به گزارش خبرنگار ایمنا، برای بسیاری از افراد نوشیدن قهوه در صبح به‌عنوان یک نیاز ضروری روزانه به‌حساب می‌آید، افزایش میزان کافئین، موجب به کار انداختن بهتر حواس و ذهن و به دنبال آن آغاز یک روز خوب خواهد شد.
تعداد زیادی از مردم قهوه می‌نوشند، به طور متوسط، هر فرد ۳.۱ فنجان قهوه در روز مصرف می‌کنند و این فقط ثابت می‌کند که در دنیای مدرن بدون این نوشیدنی جادویی نمی‌تواند زندگی کرد، حتی به یک فرهنگ تبدیل شده است.
قهوه به عنوان یکی از نوشیدنی‌های معتبر و پر مصرف در سطح جهان دارای خواص و فواید بسیاری است که باعث شده در گذر زمان جایگاه خود را در برنامه غذایی بسیاری از مردم جهان حفظ کند. از آن جایی که اکثر مردم به خواص فوری قهوه یعنی نشاط آوری، افزایش تمرکز و هوشیاری توجه بیشتری دارند در نتیجه از فواید قهوه بر سلامتی بدن در دراز مدت بی‌اطلاع هستند.
سرانه مصرف قهوه در جهان بالای دو میلیارد فنجان قهوه در روز است. این در حالی است که سهم هر فنلاندی از این عدد روزانه ۲.۶۴ فنجان است و سهم هر ایرانی روزانه ۰.۰۲۸ فنجان یعنی هر ایرانی به طور متوسط هر ۴۰ روز یک فنجان قهوه می‌خورد که واقعاً عدد عجیبی است که شاید یکی از دلایل آن نبود آگاهی درست از قهوه در بین مردم باشد.
خبر خوب اینکه سرانه مصرف قهوه در ایران روز به روز در حال افزایش است، سالانه ۸ هزار تن دانه قهوه سبز به طور رسمی وارد ایران می‌شود. که با در نظر گرفتن واردات غیر رسمی این رقم به بالاتر از این هم می‌رسد.
با فرض اینکه هر فنجان قهوه، نیاز به هفت گرم قهوه نیاز داشته باشد، با این حساب کل مصرف قهوه ایران با ۸۱ میلیون جمعیت در سال، برابر با ۱.۱ میلیارد فنجان قهوه است. این در حالی است که ایتالیا با ۶۰ میلیون نفر جمعیت سالانه ۱۴ میلیارد فنجان قهوه مصرف می‌کند.
۱۳ خاصیت اثبات شده قهوه برای سلامتی
شب‌های امتحان وقتی هنوز دو سوم کتاب را نخوانده بودید به اولین چیزی که پناه می‌بردید یک فنجان قهوه بود. بله، همه مردم قهوه را به خاطر شب زنده داری اش خوب می‌شناسند. ولی واقعیت این است که قهوه ویژگی‌های دیگری نیز برای سلامتی بدن دارد.
افزایش انرژی، چربی سوزی، بهتر شدن عملکرد فیزیکی، وجود مواد مغذی، کاهش خطر دیابت نوع دو، محافظت در برابر ابتلاء به بیماری آلزایمر، پارکینسون و زوال عقل، ضدافسردگی و شادی آور، محافظت از کبد، کاهش ابتلاء به سرطان و سکته قلبی، افزایش عمر و منبع آنتی اکسیدان ۱۳ خاصیت اثبات شده قهوه برای سلامتی است.
خوردن روزانه قهوه عملکرد ورزشی شما را بهبود می‌بخشد
با نوشیدن یک فنجان قهوه قبل از آغاز تمرین، دیگر نیاز به استفاده از سایر مکمل‌ها نخواهید داشت، شما به‌صورت طبیعی با افزایش کافئین و به دنبال آن بالا رفتن میزان اسیدهای چرب در جریان خون مواجه خواهید بود که این امر به ماهیچه‌ها اجازه می‌دهد تا از این چربی‌ها به‌عنوان سوخت برای جذب و سوزاندن استفاده کنند. همچنین بدن به‌طور خودکار کربوهیدرات‌ها را ذخیره کرده و سپس در مواقع موردنیاز به‌تدریج آنها را آزاد خواهد کرد که این مسئله نیز سبب افزایش عملکرد تمرینی شما خواهد شد، از دیگر فواید قهوه در کاهش ابتلاء به بیماری‌ها عبارتند از:
درمان پارکینسون
پارکینسون سیستم عصب مرکزی است که بر حرکت تأثیر گذار است. قهوه و چای نقش مؤثری در درمان این بیماری دارند، مواد آنتی اکسیدانی موجود با کاهش سمیت عصبی به درمان آن کمک می‌نمایند.
پلی فنول های موجود در چای با بازسازی و محافظت بافت‌های عصبی در درمان پارکینسون نقش دارند، برخی محققین بیان کردند که قهوه و چای علائم اولیه بیماری را کاهش می‌دهند.
کاهش بیماری‌های قلبی
در ابتدا پزشکان معتقد بودند که افراد با مشکلات قلبی باید مصرف چای و قهوه را کم و یا از رژیم غذایی خود حذف کنند، ولی مطالعات اخیر عکس این فرضیه را بیان کنند افرادی که در روز به طور متوسط سه تا پنج لیوان چای و یا قهوه مصرف می‌کنند، باعث کاهش رسوب کلسیم در رگ‌های خونی شده و احتمال ابتلاء به بیماری‌های قلبی کاهش می‌یابد.
درمان بیماری‌های کبدی
احتمالاً کبد یکی دیگر از ارگان‌های بدن است که از مصرف این نوشیدنی‌ها سود می‌برد، نوشیدن سه فنجان قهوه در روز ممکن است خطر ابتلاء به بیماری مزمن کبدی، سیروز و سرطان کبد را کاهش دهد و می‌تواند نقش پزشکی جایگزین برای افرادی باشد که از این بیماری رنج می‌برند، قهوه دارای بیش از ۱۰۰ ترکیب مختلف است و دانشمندان در تلاش اند که دریابند کدام ترکیب آن در درمان کبد چرب نقش دارد.
کاهش احتمال ابتلاء به سکته مغزی
سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون در ناحیه خاصی از مغز قطع شود، نوشیدن یک فنجان چای و یا قهوه احتمال بروز این اتفاق را کاهش می‌دهد.
این ممکن است به این دلیل باشد که قهوه باعث کاهش التهاب و کنترل قند خون شما می‌شود، نوشیدن چای سیاه باعث کاهش فشار خون می‌شود که موجب کاهش احتمال سکته مغزی می‌شود.
جلوگیری از ابتلاء به سرطان
قهوه و چای سبز ممکن است به جلوگیری از سرطان سینه و پروستات کمک کند، در حالی که انواع دیگر چای ممکن است از انواع سرطانی که بر تخمدان و معده تأثیر می‌گذارد محافظت کند محققان بر این باورند که آنتی اکسیدان‌های موجود در چای، از جمله پلی فنول ها مسئول جلوگیری از این نوع بیماری است.
جلوگیری از تشکیل سنگ کیسه صفرا
صفرا یک کیسه کوچک واقع در سمت راست بدن، در زیر کبد است، بعضی از مواد شیمایی از جمله تکه‌های کوچک کلسترول سفت شده می‌تواند به شکل یک سنگ بزرگ و یا چندین سنگ کوچک درآید.
مسئول تشکیل سنگ در کیسه صفرا کلسترول است، کافئین موجود در قهوه سبب می‌شود که مایعات در اطراف کیسه صفرا به حرکت درآیند و احتمال تبدیل کلسترول به سنگ‌های صفراوی کاهش می‌یابد، قهوه با افزایش انقباضات کیسه صفرا، از تشکیل سنگ جلوگیری به عمل می‌آورد.
بهترین زمان خوردن قهوه
اغلب مردم به خوردن قهوه صبح ناشتا و قبل از صبحانه عادت دارند، اما به نظر می‌رسد این کار از نظر علمی برای بدن مفید نیست، در حقیقت خوردن قهوه بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب ممکن است در روند تولید کورتیزول در بدن شما اختلال ایجاد کند و همان‌طور که می‌دانید هورمون کورتیزول یا همان هورمون استرس در پاسخ به استرس توسط هیپوفیز سنتز می‌شود.
همان‌طور که اکثر افراد می‌دانند، شواهد علمی بسیاری ثابت می‌کند که قهوه برای سلامت بدن انسان و داشتن زندگی طولانی‌تر بسیار مفید است. براساس یک فراتحلیل با بررسی ۱۲۷ تحقیق، مشخص شده است نوشیدن قهوه می‌تواند:
- خطر ابتلاء به سرطان را تا ۲۰ درصد کاهش دهد.
- خطر ابتلاء به بیماری‌های قلبی را تا پنج درصد کاهش دهد.
- خطر ابتلاء به دیابت نوع دو را تا ۳۰ درصد کاهش دهد.
- خطر ابتلاء به بیماری پارکینسون را تا ۳۰ درصد کاهش دهد.
علت این تأثیرات قابل‌توجه این است که قهوه آنتی اکسیدان های طبیعی را وارد جریان بدن می‌کند، دی‌ان‌ای انسان را ترمیم می‌کند، التهابات ناشی از استرس را آرام می‌کند و کارایی آنزیم‌های تنظیم‌کننده انسولین و گلوکز را افزایش می‌دهد. بنابراین جای تعجب ندارد که، به‌طور میانگین، افرادی که قهوه می‌نوشند، در مقایسه با افرادی که چنین لذتی را از خودشان دریغ می‌کنند، طول عمر بیشتری دارند.
بهترین زمان مصرف قهوه، خوردن کافئین زمانی که میزان این هورمون بالا است، موجب افزایش تحمل افراد به مواد حاوی کافئین می‌شود، به این معنی که اغلب افراد در هنگام صبح به فنجان قهوه بیشتری برای تأثیر مشابه احتیاج دارند، چون بعد از مدتی یک فنجان قهوه پاسخگوی این نیاز نیست.
نوشیدن قهوه در اوقات مختلف روز می‌تواند مزایای آن را کم یا زیاد کند؛ براساس تحقیقی در علم کرونوفارماکولوژی شاخه‌ای از علوم اعصاب که بر چگونگی تأثیر داروها روی چرخه‌های زیستی طبیعی بدن تحقیق می‌کند) می‌تواند برای سلامتی خطرناک باشد. بخشی به نام هسته سوپراکیاسماتیک (SCN) در مغز انسان وجود دارد که سطح کورتیزول (هورمون استرس) بدن را کنترل می‌کند. افزایش این هورمون به‌معنای بالا رفتن سطح هوشیاری انسان است و نبودِ آن باعث می‌شود احساس خواب آلودگی کنیم. کافئین نیز چنین تأثیری دارد.
SCN کورتیزول را بر اساس چرخۀ شبانه‌روزی بدن انسان یعنی یک چرخه ۲۴ ساعته آزاد می‌کند که برای هر فردی اندکی متفاوت است؛ مثلاً سحرخیزها و شب‌زنده‌دارها چرخه‌های شبانه‌روزی‌ای دارند که نقطه شروع‌شان با یکدیگر حدود ۱۲ ساعت فرق دارد. براساس گفته دانشمند علوم اعصاب، استیون ال. میلر، پژوهشگر دوره فوق‌دکترا در دانشگاه پزشکی گایزل دارتموث، نوشیدن قهوه زمانی که SCN شما به اندازه کافی کورتیزول آزاد کرده است، تأثیر مثبت آن را محدود می‌کند، چون در آن زمان به‌خودی‌خود تحریک‌پذیر هستید.
ترکیب قهوه به‌همراه کورتیزول، به‌معنای استرس بیشتر و درنتیجه برای سلامتی مخرب است، در مقابل، اگر زمانی قهوه بنوشید که سطح کورتیزول بدن شما پایین است، روحیه شما را بهتر می‌کند و سطح انرژی‌تان را بالا می‌برد تا بتوانید بدون عصبی‌شدن، کار بیشتری انجام دهید. برای یک فرد معمولی (یعنی فردی که تقریباً ساعت ۶:۳۰ صبح بیدار می‌شود)، اوج مقدار کورتیزول در بدن در ساعات زیر است:
ساعت هشت تا ۹ صبح؛
دو ظهر تا یک بعدازظهر؛
۵:۳۰ تا ۶:۳۰ بعدازظهر.
برای افرادی که بسیار زود بیدار می‌شوند (مانند تیم کوک، مدیرعامل اپل که ۳:۴۵ صبح از خواب بیدار می‌شود)، باید ساعت‌های بالا را ۳ ساعت به عقب بکشید. برای کسانی که شب دیروقت می‌خوابند و صبح نیز دیر بیدار می‌شوند (مانند هم‌بنیان‌گذار ردیت، آلکسیس اوهانیان، که ساعت ۱۰ صبح بیدار می‌شود)، می‌توانید این اعداد را سه ساعت جلو ببرید.
خوردن قهوه دارای کافئین بین ساعت ۹:۳۰ تا ۱۱:۳۰ صبح
سطح هورمون کورتیزول در بدن از لحظه‌ای که از خواب بیدار می‌شوید شروع به افزایش می‌کند؛ پس اگر بهترین زمان مصرف قهوه خود را درحین صبحانه یا در مسیر رفتن به محل کار قرار دهید، حداکثر استفاده را از آن نمی‌برید و ممکن است برای خودتان استرس بی‌دلیل به وجود آورید. به همین شکل، اگر بهترین زمان مصرف قهوه خود را وقت ناهارتان تعیین کنید، تأثیر قهوه محدود می‌شود؛ چون در این زمان مقدار کورتیزول‌تان بالا است.
با آنکه از مقدار کورتیزول در بعدازظهر کم می‌شود، ولی نوشیدن قهوه در این زمان نیز فکر خوبی نیست، کافئین در بدن شما تا حداکثر ۱۲ ساعت باقی می‌ماند و می‌تواند باعث بی خوابی شود، همین بی‌خوابی خودش یک علت بسیار مهم برای ایجاد استرس و عامل مخرب جدی برای سلامتی است، نوشیدن قهوه در شب نیز همین تأثیر را دارد (گرچه قهوه بدون کافئین احتمالاً اشکالی ندارد).
بهترین زمان مصرف قهوه دارای کافئین برای یک فرد معمولی (یعنی کسی که نه خیلی زود از خواب بیدار می‌شود نه دیر می‌خوابد) بین ساعت ۹:۳۰ تا ۱۱:۳۰ صبح است. برای اینکه بیشترین استفاده را از نوشیدن قهوه ببرید، باید در طول بازه زمانیکه گفتیم، بین چهار تا شش فنجان قهوه (حدود ۲۲۷ گرم) مصرف کنید.
عوارض جانبی مصرف بیش از اندازه قهوه
با وجود مزایای یاد شده در بالا در ارتباط با مصرف قهوه و چای، کافئین بیش از حد می‌تواند باعث یا تحریک پذیری افراد می‌شود، در سیستم خواب آنها اختلال ایجاد می‌کند و باعث کاهش توانایی بدن در نگهداری کلسیم می‌گردد و در نتیجه احتمال پوکی استخوان افزایش پیدا می‌کند، پنج مورد ازعوارض جانبی مصرف زیاد قهوه عبارتند از:
سوزش سردل
سوزش معده، که معمولاً با احساس سوزش در قسمت فوقانی قفسه سینه شناخته می‌شود، ناشی از بازگشت غذا همراه با اسید از معده به مری است. این مشکل اغلب به دلیل شل شدن اسفنکتر تحتانی مری که عضله‌ای بین مری و معده است ایجاد می‌شود. کافئین یکی از عواملی است که می‌تواند این عضله را شل کند و غذا همراه با اسید معده دوباره به مری برگردد. افزون بر این، قهوه اسیدی است، بنابراین کافئین موجود در قهوه می‌تواند سوزش معده شما را تشدید کند.
مشکلات گوارشی
کافئین باعث تحریک دستگاه گوارش می‌شود و کمک می‌کند غذایی که مصرف می‌کنید با سرعت بیشتری در دستگاه گوارش شما حرکت کند. این بدان معناست که مصرف زیاد کافئین می‌تواند بروز مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع یا اسهال را به همراه داشته باشد.
اضطراب
اگر از جمله افرادی هستید که از اضطراب رنج می‌برید، مصرف زیاد کافئین می‌تواند شرایط شما را بدتر کند و حتی باعث بروز حملات عصبی شود. کافئین همچنین می‌تواند در افرادی که به طور معمول احساس اضطراب نمی‌کنند ایجاد کننده این مشکل باشد. دلیلش این است که کافئین سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کند و به طور موقت سوخت و ساز بدن را افزایش می‌دهد. افزایش ناگهانی انرژی و فعل و انفعالات سلول‌های عصبی که بر اثر این شرایط ایجاد می‌شود، عامل ایجاد یا تشدید اضطراب است.
مشکلات خواب
بسیاری از افراد قهوه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زای حاوی کافئین را به منظور بیدار ماندن یا افزایش سطح هوشیاری می‌نوشند. کافئین باعث می‌شود فعالیت یک ماده شیمیایی تحریک کننده خواب در مغز به نام آدنوزین به طور موقت مسدود شود و درنتیجه شما هوشیارتر باشید. هرچند اثر تحریک کننده کافئین، ۱۵ دقیقه بعد از مصرف آن ایجاد می‌شود، اما این تأثیر می‌تواند ساعت‌ها ادامه داشته باشد. این بدان معناست که نوشیدن قهوه در بعد از ظهر می‌تواند چرخه خواب شما را به شکلی جدی به هم بریزد. جدا از ایجاد بی‌خوابی که نشانه‌ای از مصرف بیش از حد قهوه است، کافئین می‌تواند میزان خواب عمیق شما را کاهش یا دفعات بیدار شدن‌تان از خواب را افزایش دهد؛ بنابراین بهتر است از ظهر به بعد قهوه مصرف نکنید.
تپش قلب
اگر قلب‌تان تند می‌زند ممکن است دلیلش مصرف زیاد کافئین باشد. کافئین محرکی است که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد. کافئین اضافی در خون ممکن است ضربان قلب شما را تند کند یا حتی باعث سرگیجه شود. البته تپش قلب می‌تواند به دلایل دیگری ازجمله مصرف نیکوتین یا دلایل متعدد پزشکی نیز ایجاد شود.
چگونه با این مشکلات مقابله کنیم؟
اگر با مصرف زیاد کافئین دچار یکی از مشکلات بالا می‌شوید، اما همچنان تمایل به مصرف کافئین دارید، گزینه‌های زیر را در نظر داشته باشید:
۱- اطمینان حاصل کنید که روزانه حداقل شش تا هشت لیوان آب تصفیه شده می‌نوشید.
۲- به جای مصرف کافئین در هنگام صبح، مقداری آب گرم همراه با چند قطره آب لیموی تازه میل کنید.
۳- برای جلوگیری از تحریک پذیری، سعی کنید گوارش‌تان را تنظیم کنید.
۴- اگر احساس خستگی یا استرس دارید، زمان بیشتری را به خواب اختصاص دهید.
۵- همراه با صبحانه و شام هزار میلی‌گرم ویتامین C مصرف کنید.
۶- روزانه برای کمک به رفع خستگی ورزش کنید، حتی پیاده‌روی ساده به مدت حدود ۳۰ دقیقه نیز می‌تواند مفید باشد.
نظر شما