به گزارش خبرگزاری ایمنا، انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است که در آن، زنان نقشی بی‌بدیل و تعیین‌کننده ایفا کردند. حضور پررنگ و مؤثر زنان در تمامی صحنه‌های انقلاب، از تظاهرات خیابانی گرفته تا فعالیت‌های پشت صحنه، نشان از عزم راسخ این قشر تأثیرگذار جامعه در به ثمر رساندن انقلاب داشت.
در روزهای پرالتهاب انقلاب، زنان ایرانی با وجود تمام محدودیت‌ها و خطرات، دوشادوش مردان در راهپیمایی‌ها و تظاهرات حضور یافتند. آن‌ها نه تنها با شعارهای انقلابی خود، روحیه مبارزان را تقویت می‌کردند، بلکه در مواقع حساس با پناه دادن به انقلابیون در منازل خود و رساندن پیام‌های مهم، نقش حیاتی در پیشبرد اهداف انقلاب داشتند.
یکی از جلوه‌های بارز حضور زنان در انقلاب، نقش آنان در تربیت و آگاهی‌بخشی به نسل جوان بود. مادران انقلابی با تربیت فرزندانی آگاه و انقلابی، همچنین با برگزاری جلسات مذهبی و سیاسی در منازل، زمینه‌ساز گسترش تفکر انقلابی در جامعه شدند. این زنان با درک عمیق از شرایط حساس کشور، مسئولیت خطیر خود را در قبال انقلاب به خوبی ایفا کردند.
زنان دانشگاهی و فرهنگی نیز با فعالیت‌های روشنگرانه خود، نقش مهمی در تبیین اهداف انقلاب و افشای ظلم و ستم رژیم پهلوی داشتند. آن‌ها با نوشتن مقالات، برگزاری جلسات فکری و شرکت در تحصن‌های دانشگاهی، صدای حق‌طلبی ملت ایران را به گوش جهانیان رساندند.
پس از پیروزی انقلاب نیز، زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حضور فعال خود را حفظ کردند و در دفاع مقدس و سازندگی کشور نقش‌آفرینی کردند. امروز، پس از گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی، حضور مؤثر زنان در تمامی عرصه‌های جامعه، یادآور رشادت‌ها و فداکاری‌های آنان در روزهای انقلاب است. در این راستا با سیده عذرا حسینی، مسئول سابق بسیج جامعه زنان استان اصفهان و فعال فرهنگی اجتماعی گفت‌وگویی داشته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
ایمنا: انقلاب اسلامی ایران چه ویژگی‌های شاخصی داشت؟
حسینی: انقلاب اسلامی ایران، بدون هیچ تردیدی، معجزه‌ای الهی بود که به دست معجزه‌گری از سلاله پاک پیامبر اکرم (ص) به انجام رسید و نگاه امیدوارانه مظلومان و مستضعفان جهان را به خود معطوف ساخت.
از ویژگی‌های برجسته انقلاب اسلامی می‌توان به چند مورد مهم اشاره کرد، نخستین ویژگی، نقش دین و علمای دینی در رهبری و هدایت انقلاب اسلامی است که یکی از شاخص‌های اصلی این نهضت به شمار می‌رود. دومین ویژگی شاخص انقلاب اسلامی، انگیزه‌های اصلی مردم مسلمان در رویارویی با رژیم طاغوت بود که عمدتاً شامل استقلال در تمام ابعاد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، آزادی و تحقق جمهوری اسلامی می‌شد.
روند انقلاب از پانزدهم خرداد آغاز گردید و تداوم یافت. اوج این جریان را می‌توان در سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ مشاهده کرد که تظاهرات گسترده‌ای با حضور پرشور مردم برگزار می‌شد، در انقلاب اسلامی، حضور مستحکم و استوار بانوان را می‌توان در صحنه‌های پیش از انقلاب و پس از پیروزی آن به وضوح مشاهده کرد که مصادیق بسیاری برای آن قابل ذکر است، زنان نه تنها در پیروزی انقلاب اسلامی سهم بزرگی ایفا کردند، بلکه در تثبیت نظام جمهوری اسلامی و تداوم آن نیز نقش اصلی را بر عهده داشتند و با حضور در صحنه‌های گوناگون انقلاب اسلامی، نقشه‌های دشمن را خنثی ساختند.
زن مسلمان ایرانی بر اساس اعتقادات مذهبی و زمینه‌های موجود، به برکت روشنگری‌ها، راهنمایی‌ها و هدایت‌های حضرت امام (ره)، از حاشیه به متن جامعه وارد شد. ایشان با برنامه‌ریزی دقیق و حفظ اصول و موازین دینی در انقلاب حضور یافت و نقش خود را به طور کامل ایفا کرد، چنانکه حضرت امام (ره) در فرمایشات خود تصریح کرده‌اند که انقلاب اسلامی مرهون خدمات زنان است و در این خصوص سخنان ارزشمند متعددی از ایشان نقل شده است.
ایمنا: زنان چه اقدامات و فداکاری‌هایی در مسیر در پیروزی انقلاب اسلامی ایران انجام دادند؟
حسینی: زنان با نهایت فداکاری و اخلاص در مسیر به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی، دوشادوش مردان در تمام مراحل و فرایندهای انقلاب مشارکت فعال داشتند. در دوران پیش از انقلاب، زنان مبارز در خط مقدم مبارزات حضور چشمگیری داشتند. آن‌ها با تشکیل گروه‌های منسجم، برگزاری جلسات سیاسی و اعتقادی، و توزیع اعلامیه‌ها، نقش به‌سزایی در پیشبرد اهداف انقلاب ایفا می‌کردند.
در این میان، نمونه‌های بسیاری از زنان مبارزی وجود دارند که همپای مردان در زندان‌ها متحمل شکنجه شدند. به عنوان نمونه‌ای شاخص از استان اصفهان، می‌توان به شهید طیبه واعظی اشاره کرد که همراه با همسرش، شهید ابراهیم جعفریان، در راه مبارزه به شهادت رسیدند. فرزند ایشان توسط ساواک از مادر جدا و به پرورشگاه سپرده شد، اما بعدها با تلاش‌های مستمر خانواده شهید جعفریان، این فرزند پیدا شد و به آغوش خانواده بازگشت.
می‌توان به شخصیت‌های برجسته‌ای همچون خانم مرضیه دباغ و ده‌ها نمونه دیگر اشاره کرد که نقش بی‌بدیلی در به ثمر رساندن انقلاب داشتند. حضور پررنگ زنان در فعالیت‌های مخفیانه و تظاهرات خیابانی، به‌ویژه در راهپیمایی‌های میلیونی تاسوعا و عاشورا، بسیار چشمگیر بود. آنان در صف اول تظاهرات حضور داشتند و در این راه، شهدای بسیاری تقدیم انقلاب کردند و محرومیت‌های فراوانی را با صبر و استقامت تحمل کردند.
به عنوان نمونه بارز، در واقعه هفدهم شهریور سال ۱۳۵۷، که نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی محسوب می‌شود، مطابق با اسناد تاریخی، روایت‌ها و مستندات تصویری موجود، تعداد شهدای زن بیش از شهدای مرد بوده است. در آن روز سرنوشت‌ساز، زنانی که در میان جمعیت حضور داشتند، هدف گلوله‌باران نیروهای رژیم قرار گرفتند و تعداد قابل توجهی از آنان به درجه رفیع شهادت نائل آمدند.
حضور زنان در عرصه‌های مبارزه و تلاش، علاوه بر مشارکت مستقیم در مجاهدت و مبارزه، دارای ابعاد گسترده‌تری نیز بود. از مهم‌ترین نقش‌های ایفا شده توسط بانوان، می‌توان به نقش فرهنگی و عاطفی آنان اشاره کرد. این بانوان علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی و حضور مستقیم در صحنه، با تشویق و ترغیب همسران، فرزندان و برادران خود، زمینه‌ساز تداوم حرکت انقلابی و آماده‌سازی آنان برای پیشبرد اهداف انقلاب بودند.
ایمنا: چه ویژگی‌هایی موجب شد تا نقش زنان ایرانی در انقلاب اسلامی در میان جنبش‌های ملی و مذهبی دنیا منحصر به فرد و بی‌نظیر باشد؟
حسینی: نقش زنان در انقلاب اسلامی ایران بسیار ویژه و حائز اهمیت بود. خانواده‌های انقلابی با بردباری تمام در برابر مشکلاتی که رژیم ستمشاهی برای آن‌ها ایجاد می‌کرد، ایستادگی می‌کردند. این زنان بودند که در غیاب همسران خود، مسئولیت نگهداری و تربیت فرزندان را بر عهده داشتند. آن‌ها نه تنها باید عواطف و احساسات خود را مدیریت می‌کردند، بلکه وظیفه ترغیب و تشویق همسران، پدران و برادران خود را نیز بر عهده داشتند.
می‌توان گفت که مجاهدت و تلاش بانوان در سرنگونی رژیم طاغوت، یکی از مهم‌ترین عوامل در روند پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. همان‌طور که حضرت امام (ره) فرموده‌اند، انقلاب اسلامی مدیون بانوان است. نقش مادران در این میان بسیار چشمگیر و قابل توجه بوده است. صبوری مادران داغ‌دیده‌ای که فرزندان خود را در صحنه‌های تظاهرات و راهپیمایی‌ها از دست می‌دادند و بدون هیچ شکایتی، تنها به اهداف انقلاب و پیروزی آن می‌اندیشیدند، ستودنی است.
در شرایط سخت سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ که اوج خفقان و همزمان اوج بیداری ملت مسلمان ایران بود، زنان و خانواده‌های ایرانی سختی‌های بسیاری را متحمل شدند. می‌توان با قاطعیت گفت که هیچ نمونه مشابهی برای این میزان از فداکاری و ایثار بانوان ایرانی در جنبش‌های ملی و مذهبی در هیچ کجای دنیا نمی‌توان یافت.
ایمنا: چگونه عطوفت و محبت مادرانه زنان ایرانی در جریان تظاهرات انقلاب اسلامی توانست بر تصمیم‌گیری نظامیان تأثیر گذارد و آن‌ها را به سمت پیوستن به صفوف مردم سوق دهد؟
حسینی: مصادیق حرکت و فعالیت بانوان در انقلاب اسلامی بسیار متنوع و گسترده است. یکی از نکات کلیدی و مصادیق عاطفی که می‌توان در مورد نقش بانوان ذکر کرد، عطوفت و محبت مادرانه‌ای است که آنان در جریان تظاهرات نسبت به نظامیان و سربازان نشان می‌دادند. این مهر و عطوفت مادرانه سبب می‌شد که نظامیان تصمیم به بازگشت به آغوش ملت بگیرند، زیرا مشاهده می‌کردند که این مادران هستند که به آن‌ها گل هدیه می‌دهند تا بر سر اسلحه‌هایشان قرار دهند و هر سرباز، آن زن را همچون مادر خویش می‌پنداشت.
در تظاهرات خیابانی، شاهد حضور شجاعانه بانوانی بودیم که فرزندان خود را در آغوش گرفته و بدون هیچ‌گونه ترس و واهمه از تانک‌ها، توپ‌ها و مسلسل‌هایی که در خیابان‌ها مستقر شده و مردم را نشانه رفته بودند، به میدان مبارزه می‌آمدند و با فعالیت‌های خود، انقلاب را به پیش می‌بردند. می‌توان گفت حضور بانوان شجاع ایران در انقلاب اسلامی، خاطره زنان قهرمان تاریخ را زنده کرد؛ زنانی که شکنجه شدند، به شهادت رسیدند و یا فرزندانشان را در راه آرمان‌های انقلاب از دست دادند.
تمامی این نمونه‌های تاریخی در انقلاب اسلامی تجلی یافت و به اوج خود رسید. این حرکت و فعالیت زنان تنها محدود به دوران انقلاب اسلامی نماند و با آغاز جنگ تحمیلی نیز، همین بانوان مؤمن بودند که حضور خود را در عرصه‌های دفاع مقدس به نمایش گذاشتند.
ایمنا: مقام معظم رهبری چه تشبیه و مقایسه‌ای بین زنان مجاهد ایرانی و زنان صدر اسلام مطرح کرده‌اند و این مقایسه چه مفهومی را منتقل می‌کند؟
حسینی: در عرصه مقاومت، حضور پررنگ بانوان را شاهد هستیم که با جدیت تمام، فرزندان خود را برای مشارکت در مقاومت آماده می‌کنند. این حضور تأثیرگذار را می‌توان در حوزه‌های متعدد از جمله سلامت و عرصه‌های دیگر مشاهده کرد، حضرت امام خمینی (ره) در این خصوص تأکید داشتند که بانوان نقش به‌سزایی در این نهضت ایفا کرده‌اند. ایشان خطاب به بانوان فرمودند که شما سهم عظیمی در این نهضت دارید و پشتوانه آینده مملکت هستید. این دیدگاه بسیار ارزشمند و عمیق حضرت امام، نشان‌دهنده اهمیت جایگاه زنان در جامعه است.
مقام معظم رهبری نیز با همین نگرش، به جایگاه والای بانوان توجه ویژه‌ای دارند. ایشان بیان می‌کنند که زن مجاهد مسلمان ایرانی، معلم دوم برای زنان جهان خواهد بود، پس از معلم اول که زنان مجاهد صدر اسلام بودند. این امر نشان می‌دهد که بانوان در انقلاب اسلامی، با الگوگیری از حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت زینب (س)، همان مسیر و حرکت ارزشمند را ادامه می‌دهند.
نقش زنان در انقلاب اسلامی چنان برجسته و تأثیرگذار بوده که می‌توان اوج حضور آنان را در نهضت امام خمینی (ره) از ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ تا پیروزی انقلاب اسلامی مشاهده کرد، این روند همچنان ادامه دارد و امید است خداوند متعال، تمامی بانوان انقلاب و سرزمین ایران را در این مسیر موفق و مؤید بدارد.
نظر شما