به گزارش خبرنگار ایمنا، گروه ویژه اقدام مالی یا FATF یک نهاد فراملی ناظر بر مقررات و قوانین کشورهای مختلف برای سنجش میزان کارایی آنها در مبارزه با پولشویی است.
لوایح مرتبط با این کارگروه برای استانداردسازی و ساماندهی نظام بانکی و ارتباط بانک‌های ایران با بانک‌ها و مؤسسات مالی دنیاست. این گروه ویژه اقدام مالی در روز ۲ اسفند ۱۳۹۸ جمهوری اسلامی ایران را در لیست سیاه خود قرار داد.
دلیل این اقدام، فرصت سه ساله این نهاد بین‌المللی به ایران بود که به دلیل خودداری جمهوری اسلامی از پیوستن به دو لایحه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم انجام شد.
مخالفت‌های منتقدان دستگاه دیپلماسی با لوایح مبارزه با پولشویی تنها با این جمله تکراری دنبال می‌شود که "در صورت پیوستن ایران به این کنوانسیون‌ها، حمایت‌های ایران از گروه‌های مقاومت با مشکل مواجه خواهد شد. "
همزمانی تصویب اصلاح این لوایح در مجمع تشخیص مصلحت نظام با نخستین حضور آیت‌الله آملی لاریجانی در مقام رئیس جدید آن، این امیدواری را ایجاد کرد که سایر لوایح موسوم به FATF برخلاف رویه گذشته خیلی زود تعیین تکلیف می‌شود.
برخلاف تصورات ایجاد شده با وجود محدودیت زمانی ایران، تصمیم‌گیری درباره سرنوشت لایحه پالرمو هر بار با عنوان «منافع ملی» به تعویق افتاد و این تعلل در تصمیم‌گیری باعث شد تا ماندن ایران به لیست سیاه ادامه یابد.
در این بین محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در رابطه با این پرسش که مجمع برای FATF و لوایح پالرمو و CFT چه رویکردی را در پیش خواهد گرفت، گفته است که "این بحث کاملاً درست است و باید گفت که اگر تمام تحریم‌ها نیز برداشته شود و موضوع FATF حل نشده باشد، همچنان روابط تجاری و بانکی دچار مشکل است."
علیرضا محرابی، کارشناس روابط بین‌الملل درابن‌باره می‌گوید: لوایح مبارزه با پولشویی و FATF در چهارچوب یکپارچه کردن ساختار بانکی بین‌المللی است و قطعاً هر گونه کمک ایران به سایر کشورها بررسی می‌شود؛ بنابراین نیاز است نسبت به این لوایح یک بازنگری دقیق بشود.
جلال ساداتیان، سفیر سابق ایران در لندن معتقد است که لازمه مبادلات مالی با بانک‌های بین‌المللی پیوستن به لوایح مبارزه با پولشویی است؛ البته پیوستن ایران به این لوایح در مجلس شورای اسلامی تصویب شده، اما مجمع تشخیص مصلحت مانع از اجرایی شدن مصوبه مجلس شد.
حسن بهشتی پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل عقیده دارد که ما می‌توانیم با اصلاح نظام بانکداری بسیاری از آثار تحریم‌ها را کاهش دهیم و مشکلات اقتصادی و نفتی‌مان را کم کنیم تا بتوانیم تحریم‌های آمریکا را کم اثرتر کنیم. این برای ما موفقیت بزرگی است.
تلاش کشورهای دیگر برای فرستادن ایران به لیست سیاه
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در آخرین حضور خود در صحن علنی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که "نظام از پولشویی مبراست، اما منافع جمعی که از خون مردم ارتزاق می‌کنند، در پولشویی است. تحریم‌های آمریکا موجب افزایش پولشویی می‌شود.
وی همچنین در روزهای اخیر خبر داد که برخلاف اکثریت هیئت‌های حاضر در آخرین نشست FATF که در حمایت از ایران سخنرانی کردند، "سه رژیم حامی تروریسم یعنی آمریکا، عربستان و اسرائیل به دنبال فرستادن ایران به فهرست سیاه FATF هستند."
جلال ساداتیان می‌گوید: شفافیت مبادلات مالی و مبارزه با پولشویی از جمله موازین بین‌المللی برای ایجاد روابط بانکی است. در حالا حاضر به جز ایران و کره شمالی تمامی کشورهای دنیا موازین شفافیت مبادلات مالی و لوایح مبارزه پولشویی را اجرا می‌کنند، اما ایران که نگرانی خاصی از تعاملات مالی خود ندارد به آن نپیوسته است.
علیرضا محرابی در این باره می‌گوید که در حال حاضر تنها دو کشور ایران و کره شمالی به این لوایح ملحق نشده‌اند که با آمریکا نیز روابط مطلوبی ندارند؛ البته ایران علیرغم رویکرد کره شمالی، سیاست تعاملی با جهان دارد و لازم است در رویکرد بانکی خود نیز با سیستم بانکداری جهان تعامل داشته باشد.
مذاکره با آمریکا و بازگشت به FATF
بر اساس نظر کارشناسان اقتصادی و بین‌المللی تنها تصویب دو لایحه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم می‌تواند شرایط مراودات اقتصادی ایران را حتی با دوستان خود از جمله کشور روسیه و چین تسهیل کند.
با توجه به پیروزی جو بایدن، در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تقویت احتمال بازگشت این کشور به معاهده برجام، شاید مهمترین چالش پیش روی دستگاه دیپلماسی ایران حضور در لیست سیاه گروه اقدام ویژه مالی باشد؛ زیرا در صورتی که تحریم‌ها رفع شود، ایران برای مراودات اقتصادی با چالش جدی مواجه خواهد بود.
علیرضا محرابی دراین‌باره می‌گوید: بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌های حداکثری تنها با پیوستن ایران به لوایح مبارزه با پولشویی و FATF امکان پذیر است؛ بنابراین نیاز است در تصویب این لوایح بازنگری شود.
به گفته وی، لوایح مبارزه با پولشویی و FATF در چهارچوب یکپارچه کردن ساختار بانکی بین‌المللی است و قطعاً هرگونه کمک ایران به سایر کشورها بررسی می‌شود؛ بنابراین نیاز است نسبت به این لوایح انجام یک بازنگری بشود.
جلال ساداتیان معتقد است که نباید با دست خود بر شدت تحریم‌ها بیفزایم؛ زیرا اگر ایالات متحده به برجام بازگردد، نپیوستن ایران به لوایح مبارزه با پولشویی مانع از لغو تحریم‌های حداکثری می‌شود.
حسن بهشتی پور معتقد است که جو بایدن بازگشت به برجام را می‌پذیرد اما در مورد یمن، افغانستان، عراق و سوریه رویکردی شبیه به ترامپ داشته باشد؛ بنابراین ممکن است با اتهامات بی اساس مطرح شده از سوی آمریکایی‌هایی‌ها مانند حمایت از تروریسم و بی ثبات سازی خاورمیانه روبرو شویم.
به گفته وی، این چالش برای بایدن وجود دارد که در مواجهه با کنگره دست به برداشتن تحریم بزند یا خیر؟ وی می‌تواند مانند اوباما تحریم‌ها را در مدت زمان مشخصی تعلیق کند؛ اگر ما بتوانیم در اتهام‌های حقوق بشری و تروریستی و منطقهای با وی به توافق برسیم، امکان مذاکره بیشتری فراهم خواهد شد؛ چرا که حقوق بشر تعریفی است که آمریکا به عنوان ابزار از آن علیه کشورها استفاده می‌کند تا آنها را تحت فشار قرار دهد.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل معتقد است که ایران در صورتی با وجود مذاکره موفق خواهد بود که بتواند اهرم تحریم را از دست آمریکا در بیاورد. این امر مستلزم حضور فعال ما در بانکداری بین‌المللی است. ما باید مانند ۱۸۰ کشوری که عضویت در FATF را پذیرفته‌اند به آن بپیوندیم.
بهشتی پور خاطرنشان می‌کند: امروز با پیروزی جو بایدن در کارزار انتخاباتی آمریکا و علیرغم اختلاف نظر در خصوص منازعات منطقهای و اتهام‌های وارده به ایران، تنها نقطه روشنی که در خصوص مذاکره احتمالی وجود دارد پذیرش FATF است.
نظر شما