به گزارش خبرگزاری ایمنا، در فرهنگ ایرانی و دین مبین اسلام، همسایه از جایگاهی والا و مقدسی برخوردار است، همان‌گونه که در آموزه‌های اسلامی، همسایه‌داری نه تنها یک وظیفه اخلاقی، بلکه یک تکلیف دینی محسوب می‌شود و پیامبر اسلام (ص) بر رعایت حقوق همسایه تأکید فراوان داشتند، در فرهنگ ایرانی نیز همسایه به عنوان عضوی از خانواده تلقی می‌شد و روابط صمیمانه و کمک‌های متقابل میان همسایه‌ها، نشان‌دهنده عمق این فرهنگ است.
در دنیای امروز که تکنولوژی با سرعتی خیره‌کننده در حال پیشرفت و گسترش است و زندگی‌ها را در خود غرق می‌کند، گاهی فراموش می‌کنیم که چه گوهرهای گران‌بهایی در سایه روابط ساده و صمیمی انسانی نهفته است، یکی از این گوهرها، فرهنگ همسایه‌داری است، فرهنگی که ریشه در تاریخ و تمدن ما دارد و قرن‌هاست همچون نگینی درخشان، روابط میان فردی را گرما بخشیده است، اما در عصر فناوری، گاهی این فرهنگ مهربانی و همدلی در خانواده به تدریج کم‌رنگ‌تر شده و جای خود را به دنیای مجازی داده است، اما هرگز نمی‌تواند جایگزین گرمای دست‌های مهربان همسایه‌ها شود.
تقویت روابط همسایگی در این عصر، نه تنها نیازی اجتماعی، بلکه یک ضرورت اخلاقی است و باید به کودکان و نوجوانان بیاموزیم که همسایه تنها کسی نیست که در کنار ما زندگی می‌کند، بلکه کسی است که در شادی‌ها و غم‌های ما شریک است، در مشکلات یاور ماست و در لحظات تنهایی، پناهگاهی امن برایمان محسوب می‌شود، این آموزش‌ها را می‌توان از طریق الگوهای عملی به نسل جدید منتقل کرد.
زمانی که کودکان ببینند والدینشان با همسایه‌ها ارتباطی صمیمی دارند، به آن‌ها کمک می‌کنند و در مناسبت‌های مختلف به یکدیگر سر می‌زنند، این رفتارها به‌طور ناخودآگاه در ذهن آن‌ها نهادینه می‌شود و تعامل‌های اجتماعی را بهبود می‌بخشد.
انصاف در معاشرت، هم‌دردی و قلب سلیم؛ مثلث طلایی تقویت فرهنگ همسایگی
حجت‌الاسلام محسن کاردانپور، مبلغ کودکان و نوجوان و کارشناس دفتر تبلیغات اسلامی با اشاره به اهمیت روابط همسایگی و فرهنگ همسایه‌داری به خبرنگار ایمنا می‌گوید: مفهوم همسایه و روابط همسایگی نشانگر ارتباط تنگاتنگ دو شخص یا دو خانواده است که به اندازه‌ای به یکدیگر نزدیک هستند که به نسبت افکار، رفتار و کمک‌هایشان به یکدیگر در هم تنیده است، بر این اساس مقام همسایه برایمان جایگاه ویژه‌ای دارد و آن را ارج می‌نهیم.
وی با تاکید بر اینکه برای الگوگیری در زمینه همسایه‌داری، نیازی به جست‌وجو در کتاب‌های غربی یا فلسفی نیست و آموزه‌های اهل بیت (ع) بهترین راهنما هستند، می‌افزاید: رفتارهایی همچون دعا کردن برای همسایه قبل از خود، کمک به همسایه و مراعات حال آن‌ها، نمونه‌هایی از این آموزه‌ها هستند که می‌تواند الگویی برای زندگی امروزی ما باشد، با بهره‌گیری از این آموزه‌ها می‌توانیم ارتباطات خود را با همسایه‌ها و اطرافیانمان بهبود بخشیم و جامعه‌ای صمیمی‌تر و هم‌دل‌تر بسازیم.
رئیس اداره اعزام تخصصی و تشکل‌های تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی با بیان اینکه برای تقویت فرهنگ ارتباط با همسایه، می‌توان از روایات ائمه معصوم (ع) الهام گرفت، ادامه می‌دهد: امام جواد (ع) سه ویژگی را برای جلب محبت دیگران بیان می‌کنند، نخست انصاف در معاشرت یعنی همان‌گونه که انتظار داریم دیگران با ما رفتار کنند، با آن‌ها رفتار کنیم؛ دیگری هم‌دردی در خوشی و ناخوشی یعنی نه‌تنها در سختی‌ها، بلکه در شادی‌های دیگران نیز شریک باشیم و مورد سوم داشتن قلب سلیم یعنی مراقب باشیم که رفتارمان به دیگران آسیب نزند، همان‌گونه که دوست نداریم دیگران به ما آسیب بزنند.
فضای مجازی نباید جایگزین ارتباطات حضوری و صمیمی شود
حجت‌الاسلام کاردانپور با تاکید بر اینکه امروزه زندگی مدرن و استفاده بی‌رویه از فضای مجازی، ارتباطات انسانی را تحت تأثیر قرار داده است و برای جبران این آسیب باید حد و مرزی برای استفاده از این ابزارها تعیین کنیم، عنوان می‌کند: فضای مجازی می‌تواند ابزاری مفید برای ارتباطات سریع و دورادور باشد، اما نباید جایگزین ارتباطات حضوری و صمیمی شود، برای مثال احوالپرسی از والدین یا دوستان از طریق پیام‌رسان‌ها می‌تواند مکمل ارتباطات حضوری باشد، اما نباید به‌طور کامل جایگزین آن شود.
وی اضافه می‌کند: در مورد کودکان و نوجوانان که از سنین پایین با گوشی‌های همراه و فضای مجازی آشنا می‌شوند، باید قوانین و چارچوب‌های مشخصی تعیین کرد، بنابراین والدین می‌توانند با تشویق و ایجاد انگیزه، فرزندان خود را به رعایت این قوانین ترغیب کنند، برای مثال محدود کردن زمان استفاده از تلفن همراه و تشویق به فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی می‌تواند به کاهش وابستگی به فضای مجازی کمک کند.
بر این اساس، می‌توان از ابزارهای تکنولوژی به نفع این فرهنگ استفاده کرد. شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها می‌تواند به جای دور کردن همسایه‌ها از یکدیگر، ابزاری برای تقویت ارتباطات باشد. تشویق کودکان و نوجوانان به مشارکت در فعالیت‌های محله‌ای، بازی‌های گروهی و برنامه‌های فرهنگی نیز می‌تواند به آن‌ها بیاموزد که همسایه‌داری تنها یک سنت قدیمی نیست، بلکه کلیدی برای ساختن جامعه‌ای هم‌دل و انسانی‌تر است.
باید به خاطر داشت که تکنولوژی هرچقدر هم پیشرفته باشد، هرگز نمی‌تواند جایگزین لبخند همسایه، دست‌های مهربانش و گرمای حضور او شود؛ تکنولوژی شاید فاصله‌ها را کوتاه کند، اما نمی‌تواند آن حس صمیمیت و همدلی را که در یک نگاه یا یک گفت‌وگوی ساده شکل می‌گیرد، ایجاد کند و این ما هستیم که باید با حفظ و تقویت فرهنگ همسایه‌داری، آن را به نسل‌های بعدی منتقل کنیم.
نظر شما