تنظیم هیجان یکی از اثرگذارترین مؤلفه‌ها بر بهزیستی روان‌شناختی است

حسین روزبهانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنابا بیان اینکه اصطلاح هیجان از ریشه لاتین Emovere به معنی حرکت ، تحریک و حالت تنش مشتق می‌شود و در زبان متداول ، با شور ، احساس ، انفعال و عاطفه معادل است، اظهار کرد: حالات هیجانی به‌طور طبیعی حاد تلقی می‌شوند و این حالات تجارب ذهنی است که با احساسات تفاوت دارند و از نظر رفتاری، با آشفتگی و اضطراب همراه است.

وی با بیان اینکه هیجان حالت پیچیده روان‌شناختی و شامل سه مؤلفه مجزای تجربه ذهنی، پاسخ هیجانی و رفتار آشکار حاصل از این تجربه است، افزود: بر اساس مؤلفه‌های موجود، هیجان‌های اصلی شامل ترس، تعجب، خشم، نفرت، ناراحتی و شادی است و دیگر انواع هیجان، هیجان‌های مرکبی هستند که با ترکیب شدن هیجانات اصلی تشکیل می‌شود.

عضو سازمان روان‌شناسی کشور با بیان اینکه هر هیجان شامل شناخت‌ها، اعمال و احساسات است، تصریح کرد: تمام هیجانات مراحل احساس درونی ذهنی، تحریک دستگاه خودکار، ارزیابی شناختی از موقعیت، ابراز هیجان، واکنش عمومی و گرایش عملی را طی می‌کنند.

روزبهانی ادامه داد: واتسون اعتقاد داشت که فقط سه هیجان اصلی وجود دارد که ذاتی است و توسط محرک‌های ویژه بروز می‌کند و این هیجانات شامل ترس، خشم و عشق است؛ بر پایه این نظریه، خشم از ایجاد مانع در برابر حرکات و اعمال فرد و عشق از نوازش و دلجویی و سایر هیجان‌ها از طریق شرطی شدن و یادگیری به وجود می‌آید.

وی گفت: وجود هیجانات در زندگی تمام افراد لازم است، به‌طور مثال ترس به افراد هشدار می‌دهد که از خطر بگریزند، خشم فرد را برای حمله کردن به مهاجم هدایت می‌کند و هنگامی که نیاز به گرفتن تصمیمی فوری وجود دارد، هیجان می‌تواند رهنمودی مفید در اختیار افراد بگذارد.

عضو سازمان روان‌شناسی کشور با بیان اینکه افرادی که به صورت افراطی بدون هیجان هستند، بیشتر تصمیمات نامناسبی می‌گیرند، اضافه کرد: تنظیم هیجان یکی از اثرگذارترین مؤلفه‌ها بر بهزیستی روان‌شناختی به شمار می‌آید و در این راستا تنظیم هیجان به فرایند تعدیل یک یا چند جنبه از تجربیات با پاسخ‌های هیجانی تعبیر می‌شود.

روزبهانی افزود: هنگامی که فرد با یک موقعیت هیجانی روبه‌رو می‌شود، احساس خوب و خوش‌بینی به تنهایی برای کنترل هیجان‌های او کافی نیست، او نیاز دارد که در این لحظات بهترین کارکرد شناختی را نیز داشته باشد و می‌کوشد که هیجان‌های خود را کنترل کند.

وی خاطرنشان کرد: در واقع کنترل هیجان شامل ایجاد افکار و رفتارهایی است که به افراد آگاهی می‌دهد چه نوع هیجانی دارند، چه زمانی این هیجان در آن‌ها پدید می‌آید و چگونه باید آن را ابراز کنند.