به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، از آنجا که کشورهای جهان برای تأمین نیازهای انرژی و منافع اقتصادی خود تلاش می‌کنند، فناوری‌های انرژی پاک مقرون‌به‌صرفه فرصتی برای بازتعریف اکوسیستم انرژی جهانی است. در واقع، تغییری دگرگون‌کننده به‌سمت اقتصاد انرژی پاک در سراسر جهان در حال انجام است که در دهه آینده در مقیاسی چشمگیر رشد خواهد داشت.
گزارش چشم‌انداز فناوری انرژی ۲۰۲۴ آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) تجزیه‌وتحلیل گسترده‌ای از موضوعات متقاطع سیاست انرژی، تولید صنعتی و تجارت ارائه داده است که روندهای فعلی و آینده را در هر دو سطح جهانی و کشوری، با تمرکز بر اقتصادهای بزرگ و نوظهور بررسی می‌کند.
سرمایه‌گذاری بر روندهای نوظهور در بازارهای فناوری پاک
گزارش یادشده نشان می‌دهد که استفاده از فناوری‌های سبز همچنین فتوولتائیک خورشیدی (PV)، بادی، وسایل‌نقلیه الکتریکی (EV)، باتری‌ها، الکترولیت‌ها و پمپ‌های حرارتی در طول سال‌ها در حال رشد بوده و به‌دنبال استقرار خودروهای برقی، صفحات خورشیدی و توربین‌های بادی از سال ۲۰۱۵ اندازه بازار این فناوری‌ها حدود چهار برابر شده و در سال ۲۰۲۳ به ۷۰۰ میلیارد دلار رسیده است.
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که سیاست‌های کنونی می‌تواند تا سال ۲۰۳۵ بازار فناوری پاک را به بیش از دو تریلیون دلار افزایش دهد، رقمی که با میانگین ارزش بازار جهانی نفت خام در سال‌های اخیر قابل مقایسه است. به‌طور کلی انتظار می‌رود تجارت بین‌المللی فناوری پاک تا سال ۲۰۳۵ به ۵۷۵ میلیارد دلار برسد.
سرمایه‌گذاری جهانی در تولید فناوری‌های انرژی پاک نیز افزایش داشته و از ۱۶۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به ۲۳۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است که معادل حدود سه درصد رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی است. ۸۰ درصد از این سرمایه‌گذاری را تولید باتری‌های خورشیدی و فتوولتائیک تشکیل می‌دهد، در حالی که ۱۵ درصد آن به نیروگاه‌های تولید برق اختصاص دارد.
از نظر جغرافیایی، چین همچنان بزرگترین تولیدکننده فناوری‌های انرژی پاک و مسئول ۴۰ تا ۹۸ درصد ظرفیت تولید جهانی در شش فناوری تجزیه‌وتحلیل شده توسط آژانس بین‌المللی انرژی است. بر اساس سیاست‌های فعلی و پروژه‌های اعلام‌شده، این گزارش تصریح می‌کند که چین، اتحادیه اروپا و ایالات متحده تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۸۰ درصد ظرفیت تولید انرژی پاک را به خود اختصاص خواهند داد.
تأثیر سیاست‌های ملی بر گذار انرژی
رقابت در هزینه‌ها، محرک اصلی سرمایه‌گذاری روی تولید فناوری پاک است. برای مثال در مقایسه با چین، میانگین هزینه‌های تولید ماژول‌های خورشیدی، توربین‌های بادی و باتری‌ها تا ۴۰ درصد نسبت به ایالات متحده آمریکا، ۴۵ درصد از اتحادیه اروپا و ۲۵ درصد از هند بالاتر است، بااین‌حال هزینه‌ها تنها عامل هدایت سرمایه‌گذاری نیستند و عواملی همچون حمایت از سیاست، دسترسی به بازارهای داخلی و بین‌المللی، مهارت‌های صنعتی، دانش و زیرساخت نیز نقش مهمی دارند.
در اتحادیه اروپا، قانون صنعت صفر خالص (NZIA) با هدف تقویت اکوسیستم تولید فناوری کربن‌صفر این بلوک تدوین شد و بعضی از اهداف آن برای فناوری‌هایی همچون قطعات بادی و پمپ‌های حرارتی قابل دستیابی هستند، بااین‌حال گذار بخش خودروسازی اروپا چالش‌های بیشتری را به همراه دارد. در سال ۲۰۲۳، واردات از چین حدود ۲۰ درصد از کل فروش خودروهای برقی در اروپا را به خود اختصاص داد، اما اجرای موفق NZIA می‌تواند سهم این واردات را تا سال ۲۰۳۵ به جای افزایش آن تثبیت کند.
در ایالات متحده آمریکا نیز قوانین مهم آب‌وهوایی از جمله قانون کاهش تورم، تاکنون ۲۳۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در زمینه تولید فناوری پاک تا سال ۲۰۳۰ را فراهم آورده است. طبق سیاست‌های موجود، آمریکا می‌تواند تا سال ۲۰۳۵ تقاضای داخلی خود را برای فناوری‌های کلیدی پاک شامل فتوولتائیک خورشیدی و پلی‌سیلیکون برآورده کند. با این وجود امکان لغو این قوانین توسط دونالد ترامپ وجود دارد که ممکن است این سیاست‌ها را برچیند و به سمت سود کوتاه‌مدت سوخت‌های فسیلی سوق دهند.
تلاش چین برای تسلط بر فضای فناوری پاک طی دهه‌های اخیر، این کشور را به‌عنوان صادرکننده پیشرو معرفی کرده است و پیش‌بینی می‌شود صادرات فناوری پاک این کشور تا سال ۲۰۳۵ از ۳۴۰ میلیارد دلار فراتر رود که معادل مجموع درآمدهای نفتی پیش‌بینی‌شده عربستان سعودی و امارات متحده عربی در سال ۲۰۲۴ است. به‌رغم اینکه چین در حال حاضر بیشترین واردات سوخت فسیلی را در جهان دارد، انتظار می‌رود صادرات فناوری پاک این کشور از هم‌اکنون تا سال ۲۰۳۵، واردات خالص این کشور را ۷۰ درصد کاهش دهد.
سیاست‌های فعلی هند به این معنی است که این کشور در سال ۲۰۳۵ با رشد متوسط در تولید و صادرات ماژول‌های فتوولتائیک خورشیدی، خودروهای الکتریکی و باتری‌ها، واردکننده خالص فناوری‌های پاک باقی خواهد ماند، بااین‌حال تسریع انتقال انرژی می‌تواند به هند کمک کند تا سال ۲۰۳۵ به یک صادرکننده خالص فناوری‌های پاک تبدیل شود. طبق پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی، صادرات خالص این کشور تا سال ۲۰۳۵ پس از تأمین نیاز داخلی به ۳۰ میلیارد دلار خواهد رسید.
پیامدهای سیاست‌های تجاری و صنعتی
گزارش آژانس بین‌المللی انرژی همچنین بر اهمیت ایجاد توازن بین سیاست‌های صنعتی و اقدامات تجاری برای انتقال موفق انرژی پاک تاکید دارد. برای مثال میانگین تعرفه‌های سیستم‌ها و قطعات انرژی‌های تجدیدپذیر دو برابر تعرفه‌های سوخت‌های فسیلی است، بنابراین اقدامات تجاری می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر هزینه فناوری‌های پاک و در نتیجه سرعت انتقال انرژی داشته باشد.
سیاست‌های صنعتی به‌خوبی طراحی‌شده در این زمینه می‌تواند به رفع شکاف‌های کنونی در رقابت و نوآوری کمک کند. سیاست‌های صنعتی با اهداف مشخص، قابل اندازه‌گیری و محدود به زمان می‌توانند به دستیابی به اهداف امنیت انرژی و اقلیم کمک کنند، به این معنی که چنین سیاست‌هایی باید در صورت لزوم نظارت و اصلاح شوند، بنابراین آژانس بین‌المللی انرژی تاکید دارد که سیاست‌های تجاری و صنعتی باید با دقت طراحی شوند و یک استراتژی موفق در این زمینه ایجاد کند.
نظر شما