راه‌های تشخیص پوکی استخوان چیست؟

محمد پرهام‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، با اشاره به عوامل ایجادکننده بیماری پوکی استخوان در افراد، اظهار کرد: در اثر عوامل متفاوتی تعداد سلول‌های فعال و تراکم استخوان کمتر شده و منجر به عارضه پوکی استخوان می‌شود، افزایش سن و بروز بیماری‌ها، استفاده از داروها، بی‌تحرکی افراد، کمبود کلسیم و ویتامین دی و بروز یائسگی زنان باعث می‌شود که فرد در طولانی مدت دچار پوکی استخوان شود.

وی با بیان اینکه بی ‌علامتی در تعدادی از بیماری‌ها شایع‌ترین علامت برای بروز بیماری است، افزود: پوکی استخوان از جمله این بیماری‌ها است و علائم اولیه پوکی استخوان به شکل واضح اتفاق نمی‌افتد، احتمال دارد فردی مبتلا به پوکی استخوان شده باشد و هیچ نوع علائم اولیه‌ای از این بیماری را هم متوجه نشود، وقتی که فرد دچار عارضه‌ای شود به پوکی استخوان در بدن پی می‌برد و ممکن است بیماری در مراحل پیشرفته باشد.

هر درد استخوانی نشان‌دهنده پوکی استخوان نیست

متخصص ارتوپدی با تاکید بر اینکه هر نوع درد استخوانی نشان‌دهنده پوکی استخوان در افراد نیست، گفت: با توجه به اینکه یکی از علائم پوکی استخوان ایجاد دردهای استخوانی است، اما نمی‌توان به طور قطعی گفت هر فردی دچار درد استخوان می‌شود مبتلا به پوکی استخوان شده است.

وی خاطرنشان کرد: باید افراد به ریسک فاکتورها و افزایش سن خود توجه داشته باشند و اقدام به تشخیص زودرس بیماری پوکی استخوان کنند، رؤیت علائم و درد استخوانی دلالت بر پوکی استخوان در همه افراد نیست، در خانم‌ها بیماری پوکی استخوان نسبت به آقایان بسیار شایع‌تر است، در سالیان اخیر این بیماری بین آقایان هم شیوع پیدا کرده است.

پرهام فر با بیان اینکه خانم‌های بالای ۶۵ سال و آقایان بالای ۷۰ سال باید نسبت به ابتلاء به این بیماری حساس باشند و اقدام به تشخیص زودرس پوکی استخوان کنند، ادامه داد: برخی از افراد دچار ریسک فاکتورها و عوامل خطری هستند که ممکن است پوکی استخوان در سنین پایین‌تر بین ۵۰ تا ۶۵ سال هم برای آنها رخ دهد، برای مثال افرادی که به علت بیماری خاصی مجبور به استفاده از داروی خوراکی کورتون در طولانی مدت هستند، اگر کسی بیشتر از سه ماه داروی خوراکی کورتون را استفاده کند، احتمال ایجاد پوکی استخوان در این افراد شایع‌تر است.

عوامل زمینه‌ساز ابتلاء به پوکی استخوان در سنین پایین‌

وی تصریح کرد: افرادی که از دخانیات و الکل استفاده می‌کنند و توده بدنی آنها کاهش پیدا می‌کنند یا اینکه مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی یا بیماری‌هایی که نیازمند استفاده از داروی خاصی هستند، هم در سنین پایین‌تر مستعد ابتلاء به پوکی استخوان هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان گفت: در حال حاضر در کلینیک‌ها با مراجعه خانم‌های جوانی موجه هستیم که اذعان می‌کنند که دچار پوکی استخوان زودرس شدند، ابتلاء به پوکی استخوان خانم‌ها در سنین باروری برای خانم‌ها بسیار کم و نادر است و نباید نگران باشند، در اطفال نیز بروز پوکی استخوان کم است، اما کودکانی که بیماری خاصی دارند و از جذب کلسیم در بدن آنها جلوگیری می‌شود، باید تحت درمان قرار گیرند.

وی در خصوص راه‌های تشخیص پوکی استخوان، تصریح کرد: اگر فردی دچار پوکی استخوان شد، مصرف غذا و و لبنیات به تنهایی در کاهش این عارضه مؤثر نخواهد بود، امروزه وسایل تشخیصی خوبی برای تشخیص پوکی استخوان وجود دارد، استفاده از رادیولوژی برای تشخیص بیماری افرادی که به درصدی از پوکی استخوان رسیده باشند انجام می‌شود، برای تشخیص این عارضه دستگاه تشخیص پوکی استخوان وجود دارد.

پرهام فر ادامه داد: در بیشتر مراکز تشخیصی این دستگاه برای تشخیص این بیماری وجود دارد و مانند یک عکس گرفتن ساده این کار انجام می‌شود، اعدادی که این دستگاه به پزشک می‌دهد به بیمار اعلام می‌کند که سالم است یا دچار پوکی استخوان شده است.

لزوم بررسی ستون فقرات و لگن برای تعیین میزان پوکی استخوان

وی توضیح داد: وقتی که تراکم استخوانی با دستگاه تشخیص پوکی استخوان گرفته می‌شود دستگاه تراکم استخوانی دو عدد معیار T و معیار Z را ارائه می‌دهد، معیار T توده استخوانی فرد را با توده استخوان فرد سالم جوان مقایسه می‌کند و معیار Z مقایسه توده استخوانی با فرد هم سال است.

متخصص ارتوپدی خاطرنشان کرد: در این مقایسه اعداد خاصی مانند عدد یک تا دو و نیم به بالا وجود دارد، فردی که عدد تراکم استخوانی او زیر یک است فرد سالمی است و پوکی استخوان ندارد، تراکم استخوانی عدد یک تا دو و نیم نشان‌دهنده کمبود استخوان بوده و فرد پوکی استخوان ندارد، اگر درمان انجام ندهد دچار پوکی استخوان خواهد شد، افرادی که تراکم استخوانی آنها عدد بالای دو و باشد دچار پوکی استخوان هستند و باید درمان‌های خاص پوکی استخوان برای آنها شروع شود.

وی با تاکید بر اینکه بیماری که علاوه بر داشتن عدد بالای دو و نیم تراکم استخوانی دچار شکستگی استخوان شود، پوکی استخوان شدید دارد، گفت: این افراد به پزشکان ارتوپدی مراجعه می‌کنند و می‌خواهند بدانند چند درصد پوکی استخوان دارند، این اتفاق معیار خوبی برای این قضیه نیست و مطابق اعداد اعلام شده درمان برای بیمار دچار پوکی استخوان در نظر گرفته می‌شود.

پرهام فر تصریح کرد: دستگاه سنجش تراکم استخوان با بررسی ستون فقرات و لگن برگه‌هایی را به بیماران ارائه می‌دهد تا متوجه میزان پوکی استخوان بدن در این دو ناحیه شوند.