به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، طیف وسیعی از شهرهای جهان با بحران بیخانمانی دستوپنجه نرم میکنند. حدود ۱۵۰ میلیون نفر در سراسر دنیا یعنی دو درصد از جمعیت کل جهان بیخانمان هستند که با رشد شهرها، تعداد افراد بیخانمان نیز افزایش مییابد. تاکنون تعداد محدودی از شهرها توانستهاند اقدامات کافی در جهت به دست آوردن اطلاعات کامل بیخانمانها و برطرف کردن مشکلاتشان انجام دهند که در ادامه به چند شهر برتر اشاره میکنیم.
وین، اتریش
در دهه اخیر بیخانمانی در اروپا رو به کاهش است و دو شهر مهم اروپا با اتخاذ طرح «اول، مسکن» معضل بیخانمانی را حل کردهاند. اولین شهر وین است که با ارائه مسکن مقرونبهصرفه برای همه از قشر فقیر حمایت میکند. شهرهایی که اصل «اول، مسکن» را رعایت نمیکنند، معمولاً الزامات خاصی برای ارائه مسکن دائمی به افراد دارند، به عنوان مثال فردی که از سو مصرف مواد رنج میبرد، قبل از واجد شرایط شدن برای دریافت مسکن عمومی، ابتدا باید یک برنامه توانبخشی فشرده مواد مخدر را تکمیل کند.
اما وین هیچ الزاماتی برای این کار در نظر نمیگیرد. این شهر پس از جنگ جهانی دوم، پناهدههای بیخانمان را در مجتمعهای بزرگ و مجلل اسکان داده است و بیش از ۷۰۰ میلیون دلار برای مسکن هزینه کرده است اما تعداد مسکنهای یارانهای آن به قدری زیاد است که ۶۰ درصد از جمعیت شهر در آن زندگی میکنند. به علاوه، وین دارای زمینهای زیادی است که برای توسعه پروژههای مسکن برای بیخانمانها از آنها استفاده میکند. ساخت پروژههای مسکن در مکانهای کلیدی مرکز شهر انجام میشود تا امکان دسترسی راحت به حملونقل عمومی برای ساکنین فراهم باشد.
هلسینکی، فنلاند
دومین شهر اروپایی با مأموریت پایان دادن به بیخانمانی، هلسینکی فنلاند است که دولت آن در ۲۰ سال اخیر، با پایبندی به اصل «مسکن برای همه» به تمام شهروندان، مسکن بی قید و شرط ارائه میدهد. هلسینکی به دلیل اعتقاد جدی به فراهم آوردن مسکن برای تمام شهروندان، هیچ قید و شرط و پیشنیازی برای خانههای به اصطلاح «یارانهای» ندارد و بدون هیچ الزام خاصی مسکن را در اختیار بیخانمانها قرار میدهد و سپس به آنها کمک میکند تا مشکلاتشان را حل کنند.
طبق طرح اجباری فنلاند، حداقل ۲۵ درصد مسکن در یک شهر باید مسکن اجتماعی مقرونبهصرفه باشد. این امر فنلاند را از تجربه بحران مسکن که بسیاری از کشورهای اروپایی در حال حاضر با آن روبرو هستند، دور نگه داشته است. دولتهای متعدد در فنلاند با ائتلافهای سیاسی مختلف، در هدایت و حفظ امور برای پایان دادن به بیخانمانی مشارکت یکپارچه داشتهاند. این امر باعث شده است که مبارزه با بیخانمانی فراتر از یک دوره سیاسی باشد و دولت و سازمانهای غیردولتی بزرگ با هم کار کنند تا به این نتیجه عالی و تغییرات بنیادی دست یابند.
توکیو، ژاپن
ژاپن تنها کشوری است که جمعیت بیخانمان نزدیک به صفر درصد دارد (بیش از سه هزار نفر در مقایسه با جمعیت ۱۲۶ میلیون نفری، معادل ۰.۰۰۳ درصد). دلایل زیادی برای این نرخ پایین وجود دارد ولی مهمترین آنها هنجارهای فرهنگی است که توسط سیاست عمومی همسو به دست آمده است، در واقع رویکرد ژاپن کاملاً مقابل طرح «اول، مسکن» قرار میگیرد. به عنوان مثال، طبق قانون رسمی این کشور تکدیگری ممنوع است و حتی جرم حساب میشود. مجازاتهای سنگین مصرف و نگهداری مواد مخدر و تابوهای فرهنگی در مورد مصرف مواد مخدر کمک کردهاند که ژاپن پایینترین نرخ مصرف مواد مخدر در جهان را داشته باشد. علاوه بر این، معماری شهری به گونهای است که اغلب خیابانها برای جلوگیری از نشستن یا خوابیدن افراد بیخانمان طراحی شده است. از سوی دیگر نگاه ژاپن به مراقبت و درمان بیماران روانی که ارتباط مستقیمی با بیخانمانی دارد بسیار دقیق است؛ در حالی که سیستم بهداشت روانی ژاپن به درمان بیماران روانی و کاهش جمعیت بیخانمان ختم میشود، منابع حمایتی سلامت روان در تلاش است تا استانداردهای جهانی مراقبت را برآورده کند.
استرالیا
در استرالیا، مسئولان طرح کپسولهای خواب را در یک خیابان مشخص اجرایی کردهاند که برای افراد و خانوادههایی طراحی شده است که با بیخانمانی مواجه هستند. این کپسولها کمی بزرگتر از یک تشک خواب عادی هستند و از آلومینیوم و امدیاف سبک و مقاوم در برابر آب و هوا ساخته شدهاند و نکته جالب اینکه برای حفظ امنیت افرادی که از خشونت خانگی آواره شدهاند، درها و پنجرههایی در این کپسولها تعبیه شده است که قابلیت قف شدن دارند.
این پناهگاههای موقت، علاوه بر اینکه دارای پنجره، تشک و وسایل رفاهی برای استراحت هستند، از طریق پنلهای خورشیدی تغذیه میشوند و به این ترتیب حتی افراد بیخانمان میتوانند از تمام امکانات یک خانه عادی مانند داشتن روشنایی و وسایل برقی نیز بهره ببرند. البته مسئولان، این راهکار را موقتی عنوان کردهاند و قدم بعدی را شناسایی و اولویتبندی برای دریافت حمایتهای اجتماعی مشخص کردهاند.
یوتا و کلرادو، آمریکا
ایالت یوتا آمریکا نیز با طرح مسکن اجتماعی شاهد موفقیت تدریجی در زمینه رفع معضل بیخانمانی بوده است و این بحران را با در اختیار دادن مسکن موقتی به افراد بیخانمان حل کرده است. ساکنین این مسکنها ماهانه ۵۰ دلار یا ۳۰ درصد از درآمد خود را به عنوان اجاره پرداخت میکنند. یوتا با ارائه پشتیبانی برای افرادی که مشکلات شخصی دارند، فرصتهای کار و آموزش بیشتری ارائه میدهد تا به آنها کمک کند مشکلاتشان را حل کنند و در جامعه حضور یابند. یکی دیگر از جنبههای موفق طرح مبارزه با بیخانمانی در این شهر کلینیکی است که به افراد کم استطاعت مراقبتهای پزشکی و دارویی رایگان ارائه میدهد. رهبری قوی و بودجه مناسب این ایالت در کنار طراحی مجدد سیستمهای سیاسی و اقتصادی دلایل اصلی هستند که یوتا این موفقیت را به خود دیده است.
شهر کلرادو که یکی از مناطق آمریکا با تعداد بالای بیخانمانها است در راستای برنامه جدید مبارزه با بیخانمانی، از قانون ماریجوانا برای کمک به جمعیت بیخانمان خود استفاده میکند. این شهر ۱.۵ میلیون دلار مالیات قانونی بر ماریجوانا را برای مبارزه با بیخانمانی اختصاص میدهد. این مبلغ قبلاً بین مؤسسات غیرانتفاعی اجتماعی مختلف تقسیم میشد تا هر طور که صلاح میدانند خرج کنند اما اکنون برای کمک به خانوادههای کم درآمد که در متلها ساکن شدهاند هزینه میشود. علاوه بر این، همیشه گروههای کمکرسانی سیار در سطح شهر خدمات پزشکی به بیخانمانها ارائه میدهند.
ساسکاچوان، کانادا
تعداد بالایی از بیخانمانها ساکن ایالت ساسکاچوان هستند که زیر خط فقر زندگی میکنند و بحران مواد مخدر نیز بر جامعه تأثیر گذاشته است، همهگیری و تورم ناشی از آن نیز شرایط را بدتر کرده است. با وجود این چالشها، ساسکاچوان با پایبندی به اصل تأمین اولیه مسکن از نظر عملکردی دارای جمعیت بیخانمان صفر است. دولت برای افرادی که در ساسکاچوان بیخانمانی را تجربه میکنند، ابتدا بیخانمانها را از سطح خیابانها و پناهگاههای موقت جمعآوری میکند و سپس آنها را مستقیماً به منازل دائمی هدایت میکنند. بعد از اسکان دادن افراد برای رسیدگی به سایر مشکلاتی که ممکن است با آن مواجه باشند مانند مشکلات سلامت جسمی، روانی و یا اعتیاد طرح حمایتی ارائه میشود. هرچند گاهی اوقات بعضی از افراد به دلیل اعتیاد و یا مشکلات دیگر ترجیح میدهند در این خانهها اقامت نداشته باشند، اما مسئولان از تعامل با این افراد دست نمیکشند و در نهایت همه آنها را متقاعد میکنند که مسکن حمایتی را بپذیرند.
لندن، انگلستان
لندن جمعیت «بیخانمانهای پنهان» زیادی دارد که در آمارهای رسمی دیده نمیشود، افرادی که مبلگردی میکنند، در ساختمانهای خالی یا در مسکنهای ناامن زندگی میکنند. این شهر برای مقابله با بیخانمانی اقدامات خلاقانهای انجام داده است؛ اتوبوسهای دوطبقه از کار افتاده را به پناهگاه کارتنخوابها تبدیل کرده است، استخدام بیخانمانها را به عنوان خدمتکار در اولویت قرار داده است و به آنها آموزشهای حرفه ای و مسکنهای حمایتی میدهد و کیوسکهایی در خیابانها مستقر کرده است تا افراد بیخانمان را به نزدیکترین پناهگاهها و مراکز بحران راهنمایی کنند. با این اقدامات، بیخانمانها بهعنوان اعضای عادی و ارزشمند جامعه در نظر گرفته میشوند که شایسته احترام هستند.
اسپانیا
تصویب اولین قانون مسکن در اسپانیا، یکی از موضوعات مورد بحث در ماههای اخیر بوده است. هدف اصلی این قانون، ایجاد چارچوبی کلی و همگن برای ایجاد سیاست مسکن است که بتواند از نابرابری در این کشور بهویژه در میان اقشار آسیبپذیر پیشگیری کند. پس از چندین سال بحث و مذاکره، انتظار میرود این قانون تأثیر قابل توجهی بر بازار مسکن اسپانیا داشته باشد.
بر اساس نظرسنجی مؤسسه ملی آمار اسپانیا (INE) اطلاعات نشان میدهد که ۲۸ هزار و ۵۵۲ بی خانمان در سال ۲۰۲۲ شبها را درمکانهای مختلف سرپناهمانند (خوابگاهها یا منابع مسکونی موقت) سپری کردهاند.
قانون مسکن ۲۰۲۳ دارای جنبههای مثبتی در زمینه پیشگیری محرومیت مسکونی است. به عنوان مثال، این قانون شامل اقداماتی برای حمایت و ارتقای سهام عمومی، اجرای کنترل اجاره، به تأخیر انداختن تخلیه و اصلاح قانون نوسازی شهری است. قانون جدید، مقامات را ملزم میکند تا اقدامات خاصی را برای ترویج گنجاندن این افراد در برنامههای سیاست مسکن خود انجام دهند که این کار با افزایش ۷۵۰۰ عددی تعداد مسکن اجتماعی قابل اجرا است.
این قانون از طریق ارائه مسکن تحت مدیریت دولت که به اصطلاح «زمین امانتی» خوانده میشود و همچنین از راه ارائه کمکهای مالی و کاهش مالیات برای دسترسی افراد به بازار مسکن خصوصی، تلاش دارد دستیابی به مسکن را برای همه گروهها راحتتر کند.
نظر شما