه‌های پزشکی و کشاورزی به همراه داشته است. صادق کرمعلی، متخصص مهندسی ژنتیک، در یک نشست خبری به بررسی چگونگی عملکرد این فناوری و چالش‌های موجود در مسیر آن پرداخت.
علی کرمعلی، متخصص مهندسی ژنتیک در ابتدا با اشاره به پیشرفت‌های تکنولوژیکی در این زمینه به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در گذشته، روش‌های اصلاح ژن با خطرات زیادی همراه بود، اما فناوری ویرایش ژن، به‌ویژه با معرفی روش‌های نوینی همچون سی‌آرآی‌اس‌پی‌آر دقت و ایمنی بیشتری را در تغییرات ژنتیکی به ارمغان آورده است.
وی می‌افزاید: امروزه با در اختیار داشتن اطلاعات دقیق‌تری از ژنوم موجودات زنده، می‌توانیم به راحتی محل دقیق ویرایش را شناسایی کنیم.
متخصص مهندسی ژنتیک ادامه می‌دهد: ویرایش ژن درست مانند ویرایش متن یک کتاب است. با یک تغییر کوچک می‌توانیم معنای جمله را تغییر دهیم و در نتیجه تأثیرات مهمی بر عملکرد ژن داشته باشیم، همچنین درباره کاربردهای گسترده این فناوری در درمان بیماری‌های ژنتیکی و تولید محصولات کشاورزی مقاوم‌تر امروزه می‌توانیم با استفاده از این فناوری، بیماری‌هایی همچون هموفیلی و برخی از انواع سرطان را درمان کنیم و با ویرایش ژن در محصولات کشاورزی، می‌توانیم مقاومت گیاهان را در برابر آفات و بیماری‌ها افزایش دهیم.
عوارض فناوری‌های نوین در علم ژنتیک
کرمعلی در پاسخ به نگرانی‌های موجود درباره عوارض جانبی این فناوری اظهار می‌کند: با توجه به پیشرفت‌های علمی و روش‌های دقیق‌تری که امروز در دست داریم، خطرات و عوارض جانبی به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که فناوری سی‌آرآی‌اس‌پی‌آر می‌تواند به‌طور مؤثری بیماری‌های ژنتیکی را درمان کند بدون اینکه عوارض ناخواسته‌ای به دنبال داشته باشد، به‌عنوان مثال، نسل جدیدی از بذرهای ویرایش‌شده در بازار موجود است که به دلیل ویرایش آنزیمی، تغییرات ظاهری نامطلوبی همچون قهوه‌ای شدن قارچ‌ها را به حداقل رسانده است. این نمونه‌ها نشان‌دهنده کاربرد عملی فناوری ویرایش ژن در زندگی روزمره انسان‌ها هستند.
وی خاطرنشان می‌کند: اگرچه هنوز در مرحله تحقیقات بالینی قرار داریم و نیاز به زمان داریم تا اثرات بلندمدت این فناوری را ارزیابی کنیم، اما نتایج اولیه امیدوارکننده بوده و به‌زودی شاهد پیشرفت‌های بیشتری در این زمینه خواهیم بود، همچنین لزوم نظارت و مدیریت دقیق بر استفاده از این فناوری واجب است که محققان و پزشکان از فناوری ویرایش ژن به‌صورت ایمن و مؤثر استفاده کرده و نگرانی‌ها را در این زمینه به حداقل رسانند، این فناوری می‌تواند در آینده‌ای نزدیک، تحولی بزرگ در درمان بیماری‌های وراثتی و بهبود محصولات کشاورزی به‌وجود آورد و به سلامت جامعه کمک کند.
نوآوری در درمان بیماری‌ها
متخصص مهندسی ژنتیک اظهار می‌کند: با استفاده از تکنیک‌های ویرایش ژن، این امکان فراهم شده است که سلول‌های آسیب‌دیده را ترمیم کرده و عملکرد طبیعی آن‌ها را بازگرداند، به عنوان مثال، در پروژه نورولینک ایلان ماسک، از تکنولوژی برای بهبود وضعیت بیمارانی که دچار آسیب‌های مغزی شده‌اند، استفاده کرد. این روش‌ها نه تنها به بهبود سلامت افراد کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به جلوگیری از بروز بیماری‌های خطرناک نیز کمک کند.
امنیت غذایی و کشاورزی پایدار
کرمعلی درباره امنیت غذایی خاطرنشان می‌کند: مهندسی ژنتیک در عرصه کشاورزی نیز می‌تواند نقش مهمی ایفا کند، در مورد توسعه گیاهان مقاوم به خشکی و آفات این فناوری می‌تواند به افزایش تولید و کیفیت محصولات کشاورزی کمک کند. با توجه به تغییرات اقلیمی و کمبود منابع آبی، تولید گیاهان مقاوم به شرایط سخت، به‌عنوان راهکاری برای تأمین امنیت غذایی در آینده، بسیار حائز اهمیت است با وجود تمامی مزایا، نگرانی‌هایی نیز در خصوص ایمنی و اخلاقیات مرتبط با این فناوری‌ها وجود دارد.
وی تصریح می‌کند: برخی از منتقدان بر این باورند که استفاده از ویرایش ژن در محصولات غذایی می‌تواند پیامدهای ناخواسته‌ای داشته باشد که به سلامت انسان و محیط زیست آسیب برساند. به همین دلیل نیاز به قوانین و مقررات سختگیرانه برای نظارت بر این فناوری‌ها احساس می‌شود. یشرفت‌های مهندسی ژنتیک می‌تواند در آینده به تغییرات عمده‌ای در زمینه بهداشت و کشاورزی منجر شود. با این حال ضروری است که با دقت به بررسی تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی این فناوری‌ها پرداخته شود و اقداماتی برای حفظ ایمنی و اخلاق در این زمینه انجام شود. به همین خاطر برگزاری کنفرانس‌ها و نشست‌های علمی می‌تواند به تبادل نظر و به اشتراک‌گذاری تجارب بین دانشمندان و متخصصان کمک کند تا بتوانند با همکاری یکدیگر به پیشرفت‌های بیشتری دست پیدا کنند.
ویرایش ژن و بهبود کشاورزی
کرمعلی با اشاره به تکنیک‌های نوین ویرایش ژن، به ایجاد گیاهان مقاوم به خشکی و آفات می‌افزاید: ما در حال کار بر روی گیاهانی هستیم که می‌توانند در شرایط سخت محیطی رشد کنند و نیاز به آب کمتری دارند. با توجه به تغییرات اقلیمی و کمبود منابع آبی، این فناوری می‌تواند به ما کمک کند تا تولیدات کشاورزی خود را افزایش دهیم.
وی به مثال‌هایی از موفقیت‌های قبلی در این زمینه اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌عنوان مثال، بعضی برنج‌ها در ایران، نتایج حاصل از انتخاب طبیعی هستند که به وسیله کشاورزان محلی بهبود پیدا کرده‌اند که می‌توان این فرآیند را با استفاده از فناوری‌های مدرن تسریع و محصولاتی با کیفیت و مقاوم تولید کرد.
متخصص مهندسی ژنتیک به اهمیت همکاری‌های بین‌المللی در حوزه مهندسی ژنتیک تأکید می‌کند: برای پیشرفت در این زمینه لازم است که با دیگر کشورها و نهادهای تحقیقاتی همکاری کرده تا از تجارب و دانش‌های یکدیگر بهره‌برداری کنیم، این امر می‌تواند به تسریع فرآیند تحقیق و توسعه کمک کند در این راستا، توجه به آموزش و آگاهی‌رسانی عمومی درباره مزایا و چالش‌های مهندسی ژنتیک می‌تواند نقش مهمی در افزایش پذیرش اجتماعی و اطمینان خاطر مردم نسبت به این فناوری ایفا کند..
نظر شما