به علت هزینه‌های بالا این امکان تا پیش از چند دهه اخیر فراهم نشده بود اما پس از پایین آمدن هزینه براکت ها و قرار گرفتن آن در دسترس مردم عادی داشتن دندان‌هایی مرتب و لبخندی زیبا دیگر امری غیرممکن محسوب نمی‌شود. امروزه ارتودنسی دندانهای نوجوانان امری عادی به حساب می‌آید و از آداب و رسوم به دست آوردن لبخندی زیبا به شمار می‌رود با این وجود سالانه تعداد بزرگسالانی که دندان‌هایشان را ارتودنسی می‌کنند بیشتر و بیشتر می‌شود. آیا می‌دانستید علاوه بر براکت های فلزی که همه مان بارها دیده ایم انواع مختلفی از براکت ها برای مرتب سازی دندان وجود دارد؟ هر نوع مزایا و معایب خود را دارد و بهترین راه برای انتخاب مناسب‌ترین گزینه مشورت با دندانپزشک در نزدیکی محل زندگی خودتان است.
براکت فلزی
قدیمی ترین و رایج‌ترین نوع براکت، براکت فلزی است. این نوع براکت ها همراه با سیم استفاده می‌شوند و چند دهه است که برای مرتب سازی دندان‌ها به کار می‌روند. با گذشت زمان تغییراتی در طراحی این نوع براکت به وجود آورده اند و ساختار آن همواره در حال تکامل است. این براکت ها به لطف رویکرد مدرنی که در طراحی شان پیش گرفته شده است در ابعاد ظریف‌تری ساخته می‌شوند و کمتر قابل مشاهده هستند. نسل‌های پیشین این نوع براکت را «دهان فلزی» می‌نامیدند که با توجه به ظاهر و ساختار زمختشان نام مناسبی به نظر می‌رسد. اما امروزه در ساخت براکت های فلزی از طراحی به شیوه‌ای شکیل و ساده استفاده می‌شود و این براکت ها در ابعاد کوچک‌تری نسبت به گذشته ساخته می‌شوند. همچنین در ساخت این نوع از براکت ها از سیم‌های خاصی به نام آرچ وایر (Archwire) استفاده می‌شود که با گرما فعال می‌شوند. حرارتی که بدن به صورت طبیعی تولید می‌کند روند حرکت و جا به جایی دندان‌ها را سرعت می بخشد و در نتیجه، این فرایند با درد بسیار کمتری نسبت به گذشته صورت می‌گیرد.
مزایای براکت فلزی:
- اثرگذاری: هنوز هم مؤثرترین نوع براکت ها براکت های فلزی هستند. این براکت ها می‌توانند برای برطرف کردن طیف گسترده ای از مشکلات ارتودنسی به کار روند. این نوع براکت ها با جا به جا کردن جداگانه هر دندان، دندانهای فرد را مرتب و یک دست می‌کنند.
- اثربخشی سریع: براکت های فلزی مدت هاست که به عنوان سریع‌ترین راه دستیابی به دندان‌هایی مرتب شناخته شده اند. فناوری به کار برده شده در این نوع براکت ها اثربخشی سریع را اولیت خود قرار داده است.
- مقرون به صرفه: از دیگر مزایای براکت های فلزی قیمت پایین‌تر نسبت به دیگر انواع براکت است و مهم‌تر این که معمولاً بیمه‌ها هزینه ارتودنسی با این نوع براکت را پوشش می‌دهد.
معایب براکت فلزی:
- خروج مواد آهکی از بافت دندان ( Decalcification): اگر فردی که براکت فلزی بر روی دندان‌هایش است به درستی مسواک نزند یا نخ دندان نکشد مواد آهکی از بافت دندان‌هایش خارج می‌شود و لکه‌هایی به رنگ سفید بر سطح دندان‌هایش ایجاد می‌شود.
- زخم شدن داخل دهان: ممکن است گاهی با ساییده شدن براکت فلزی بر سطح داخلی دهان فرد، باعث تحریک پذیری و زخم شدن آن ناحیه شود. اگر هنگام خواب براکت ها داخل دهانتان را زخم می‌کنند می‌توانید روی براکت را با موم ارتودنسی بپوشانید تا از ایجاد زخم و جراحت جلوگیری کنید.
- تنظیم و تنگ کردن سیم براکت ها.: دندانپزشک چند وقت یکبار سیم براکت های فلزی شما را تنگ می‌کند و این ممکن است تا چند روز احساس ناراحتی و درد در دهانتان به دنبال داشته باشد. توصیه می‌شود طی این مدت تنها خوراکی‌های نرم یا آبکی بخورید.
برخلاف ساختار براکت های فلزی و سرامیکی، ساختار براکت نامرئی شبیه به محافظ دهان است. براکت نامرئی یکی از محبوب ترین روش‌های ارتودنسی دندان است. براکت نامرئی از پلاستیک شفاف ساخته می‌شود و همانطور که از نام آن مشخص است قرار گیریش روی دندان‌ها قابل مشاهده نیست. به خاطر داشته باشید که این نوع براکت ها را باید هر دو هفته تعویض کنید.
مزایای براکت نامرئی
- جنبه زیبایی شناختی: شایع‌ترین دلیل انتخاب براکت های نامرئی مسئله زیبایی است. این براکت های شفاف در مقایسه با براکت های فلزی و سیم‌های ارتودنسی خیلی کمتر قابل مشاهده هستند.
- می‌توان آن را از دهان خارج کرد: این نوع براکت ها را می‌توان در صورت لزوم به راحتی از دهان بیرون آورد.
- راحتی هنگام تمیز کردن دندان‌ها: پس از درآوردن براکت نامرئی از دهان، می‌توان به راحتی مسواک زد و نخ دندان کشید و نیازی به سر و کله زدن با سیم‌های ارتودنسی نخواهد بود. نتایج مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ انجام شده است از این خبر می‌دهد که با کاهش میزان باکتری‌های نهفته اطراف دندان‌ها و لثه‌ها می‌توان سلامت دهان و دندان را بهبود بخشید.
- کاهش مشکلات احتمالی: بسیاری از افرادی که از براکت های فلزی سنتی استفاده کرده اند داستان‌هایی درباره افتادن براکت یا شکسته شدن سیم ارتودنسی تعریف می‌کنند که منجر به مراجعه اورژانسی به بهترین متخصص ارتودنسی شده است. براکت نامرئی برایتان چنین مشکلاتی را به همراه نخواهد داشت.
عوارض براکت نامرئی
- در موارد پیچیده تأثیرگذاری کمی دارد: با اینکه تحقیقات کمی در این زمینه صورت گرفته است اما نتایج نشان می‌دهند که براکت های نامرئی برای کسانی اثرگذاری بهتری دارد که دندان‌هایشان تنها به جا به جایی های محدودی نیاز دارد و نمی‌توان در موارد پیچیده از این گونه براکت ها استفاده کرد.
- پایبندی به درمان: برای به دست آوردن بالاترین میزان اثرگذاری باید این نوع براکت ها را ۲۰ تا ۲۲ ساعت در روز استفاده کنید. اگر احتمال می‌دهید که ممکن است در طول روز براکت را بیشتر از ۲ – ۴ ساعت از دهانتان خارج کنید این روش ارتودنسی برای شما مناسب نخواهد بود.
- هنگام خوردن و نوشیدن باید آن را از دهان خارج کنید: زمانی که قصد دارید چیزی بخورید یا بنوشید لازم است که این براکت را از دهانتان بیرون آورید. در غیر اینصورت غذا یا نوشیدنی ممکن است داخل براکت برود و منجر به رشد باکتری در کنار دندان‌ها و خط لثه تان بشود. رشد باکتری در نواحی نام برده شده باعث پوسیدگی و خرابی دندان‌ها می‌شود. همچنین نوشیدنی و مایعات ممکن است با ورود به سطح داخلی براکت باعث لکه شدن براکت و یا دندان‌هایتان شود.
- محدودیت‌های غذایی: ممکن است پس از درآوردن براکت در دندان‌هایتان احساس درد داشته باشید. این درد انتخاب‌های غذایی تان را محدود خواهد کرد خصوصاً در این شرایط لازم است که از خوردن غذاهای سفت و سخت اجتناب کنید.
براکت لینگوال
این براکت ها کاملاً شبیه به براکت های فلزی هستند. تنها تفاوتی که میان این دو نوع براکت وجود دارد این است که براکت های لینگوال به پشت دندان‌ها متصل می‌شوند. ناگفته نماند که در درمان ارتودنسی از این نوع براکت ها به ندرت استفاده می‌شود.
مزایای براکت لینگوال
- کاملاً نامرئی هستند: با توجه به اینکه این براکت ها به سطح پشتی یا داخلی دندان متصل می‌شوند قابل مشاهده نیستند. هیچ سیم یا براکتی در معرض دید دیگران نیست. در برخی موارد در کل دوره درمان ارتودنسی فرد، هیچ یک از دوستان و همکاران او متوجه وجود این براکت ها نمی‌شوند.
- دندان‌ها همواره در حال مرتب شدن هستند: این براکت ها به صورت تمام وقت به پشت دندان‌ها متصل هستند و در تمام دوره درمانی سرجایشان قرار دارند. یعنی همواره در حال جا به جایی و مرتب کردن دندان‌ها هستند و نیازی نیست که فرد نگران تعداد ساعاتی باشد که باید در طول روز از براکت استفاده کند. این از به شکست منتهی شدن درمان ارتودنسی فرد جلوگیری می‌کند. از نظر برخی افراد درآوردن براکت نامرئی پیش از خوردن و آشامیدن و سپس قرار دادن آن بر روی دندان‌ها چندان خوشایند نیست.
- برطرف کردن مشکلات جزئی تا پیچیده ارتودنسی: برای درمان مواردی مانند بهم ریختگی‌های شدید دندان‌ها، فاصله زیاد میان دندان‌ها و به خوبی روی هم قرار نگرفتن دندانهای بالا و پایین، براکت های لینگوال بسیار مناسب هستند. همچنین برای مشکلات ساده و جزئی می‌توان براکت های لینگوال را به کار برد. حتی می‌توان به منظور مرتب کردن دندانهای جلو در درمانی کوتاه مدت از براکت های لینگوال بهره برد.
معایب براکت لینگوال
- هزینه بالا: براکت های لینگوال گران‌ترین نوع براکت ها هستند. دلیل آن این است که براکت هایی که در این روش به کار برده می‌شوند بسیار گران هستند خصوصاً اگر براکت سفارشی و شخصی سازی شده باشد یا از جنس طلا ساخته شده باشد. دندانپزشکان برای انجام دادن درمان ارتودنسی با براکت لینگوال نیاز دارند که دوره‌های آموزشی لازم را بگذرانند و تکنیک‌های اختصاصی این روش را بیاموزند و از آنجا که تعداد دندانپزشکانی که درمان ارتودنسی با براکت لینگوال را ارائه می‌دهند بسیار کمتر است، فاصله زمانی میان جلسات ملاقات با این دندانپزشک ها بسیار طولانی‌تر خواهد بود.
- مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان و دندان نیاز به توجه بیشتری خواهد داشت: با توجه به قرارگیری براکت ها در پشت دندان‌ها در این روش، ممکن است دائم حواستان پرت درآوردن باقی مانده غذا از میان براکت ها با زبانتان باشد. برای جلوگیری از این مسئله باید دقت بیشتری در مسواک زدن به خرج دهید.
- ممکن است در اوایل درمان گفتارتان با مشکل موجه شود: به عنوان مثال نتوانید سین را واضح تلفظ کنید. البته این مسئله موقتی است و بیش از چند روز دوام نخواهد داشت و متخصصان ارتودنسی برای رفع این مشکل نکاتی را به شما می‌آموزند. هرچه بیشتر صحبت کنید این مشکل زودتر برطرف می‌شود. اگر در شغلتان نیاز به صحبت کردن بسیار دارید دندانپزشکان توصیه می‌کنند که براکت ها را روزی (مثلاً روز قبل از تعطیلات آخر هفته یا قبل از مرخصی سالیانه تان) در دهانتان قرار دهید که بتوانید چند روز بعد را مرخصی بگیرید تا فرصت کافی داشته باشید که به براکت ها عادت کنید و بتوانید دوباره عادی و واضح صحبت کنید.
براکت سرامیکی
اگرچه براکت های سرامیکی از لحاظ شکل و اندازه کاملاً شبیه به براکت های فلزی هستند اما این براکت ها همرنگ دندان ساخته می‌شوند. با این حال برخی از براکت های سرامیکی شفاف و فاقد رنگ اند و به همین خاطر زمانی این نوع براکت ها را «براکت شفاف» می‌نامیدند.
مزایای براکت سرامیکی
- ماده سرامیکی به کار برده شده در این براکت ها به رنگ دندان یا بدون رنگ و کاملاً شفاف است. به همین دلیل، کمتر از براکت های فلزی قابل مشاهده هستند.
- براکت سرامیکی سریع‌تر از براکت نامرئی دندان‌ها را جا به جا و مرتب می‌کند. براکت های سرامیکی پس از ۱۸ تا ۳۶ ماه دندانهای فرد را مرتب می‌کنند. در دیگر روش‌های مرتب سازی دندان‌ها به صورت غیر قابل مشاهده و به عبارت دیگر نامرئی، در مواردی که دندان‌ها چندان هم بهم ریخته نباشند و تنها به جا به جایی جزئی نیاز باشد درمان یک سال یا بیشتر به طول خواهد انجامید همچنین این روش‌ها نمی‌توانند بهم ریختگی‌های شدید دندان‌ها را مرتب کنند.
- می‌توانید رنگ براکت تان را انتخاب کنید. براکت های فلزی تنها به رنگ خاکستری یا گاهی نقره‌ای ساخته می‌شوند. می‌توان براکت های سرامیکی را به هر رنگی که تصور کنید ساخت.
- براکت سرامیکی در تصویربرداری‌های پزشکی تداخلی ایجاد نمی‌کند. براکت های فلزی می‌توانند در سیگنال‌های تصویربرداری پزشکی اختلال ایجاد کنند اما براکت های سرامیکی تداخل بسیار کمتری در اینگونه سیگنال‌ها ایجاد می‌کنند.
معایب براکت سرامیکی
- این براکت ها ممکن است باعث حساسیت لثه بشوند. براکت های سرامیکی از براکت های فلزی ابعاد بزرگ‌تری دارند. این مسئله ممکن است تمیز کردن اطراف براکت های سرامیکی را سخت‌تر کند. اگر مسواکتان نتواند به مینای دندان و خط لثه برسد به مرور زمان لثه‌ها دچار تورم یا عقب رفتن می‌شوند.
- این براکت ها نسبت به براکت های فلزی دوامشان کمی کمتر است. احتمال شکستن در براکت های سرامیکی بیش از دو برابر براکت های فلزی است. همچنین هنگام جداکردن چسبی که براکت سرامیکی را به دندان متصل کرده است ممکن است به مینای دندان آسیب وارد شود.
- براکت سرامیکی در جا به جایی و مرتب کردن دندان‌ها سرعت کمتری نسبت براکت فلزی دارد. با توجه به استحکام کمتر و شکنندگی براکت های سرامیکی نمی‌توان این براکت ها را تحت فشار زیادی قرار داد چرا که درست کردن براکت های شکسته روند مرتب کردن دندان‌ها را به تأخیر می‌اندازد.
- براکت سرامیکی ممکن است لکه شود. اتصالات الاستیکی که سیم‌های ارتودنسی را نگه می‌دارند به راحتی لکه می‌شوند و تنها راه رهایی از این لکه‌ها تعویض براکت لکه دار است.
نظر شما