به گزارش خبرنگار ایمنا، برای افزایش میزان سلامتی دانش‌آموزان و همچنین کنترل وزن آنها و پیشگیری از چاقی، طرح غربالگری دانش‌آموزان و تعیین BMI در سال تحصیلی جدید در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته و این برنامه به استان‌ها نیز ابلاغ شده است. به گونه‌ای که معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد طبق آخرین آمارها، قد و وزن شش میلیون و ۶۳۰ هزار دانش‌آموز در قالب طرح کنترل وزن و چاقی دانش‌آموزان سنجیده شده و به رقمی نزدیک به هفت میلیون نفر رسیده است.
اعمال یک مدیریت تغییر در سبک زندگی دانش‌آموزان حائز اهمیت است، این کار بزرگ، یک اندیشه و اقدام برگرفته از مفاهیم علمی نیاز دارد و بهره‌گیری از آموزه‌های علوم رفتاری را در پیشبرد این تغییر سبک زندگی در دستور کار قرار دادیم. بهره‌گیری از آموزه‌های یادگیری، مدیریت تغییر و آموزه‌های رهبری فرزندان در خانواده و فرزندپروری از این جمله هستند و همچنین برای آگاهی بخشی در سطح عموم تغییر دانش، بینش و تغییر رفتار به نوعی کوچ کردن از سبک زندگی غیرفعال به سمت سبک زندگی فعال را در دستور کار قرار دادیم.
مهرزاد حمیدی معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش، تصریح می‌کند: این طرح با همه سختی‌هایی که دارد به صورت امیدوارانه پیش می‌رود و ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر آموزش نحوه ارزیابی و سنجش BMI را در شبکه شاد تماشا کرده‌اند. شش نمره از نمره درس تربیت بدنی برای طرح "کوچ" در نظر گرفته شده است. این طرح به سامانه " سناد" متصل شده و BMI هر دانش‌آموزی که سنجیده می‌شود در سامانه سناد به ثبت می‌رسد. بیش از ۷۹ هزار مدیر مدرسه، ۲۱ هزار مدیر تربیت بدنی، شش هزار مربی مراقب سلامت، ۹۲ هزار معلم پایه و ۳۶ هزار معلم منتخب ارزیابی در دوره‌های آموزشی این طرح شرکت کرده‌اند.
به گفته وی؛ کار سخت ما که مداخله و مشاوره دادن است بعد از سنجش BMI شروع می‌شود. در اسفندماه ۹۹ سنجش ثانویه انجام می‌شود. این طرح به تنهایی روی چاق‌ها متمرکز نیست بلکه برای همه دانش‌آموزان کارکردهایی دارد، از نهادهای بیرونی، چون انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای کمک گرفته‌ایم و آنها هم وارد میدان شده‌اند.
دانش‌آموزان درگیر اضافه وزن در روزهای کرونایی
امیر دانش‌آموز کلاس سوم ابتدایی است، اما نسبت به سن خود وزن بیشتری دارد. مادر امیر به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: امسال که آموزش‌ها آنلاین شده است پسرم فعالیت کمتری دارد قبلاً که کلاس آنلاین او ساعت هشت صبح بود زودتر از خواب بیدار می‌شد اما این روزها صبح‌ها خواب است و برای حاضر شدن در کلاس درس به سختی بیدار می‌شود و باید مرتب او را صدا کنم. پرخوری او زیاد شده و جنب و جوش خاصی ندارد. متأسفانه با شیوع این ویروس هم از بیرون رفتن بچه‌ها نگرانیم، همه تحرکات قبلی حذف شده و همیشه ماندن در خانه تأثیرات بدی بر افزایش وزن داشته است.
مریم سلمیانی دانش‌آموز دوره متوسطه با اشاره به اینکه کم تحرکی و اضافه وزن گریبانگیر فرزندان هر خانه‌ای شده است، به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: بسیاری از اوقات دوست دارم کاری انجام بدهم و در خانه حوصله‌ام سر می‌رود، اما فعالیت خاصی ندارم. خیلی وقت‌ها با برادرم در خانه شطرنج بازی می‌کنم. دلم برای مدرسه و هیاهو در داخل حیاط مدرسه با همکلاسی‌هایم خیلی تنگ شده است. بیشتر شب‌ها شام نمی خورم تا اضافه وزن خودم را کاهش بدهم.
سمیه و محمد قربانی دانش آموزان کلاس دوم و پنجم ابتدایی هستند، مادر آنها به خبرنگار ایمنا می‌گوید: در طول این ماه‌ها و تعطیلی مدارس روزهای سختی را گذرانده‌ایم، بچه‌ها که تحرک زیادی ندارند، پرخوری می‌کنند تنقلات بیشتری مصرف می‌کنند و چاقی شکم پیدا کرده‌اند. برای یک مدت بچه‌ها را در کلاس تنیس ثبت‌نام کردم. اما با بیشتر شدن شیوع ویروس کرونا و نگرانی درباره ابتلاء به بیماری در دوره جدید آنها را ثبت نام نکردم. گاهی اوقات آنها را به داخل حیاط مجتمع می برم تا جنب و جوشی داشته باشند و معمولاً دوچرخه سواری می‌کنند و در خانه هم بیشتر اوقات در حال کار با گوشی موبایل هستند و بعد از تمام شدن کلاس آنلاین و انجام تکالیف درسی هم بازی‌های کامپیوتری می‌کنند.
محاسبه BMI دانش آموزان با وارد کردن قد و وزن
عبدالرضا رئیسی، معاون اداره تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان اصفهان در خصوص طرح کنترل وزن و چاقی دانش‌آموزان (کوچ) به خبرنگار ایمنا، می‌گوید: این طرح را امسال معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش به منظور کنترل وزن دانش‌آموزان با توجه به شرایط بحران کرونا پیش بینی کرده است و با توجه به اینکه امسال تحرک دانش‌آموزان کمتر شده و دانش‌آموزان بیشتر در فضای مجازی قرار دارند و معمولاً درس‌ها را از طریق فضای مجازی پیگیری می‌کنند. به طور یقین فعالیت‌هایی که سالهای گذشته در مدرسه داشتند را با وضعیت فعلی ندارند و کم تحرکی آنها افزایش پیدا کرده و این اتفاق احتمال اضافه وزن و چاقی دانش آموزان را افزایش می‌دهد.
عبدالرضا رئیسی می‌افزاید: نتایج تحقیقاتی که در سالهای گذشته شده است حاکی است که حدود ۲۱ درصد دانش‌آموزان کشور دچار اضافه وزن و چاقی هستند و قریب ۲۲ درصد دانش‌آموزان اصفهانی در سالهای گذشته این گرفتاری را داشتند و به طور یقین این گروه از دانش‌آموزان در سالهای بعد و سنین بزرگسالی مستعد ابتلای انواع بیماری‌ها مانند فشار خون، دیابت، سرطان، سکته‌های قلبی و مغزی می‌شوند.
وی تاکید می‌کند: این گروه از دانش‌آموزان در کنار این موارد بروز بیماری‌های روانی و کاهش اعتماد به نفس را دارند و این روند مانع از انجام کارهای روزمره آنها می‌شود و همه این موارد از عوارض بروز چاقی بین دانش آموزان است. به همین دلیل امسال آموزش و پرورش این برنامه را طراحی کرده و از اول مهرماه وزن و قد دانش‌آموزان کنترل می‌شود.
رئیسی با بیان اینکه اندازه وزن و قد بسیاری از دانش‌آموزان گرفته شده و وارد سامانه سناد شده است، می‌افزاید: با ورود اطلاعات وزن و قد BMI دانش‌آموزان محاسبه شده و تناسب اندام، چاقی یا لاغری دانش‌آموزان مشخص می‌شود.
بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای و فعالیت ورزشی با آموزش مراقبان سلامت
وی تاکید می‌کند: در این طرح علاوه بر برنامه اضافه وزن و چاقی دانش‌آموزان برای کسانی که لاغر هستند نیز برنامه‌ای تهیه می‌شود و در این زمینه مربیان تربیت بدنی و مراقبان سلامت به عنوان مشاوران تخصصی این طرح کمک‌های لازم را ارائه می‌دهند تا دانش‌آموزان دارای مشکل بدانند باید چه نوع فعالیت‌های ورزشی انجام دهند و کدام مواد غذایی را مصرف کنند و از مصرف کدام مواد پرهیز کنند.
معاون اداره تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان اصفهان، اظهار می‌کند: با معرفی دانش‌آموزان چاق و گرفتن مشاوره خاص و تخصصی در رابطه با کنترل وزن به این گروه از کودکان و نوجوانان، کارشناسان مرکز بهداشت به آموزش و پرورش کمک‌های لازم را انجام می‌دهند.
رئیسی در خصوص اهداف دنبال شده از اجرای این طرح، اظهار کرد: کاهش وزن و چاقی دانش‌آموزان و فرهنگ سازی این برنامه برای سالهای آینده از اهداف اصلی اجرای این برنامه است. در واقع دانش‌آموزانی که شناخته می‌شوند تا اسفندماه با انجام فعالیت‌های ورزشی و رعایت نکات تغذیه‌ای باید بتوانند وزن خود را کنترل کنند.
وی با اشاره به اینکه اختتامیه این طرح در هفته آخر فروردین‌ماه و اول اردیبهشت ماه سال آینده مصادف با هفته سلامت برگزار می‌شود، می‌گوید: در کلیپ‌هایی که تهیه شده نوع فعالیت و تغذیه‌ای که باید دانش آموزان داشته باشند، انتقال داده شده و با فرهنگ سازی که می‌شود این دانش‌آموزان می‌توانند وزن خود را کنترل کنند. سامانه‌ای طراحی شده است که دانش‌آموزان به آن دسترسی دارند و علاوه بر این معلمان تربیت بدنی و مراقبان سلامت نیز کلیپ‌هایی را تهیه کردند.
رئیسی با اشاره به کمبود مراقبان سلامت اظهار می‌کند: از مراقبان سلامت و متخصصان تغذیه مرکز بهداشت استفاده می‌کنیم. در حال حاضر تنها در مدارس ابتدایی مراقب سلامت داریم. برای مدارسی که کمبود مراقب سلامت داشته باشیم از مراقبان سلامت مراکز بهداشت کمک می‌گیریم. دانش‌آموزانی که دچار چاقی هستند به کارشناسان مرکز بهداشت معرفی می‌شوند تا مشاوره تخصصی بگیرند.
آموزش آنلاین و کم تحرکی زنگ خطری برای سالهای آینده
معاون اداره تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش استان اصفهان، تصریح می‌کند: هدف نهایی این طرح کنترل وزن سه درصد دانش آموزان که دچار اضافه وزن و چاقی بوده‌اند است که به طور یقین در سالهای آینده این رقم افزایش پیدا می‌کند.
وی در توصیه به خانواده‌ها می‌افزاید: در حال حاضر بیشتر آموزش‌ها آنلاین بوده و با شیوع ویروس کرونا دانش‌آموزان در قرنطینه خانگی هستند و بیشتر در حالت نشسته به سر می‌برند. این اتفاق زنگ خطری است که در سالهای آینده باعث می‌شود که این دانش‌آموزان دچار اضافه وزن و چاقی شوند. اضافه وزن و چاقی فقط داشتن وزن اضافه نیست چرا که بسیاری از بیماری‌ها وابسته به چاقی هستند بهتر است والدین زمینه فعالیت ورزشی را در هر شرایطی که می‌توانند در خانه برای دانش‌آموزان فراهم کنند و از کلیپ‌های شبکه شاد بهره لازم را ببرند.
اضافه وزن و چاقی و خطر ابتلاء به ویروس کرونا
محمدحسن انتظاری، رئیس دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با اشاره به وضعیت دوگانه امروز، اظهار می‌کند: از یک سو اضافه وزن و چاقی کودکان و نوجوانان و از سوی دیگر با چاقی، ریسک ابتلاء به کرونا ویروس افزایش می‌یابد و در عین حال اگر بخواهیم رژیم‌های سختی هم بگیریم مقاومت بدن را کاهش می‌دهیم، بنابراین باید روش بینابین را انتخاب کرده و سعی کنیم به دلیل اپیدمی کرونا که فرزندان به مدرسه نمی‌روند و کم تحرک هستند، رژیم کنترل وزن را برای آنها برنامه‌ریزی کرده و بهتر است که به آنها رژیم لاغری ندهیم چرا که کودکان در حال رشد هستند.
محمد حسن انتظاری، می‌افزاید: باید خانواده‌ها سعی کنند با وجود تعطیل بودن مدارس، کودکان و نوجوانان را صبح‌ها زودتر از خواب بیدار کنند تا بتوانند صبحانه بخورند. به دلیل اینکه صبحانه خوردن می‌تواند از سطح اشتهای کاذب آنها بکاهد و بهتر است که صبحانه غذاهای مغذی مانند تخم‌مرغ، نان و پنیر و سبزی، نان و پنیر و گردو، عدسی و خوراک حبوبات باشد به دلیل اینکه این مواد مغذی دیرتر جذب شده و ولع خوردن کودکان را کمتر می‌کند.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی تصریح می‌کند: در خانه ماندن کودکان باعث ایجاد اشتهای کاذب آنها می‌شود، به دلیل اینکه کودکانی که در خانه ماندند سرگرمی نداشته و خود به خود به سمت غذا خوردن روی می‌آورند. بنابراین اگر یخچال و آشپزخانه پر از میوه‌ها و سبزی‌های خوردنی باشد برای آنها بهتر است.
وی ادامه داد: اگر در یخچال و آشپزخانه انواع مرکبات و میوه مانند سیب، گریپ فورت، انگور قرمز و سیاه در دسترس باشد معمولاً کودکان و نوجوانان این خوراکی‌ها را آنقدر نمی‌توانند بخورند که چاق شوند. اما اگر یخچال پر از کیک، بستنی و مواد شیرین باشد کودکان بیشتر مصرف کرده و چاق می‌شوند.
انتظاری تاکید می‌کند: سبزی‌هایی مانند هویج، گوجه فرنگی، تربچه و میوه‌ها به فور در دسترس کودکان باشد و خانواده‌هایی که حیاط دارند می‌توانند روزانه نیم ساعت تا یک ساعت کودکان را برای بازی کردن و جنب و جوش به داخل حیاط بفرستند تا چاق شدن آنها کاهش پیدا کند.
پرهیز از خوردن فست فودها و غذاهای آماده در دوران قرنطینه
وی درباره مضرات خوردن غذاهای آماده و فست فودها و ساندویچ‌ها برای کودکان و نوجوانان در ایام قرنطینه، تصریح می‌کند: در این دوران قرنطینه که علاوه بر اضافه وزن کودکان و نوجوانان ریسک ابتلاء به ویروس کرونا هم وجود دارد اگر خانواده بتوانند از این نوع مواد غذایی کمتر استفاده کنند بهتر است به دلیل اینکه فست فودها سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند.
وی اضافه می‌کند: استفاده از فست فودهای خانگی و ساندویچ مرغ ایرادی ندارد اما فست‌فودهای بیرونی همراه با محتویات سوسیس و کالباس و نوشابه برای کودکان و نوجوانان مضر است و باید خانواده هم این نوع خوراکی‌ها را استفاده نکنند.
انتظاری در خصوص خوردن میان وعده‌های سالم که سیستم ایمنی بدن دانش‌آموزان را افزایش دهد، اظهار می‌کند: استفاده از میوه‌ها، ساندویچ تخم‌مرغ و مرغ با سبزیجات، استفاده از غذاهای خانگی فانتزی مانند خوراک حبوبات همراه با ادویه‌جات و سبزیجات را توصیه می‌کنیم. این غذاها جلوی اشتهای کاذب را گرفته و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
رئیس دانشکده تغذیه و علوم غذایی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، می‌افزاید: باید کودکان و نوجوانان روزانه یک عدد تخم‌مرغ مصرف کنند، تخم مرغ علاوه بر مغذی بودن جلوی اشتهای کاذب را می‌گیرد. بهتر است برای دانش‌آموزانی که استعداد چاقی دارند تخم مرغ به صورت آب پز استفاده شود و برای خوشمزه شدن آن می‌توان سبزیجات معطر و ادویه‌جات را به آن اضافه کنند.
نوجوانان برای کاهش وزن رژیم سخت نگیرند
وی تاکید می‌کند: کاهش وزن دانش‌آموزان در روزهای کرونایی برای پیشگیری از چاقی دانش‌آموزان را توصیه نمی‌کنیم، دانش آموزان در حال رشد هستند و تنها در موارد خاص که اضافه وزن آنها بسیار زیاد بوده و مشکلاتی برای آنها دارد باید وزن کم کنند. کودکی که به مرور قد می‌کشد خود به خود وزن کم کرده و نرمال می‌شود. نوجوان ۱۲ سالهای که با وزن ۶۰ کیلوگرم است و حدود ۱۰ کیلو اضافه وزن دارد، با قد کشیدن در ۲۰ سالگی وزن او به حد نرمال می‌رسد.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی می‌گوید: کنترل وزن نوجوان را باید مدنظر داشته باشیم و خود به خود کاهش وزن اتفاق می‌افتد و نیازی به گرفتن رژیم سخت لاغری نیست به دلیل اینکه مقاومت بدن در مقابل بیماری‌های عفونی فصل پاییز و زمستان افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر رژیم غذایی باید نوجوانان در حیاط و بیرون از فضای ساختمان تحرک بدنی داشته باشند و حرکات نرمشی و کششی را در منزل انجام دهند.
وی اظهار می‌کند: نوجوانان می‌توانند در خانه از فنرهای کششی استفاده کرده یا حرکات کششی داشته و اینکه و در حال دراز کشیدن پاها را حرکت دهند یا از طناب‌های کششی استفاده کنند. اگر حیاط داشته باشند ۲۰ دقیقه در معرض نور آفتاب قرار گرفته و در محیط‌های باز خصوصی خانه قرار بگیرند تا ویتامین دی بدن تأمین شده و از نظر روحی هم تقویت شوند. در این صورت ذخیره انرژی در بدن را ندارند و همین اتفاق از تجمع چربی و بروز اضافه وزن آنها جلوگیری می‌کند.
نظر شما