به گزارش خبرنگار ایمنا، رایانه‌ها که امروز تقریباً در بیشتر امور زندگی انسان‌ها راه یافته‌اند، همچون دیگر ساخته‌های دست بشر، دو روی سکه دارند که یک روی آن، بهره‌گیری درست و مفید برای سرعت بخشی، دقت در کارها و کمک به پیش رفت امور است و روی دیگر آن، استفاده‌های نادرست و نابجا است که گاه، آسیب‌های فراوان را درپی دارد.
با شیوع بیماری کرونا و ضرورت حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی، تحصیل، زندگی و گذران اوقات فراغت بسیاری از اقشار به خصوص کودکان و نوجوانان که در منازل سپری شد استفاده از کامپیوترها، گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها برای تحصیل و سرگرمی تبدیل به بزرگترین همراه و همدم این گروه‌های سنی شده است.
محاسن بازی‌های رایانه‌ای برای کودکان و نوجوانان
- فرایند یادگیری را آسان و توجه کودک و نوجوان را جلب می‌کند.
- با رایانه فراگیر، هرچند بار که بخواهد، می‌تواند موضوعی را ببیند، بخواند و مرور کند.
- برنامه‌های بسیار متنوعی ساخته شده که به نوجوان امکان می‌دهد تصاویر یا داستان‌هایی را خلق کند و یا اینکه امکاناتی را ارائه می‌دهند که نوجوانان را به تاریخ، جغرافیا و علاقمند می‌کنند.
- برخی از برنامه‌های آموزشی، به نوجوانان کمک می‌کند تا بسیاری از مهارت‌های زندگی را با خود تمرین کنند.
- بیشتر برنامه‌های رایانه‌ای در وقت و هزینه، صرفه‌جویی‌های بسیاری به همراه دارند.
- به نظر برخی از پزشکان، بازی‌های رایانه‌ای به نوجوانان می‌آموزد که زودتر سلامت خود را بازیابند و به داروهای مسکن، کمتر نیاز پیدا کنند.
- بازی‌های رایانه‌ای هم چنین به کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماریی‌هایی چون «فلج مغزی» یا «نارسایی در تشخیص واژه‌ها» کمک می‌کند.
- بازی‌های رایانه‌ای، نوجوانان را وارد دنیایی می‌کند که کنترلش در دست آنهاست و به همین دلیل، آنان از این بازی‌ها لذت فراوانی می‌برند.
- بازی‌های رایانه‌ای؛ به برخی هماهنگی‌ها میان چشم و دست و پرورش عضله‌ها کمک می‌کند.
- ابزاری است کمک آموزشی برای معلولان و پر کردن اوقات فراغت آنان.
مضرات استفاده بیش از اندازه از بازی‌های رایانه‌ای
با شیوع کرونا، استفاده از بازی‌های رایانه‌ای و فواید و مضرات آن بیش از گذشته نظرات را به خود جلب کرده است. یکی از آثار منفی استفاده از بازی‌های رایانه‌ای، پرخاشگری و زودرنجی است، استفاده کنندگان از این بازی‌ها، آستانه صبرشان کاهش یافته و کلام و رفتارشان خشونت‌آمیز می‌شود. انجام جرایم سایبری و قرار گرفتن در معرض خطرات فضای سایبری، یکی دیگر از خطرات و مضرات بازی‌های رایانه و استفاده از فضای سایبری برای کودکان و نوجوانان است.
افرادی که به بازی‌های رایانه‌ای خو می‌گیرند، دچار انزوای اجتماعی می‌شوند و کم‌کم مبتلا به دردهای عضلانی شدید می‌شوند. از دیگر آسیب‌های بازی‌های رایانه‌ای، هیجان فراوان است که در ارگانیسم افراد تأثیر گذاشته و به گردش خون شدت می‌دهد و این باعث ایجاد مشکلات خونی می‌شود.
اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای کم کم، ذهن را تنبل کرده و فرد در چارچوب ذهنی که پیدا می‌کند باقی می‌ماند و پویایی خود را از دست می‌دهد. استفاده مستمر از این بازی‌ها به شبکه بینایی آسیب می‌رساند و بینایی فرد را دچار مشکل می‌کند. برخی کودکان و نوجوانان بر اثر استفاده غیرمعمول و بیش از حد از بازی‌های رایانه‌ای، دچار تهوع و سرگیجه می‌شوند که اگر این حالت ادامه یابد زمینه ابتلاء به بیماری صرع را ایجاد می‌کند.
رنگ باختن روابط عاطفی و حسنه فرزندان و والدین از دیگر آسیب‌های بازی‌های رایانه‌ای است. از دیگر آسیب‌ها نیز، افت اخلاقی است، افت تحصیلی هم از دیگر آسیب‌های این پدیده است. افرادی که بیش از حد بازی‌های رایانه‌ای انجام می‌دهند، تحصیلات خود را بدون علاقه به دروس انجام می‌دهند، مغز کسی که به بازی‌های رایانه‌ای اعتیاد پیدا می‌کند، سریع‌تر می‌شود و این هم برای یک کودک و یا نوجوان خطرناک است.
بهداشت فردی افراد معتاد به بازی‌های رایانه‌ای ضعیف می‌شود و فرد در انجام اقدامات بهداشتی خود واداده می‌شود و باید روی این زمینه‌ها دقت شود، اختلال خواب و غذا یکی دیگر از آسیب‌های استفاده‌کنندگان بازی‌های رایانه‌ای است، اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای سیستم عصبی یک فرد را دچار اختلال می‌کند که روی میزان عمر او تأثیرگذار است و فرد دچار بیماری‌های در آینده متعدد می‌شود.
علائم فیزیکی و روانی اعتیاد فرزندان به بازی‌های رایانه‌ای
علائم فیزیکی و روانی اعتیاد فرزندان به بازی‌های رایانه‌ای مطابق تعاریف سازمان بهداشت جهانی حداقل دوازده ماه طول می‌کشد تا ویژگی‌هایی در فرد بروز پیدا کند، برخی از مهم‌ترین علائم فیزیکی و روانی اعتیاد فرزندان به بازی‌های رایانه‌ای عبارتند از:
- سندروم تونل کارپال (نوعی بیماری مربوط به مچ دست)
- میگرن
- اختلال خواب
- کمردرد
- اختلال در غذا خوردن
- عدم توجه به بهداشت شخصی
- ضعیف شدن چشم
- سردرد
- بی اهمیت نشان دادن زمان
- عدم کنترل زمان
- تأثیر منفی بر دیگر بخش‌های زندگی
- پناه بردن به بازی به هنگام بروز مشکلات
- استفاده نادرست از پول
علت معتاد شدن فرزندان به بازی‌های رایانه‌ای
در حقیقت مهم‌ترین علت اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای پر کردن اوقات فراغت است، کودکان با توجه به سن خود درک کافی از بد بودن یا خوب بودن ندارند و از این رو نمی‌دانند برای پر کردن اوقات فراغت خود چه کاری انجام دهند. بازی‌های کامپیوتری بهترین و هیجان انگیزترین روش برای پر کردن اوقات فراغتشان می‌باشد که با ضررهای این نوع بازی آشنا نیستند.
اگر والدین با استفاده از دیگر بازی‌ها مانند پازل یا بازی‌های فکری- معمایی کودک خود را مشغول کنند این کودک وقت خود را به سه بخش یعنی بازی‌های کامپیوتری، پازل و بازی‌های فکری- معمایی تقسیم می‌کند و دیگر اوقات فراغت خود را به یک بازی اختصاص نمی‌دهند که در آینده با مضرات بسیار زیادی رو به رو شوند، در حقیقت اعتیاد کودکان به بازی‌های رایانه‌ای تا حد زیادی به والدین بستگی دارد.
آسیب‌های اجتماعی بازی‌های رایانه‌ای
اعتیاد کودکان به بازی‌های رایانه‌ای علاوه بر آسیب‌های جسمی و روحی باعث آسیب اجتماعی در آنها نیز می‌شود که در ادامه دو نمونه از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی بازی‌های کامپیوتری را برای شما به طور کامل و خلاصه بازگو کرده‌ایم. آسیب‌های اجتماعی بازی‌های کامپیوتری عبارتند از:
متزلزل شدن روابط خانواده: همه ما می‌دانیم که پیشرفت تکنولوژی باعث دور شدن اعضای خانواده از یکدیگر شده است. به عبارتی دیگر هر یک از افراد خانواده به تماشای تلویزیون، درگیر بودن با رایانه و اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای کمتر با یکدیگر صحبت می‌کنند. همین امر باعث سرد شدن روابط بین والدین و فرزندان شده است به طوری که آنان کمتر حوصله یکدیگر را دارند و نتیجه آن کم شدن عاطفه و علاقه در خانواده است.
منزوی شدن کودکان و نوجوانان: وقتی کودکان به انجام بازی‌های کامپیوتری مشغول می‌شوند متوجه گذشت زمان نمی‌شوند و وقتی به خود می‌آیند که ساعت‌های زیادی از وقتشان صرف این بازی‌ها شده است.
چه باید کرد؟
فناوری و تکنولوژی رشد می‌کند و هر روز یک فناوری جدید به دنیا عرضه می‌شود و یکی از آنها بازی‌های رایانه‌ای است، باید استفاده کودکان از بازی‌های رایانه‌ای را مدیریت عالمانه، آگاهانه و هوشمندانه و با محبت کرد، برای بازی کردن فرزندان وقت گذاشت و همچنین والدین می‌توانند سرگرمی‌های خانوادگی دیگری برای فرزندانشان مهیا کنند.
باید وقت فرزندان را مدیریت کرد؛ با وقت‌گذاری، محبت، طبیعت گردی و دعوت از مهمانان خانوادگی با رعایت مسائل بهداشتی و انجام بازی‌های خانوادگی وقت کودکان را پر کرد. البته می‌توان سواد درست بازی کردن را به فرزندان آموخت تا هیجان آنها کنترل شود.
در دنیای رایانه، آنچه بیشتر نوجوانان را شیفته خود می‌کند، همان چیزی است که به آن، «بازی‌های رایانه‌ای» می‌گویند، فناوری و پیش رفت کیفی این بازی‌ها به فاصله کوتاهی، در ایران رواج گسترده‌ای یافته‌اند، بازی‌های آتاری و میکرو، از نمونه‌های ابتدایی بازی‌های رایانه‌ای است که بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخیر خود در آورده‌اند، تصاویر یک بعدی و بهره‌گیری از گرافیک رایانه‌ای، ویژگی مهم این بازی‌ها است.
بازی دیگری که در ادامه روند تکمیل فناوری این بازی‌ها وارد بازار شده است، بازی «سگا» است. این بازی‌ها که دارای تصاویر دوبعدی است، تا حدود بسیاری با تصاویر واقعی انطباق دارد. هم چنین، این بازی‌ها دارای موسیقی متن متناسب با محتوای بازی‌ها هستند؛ ولی چیزی که بر شمار طرف داران این بازی‌ها افزوده، بهای مناسب آنها برای مصرف کننده است.
جدیدترین بازی‌هایی که به صورت دیسک عرضه می‌شود، Play Station و CD است. بازی Play Station که به بازی سونی نیز معروف است، به تلویزیون وصل می‌شود [و دارای] واقع نمایی تصاویر بسیار بالاست ۲ از این رو، این بازی‌ها، جذبه سحرآمیزی دارند و چون نوجوان، خود، اجرا کننده و در بطن بازی است و همراه با دیگر شخصیت‌های بازی، درگیر حوادث و ماجراهایی می‌شود که طراح بازی برای او تدارک دیده، جذاب است.
این بازی‌ها، با بهره‌گیری از تصاویر پرتحرک و صداهای مهیج، دنیایی از هیجان را به این انسان‌های تشنه جنب و جوش ارزانی می‌کند و همین جذبه و کشش زیاد است که روح و جسم آنان را برده وار، مطیع خود می‌سازد و به دنیایی از تخیلات می‌برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می‌پندارند، این بازی‌ها با ترفندهای گوناگون چنان تأثیری بر فکر و اعصاب فرد می‌گذارند که در واقع خود او نیز جزئی از این مجموعه ماشینی می‌شود.
روش‌های درمان اعتیاد کودکان به بازی‌های رایانه‌ای
درمان دارویی برای اعتیاد کودکان به بازی‌های رایانه‌ای وجود ندارد و این خود والدین هستند که باید با استفاده از روش‌ها و بازی‌های مختلف فرزند خود را سرگرم کنند تا ذهن او از بازی‌های کامپیوتری دور شود، تعدادی از پزشکان در مورد درمان اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری در کودکان سه روش درمانی را مشخص کردند که عبارتند از:
درمان دارویی: این درمان شامل آموزش به فرد در مورد رفتارهای مرتبط با بازی و اثرات آن بر سلامت روان است.
درمان معمولی: این روش درمانی کمک می‌کند که کودک هویت خود را کشف کرده، اعتماد به نفسش بالا رود و هوش احساسی خود را افزایش دهد.
درمان درون فردی: در این نوع از درمان کودک یاد می‌گیرد چگونه با کار کردن بر روی مهارت‌های ارتباطی و اعتماد به نفس خود با دیگران ارتباط برقرار کند.
لزوم انجام بازی‌های فکری فرزندان برای ترک بازی‌های رایانه‌ای
استفاده کردن از بازی‌های فکری و معمایی یکی از بهترین و فوق‌العاده‌ترین راه‌های رشد خلاقیت و نوآوری در فرزندان است، زیرا بازی‌های فکری و معمایی سلول‌های مغزی را به کار وادار می‌کند و نرم افزارهای بازی نیز می‌توانند نقش مهمی در این زمینه داشته باشند، حتی بهتر است گاهی اوقات پدر و مادرها هم در انجام این بازی‌های فکری و معمایی با کودکان همراه شوند زیرا بازی‌های دسته جمعی می‌تواند به صمیمیت روابط خانواده و ایجاد رقابت سالم در میانشان کمک کند.
در حقیقت بنیاد خانواده مهم‌ترین چیزی است که می‌تواند جلوی وقوع اعتیاد به بازی‌های رایانه‌ای و اعتیاد فرزندان به این بازی‌ها را بگیرد و از رشد نسلی خشن و پرخاشگر پیشگیری کند. بهترین راه ممکن برای دور کردن فرزندان بدون دردسر از بازی‌های کامپیوتری تنها بازی‌های فکری و معمایی است زیرا کودکان و نوجوانان تنها می‌خواهند خود را سرگرم کنند و راه درست سرگرم کردن را نمی‌دانند، در اصل والدین با نشان دادن راه درست می‌توانند فرزند خود را راهنمایی کنند.
نظر شما