به گزارش خبرگزاری ایمنا، در تربیت عوامل مؤثر و تأثیرگذار مثبت و منفی وجود دارد و به غیر از والدین، بعضی از عوامل غیرانسانی مانند محیط مدرسه، محیط‌های فرهنگی و شرایط جامعه نیز در تربیت فرزند نقش دارد و یکی از عوامل مهم در تربیت کودکان، رسانه است.
امروزه اگر بخواهیم رسانه‌ها را در خدمت خود قرار دهیم باید با واژه سوادرسانه‌ای و تربیت رسانه‌ای آشنا شویم، یعنی بدانیم که چگونه از رسانه استفاده مفید و هوشمند داشته باشیم، درواقع هدف سواد رسانه‌ای این است که چگونه از رسانه‌ها بتوانیم استفاده مفید و خوب داشته باشیم؟
اگر امروز رسانه‌ها را تحت مدیریت خود قرار ندهیم، به طور حتم فرزندانمان دچار آسیب‌هایی در جنبه‌های مختلف می‌شوند، اختلال در یادگیری، آسیب‌های روحی و روانی، بروز ناهنجاری‌های اخلاقی و رفتاری، کاهش عملکرد مغز، مشکل در تغذیه، ابتلاء به چاقی و انواع بیماری‌ها و مشکلات جسمانی از نمونه آسیب‌های وارده استفاده بیش از حد رسانه‌ها و کم توجهی به تربیت رسانه‌ای فرزندان است.
برگرفته شده از azsarnevesht.ir
برگرفته شده از azsarnevesht.ir
برگرفته شده از azsarnevesht.ir
فرزندان نسل جدید بسیار بیشتر از بزرگسالان با رسانه‌ها آمیخته هستند
حسین غفاری، معلم و پژوهشگر تربیت و رسانه در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص اهمیت تربیت رسانه‌ای برای کودکان و نوجوانان اظهار می‌کند: امروزه در دنیای رسانه‌ها زندگی می‌کنیم، به گونه‌ای که این فناوری‌ها بخش جدایی‌ناپذیر زندگی انسان است، همچنین فرزندان نسل جدید بسیار بیشتر از بزرگسالان با رسانه‌ها آمیخته هستند و به همین سبب رشد و تربیت آن‌ها در زمینه استفاده از این فناوری‌ها مورد اهمیت قرار می‌گیرد.
وی می‌افزاید: کودکان و نوجوانان در زمینه‌های مختلفی اعم از مهارت‌های زندگی، علمی، فکری، جسمی و جنبه‌های دیگر آموزش می‌بینند و در این زمینه‌ها رشد می‌کنند، یکی از این زمینه‌های تربیتی به تربیت رسانه‌ای اختصاص دارد که هدف آن رشد افراد در زمینه استفاده از رسانه‌ها است.
پژوهشگر تربیت و رسانه ادامه می‌دهد: فرزندان به تنهایی یادگیری ناکافی، طولانی مدت و غیر بهینه دارند، به همین علت والدین نباید به تربیت رسانه‌ای فرزندانشان کم‌توجهی کنند، همچنین اگر آن‌ها برای درآمدزایی یا رشد علمی و فکری از رسانه‌ها استفاده می‌کنند، امکان دارد دچار خطاهای متعددی شوند، بنابراین بهتر است والدین یک مسیر تربیتی و آموزشی را برای فرزندان در نظر بگیرند.
باید در دبستان‌ها به تربیت رسانه‌ای توجه شود / در تربیت رسانه‌ای فرزندان قبل از ورود به مدرسه، خانواده جایگاه مهم و ارزشمندی دارد
غفاری در خصوص چگونگی رویکرد تربیت‌رسانه‌ای با بیان اینکه تربیت رسانه‌ای، مسئله‌ای مربوط به دوران کودکی و نوجوانی است که توجه به آن در دوران کودکی اهمیت بیشتری دارد، عنوان می‌کند: باید در دبستان‌ها به تربیت رسانه‌ای توجه شود، اما اغلب جلسات آموزش سوادرسانه‌ای برای مخاطب بزرگسال یا برای دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم برگزار می‌شود.
وی با اشاره به اینکه با کاهش سن فرزندان، تربیت رسانه‌ای ضروری‌تر می‌شود، اضافه می‌کند: می‌توانیم صبر کنیم کودک به سن هفت سالگی برسد و با ورود به مدرسه آموزش‌هایی به او ارائه شود، اما در زمان حاضر کودکان قبل از ورود به مدرسه با رسانه‌ها آشنا هستند و تحت عنوان کاربر از این ابزار استفاده می‌کنند، بنابراین نیاز است حتی در دوران قبل از ورود کودک به دبستان، موضوعاتی از تربیت رسانه‌ای به کودک آموزش داده شود تا بتوانیم از بروز آسیب‌ها جلوگیری کنیم.
این معلم و پژوهشگر تربیت رسانه‌ای خاطرنشان می‌کند: با توجه به مدل رفتاری و ذهنی کودک، اگر تربیت رسانه‌ای فرزندان از زمان کودکی آغاز شود، آموزش او تأثیرگذارتر است و امکان پذیرفتن و به‌کارگیری آموزش‌ها و اصول استفاده صحیح توسط فرزندان بیشتر خواهد بود.
غفاری می‌افزاید: در تربیت رسانه‌ای فرزندان قبل از ورود به مدرسه، خانواده جایگاه مهم و ارزشمندی پیدا می‌کند و اگر والدین هشیار نبوده و اطلاعات کافی نداشته باشند، با استفاده نادرست از رسانه‌ها می‌توانند تربیت رسانه‌ای فرزندان را دشوار کنند و هنگام مواجهه فرزندان با رسانه‌ها، توانایی کنترل میزان استفاده او از این فناوری را نداشته باشند.
وی با یادآوری اینکه تربیت رسانه‌ای افراد باید از زمان کودکی آغاز شود و با آموزش و حمایت خانواده پیش رود، تاکید می‌کند: اگر والدین با اصول تربیت رسانه‌ای مانند هنجارها و چهارچوب‌ها آشنا و به رعایت و اجرایی کردن آن در فضای خانه پایبند باشند، تربیت رسانه‌ای فرزندان در دوران قبل از ورود به مدرسه و در دوره تحصیل هموارتر خواهد شد.
ناکارآمدی آموزش سوادرسانه‌ای در مدارس / نیازمند آموزش متناسب با شرایط روز و معلمان متخصص هستیم
این پژوهشگر تربیتی در خصوص تأثیر کتاب آموزش سوادرسانه‌ای مدارس بر تربیت رسانه‌ای دانش‌آموزان می‌گوید: اگر تربیت رسانه‌ای از دوران نوجوانی آغاز شود، نمی‌توان هنجارها و رفتارهای مناسب را به صورت مطلوب برای دانش‌آموزان تبیین کرد، چراکه آن‌ها سالیان متمادی با رسانه‌ها درگیر بوده‌اند و از امکانات آن بهره برده‌اند، در چنین شرایطی می‌توان تنها در مورد رسانه‌ها و بعضی از روش‌های استفاده صحیح آن صحبت به میان آورد.
غفاری با اشاره به اینکه محتوا و معلم متخصص در زمینه مشکلات و چالش‌های رسانه‌ای دانش‌آموزان نداریم، عنوان می‌کند: از نظر برخی اساتید و کارشناسان باید در مدارس و جلسات آموزشی به موضوعات تفکر انتقادی، تحلیل اخبار و پشت پرده رسانه‌ها بپردازیم، اما از نظر متخصصان علوم تربیتی، مهم‌ترین موضوعاتی که باید مورد توجه قرار داده شوند، مسائلی مانند بازی‌های رایانه‌ای، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است که کودکان و نوجوانان با آن درگیر هستند.
نقش مؤثر خانواده در تربیت رسانه‌ای فرزندان / خانوده‌ها باید الگوی صحیح رفتاری برای فرزندان باشند
حجت‌الاسلام جواد جلوانی، مؤلف، مدرس و پژوهشگر سواد رسانه‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه دنیای امروز دنیای رسانه است و نمی‌توانیم چشم خود را بر رسانه‌ها ببندیم و از آن غافل باشیم، اظهار می‌کند: در گذشته تربیت فرزندان شاید تنها به آموزش و تقویت مهارت‌های جسمانی و گاهی فکری و علمی خلاصه می‌شد، اما امروزه با گسترش رسانه‌ها و درگیری ذهن، فکر و احساسات فرزندان، توجه به تربیت رسانه‌ای اهمیت پیدا می‌کند.
وی در خصوص اهمیت تربیت رسانه‌ای و تأثیر آن بر رشد دانش‌آموزان با بیان اینکه تأثیر رسانه‌ها بر ذهنیت و رفتار کودکان و نوجوانان بیشتر از سخنان والدین و کادر آموزشی مدارس است، می‌افزاید: وظیفه خانواده‌ها برای تربیت همه جانبه فرزندان بیشتر شده است و باید وقت‌گذاری بیشتری برای این مسئله داشته باشند.
این دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات با اشاره به نقش تأثیرگذار خانواده در تربیت رسانه‌ای ادامه می‌دهد: همه چیز ابتدا از خانواده شروع می‌شود و نقش خانواده در طی مسیر سعادت یا شقاوت پررنگ است، خانواده‌ای که بر اساس شرایط روز، تربیت مناسبی را برای فرزندان خود انتخاب نکنند، با چالش‌ها و بحران‌های تربیت فرزند مواجه خواهند شد.
حجت‌الاسلام جلوانی عنوان می‌کند: خانوده‌ها باید الگوی صحیح رفتاری برای فرزندان باشند، خانواده‌ای که درگیر مصرف غیرمتعارف رسانه‌هایی همچون تلویزیون و موبایل است یا به بهانه مشغله‌های زندگی، زمان کمتری برای تربیت و تعامل با فرزند خود اختصاص می‌دهد، آینده فرزندان خود را به خطر می‌اندازد.
در نهایت، دو مفهوم سوادرسانه‌ای و تربیت رسانه‌ای مکمل یکدیگر هستند، اما هرچقدر آموزه‌های آداب صحیح مصرف رسانه و خوانش صحیح از رسانه‌ها را به دانش‌آموز آموزش دهیم، معلوم نیست که در زندگی روزمره به چه میزان از آن بهره ببرد و اینجا است که مفهوم تربیت رسانه‌ای مورد توجه قرار می‌گیرد، با توجه به اینکه امروزه در عصر رسانه‌ها زندگی می‌کنیم، اگر بخواهیم از رسانه‌ها استفاده مفید و هوشمندانه داشته باشیم، باید سطح سواد رسانه‌ای خود را تقویت کنیم و سپس به تربیت رسانه‌ای فرزندان و دانش‌آموزان بپردازیم.
نظر شما