به گزارش خبرنگار ایمنا، سیاه سرفه یک عفونت بسیار مسری دستگاه تنفسی است. در بسیاری از افراد این بیماری با سرفه شدید بروز میکند و به دنبال آن تنفس شدید با صدای بلند شنیده میشود.
قبل از کشف واکسن، سیاه سرفه یک بیماری کودکی محسوب میشد. در حال حاضر سیاه سرفه در درجه اول کودکانی را تحت تأثیر قرار میدهد که دوره کامل واکسیناسیون نشده و نوجوانان و بزرگسالانی که ایمنی آنها ضعیف شده است را درگیر میکند.
مرگ و میر ناشی از سیاه سرفه نادر است اما بیشتر در نوزادان مشاهده میشود. به همین دلیل برای خانمهای باردار و سایر افرادی که ارتباط نزدیکی با یک نوزاد دارند - بسیار مهم است که در برابر سیاه سرفه واکسینه شوند.
علائم بیماری سیاه سرفه
هنگامی که به سیاه سرفه مبتلا میشوید، حدود هفت تا ۱۰ روز طول میکشد تا علائم و نشانههای آن ظاهر شود، اگرچه بعضی اوقات میتواند طولانیتر شود. آنها معمولاً در ابتدا خفیف و شبیه به سرماخوردگی هستند:
- آبریزش بینی
- گرفتگی بینی
- چشمهای قرمز و آبکی
- تب
- سرفه
بعد از یک یا دو هفته، علائم و نشانهها بدتر میشوند. مخاط ضخیم در مجاری هوایی شما جمع میشود و باعث سرفه غیرقابل کنترل میشود. حملات شدید و طولانی مدت سرفه ممکن است:
- استفراغ را تحریک کنید
- منجر به قرمز یا آبی شدن صورت
- باعث خستگی شدید میشود
با این حال، بسیاری از مردم ویژگی مشخصی را ایجاد نمیکنند. گاهی اوقات، سرفه مداوم و بریده بریده تنها نشانهای از این است که یک فرد بزرگسال یا بزرگسال مبتلا به سیاه سرفه میکند.
ممکن است نوزادان به هیچ وجه سرفه نکنند. در عوض، ممکن است برای نفس کشیدن تلاش کنند، یا حتی ممکن است موقتاً تنفس آنها متوقف شود.
راههای سرایت
انتقال بیماری در اثر تماس مستقیم با ترشحات دستگاه تنفس افراد آلوده از طریق هوا و احتمالاً آب دهان صورت میگیرد. در جوامع واکسینه شده در اغلب مواقع باکتری بوسیله فرزندان بزرگتر خانواده و گاهی بوسیله والدین کودکان به منزل آورده میشود. انتقال غیر مستقیم با وسایل آلوده اگر هم صورت گیرد نادر خواهد بود.
علل بروز سیاه سرفه
سیاه سرفه ناشی از نوعی باکتری به نام Bordetella pertussis است. وقتی فرد آلوده سرفه میکند یا عطسه میکند، قطرات ریز جوانه ای در هوا پاشیده میشوند و به ریههای هر کسی که در آن نزدیکی باشد وارد میشود.
عوامل خطر بروز این بیماری
واکسن سیاه سرفه که شما در کودکی دریافت میکنید سرانجام از بین میرود. این بیشتر نوجوانان و بزرگسالان را در معرض ابتلاء به عفونت در هنگام شیوع بیماری قرار میدهد.
نوزادانی که سن آنها کمتر از ۱۲ ماه است که واکسینه نشدهاند یا مجموعه کامل واکسنهای توصیه شده را دریافت نکردهاند، بیشترین خطر عوارض شدید و مرگ را دارند.
تشخیص سیاه سرفه
تشخیص سیاه سرفه در مراحل اولیه آن میتواند مشکل باشد زیرا علائم و نشانهها مشابه سایر بیماریهای تنفسی شایع مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا برونشیت است.
بعضی اوقات، پزشکان میتوانند با سوال از علائم و گوش دادن به سرفه، سیاه سرفه را تشخیص دهند. آزمایشهای پزشکی ممکن است برای تأیید تشخیص نیاز باشد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
کشت بینی یا حلق و آزمایش: پزشک شما نمونهای از خلط را از بینی یا گلو میگیرد. سپس نمونه برای اثبات وجود باکتریهای سیاه سرفه بررسی میشود.
آزمایش خون: برای بررسی تعداد گلبولهای سفید خون، ممکن است یک نمونه خون گرفته شود و به آزمایشگاه فرستاده شود، زیرا گلبولهای سفید خون به بدن در مبارزه با عفونتها، مانند سیاه سرفه کمک میکند. تعداد گلبولهای سفید خون بالا به طور معمول حاکی از وجود عفونت یا التهاب است. این یک آزمایش عمومی است و مخصوص سیاه سرفه نیست.
عکسبرداری از قفسه سینه: پزشک شما ممکن است برای بررسی وجود التهاب یا مایع در ریهها، پرتونگاری را انجام دهد، که ممکن است در صورت وجود پنومونی باعث سرفه و سرفههای دیگر و سایر عفونتهای تنفسی شود.
راههای درمان سیاه سرفه
نوزادان به طور معمول برای معالجه در بیمارستان بستری میشوند زیرا سیاه سرفه برای آن گروه سنی خطرناکتر است. اگر کودک شما نمیتواند مایعات یا مواد غذایی را مصرف کند، مایعات داخل وریدی ممکن است لازم باشد. همچنین کودک شما برای جلوگیری از شیوع عفونت از دیگران جدا خواهد شد. درمان کودکان بزرگتر و بزرگسالان معمولاً در خانه قابل کنترل است.
داروهای درمان سیاه سرفه
آنتیبیوتیکها باکتریهای ایجاد کننده سیاه سرفه را از بین میبرد و به بهبودی سریع کمک میکند. به اعضای خانواده در معرض بیماری ممکن است آنتیبیوتیکهای پیشگیرانه داده شود.
سیاهسرفه با ما چه میکند؟
البته با واکسینه شدن میتوانید درصد ابتلاء به این عارضه را بسیار کاهش دهید. راهی مهم برای جلوگیری از ابتلاء به این عارضه، تزریق واکسن در دوران کودکی است و در کشورمان این واکسن به صورت اجباری انجام میگردد.
سرفه مزمن (همچنین به عنوان سیاهسرفه نیز شناخته میشود) یک عفونت باکتریایی است که به بینی و گلو راه پیدا میکند. بسیار راحت گسترش مییابد اما با واکسنهایی مخصوص میشود از این نوع سرفه در کودکان و بزرگسالان جلوگیری کرد.
از آنجایی که سرفه خشک است و موکوس (که یک مادهی لغزنده است و در بلع و گوارش غذا نقش عمدهای دارد) تولید نمیکند، این اتفاق ممکن است تا یک دقیقه طول بکشد. گاهی اوقات میتواند چهرهتان را قرمز یا حتی بنفش کند! اکثر افراد مبتلا به سیاهسرفه دارای مورد فوق هستند، نه همه آنها.
اگر پزشکان، سرفه زودرس را تشخیص دهند، آنتیبیوتیکها میتوانند به کاهش سرفه و سایر علائم کمک زیادی کنند. آنها همچنین میتوانند به جلوگیری از گسترش عفونت به دیگران کمک کنند. با این حال، استفاده از آنتیبیوتیکها در اکثر مردم خیلی دیر شده است.
از داروهای ضدسرفه، سرکوب کنندههای سرفه یا دفع ادرار برای درمان استفاده نکنید؛ چون آنها عمل نمیکنند!
درمانهای خانگی سرفه
مایعات گرم بنوشید، در هوای گرم و مرطوب باشید و از قطره سرفه استفاده کنید. یک قاشق غذاخوری عسل را به چای داغ اضافه کنید. هرگز به یک کودک زیر یک سال، عسل ندهید. این کار میتواند آنها را بسیار بیمار کند. موادی را که نسبت به آنها آلرژی دارید از اطراف خود حذف کنید. از تهویههای مطبوع هوا برای فیلتر کردن هوا استفاده کنید.
واکسن سیاهسرفه
دو نوع واکسن سیاه سرفه در دسترس است. واکسنهای ساخته شده از تمام جسم سلول شامل تمامی محتویات باکتری سیاهسرفه که توسط عملیات شیمیایی کشته شده است و واکسنهای غیر سلولی که اخیراً توسط برخی از کشورهای صنعتی ارائه شده است.
واکسن ساخته شده از تمامی سلول از نوع شدید بیماری جلوگیری میکند. اما از ابتلاء به عفونت کاملاً پیشگیری نمیکند. واکسنهای غیر سلولی سیاه سرفه حاوی آنتی ژنهای خالص شدهایمنیزای سیاه سرفه است که معمولاً شامل شبه سم سیاه سرفه و پروتئینهای غشای خارجی است.
چند راه سودمند برای مقابله با سیاهسرفه
استفاده از ویتامین c سیر، زنجبیل، عسل، چای، آب نمک میتواند به شما کمک کند همچنین سعی کنید بینیتان را خالی کنید. از مواد آلرژن دور شوید. (منظور از آلرژن، موادی است که باعث حساسیت شدیدی در شما میشود.) حرکات و تمرینات تنفسی انجام دهید. سبزیجات را فراموش نکنید.
رژیم غذایی برای درمان سیاهسرفه
کودک را به نوشیدن مایعات فراوان مثل آب میوه، چای، نوشیدنیهای کربناتدار و سوپ رقیق تشویق کنید. سیاهسرفه، رژیم غذایی خاصی ندارد. وعدههای غذایی کم و به تعداد زیاد ممکن است استفراغ را کاهش دهد.
نظر شما