چگونه HIV تبدیل به ایدز می‌شود؟

به گزارش خبرنگار ایمنا، HIV ویروس نقص ایمنی بدن انسان است، این ویروس با از بین بردن سلول‌های مهم بدن به نام لنفوسیت‌های T(تحت عنوان CD۴ مثبت) که با بیماری و عفونت مبارزه می‌کنند، سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. هنگامی‌که تعداد لنفوسیت‌های T در فرد آلوده به HIV تا حد معینی سقوط کند، شخص مستعد ابتلاء به مجموعه‌ای از بیماری‌ها می‌شود که در حالت معمول، بدن می‌تواند آن‌ها را مهار کند.

ایدز عبارت است از مجموعه‌ای از نشانه‌ها که به علت عفونت مزمن HIV ایجاد می‌شود. در این مرحله پس از یک دوره طولانی که حتی می‌تواند بیش از ده سال طول بکشد، ویروس زیاد شده و با کاهش تعداد لنفوسیت‌های T CD۴+، سطح ایمنی فرد پایین آمده و مستعد ابتلاء به عفونت‌های فرصت‌طلب می‌شود.

تاریخچه

دانشمندان معتقدند که HIV در ابتدا از یک ویروس مخصوص شامپانزه‌ها در غرب آفریقا در دهه ۱۹۳۰ به وجود آمد. آن‌ها بر این باورند که این ویروس از ویروس نقص ایمنی نوعی شامپانزه (به نام SIV)به انسان انتقال یافته و به HIV جهش یافته است. زمانی که انسان، شامپانزه‌ها را برای گوشت شکار می‌کرد. طی چند دهه، ویروس به آرامی در سراسر آفریقا و بعداً به سایر نقاط جهان گسترش یافت. بااین‌حال، اوایل دهه ۱۹۸۰، زمانی که انواع نادر پنومونی، سرطان و سایر بیماری‌ها به پزشکان گزارش شد، جهان از HIV و ایدز مطلع شد.

در سال ۱۹۸۷ اولین داروی ضد ویروسی برای درمان ساخته شد از سال ۱۹۸۸ اولین روز دسامبر را روز جهانی این بیماری نامیدند و در سال ۱۹۹۱ روبان قرمز نماد بین‌المللی آگاهی ایدز شد و به‌عنوان نماد محبت برای افراد مبتلا به اچ آی وی و مراقبین آن‌ها شناخته شد.

علل بروز ایدز چه چیزهایی هستند؟

ویروس HIV باعث تخریب سلول‌های ایمنی بدن ازجمله CD۴ (نوعی سلول سفید خونی) می‌شود. این سلول‌ها نقش بسیار مهمی در سیستم ایمنی انسان دارند و کاهش آن‌ها باعث تضعیف سیستم ایمنی فرد شده، که اگر برای درمان آن اقدامی صورت نگیرد باعث ایجاد بیماری ایدز می‌شود. تعداد سلول‌های CD۴ در خون فرد سالم حدود ۵۰۰ تا ۱۶۰۰ سلول در هر میلی‌متر مکعب است، در حالی که تعداد این سلول‌ها در افراد مبتلا به ایدز حدود ۲۰۰ سلول در هر میلی‌متر مکعب است.

انتقال بیماری

این ویروس می‌تواند از طریق تماس جنسی (مرد با زن، مرد با مرد و زن با زن)، از طریق خون و فرآورده‌های خونی آلوده (مثلاً از طریق به‌کارگیری وسایل مشترک تزریق ماند سوزن یا سرنگ) و از طریق مادران آلوده به شیرخواران در طول بارداری، حول‌وحوش زایمان و یا از طریق تغذیه با شیر مادر منتقل شود.

بیماری ایدز، سیستم ایمنی بدن که وظیفه مقابله با ویروس‌ها، باکتری‌ها و هر نوع عامل بیماری زای دیگر را دارد در بدن فرد آهسته از بین می‌برد، در نتیجه بدن در برابر نفوذ ویروس‌ها، باکتری‌ها، انگل‌ها، مواد آلاینده، مواد سرطان‌زا، سموم و قارچ‌ها مقاومت خود را از دست می‌دهد.

اچ آی وی (HIV) در واقع یک عفونت ویروسی است که می‌تواند از طریق رابطه جنسی، خون و یا از طریق مادر به فرزند در طول بارداری، بدو تولد و یا در دوره شیردهی منتقل شود. بدون مصرف دارو، سال‌ها طول می‌کشد تا ویروس HIV سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا را ضعیف کند و به نقطه‌ای برسد که فرد را مبتلا به بیماری ایدز دانست.

چگونگی تبدیل HIV به ایدز

سلول‌های CD۴، نوع ویژه‌ای از سلول‌های خونی هستند که نقش بزرگی در مبارزه بدن با بیماری‌ها دارند و HIV این سلول‌ها را تخریب می‌کند. با از بین رفتن تعداد بیشتری از سلول‌های CD۴ سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر می‌شود و ممکن است فردی برای سال‌ها عفونت HIV را داشته باشد تا قبل از اینکه تبدیل به ایدز شود.

متأسفانه هیچ درمانی برای ایدز وجود ندارد، اما داروهایی هستند که می‌توانند به طور چشم‌گیری رشد این بیماری رو کند می‌کنند. این داروها در بیشتر کشورهای توسعه یافته میزان مرگ و میر بر اثر ابتلاء به ایدز را کاهش داده‌اند، اما در آفریقا، هائیتی و بخش‌هایی از آسیا، ایدز تلفات زیادی داشته است.

آیا علائم ایدز در زنان و مردان متفاوت است؟

نشانه‌ها و علائم ابتلاء به بیماری ایدز با توجه به شدت بیماری می‌تواند مختلف باشد. در ادامه نشانه‌های ابتلاء به بیماری ایدز را در سه مرحله بیان می‌کنیم:

عفونت اولیه ایدز (HIV حاد):

تقریباً نصف کسانی که تازه به ویروس اچ آی وی آلوده می‌شوند در عرض دو تا چهار هفته به علائمی شبیه آنفولانزا مبتلا می‌شوند. این علائم شامل تب، خستگی، ناراحتی‌های پوستی مثل خارش یا تحریک پوست، درد ماهیچه و مفصل، سردرد و تورم در غدد لنفاوی و بیشتر روی گردن است.

این نشانه‌ها در عفونت اولیه (HIV حاد) دیده می‌شود، از آنجایی که این نشانه‌ها در خیلی از بیماری‌های دیگر هم مشترک است، اگر بیمار در رابطه با رفتارهای پرخطر خودش قبل از بروز این نشونه ها چیزی نگه، این احتمال وجود داره که تشخیص ایدز کمی به تأخیر بیفتد.

هرچند علائم عفونت حاد ایدز و اولیه HIV ممکنه این قدر ضعیف باشد که مورد توجه قرار نگیره اما مقدار ویروس در جریان خون (که اصطلاحاً به اون بار ویروسی گفته می‌شد) در این زمان به طور ویژه ای شدیده. همین موضوع باعث می‌شد عفونت HIV در طول عفونت اولیه نسبت به مرحله بعدی عفونت، با شدت بیشتری گسترش پیدا کند.

عفونت بالینی نهفته (HIV مزمن) :

در برخی افراد تورم مداوم گره‌های لنفاوی در طول HIV نهفته بالینی اتفاق می افته. در غیر این صورت هیچ علائم و نشانه خاصی در وضعیت عفونت بالینی نهفته وجود نداره. در این حالت ویروس HIV در بدن و در گلبول‌های سفید آلوده خون باقی می‌ماند.

در صورتی که فردی با عفونت بالینی نهفته، تحت درمان ضد ویروسی قرار نگیره، روند پیشرفت بیماری به طور عمومی حدود ۱۰ سال طول می‌کشد. این دوره می‌تواند برای دهه‌ها در افرادی که از داروهای ضد ویروسی استفاده می‌کنند به درازا بکشد.

عفونت زودهنگامHIV :

این نشانه‌ها وقتی بروز پیدا می‌کند که ویروس به تکثیر و تخریب سلول‌های ایمنی ادامه بدهد. که عبارتند از:

- تب

- خستگی

- متورم شدن غدد لنفاوی (معمولاً یکی از اولین نشانه‌های عفونت HIV همین تورمه)

- اسهال

- کاهش وزن

- عفونت قارچی دهان و دندان (برفک)

- زونا

پیشرفت بیماری ایدز:

در صورتیکه فرد مبتلا به عفونت HIV تحت هیچگونه درمانی قرار نگیره روند پیشروی بیماری در فرد حدود ۱۰ سال طول میکشه. در طول این مدت، سیستم ایمنی بدن فرد به شدت آسیب می بی نه و در نتیجه بدن فرد مستعد ابتلاء به عفونت‌هایی مختلف میشه. عفونت‌هایی که معمولاً برای یک فرد با سیستم ایمنی سالم مشکلی ایجاد نمی کنه اما برای فرد مبتلا به ویروس اچ. آی. وی میتونه خیلی دردسر ساز بشه. علائم و نشونه هایی که میشه در مرحله پیشروی ایدز بهش اشاره کرد عبارتند از:

- عرق شبانه

- تب تکرار شونده

- اسهال مزمن

- بروز لکه‌های سفید مداوم یا ضایعات غیر معمول در زبان و یا دهان خود

- خستگی مداوم و مبهم

- کاهش وزن

- خارش و یا برآمدگی‌های بر روی پوست

چه افرادی مستعد ایدز هستند؟

هر فرد با هر سن، نژاد، جنسیت و تمایل جنسی می‌تواند در خطر ابتلاء به ویروس HIV و بیماری ایدز باش، با این وجود این خطر برای برخی افراد بیشتر استکه عبارتند از:

- افراد دارای رابطه جنسی پرخطر (دارای شریک جنسی متعدد) و محافظت نشده (عدم استفاده از وسایل محافظت کننده مثل کاندوم)

- معتادان، در صورت استفاده از سرنگ مشترک و آلوده

- افراد مبتلا به دیگر بیماری‌های مقاربتی مانند هرپس، کلامیدیا، سیفلیس و یا گونورآ. گاهی این بیماری‌ها باعث ایجاد زخم‌هایی در ناحیه تناسلی می‌شوند که می‌توانند راهی برای ورود ویروس HIV به درون بدن باشند.

- مصرف‌کنندگان داروهای وریدی، در صورت استفاده از سرنگ یا سوزن استفاده شده و غیر استریل

- کارکنان بهداشت و درمان

عوارض و خطرات ابتلاء به ایدز چیست؟

عوارض عمومی:

در صورت عدم تشخیص زودهنگام آلودگی فرد به ویروس HIV و همچنین مصرف نکردن مداوم داروهای مرتبط، در مرحله ایدز از آنجایی که سیستم ایمنی بیمار بسیار ضعیف شده، بیمار به راحتی مستعد آلودگی به انواع عفونت‌های فرصت‌طلب و همچنین سرطان است.

بیماری‌های عفونی میکروبی و انگلی رایج و گوناگون مانند:

- ذات الریه پنوموسیستیس (Pneumocystis pneumonia, PCP)، عفونت قارچی که باعث ذات الریه و مشکلات ریوی می‌شود.

- کاندیدیاز (Candidiasis)، عفونت قارچی که باعث ایجاد لایه‌ای سفیدرنگ بر سطح زبان، دهان، مری و واژن می‌شود.

کریپتوکوکوزیس (Cryptococcosis)، عفونت قارچی که می‌تواند باعث التهاب و ورم مغز می‌شود.

- سل (Tuberculosis, TB)، عفونت باکتریایی که باعث مشکلات تنفسی و ریوی شده و رایج‌ترین علت مرگ در میان بیماران مبتلا به ایدز است.

- تبخال دهانی (Herpes simplex virus ۱، HSV-۱)، عفونت ویروسی که باعث ایجاد تبخال در ناحیه تناسلی می‌شود.

- عفونت سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus, CMV)، عفونت ویروسی که باعث آسیب به چشم، دستگاه گوارش، ریه و بافت‌های دیگر می‌شود.

- کریپتوسپوریدیوسیس (Cryptosporidiosis)، عفونت انگلی در روده و موجب اسهال می‌شود.

- توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis)، عفونت انگلی که باعث آسیب به مغز، چشم، قلب و ریه می‌شود.

لازم به ذکر است که سیستم ایمنی افراد سالم در اکثر موارد زیر می‌تواند به راحتی با عفونت‌های ذکر شده مقابله کند و اکثراً در مواقعی که سیستم ایمنی فرد دچار مشکل شده باشد می‌توانند عامل ایجاد بیماری شود. به همین دلیل به آن‌ها عفونت‌های فرصت‌طلب گفته می‌شود.

یکی از عوارض جدی ایدز ابتلاء به سرطان‌های مختلف مانند:

- سرطان لنفاوی یا لنفوم (Lymphoma)

- سارکوم کاپوسی (Kaposi's sarcoma, KS)، نوعی از سرطان سلول‌های عروق خونی و لنفاوی

- سندرم لاغری (Wasting syndrome)، کاهش شدید وزن

- اختلال در اعصاب و مغز، این اختلالات شامل گیجی، فراموشی، افسردگی، اضطراب و مشکلات تکلمی باشد.

- یووئیت (Uveitis)، بیمار التهابی چشم که می‌تواند منجر به آب مروارید و دیگر بیماری‌های چشمی و حتی نابینایی فرد شود.

- بیماری‌های کلیوی

- بیماری‌های کبدی

- بیماری‌های قلبی

- پوکی‌استخوان

- افزایش قند خون

عوارض ایدز در کودکان و نوزادان:

اختلال در رشد و تکامل

عوارض ایدز در زنان:

اثر ویروس بر سیستم ایمنی باعث ایجاد عفونت‌های ثانویه و تغییراتی در هورمون‌های بدن ازجمله هورمون‌های زنانه می‌شود. به همین دلیل عوارض ایدز در زنان علاوه بر عوارض عمومی بیماری، شامل عوارض خاص دیگری نیز می‌شود:

تغییر در عادت ماهانه: به صورت تغییر در میزان خونریزی (کم یا زیاد)، عدم و یا تأخیر در عادت ماهانه و شدید شدن سندرم پیش از قاعدگی (PMS) بروز پیدا می‌کند.

یائسگی زودرس

بیماری التهابی لگن (Pelvic inflammatory disease, PID): شامل عفونت در ناحیه رحم، تخمدان‌هاٰ، لوله‌های فالوپ و دهانه رحم است که باعث ایجاد درد در ناحیه پایین شکمی، عادت ماهانه نامنظم، ترشحات غیرطبیعی واژن و درد در حین رابطه جنسی می‌شود.

عفونت قارچی واژن: این بیماری سبب سوزش و زخم واژن، درد در هنگام خروج ادرار، ترشحات سفیدرنگ واژن و درد در حین رابطه جنسی است.

سرطان دهانه رحم: به دلیل ایجاد عفونت ثانویه ویروس زگیل تناسلی (human papillomavirus, HPV)

انواع آزمایش‌ها برای تشخیص بیماری ایدز

آزمایش خون از رایج‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص ویروس نقص ایمنی انسانی یا همان اچ‌آی‌وی (HIV) است. در آزمایش‌های خون، آنتی‌بادی‌های خون بررسی می‌شود تا حضور ویروس اچ‌آی‌وی در خون تشخیص داده شود.

افرادی که در مواجهه با بیماران مبتلا به ایدز قرار دارند، باید خیلی زود آزمایش شوند، آزمایش به موقع می‌تواند برای فرد حیاتی باشد. چنانچه بیماری ایدز به موقع تشخیص داده شود، پزشکان می‌توانند برنامه درمانی بهتری را برای مقابله با ویروس تهیه کنند.

علاوه بر این، آزمایش‌های به موقع حتی در صورتی که جواب آن منفی باشد، حکم زنگ خطر را دارد و باعث می‌شود فرد از رفتارهای پرخطر که موجب انتقال ویروس می‌شود، خودداری کند.

از آنجا که تولید آنتی‌بادی‌های بدن برای مقابله با ویروس بین ۶ هفته تا ۶ ماه طول می‌کشد، نیاز به تکرار آزمایش است. پزشک در زمان معاینه از علائم بیماری، سوابق پزشکی و همین‌طور عوامل پرخطر از بیمار سوال می‌کند.

درمان بیماری ایدز

ویروس اچ‌آی‌وی هنوز هم درمان قطعی ندارد، تنها می‌توان آن را کنترل کرد تا پیشرفت نکند. داروهای ضد HIV به افراد کمک می‌کنند تا مدتی طولانی سلامت خود را حفظ کنند و همچنین از احتمال انتقال این ویروس به دیگر افراد بکاهند.

درمان‌های آنتی رترووایرال (antiretrovira) برای ایدز

داروهای آنتی رترو وایرال یا داروهای ضد رترو ویروسی داروهایی ترکیبی هستند که ویروس را به صورت مشخص از بین نمی‌برند، بلکه چرخه عمر ویروس را در مراحل مختلف هدف قرار می‌دهد و به این ترتیب ویروس قادر به تکثیر و ایجاد نسخه دیگری از خود نخواهد بود. اگر استفاده از این دسته از داروها بدون وقفه ادامه داشته باشد، تعداد ویروس به حد غیر قابل تشخیص خواهد رسید.

در حالی که با تشخیص به موقع این بیماری، امکان کنترل آن بیشتر می‌شود و می‌توان از پیشرفت قابل توجه آن جلوگیری کرد. انجام آزمایش HIV پیش از ازدواج نیز امری ضروری است. بسیاری از مراکز بهداشتی در ایران به طور رایگان این آزمایش را انجام می‌دهند.

امید به زندگی با ویروس HIV

به دلیل پیشرفت علم و داروهای جدید فرد مبتلا به ویروس می‌تواند به اندازه یک آدم عادی عمر کند؛ اگر داروهای خود را مصرف کند. در نتیجه توجه به داروها برای کنترل بیماری بسیار مهم و حائز اهمیت است و نمی‌توان از آن به سادگی عبور کرد. سعی کنید به طور منظم داروهای خود را مصرف کنید؛ لطفاً داروهای HIV و ایدز را با داروهای سرماخوردگی مقایسه نکنید.

موارد دیگری که در میزان امید به زندگی افراد مبتلا تأثیر دارد، عبارتند از:

- تعداد سلول‌های CD۴

- ظرفیت ویروسی

- مصرف دارو

- سیگار

- سن

- شرایط سلامتی دیگر

مکانی که شخص زندگی می‌کند نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. افرادی که در کشورهای پیشرفته زندگی می‌کنند به دلیل دسترسی بیشتر و بهتر به دارو زندگی طولانی‌تر و سالم‌تری دارند.

آیا واکسنی برای ویروس HIV وجود دارد؟

با وجود مطالعات گسترده‌ای که در این زمینه صورت گرفته است، هنوز هیچ واکسنی برای این بیماری کشف نشده است. ویروس HIV خیلی پیچیده است و به سرعت تغییر می‌کند. تحقیقاتی در آفریقای جنوبی بر روی ۵۴۰۰ مرد و زن صورت گرفته است که واکسنی بر آنها آزمایش کنند که نتایج در سال ۲۰۲۱ ارائه خواهد شد؛ ولی در حال حاضر هیچ واکسنی برای این بیماری وجود ندارد. اما افراد مبتلا می‌توانند از واکسن‌های دیگر برای جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری‌های دیگر استفاده کنند که عبارتند از:

- آنفلوانزا

- هپاتیت A و B

- ذات‌الریه

آمارهای مربوط به HIV و ایدز در سال ۲۰۱۶ حدود ۷/۳۶ میلیون نفر در جهان مبتلا به ویروس HIV بوده‌اند که حدود ۱/۲ میلیون نفر از آنها کودکان زیر ۱۵ سال بوده‌اند. در سال ۲۰۱۷ تنها ۹/۲۰ میلیون نفر از افراد مبتلا از درمان دارویی استفاده کرده‌اند. در سال ۲۰۱۷، یک میلیون نفر در اثر بیماری‌های مربوط به ایدز مردند. حدود ۱۸۰۰۰۰ زن آمریکایی مبتلا به این ویروس هستند. در هر ۵/۹ دقیقه، یک نفر در کشور آمریکا مبتلا به این ویروس می‌شود.

هفت ماده غذایی برای مقابله با مشکلات ایدز

داشتن تغذیه مناسب با مشکلات و فشارهای فیزیکی که ویروس HIV برای بدن ایجاد می‌کند مقابله کرده و باعث بالا بردن تأثیر داروها می‌شود، تغذیه درست همچنین باعث می‌شود که سرعت گسترش ویروس HIV کاهش پیدا کند و بدن در مقابله با این بیماری قوی‌تر وارد عمل شود. برای کاهش صدمات این بیماری به تغذیه‌تان اهمیت بیشتری بدهید. با ما همراه باشید.

چای سبز

چای سبز منبع فوق‌العاده‌ی آنتی اکسیدان اپی گالو کاتشین - ۳ - گالات (EGCG) است که یک ماده‌ی ضدویروس قوی محسوب می‌شود. نتایج پژوهش‌های انجام گرفته در آزمایشگاه نشان می‌دهد که این ماده از گسترش ویروس HIV در آزمایشگاه پیشگیری می‌کند. توصیه می‌کنیم روزانه چهار فنجان چای سبز بنوشید.

پروتئین‌های کم چرب

از آنجایی که پادتن‌ها و عناصر دیگر سیستم ایمنی بدن از پروتئین‌ها تشکیل می‌شوند، بدن برای مقابله با ویروس HIV به آن نیاز بیشتری دارد. اما برای تأمین پروتئین مورد نیاز بدن بهتر است از منابع پروتئینی کم چرب استفاده شود مثل گوشت‌های کم چرب، ماهی، مرغ و حبوبات. برای اینکه بدانید بدنتان روزانه به چند گرم پروتئین نیاز دارد، وزن خود را ضرب در ۱.۳۲ بکنید. به این ترتیب که مثلاً یک خانم ۵۹ کیلوگرمی روزانه به ۷۸ گرم پروتئین نیاز دارد.

ماست

ماست برای حفظ سلامتی روده‌ها مفید و لازم است. زیرا افرادی که دستگاه گوارش سالمی دارند کمتر دچار اسهال می‌شوند و جذب مواد مغذی راحت‌تر صورت می‌گیرد. زمانی که عمل گوارش به خوبی انجام می‌شود سیستم ایمنی بدن در مقابله با ویروس‌ها مجهزتر عمل کرده و تأثیر داروها را بهتر تحمل می‌کند. در نهایت باید بگوییم که ماست انتشار باکتری‌های لازم در روده را افزایش می‌دهد. به این ترتیب کار سیستم ایمنی بدن را راحت‌تر کرده و از انتشار باکتری‌های مضر و مخمرها جلوگیری می‌کند. توصیه می‌کنیم روزانه یک تا سه فنجان ماست میل کنید.

موادغذایی سرشار از فیبرها

فیبرها باعث می‌شوند تا بدن به خوبی مواد مغذی مصرف شده را جذب کند. از این گذشته فیبرها با اسهال که یکی از مشکلات رایج HIV مثبت‌ها است مقابله می‌کند. توصیه می‌کنیم روزانه بین ۲۵ تا ۳۵ گرم فیبر مصرف کنید. مصرف ۳ واحد دانه‌های کامل و ۷ واحد میوه و سبزیجات مختلف ۲۵ گرم فیبر را تأمین می‌کند. عدس، مقداری آجیل و غلات نیز سرشار از فیبرها هستند. هر پیمانه‌ای که می‌گوئیم معادل ۱ برش نان، نصف فنجان برنج کامل، نصف فنجان میوه یا سبزیجات است.

قارچ

قارچ‌ها حاوی بتاگلوکان هستند. این گلوسیدها به سلول‌های دستگاه ایمنی بدن کمک می‌کنند تا ویروس‌ها را از بین ببرند. از انواع متنوع قارچ‌های موجود در بازار استفاده کنید. مصرف روزانه نصف فنجان قارچ توصیه می‌شود.

موادغذایی سرشار از آنتی اکسیدان‌ها

بهترین روش برای مقابله با آسیب‌هایی جدّی و سختی که ویروس HIV به بار می‌آورد و برای مقابله با نابودی سلول‌های ایمنی بدن این است که به میزان زیادی آنتی اکسیدان مصرف کنید. میوه و سبزیجات حاوی میزان زیادی از آنتی اکسیدان‌های مختلف، ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. متأسفانه HIV مثبت‌ها با کمبود این مواد مغذی مواجه هستند. برای مقابله با این کمبود و تقویت سیستم ایمنی بدن لازم است که میوه و سبزیجات سرشار از آنتی اکسیدان‌ها مصرف کنید.

مواد غذایی سرشار از سلنیوم

گردوی برزیلی حاوی میزان قابل توجهی سلنیوم می‌باشد. نتایج پژوهش‌های متعدد روی افراد HIV مثبت نشان می‌دهد که کمبود این ماده‌ی معدنی آنتی اکسیدانی خطر مرگ زودرس را تا ده برابر بیشتر می‌کند. در واقع HIV مثبت‌هایی که با کمبود سلنیوم مواجه هستند ده برابر زودتر از افرادی می‌میرند که میزان کافی از این ماده معدنی را دارند. توصیه می‌کنیم هر روز یک مشت گردوی برزیلی میل کنید.