به گزارش خبرنگار ایمنا، ازدحام جمعیت، آلودگی‌های محیطی، فقر، تبعیض، گسترش حاشیه‌نشینی، تنوع سبک زندگی، کاهش حمایت‌های اجتماعی، بیکاری و موارد دیگر زندگی انسان امروزی را پر آشوب و نامطمئن کرده و در نتیجه سلامت او را به طور عمومی و سلامت روانی و اجتماعی او را به طور خاص تحت تأثیر قرار داده و اعتدال زندگی را از بین برده است، نتیجه چنین وضعیتی شیوع انواع اختلالات و بیماری‌های عصبی و روان تنی است. مطابق برآورد سازمان جهانی بهداشت امروزه ۲۵ درصد مردم جهان دچار یکی از انواع اختلالات روانی، عصبی و رفتاری هستند.
به جز اعتیاد به مواد مخدر، الکل و سایر موارد بر اساس شاخص بار بیماری‌ها و عوارض ناشی از آن (سال‌های ناتوانی و عمر از دست رفته) متأسفانه ناتوانی و از کارافتادگی حاصل از بیماری‌های روانی شدید و طولانی است، این عوارض علاوه بر اینکه خود بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهد بار سنگینی نیز بر خانواده و جامعه تحمیل می‌کند. بنابراین ارتقای شاخص‌های سلامت و بهداشت از اولویت‌های کشور در جهت توسعه به شمار می‌رود، از این رو توجه به سلامت، درمان و مراقبت‌های تسکینی بر پایه نظامی کارآمد لازم است تا این امر با عنوان اصلی‌ترین خاستگاه مطالبات مردمی در راستای مسئولیت‌های مهم سیاست‌گذاران محقق شود.
در این میان بهداشت همگانی از چنان اهمیتی برخوردار بود که کشورهای مختلف تصمیم به تشکیل نهادی بین‌المللی گرفتند و سرانجام در ۱۹۴۸ میلادی اساسنامه سازمان جهانی بهداشت(WHO) تصویب شد. این سازمان معتبر بین‌المللی وظایفی مانند راه‌اندازی و پیشبرد فعالیت‌ها در راستای کنترل همه‌گیری‌ها و بیماری‌های بومی، سازماندهی همکاری‌های فنی مناسب در زمان‌های اضطراری و بحران‌ها، کمک به دولت‌ها در راستای تقویت خدمات بهداشتی و ترویج استانداردهای توسعه یافته آموزشی و تربیتی در تخصص‌های مربوط به سلامت و بهداشت را بر عهده دارد.
گسترش بهداشت همگانی نیازمند روش‌های نوین مدیریتی است که دولت‌ها و مسئولان بهداشتی سهم زیادی در آن دارند تا در پرتو این مهم، توسعه و سلامت جامعه را رقم بزنند، از این رو سازمان جهانی بهداشت هر ساله در هفته سلامت با توجه به مسائل مهم و ضرورت‌های موجود، اقدام به طرح شعاری می‌کند و امسال هم هفته سلامت سال ۱۴۰۰ از اول تا هفتم اردیبهشت ماه برگزار می‌شود.
هفته سلامت و ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر
آرش نجیمی، سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص شعار هفته سلامت امسال، اظهار می‌کند: هفته سلامت سال ۱۴۰۰ از اول تا هفتم اردیبهشت ماه با شعار «ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر» برگزار می‌شود، سال ۲۰۲۱ به عنوان "سال جهانی مدافعان سلامت" نامگذاری شده و شعار روز جهانی بهداشت و هفته سلامت امسال نیز "ساخت جهانی عادلانه تر و سالم‌تر " انتخاب شده است.
وی درباره روزشمار و عناوین هفته سلامت سال جاری، اضافه می‌کند: چهارشنبه اول اردیبهشت با عنوان همراهی با مدافعان سلامت برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر، پنجشنبه دوم اردیبهشت با عنوان مشارکت اجتماعی، همدلی و وفاق ملی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر، جمعه سوم اردیبهشت آموزه‌های دینی و پیوند نهادهای مذهبی و نظام سلامت برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر، شنبه چهارم اردیبهشت ارتقای نظام شبکه بهداشتی درمانی و مراقبت‌های بهداشتی اولیه برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر، یکشنبه پنجم اردیبهشت رسانه‌ها، آموزش و فرهنگ سازی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر، دوشنبه ششم اردیبهشت با عنوان پژوهش، فناوری، پشتیبانی و مانع زدایی از تولید برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر و روز سه‌شنبه هفتم اردیبهشت با عنوان مشارکت‌های بین‌بخشی و مسئولیت اجتماعی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر» نامگذاری شده است.
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، تاکید می‌کند: این موارد محورهای برنامه‌های هفته سلامت امسال را تشکیل می‌دهد و در این هفته با توجه به شرایط اپیدمی و وضعیت قرمز کرونایی اجرای برنامه‌ها به صورت حضوری نیست و برخی برنامه‌ها در دستور کار دانشگاه، از طرف ابلاغی که وزارتخانه داده قرار گرفته و به صورت برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی در قالب همان شعار هفته سلامت و روزهای اختصاص داده شده است. سعی می‌شود نشست‌های خبری پیرامون هفته سلامت و بحث کووید ۱۹ در کنار شعارها و محورهای روزانه، خدمات و پیشرفت‌هایی که در حوزه سلامت وجود داشته را ارائه دهیم و برگزاری نشست‌ها به صورت وبینار خواهد بود.
کمپین‌های مجازی و ارتقای فرهنگ سلامت شهروندان
وی درباره کمپین‌های مجازی، می‌گوید: در فضای مجازی کمپین‌هایی راه‌اندازی شده تا منجر به ارتقای فرهنگ سلامت افراد جامعه شود، تلاش می‌شود پیام‌های کوتاهی که نیاز امروز جامعه است با محوریت سلامت انتشار پیدا کند، علاوه بر این موارد در هفته سلامت تلاش می‌کنیم طی هماهنگی با شهرداری اصفهان در سطح شهر ارائه تبلیغات محیطی در خصوص هفته سلامت و محورهای آن مورد توجه قرار بگیرد و از ظرفیت همه رسانه‌های مکتوب، رسانه‌های دیداری و شنیداری برای عملی کردن هر چه بیشتر مفهوم شعار امسال، مفاهیم سلامت، توجه به فرهنگ سلامت و اطلاع‌رسانی بیشتر در مورد کووید ۱۹ استفاده می‌شود.
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، درباره وضعیت کرونایی استان به شهروندان توصیه می‌کند: همشهریان باید با مدافعان سلامت همراهی کنند، این همراهی در چند جنبه قرار می‌گیرد، یکی بتوانند وضعیت مدافعان سلامت و کادر بهداشتی و درمانی در این شرایط بحرانی را درک کنند، در حال حاضر همه افراد جامعه ملزم هستند نوع رفتارها، نحوه حضور، نوع روش‌های پیشگیری برای کووید ۱۹ را در اجتماع درک کنند و به مدافعان سلامت کمک کنند.
نجیمی ادامه می‌دهد: در موج چهارم کرونا هستیم و بیشترین فشار بر سیستم بهداشتی و درمانی وارد می‌شود، امیدوارم که مردم همراهی لازم را با نیروهای درمانی داشته باشند و از همه افراد جامعه انتظار داریم ارزش زحمات مدافعان سلامت را بدانند تا این افراد حس کنند این حمایت را در مقطع سخت زندگی از طرف همه مردم و مسئولان پشت سر خود دارند.
وی اظهار می‌کند: با شعار امسال «ساخت جهانی عادلانه تر و سالم تر» باید به این هدف نزدیک‌تر شویم، جهانی عادلانه بحث برخورداری و دسترسی به همه امکانات سلامت است، شعاری که امسال سازمان بهداشت جهانی ذکر کرده در دو جنبه نشان می‌دهد سلامت تحت تأثیر متغیرهای اجتماعی است، از سوی دیگر برخورداری و دستیابی به حد قابل قبول از کیفیت این متغیرها نقش بسیار مهمی دارد.
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، تاکید می‌کند: مسائل اقتصادی، اجتماعی، رفاهی و شادی سلامت افراد را تحت تأثیر می‌گذارد، امیدوارم امسال با توزیع عادلانه تر در همه مناطق کشور به این امور مهم دست پیدا کنیم و با تمام شدن کووید ۱۹ بتوانیم علاوه بر مسائل و بیماری‌های عفونی به کنترل بیماری‌های مزمنی بپردازیم که در این مدت مغفول شدند، اگر بتوانیم نقش مهمی در سلامت جامعه داشته باشیم در این صورت می‌توانیم ادعا کنیم به سمت یک جامعه سالم و عادلانه حرکت کردیم.
ارتباط زیاد سلامت روان با سلامت جسمی افراد
احسان کاظمی، روانشناس اجتماعی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در خصوص هفته سلامت امسال با شعار «ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر»، اظهار می‌کند: در هر کشوری روزها یا هفته‌هایی برای نشان دادن اهمیت هر موضوع، جلب توجه عموم مردم به آن موضوع و یادآوری مسئله تعیین می‌شود و این اتفاق کمک می‌کند تا افراد جامعه بدانند این مسئله فراموش شدنی نیست. این روند نشان می‌دهد سلامتی افراد، عدالت در زندگی فردی و اجتماعی، پاکیزگی و وجود نداشتن خشونت در زندگی انسان‌ها به همدیگر ربط دارد و این طور نیست که مربوط به یک قوم و کشور و یک جریان اجتماعی باشد.
وی درباره «هفته سلامت»، اضافه می‌کند: سلامت ابعاد مختلفی دارد و طیف‌های سلامت روانشناختی، معنوی، اقتصادی دست در دست هم می‌دهد تا پازل سلامت را در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی انسان شکل دهد، یکی از ابعاد مهم آن سلامت روان است، از آنجایی که سلامت روان کمتر مورد توجه مردم قرار می‌گیرد در بسیاری از کشورهای دنیا ارتباط تنگاتنگی با سلامت جسمی افراد دارد و در مجموع سلامت روان می‌تواند بر سلامت اجتماعی، بهزیستی اجتماعی افراد اثر بگذارد.
این خانواده درمانگر، تاکید می‌کند: باید مسئولان امر و خود مردم به این موضوع توجه کنند، به دلیل این که اگر در یک جامعه روان، افکار، هیجانان‌ها و احساسات افراد مخدوش شود آن جامعه دچار مشکل خواهد شد، به طور یقین همه زیر ساخت‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، خانوادگی و تربیتی هم از بین می‌رود.
کاظمی ادامه می‌دهد: برای مثال در حوزه خانواده سلامت روانی اعضای خانواده به خصوص پدر و مادر می‌تواند رشد آن خانواده را تحت تأثیر قرار دهد، در حوزه اجتماعی اگر کسانی که متولی امور اجتماعی و مدیران جامعه هستند از سلامت روان برخوردار نباشند تا چه حد می‌تواند در تصمیم گیری‌های کلان اجتماعی تأثیر بگذارد، گاهی اوقات تصمیم‌های افراد در ظاهر درست است اما در کلان و درازمدت آسیب‌های جدی به فرد، خانواده و جامعه وارد می‌کند.
وی تصریح می‌کند: گاهی اوقات افراد فکر می‌کنند اگر به طور جدی جلوی برخی از بیماری‌ها را نگیرند و به مردم هشدار جدی ندهند، بهتر است به دلیل این که این نوع رفتار باعث اضطراب بیشتر در سطح جامعه می‌شود، ابتدای شیوع اپیدمی کرونا شاهد این اتفاق در سطح جامعه بودیم، بسیاری از مردم مسئله را جدی نمی‌گرفتند و بی‌تفاوتی در جامعه زیاد بود و حتی تا یک ماه قبل در تعطیلات نوروز هم شاهد بودیم که بسیاری از هموطنان خطر کرونا را جدی نگرفتند و سلامت آحاد جامعه تحت تأثیر همین مسئله است و در حال حاضر با وضعیت قرمز کرونایی حساسیت و نگرانی مردم به کرونا بیشتر شده است.
تأثیر مراقبت‌های بهداشتی در ارتقای سلامت روان
این روانشناس اجتماعی در خصوص نقش مراقبت‌های بهداشتی در ارتقای سلامت روان افراد، می‌گوید: از قدیم در اشعار بزرگان هم داریم که «تن ز جان و جان ز تن مستور نیست» یا «عقل سالم در بدن سالم است»، اگر روان آدمی آزرده شود روی جسم هم اثر می‌گذارد، بیماری‌های روان‌تنی نیز همین است که روان آزرده است و نشانه‌هایی در جسم و تن مثل زخم معده، کهیر، ریزش مو و دردهای استخوانی ظاهر می‌شود و علت این بیماری‌ها وابسته به اختلالات روانی شخصیتی و مشکلات ذهنی است که بعد از مدتی تأثیر روی جسم افراد می‌گذارد و توجه به سلامت روان انسان بسیار مهم است.
وی اضافه می‌کند: امسال هم در اپیدمی کرونا که می‌خواهیم هفته سلامت را مثل سال گذشته در بحران سلامت گرامی بداریم، روان فرد، خانواده و جامعه تحت تأثیر کرونا و بی‌توجهی نسبت به سلامت است، باید بدانیم روزی واکسن کرونا تهیه شده و این اپیدمی هم تمام می‌شود، اما بی‌توجهی به مسائل بهداشتی و حساسیت نداشتن به مسائل حیاتی چه زمانی حل می‌شود؟
کاظمی، تاکید می‌کند: امروز یک مسئله‌ای به وجود می‌آید که فردا نیست، نکته مهم این که مردم در بحران‌های اجتماعی، زیست محیطی، پزشکی و طبیعی چقدر به سلامت روان خود توجه دارند و می‌توانند از خود مراقبت کنند، باید موضوع اساسی افراد توجه به همین مسئله باشد چگونه به مردم یاد دهیم که مدافع سلامت خود باشند و به مسائل بحرانی جامعه حساسیت نشان دهند.
باید اولویت‌ها را در زمان‌های بحرانی تشخیص دهیم
این روانشناس اجتماعی، تصریح می‌کند: انسان ناآگاه اولویت‌ها را تشخیص نمی‌دهد چرا که در پاندمی کرونا با بهانه آوردن «حوصله‌ام در خانه سر رفته و یکسال است به سفر نرفتم» قرنطینه خانگی را می‌شکند و بدون تشخیص اولویت‌های اپیدمی به مسافرت می‌رود، باید بدانیم سفر نوروزی آن قدر مهم نیست، باید به نوع رفتار صحیح با کادر درمان توجه کنیم، پرستاری که نمی‌تواند به خانواده خود در اپیدمی سر بزند و در خط مقدم دفاع می‌کند را ببینیم و خودخواهی را کنار بگذاریم، وقتی شهروندی نمی‌تواند این اولویت را تشخیص دهد با مشکلات بیشتری مواجه می‌شویم.
وی اظهار می‌کند: باید جامعه در بحران‌ها این نوع حرکت بنیادین را برای مصون شدن افراد اجتماع در مقابل خطرها انجام دهد، متأسفانه در شرایط فعلی عده‌ای دچار بی‌تفاوتی و حساسیت کم نسبت به مسائل مهم جامعه هستند، برای خودمراقبتی و ارتقای سلامت در حال حاضر تنها یک سری تذکرات بهداشتی (ضد عفونی دست‌ها، زدن ماسک، رعایت فاصله اجتماعی، قرنطینه و موارد دیگر) در رسانه‌ها وجود دارد که نوعی عملکرد و عادت‌های جدید برای افراد جامعه است و تلاش می‌شود در پاندمی کرونا آن را بیاموزند، باید علاوه بر این موارد به مردم یاد دهیم رفتار خود را نه تنها در مورد بحران کرونا بلکه در همه موقعیت‌های اجتماعی اصلاح کنند، جای این نوع آموزش در مدرسه، دانشگاه، محیط خانواده و تعامل والدین و فرزندان خالی است، با آموزش دادن و فرهنگ سازی ریشه رفتارهای نادرست افراد در جامعه اصلاح می‌شود.
کاظمی درباره قانون گریزی شهروندان، می‌گوید: اگر می‌گویند محدودیت تردد از ساعت ۱۰ شب به بعد است، نباید به دنبال طراحی روش‌هایی برای فرار از این قانون باشیم، ضروری است در جامعه ابتدا مسئله قانون‌گریزی حل شود، وقتی ممنوعیت تردد است برای حفظ سلامتی شهروندان و جامعه است، باید آن را به عنوان یک اصل عین قانون اساسی بپذیرند. متأسفانه مردم به راحتی در برابر فرار از قوانین توجیه آورده و از روش‌های غیر انسانی استفاده می‌کنند.
این خانواده درمانگر، می‌افزاید: این اتفاق نشان می‌دهد در جایی سلامت روان و فکر افراد آسیب دیده و آموزش‌های لازم را نداشته است، متولی این آموزش‌ها در بحران‌های اجتماعی هنوز مشخص نیست، بعد از کرونا بحران‌های اجتماعی، روانی، بزهکاری و آسیب‌های اجتماعی زیاد می‌شود، نباید تنها به نمایش‌های خیابانی بسنده کنیم و همه نهادهای فرهنگی برای محقق شدن این برنامه مساعدت لازم را داشته باشند.
وی تاکید می‌کند: از نظر پزشکی سلامت جسمی افراد وقتی است که نشانه بیماری نداشته باشند، اگر فردی نشانه صرع و سرطان ندارد مبتلا به این بیماری‌ها نیست، اما مطابق تعریف سازمان بهداشت جهانی سلامت روان تنها به معنای نبودن نشانه‌های بیماری روانی نیست، سلامت روان یعنی نبود نشانه‌های هرگونه اختلال روانی و استفاده درست و بهینه از امکانات، استعدادها و توانایی خود برای مؤثر بودن در اجتماع است.
نظر شما