از لحاظ ظاهری می‌توان گفت بذر گوجه فرنگی، چه بذر هیبرید و اصلاح شده و چه بذر استاندارد و یا معمولی، ظاهری ساده و یک شکل دارد. به صورت کلی تمامی بذرها، ضدعفونی شده و به بازار عرضه می‌شوند، مگر اینکه بذرها غیراستاندارد باشند. تنها تفاوت ظاهری دیگری که ممکن است دارا باشند، داشتن پلیت یا نداشتن پلیت بذری است.
از لحاظ ظاهری پلیت به پوششی گفته می‌شود که روی بذر قرار می‌گیرد و هم به نوعی ضدعفونی بذری را انجام داده، هم باعث محافظت بیشتر بذر شده است. تنها مشکلی که ممکن است این بذرها داشته باشند، در جوانه زنی به دلیل همین پلیت باشد، که در صورت سپردن بذر به نشاکار باتجربه، به راحتی از عهده این کار بر می‌آید. خرید بذر اصل تاثیر بسیار زیادی در این زمینه دارد.
روش‌های کاشت بذر گوجه فرنگی
حال که صحبت از نشا شد بهتر است از انواع کشت بذر گوجه فرنگی صحبت کنیم. تا با انواع روش‌های کاشت بذر آشنا شوید.
کاشت نشا
برای اینکه نشاهای سالم و قوی‌ای داشته باشیم، بهتر است از یک نشاکار باتجربه کمک گرفته و این کار را به او بسپاریم. به طور کلی، کشاورزان بعد از خرید بذرهای اصلاح شده، با توجه به هزینه‌هایی که برای خرید بذر، آماده سازی زمین و خرید سایر نهاده‌های لازم انجام می‌دهند؛ ترجیح می‌دهند بذرهای خود را برای نشا به نشاکار خبره‌ای که می‌شناسند بسپارند.
در زمان کشت نشاهای آماده را تحویل گرفته و دغدغه‌ای از لحاظ جوانه زنی بذر نداشته باشند. این کار کمک می‌کند گیاهچه ی گوجه فرنگی که 3 تا 4 برگی شده و از بنیه نسبتا خوبی برخوردار است به زمین اصلی منتقل شده و در مصرف بذر هم صرفه جویی می‌شود.
کشت به شیوه مستقیم:
معمولا کشاورزان در مزارع از این روش استفاده نمی‌کنند؛ ممکن است فقط گلخانه داران، آن هم در مساحت کم از این شیوه استفاده کنند. در غیر این صورت از لحاظ اقتصادی با توجه به هزینه‌هایی که برای خرید نهاده‌های کشاورزی و آماده سازی زمین انجام می‌شود، کاشت به شیوه مستقیم صرفه و توجیه اقتصادی ندارد. از این روش فقط برای مناطقی که نشاها به دلایلی از بین می‌رود استفاده می‌شود یا برای افرادی که قصد کشت گوجه فرنگی را در منزل یا در گلدان دارند.
انواع کشت گوجه فرنگی
به طور کلی واریته‌های گوجه فرنگی به سه گروه اصلی از لحاظ نوع کشت تقسیم بندی می‌شوند:
- کشت در فضای باز
- کشت در گلخانه
- بذرهای دومنظوره
رقم‌های فضای باز
همان طور که از اسم آن‌ها پیداست، مناسب کشت در مزارع و فضای باز هستند که به بذر گوجه فضای باز معروف هستند. مانند: رقم گوجه بریویو، بدرو، باسیمو یا برنتا که به آن‌ها رشد محدود گفته می‌شود.
ارقام گلخانه‌ای
واریته‌های مناسب کاشت در گلخانه ارقامی مانند: گوجه ایزمونو، دافنیس دارای رشد نامحدود و در نتیجه مناسب کشت داربستی و صرفا گلخانه‌ها بوده است.
ارقام دومنظوره
این ارقام دارای رشد نامحدود هستند که می‌توان علاوه بر کشت در گلخانه، آن‌ها را با توجه به شرایط محیط در فضای باز، هم به صورت داربستی و هم معمولی در زمین زراعی، کشت کرد. مثالی که می‌توان از این ارقام زد گوجه 4129 یا ازمیر است.
انتخاب رقم مناسب بذر گوجه فرنگی همیشه چالشی برای کشاورزان بوده است. بنابراین من به شما پیشنهاد می‌کنم، حتما قبل از خرید بذر از کارشناسان خبره مشاوره و راهنمایی گرفته تا در آینده دچار مشکل و پشیمانی نشوید. کارشناسان ما در مجموعه آقامهندس برای راهنمایی جهت خرید هرگونه بذر، با آغوش باز پذیرای شما عزیزان می‌باشند.
نیازهای غذایی گوجه فرنگی
به طور کلی نیاز غذایی گوجه فرنگی ارتباط مستقیم با خاک و منطقه‌ای که در آن کشت شده دارد. چرا که عناصر غذایی موجود در خاک و میزان آن، مشخص می‌کند که باید تغذیه این گیاه به چه صورت باشد؛ بنابراین توصیه می‌شود حتما قبل از کاشت اقدام به آزمون آب و خاک به شیوه صحیح کنید.
بعد از آن نتیجه آزمون را به کارشناسان ما در مجموعه آقا مهندس جهت مشاوره در این زمینه ارسال کرده، تا از راهنمایی لازم جهت مصرف کود مورد نیاز و دوز مصرفی مناسب برخوردار شوید. به طور کلی می‌توان گفت گوجه فرنگی محصولی پرتوقع بوده که بیشترین نیاز غذایی آن به عنصر پتاسیم و از دوره گلدهی و بعد از آن، خصوصا از زمان می‌باشد.
آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی
بسته به اینکه از چه رقمی برای کاشت استفاده کنید، مقاومت به بیماری رقم نیز متفاوت می‌باشد. زیرا هر رقم اصلاح شده به بیماری‌های خاصی مقاومت نسبی دارد. البته باید خاطرنشان کرد که داشتن بنیه قوی نشا و بوته‌ای که کمبود مواد غذایی نداشته باشد، از عوامل موثر در مقاومت به بیماری‌هاست.
به وفور مشاهده شده، در منطقه‌ای خاص بیماری یا آفت خاصی به یکباره شیوع پیدا می‌کند مثل بیماری بوته میری گوجه فرنگی که سال 1400 در مناطق جنوبی شایع شده بود یا آفت سفید بالک که در سال 1401 در مناطق جنوبی و خصوصا منطقه لار استان فارس خسارت جبران ناپذیری به گوجه کاران وارد کرد.
در تمامی این موارد باید به صورت طبیعی در برنامه تغذیه با مشاوره کشاورزی کارشناسان فنی مربوطه، جهت پیشگیری از سمومی با دوره کارنس کوتاه، در عین حال موثر چه در زمینه با آفات چه بیماری‌ها استفاده نمود، تا اگر با شیوع بیماری یا آفتی مواجه شدیم، غافلگیر نشویم. نکته حائز اهمیت در ارتباط با سموم استفاده از آن‌ها به صورت تناوبی است.
بیماری آلترناریا یکی از بیماری‌های شایع گوجه فرنگی می‌باشد.
از شایع ترین بیماری‌های گوجه فرنگی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- پژمردگی فوزاریومی(Fol)
- پژمردگی ورتیسیلیومی(Vd-Va)
- ویروس پژمردگی لکه‌ایTswv) )
- ویروس عامل سرجمکTYLCV))
- ویروس عامل موزاییک گوجه (TOMV)
- پژمردگی باکتریایی
- شانکر آلترناریایی ساقه
- نماتد (Ma,MI,MJ)
از شایع ترین آفات گوجه فرنگی می‌توان به مگس مینوز، سفید بالک، بید گوجه فرنگی، تریپس‌ها اشاره داشت.
زمان رسیدگی و برداشت گوجه فرنگی
دوره رشد گوجه فرنگی با توجه به رقم کاشته شده و منطقه مورد کشت و زمان کاشت متفاوت است. این دوره رشد از زمان انتقال نشا تا برداشت محصول از 70 روز تا 110 روز متفاوت است. اما به طور کلی واریته‌های گوجه فرنگی از نظر رسیدگی به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- ارقام زودرس
- ارقام میان رس
- ارقام دیررس
از ارقام زودرس می‌توان به عنوان کشت پیشکار و پسکار هم استفاده کرد، چون دوره رشدی کوتاهی داشته و زود بار داده و صرفه اقتصادی دارند. ارقام میان رس معمولا مناسب کاشت در اکثر نقاط ایران هستند. اما واریته‌های دیررس حتما باید در مناطقی کشت شوند که در انتهای فصل به سرمای آخر فصل نخورند. زیرا زمانی که بوته‌ها به بار نشسته و در حال درشت شدن باردهی اصلی هستند، تنش سرمایی روی آن‌ها تاثیر منفی گذاشته و باعث افت عملکرد بار می‌شود.
در انتها می‌توان گفت کشت گوجه فرنگی نیاز به تجربه کافی و مشاوره دارد. همچنین گوجه فرنگی جز محصولاتی است که هم برای مصارف داخل و هم برای صادرات مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین لازم است قبل از کاشت موارد تا حدی کلیدی را مد نظر قرار داد. مثل: بازار هدف، نوع کشت، نوع رقم مورد نظر و عملکرد آن، الگوی کشت منطقه مورد نظر، آفات و بیماری‌های شایع منطقه و موارد مشابه دیگر که مشاوران کشاورزی می‌توانند در این زمینه به شما کمک کنند.
نظر شما