اگر شما هم در سنین قبل از ۴۰ سالگی با این علائم نگران‌کننده دست به گریبان هستید، باید بدانید یکی از مهم‌ترین دلایل بروز علائم زودرس پیری وافتادگی عضلات پوست به خاطر کمبود کلاژن است.
اما کلاژن چیست؟ به چه دلیل در سلامت پوست و بدن اهمیت دارد؟ و در صورت اختلال سنتز کلاژن از چه راهی می‌توان آن را جبران کرد؟ تلاش کردیم تا جواب این پرسش‌های مهم را به زبانی ساده و خلاصه در این مقاله بیان کنیم.
چرا بدن ما کلاژن می‌سازد و منشأ طبیعی کلاژن در چیست؟
تقریباً ۳۰ درصد از پروتئین بدن از کلاژن است، بنابراین سه چهارم پوست و یک سوم پروتئین بدن شما را تشکیل می‌دهد. "kolla" در زبان یونانی به معنای "چسب" است و کلاژن نام خود را از این کلمه گرفته است، زیرا قسمت‌ها و ساختارهای مختلف بدن را در کنار هم نگه داشته و در حقیقت عملکردی مانند چسب دارد.
کلاژن به عنوان یک ساختار فیبر مانند که بافت‌ها را به هم متصل می‌کند، جزء اصلی استخوان، غضروف، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و البته پوست به شمار می‌آید. و با توجه به این ساختار بیش از ۲۸ نوع کلاژن در بدن ما وجود دارد.
بدن شما به طور طبیعی پروتئین دریافتی ازغذاهایی که می‌خورید را به اسیدهای آمینه تبدیل می‌کند و کلاژن مورد نیاز خود را می‌سازد. این آمینو اسیدها انواع مختلفی از پروتئین‌های ضروری از جمله انواع کلاژن را می‌سازند.
بنابراین، از کجا می‌توانید کلاژن را در پوست خود پیدا کنید؟ کلاژن عمدتاً در لایه میانی پوست ما قرار دارد: درم. بخشی از آنچه ماتریکس خارج سلولی نامیده می‌شود که حاوی فیبرهای کلاژن، الیاف الاستین و پروتئوگلیکان‌ها است.
از زمانی که وارد دهه ۲۰ سالگی می‌شویم، تولید کلاژن هر سال ۱.۵ درصد کاهش می‌یابد. از این رو ما باید کلاژن را از طریق منابع غذایی یا مکمل‌های کلاژن به صورت خارجی تکمیل کنیم.
منابع غذایی مورد نیاز برای ساخت کلاژن
بدن شما برای ساخت کلاژن به شکل طبیعی به پروتئین‌های زیر نیاز دارد:
پرولین: سفیده تخم مرغ، لبنیات، کلم، قارچ و مارچوبه سرشار از پرولین هستند.
گلیسین: موجود در پوست خوک، پوست مرغ و ژلاتین و انواع دیگر غذاهای غنی از پروتئین.
ویتامین C: در مرکبات و فلفل دلمه‌ای یافت می‌شود.
روی: گوشت گاو، بره، گوشت خوک، صدف، نخود، عدس، لوبیا، شیر، پنیر و انواع مغزها و دانه‌ها منبع سرشاری از روی به شمار می‌آیند.
مس: در گوشت، پودر کاکائو، بادام هندی، کنجد و عدس وجود دارد.
انواع کلاژن
پنج نوع اصلی کلاژن وجود دارد که در بافت‌های مختلف بدن یافت می‌شود.
کلاژن نوع اول
این نوع مسئول استحکام و ساختار استخوان‌ها، تاندون‌ها، پوست و رباط‌های شماست. حدود ۹۰ درصد از کلاژن موجود در بدن انسان از نوع ۱ است.
کلاژن نوع دوم
این کلاژن بیشتر درغضروف یافت می‌شود و از مفاصل محافظت می‌کند.
کلاژن نوع سوم
بافت ماهیچه‌ها، شریان‌ها و بافت‌های اندام شما از کلاژن نوع ۳ ساخته شده‌اند.
کلاژن نوع چهارم
لایه‌های پوست شما حاوی کلاژن نوع ۴ است.
کلاژن نوع پنجم
بافت جفت، قرنیه چشم و برخی از لایه‌های پوست حاوی کلاژن نوع ۵ هستند.
اهمیت کلاژن برای پوست
کلاژن یکی از اجزای اصلی پوست شما است و در تقویت پوست و همچنین در خاصیت ارتجاعی و آبرسانی نقش دارد. با افزایش سن، بدن شما کلاژن کمتری تولید می‌کند که منجر به خشکی پوست وچین و چروک می‌شود که از علائم اصلی پیری زودرس به شمار می‌آیند.
فیبرهای کلاژن به انعطاف پذیری و حفظ حالت ارتجاعی لایه اپیدرم پوست کمک می‌کند و ظاهری سفت و انعطاف پذیر به آن می‌بخشد. جلوگیری از افتادگی پوست و حفظ درخشندگی یکی از اصلی‌ترین فواید کلاژن برای پوست است.
کاهش سطح کلاژن و راه‌های جبران آن
نشانه‌های کمبود کلاژن چیست و چه طور باید آن را جبران کرد؟
همراه با افزایش سن، سبک زندگی و محرک‌های خارجی ذکر شده در زیر باعث کاهش سطح کلاژن در بدن شما می‌شود.
- شیوه زندگی کم تحرک
- استرس
- مصرف الکل
- سیگار کشیدن
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید
همچنین شش علامت اصلی کمبود کلاژن وجود دارد که باید به آنها توجه کنید:
- چین و چروک
- ریکاوری آهسته عضلات
- مشکلات گوارشی
- موهای نازک یا صاف
- درد مفاصل
- کند شدن بهبود زخم
همچنین کمبود کلاژن باعث فرورفتگی چشم‌ها و نازک شدن و تیره شدن پوست اطراف چشم، ودر نهایت بروز خطوط ریز می‌شود.
برای بسیاری از ما، تغییرات هورمونی به معنای تغییر پوست است. بلوغ، یائسگی و آندروپوز همگی می‌توانند بر تولید کلاژن طبیعی پوست شما تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، سطوح پایین استروژن رایج در دوران پس از یائسگی می‌تواند باعث از بین رفتن کلاژن طبیعی شود. به همین دلیل است که مصرف مکمل‌های کلاژن به زنان توصیه می‌شود.
مکمل‌های کلاژن
اکثر مکمل‌های کلاژن خوراکی که به شکل پودر تولید می‌شوند، حاوی نوع ۱، ۲و۳ هستند که بیشتر کلاژن موجود در بدن شما را تشکیل می‌دهند. آنها حاوی یک شکل قابل هضم کلاژن به نام پپتیدهای کلاژن یا کلاژن هیدرولیز شده هستند.
مطالعات نشان داده است که مصرف مکمل‌های کلاژن آبرسانی و کشسانی پوست را برای افراد مسن بهبود می‌بخشد.همچنین ممکن است به کاهش چین و چروک کمک کنند.
این مکمل‌ها از بافت گاو، خوک، مرغ یا ماهی ساخته می‌شوند. همچنین می‌توانید پودرهای کلاژن وگان ساخته شده از باکتری و مخمر را خریداری کنید.
کپسول‌ها، شربت‌ها و پاستیل‌های کلاژن حاوی همان مواد فعال پودر کلاژن هستند. اما دوزها بسته به نوع استفاده شما متفاوت است.
بزرگسالان می‌توانند با خیال راحت بین ۲.۵ تا ۱۵ گرم کلاژن در روز مصرف کنند.می‌توانید پودر کلاژن را با مخلوط کردن آن در اسموتی‌ها، شیک‌ها، غذاهای پخته شده، سوپ‌ها یا حتی قهوه و چای خود مصرف کنید.
کلام آخر؛
بیشتر بافت بدن شما از کلاژن ساخته شده است که با افزایش سن به طور پیوسته کاهش می‌یابد. چه علائم پیری زودرس پوست را تجربه کنید یا نه، با مصرف غذاهای حاوی پروتئین کلاژن ساز و مکمل‌های کلاژن، می‌توانید آن را جبران کنید.
نظر شما