به گزارش خبرنگار ایمنا، ایران، خطه‌ای است که در خاطرات تاریخ جهان به عنوان کشوری نخبه‌پرور و صاحب حرف در دانش و تکنولوژی ثبت شده است. از ابوریحان‌بیرونی منجم برتر ایرانی تا پرفسور مجید سمیعی از برترین جراحان مغز و اعصاب در دنیا خون ایرانی در رگ دارند. در دهه ۱۴۰۰ خورشیدی که سروکار پیشرفت‌های علمی با ثانیه‌شمار ساعت‌های جهانی است با وجود تمام محدودیت‌ها، سنگ‌اندازی‌ها و با وجود تمام موانع مسیر ملت غیور ایرانی با تکیه بر توان داخلی قدرت خود را به جهانیان اثبات کرده است.
بر اساس ارزیابی‌های انجام شده در دانشگاه استنفورد ۲۱۰ هزار و ۱۹۸ دانشمند جهان به عنوان دانشمندان دو درصد پر استناد جهان در سال ۲۰۲۳ معرفی شدند که ایران اسلامی با دو هزار و ۱۴۰ پژوهشگر برگزیده رتبه نخست را از لحاظ تعداد پژوهشگران در میان کشورهای اسلامی به خود اختصاص داده است و در این میان سهم بانوان سرزمینم در میان اسامی دانشمندان جهانی مایه افتخار است.
آری قصه زنان و مادران سرزمینم در میدان علم و ورزش و هنر و سیاست مایه افتخار است، آنجا که ساره کرمی قهرمان پاراآسیاسی با فرزندش بر روی جایگاه قرار می‌گیرد تا معصومه صادقی که امروز نامش در میان دودرصد دانشمندان برتر جهان است.
معصومه صادقی، متخصص قلب و عروق و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و یکی از دانشمندان منتخب در لیست دو درصد از دانشمندان برتر جهان در گفت‌وگویی صمیمانه با خبرنگار ایمنا از مسیر فعالیت حرفه‌ای خود، حمایت‌های لازم و سختی‌های مسیر گفته است که در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
ایمنا: خانم دکتر صادقی برای رسیدن به موفقیت چه مسیری را طی کرده است؟
صادقی: مسیر زندگی من از تحصیل در رشته پزشکی آغاز شد. پس از اخذ مدرک تخصص قلب‌وعروق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان عضو هیئت علمی دانشگاه شدم و از همان زمان همکاری‌ام با مرکز تحقیقات قلب‌وعروق اصفهان را آغاز کردم.
عمده فعالیت بنده طی این سال‌ها در زمینه بازتوانی و پیشگیری ثانویه بیماران قلبی و عروقی بوده است چراکه یکی از مهمترین علت مرگ و میر در جهان، بیماری‌های قلبی عروقی است. نکته مهم در این بیماری‌ها تبعیت نکردن صحیح درمانی بیماران است به‌طوری‌که درصد بالایی از این بیماران پیگیری‌های لازم جهت درمان خود را انجام نمی‌دهند به همین جهت بنده اصلی‌ترین نیاز جامعه را راه‌اندازی و توسعه بازتوانی قلبی در کشور دانستم.
ایمنا: پیشرفت کشور در زمینه علم و فناوری به چه مؤلفه ای نیاز دارد؟
صادقی: به نظر بنده در زمینه پژوهش‌های کاربردی و علم منتج از آن، ابتدا شناخت جامعه هدف و مشکلات مربوطه و سپس ارتباط با دانشمندان صاحب نظر در زمینه‌های مختلف علمی می‌تواند زمینه رشد و پیشرفت هر چه سریع‌تر کشور را ایجاد کند چراکه از مهمترین عوامل موفقیت بهره‌مندی از تجربیات متخصصان آن حوزه است.
این ارتباط می‌تواند برنامه راهبردی برای افراد توانمندی که علاقه‌مند به تحقیقات هستند باشد. تبدیل شدن به یک پژوهشگر نیازمند فعالیت زیاد و مستمر است. اساتیدی که امروزه بر سکوهای موفقیت ایستاده‌اند با آزمون و خطای بسیار در طول زمان توانستند مسیر درست را یافته و با موفقیت پیش بروند.
ارتباط این اساتید با پژوهشگرانی که در ابتدای مسیر هستند می‌تواند از آزمون و خطاهای تکراری و در نتیجه اتلاف وقت و انرژی جلوگیری کند. به عنوان مثال بنده علم کاردیولوژی را با مطالعه کتاب‌های مرجع پزشکی فراگرفتم، اما علم پژوهش علم بسیار گسترده‌ای است؛ فعالیت صحیح، انتخاب درست و پیدا کردن مسیر اصلی و حرکت در آن هنری بوده است که تمامی دوستان برگزیده در ارزیابی دانشگاه استنفورد با کسب تجربه و یاری همه جانبه اساتیدشان به آن دست یافته‌اند.
همانگونه که دیگر اساتید ما را در این مسیر یاری کردند حال زمان آن است که ما علم خود را در اختیار پژوهشگران جوان قرار داده و به پیشرفت آنان کمک کنیم که نیازمند ایجاد زمینه‌های ارتباطی مناسب است. لازم به ذکر است این ارتباط درحال حاضر وجود دارد، اما نیازمند گسترش بیشتر در تمامی دانشگاه‌های کشور است.
بیشترین کمکی که مسئولان می‌توانند به جامعه علمی داشته باشند این است که زمینه بهره‌مندی از توانایی‌های اساتید برتر را برای دانشجویان، دانش پژوهان و افراد علاقه‌مندی که در ابتدای مسیر هستند ایجاد کنند. به علاوه می‌توان با فراخوان‌های حساب شده و مطرح نمودن مشکلات راهبردی از طرف سیاست گذاران در زمینه‌های مختلف علمی به دانشمندان برتر متخصص در آن زمینه‌ها، شرایط استفاده کشور از وجود این دانشمندان را نیز ایجاد کرد.
ایمنا: علت انتخاب مسیر پژوهش و مهمترین چیز در آن برای شما چیست؟
صادقی: مسیر تحقیق و پژوهش شاید از لحاظ مادی آن‌گونه که باید و شاید تأمین کننده نیازهای زندگی محققان نباشد، اما علاقه در تقابل با تمامی سختی‌ها پیروز میدان شده و ما را به سمت مسیر تحقیق و توسعه دانش سوق داد. لازم به ذکر است تحقیقات بنده در گذشته نیز مرتباً توسط دانشگاه، مراجع علمی و حتی جشنواره‌هایی مانند جشنواره رازی برگزیده شده است و هریک از این افتخارات کسب شده نیز با تقدیر و تشکر مسئولین محترم همراه بوده، اما برای ما محققان که با عشق و علاقه در راه خود قدم گذاشته‌ایم مهمترین موضوع توسعه و نشر فعالیت و دانسته‌هایمان است.
ایمنا: در جایگاه یک دانشمند برتر کشوری در مسیر خود با چه موانع و سختی‌هایی مواجه بوده است؟
صادقی: احاطه پیدا کردن به این علم که چگونه پژوهش‌های مبتنی بر شواهد انجام دهیم از شناخت جامعه هدف و مشکلات مربوطه تا نگارش پروپوزال آن تا آنکه چگونه به شیوه علمی و اصولی این پژوهش انجام گیرد و در نهایت نشر آن و ارائه در مجامع علمی داخل و خارج کشور، فرآیند بسیار پیچیده و طولانی است که هر یک از این موارد به مطالعات و دوره‌های آموزشی خاص خود نیاز دارد.
بنده برای عملیاتی کردن یکی از معضلات کشور که بازتوانی قلبی بیماران مبتلا بود، از تهیه مکان مناسب تا تأمین و آموزش پرسنل، پشتوانه بیمارستانی، حمایت مراکز بیمه و قانون‌گذاری در زمینه تعلق گرفتن بیمه به روند بازتوانی قلبی را پیگیری کردم که هر کدام از این خان‌ها بسیار سخت و زمان بر بود.
خان بعدی توسعه این مراکز بود که تقریباً این دوره بازتوانی قلبی در تمام کشور تسری یافت. علاوه بر آن در هر مرحله باید تحقیقاتی در زمینه مقایسه هزینه اثر بخشی این دوره‌ها نیز انجام می‌گرفت تا با ارائه به سیاست گذاران این حوزه نظر موافق این افراد که متولیان سلامت جامعه هستند نیز جلب شود.
این تحقیقات طی آزمون و خطاهای بسیار در طول سالیان دراز به‌دست آمد. بعد از تأیید سازمان سیاست‌گذاری وارد مرحله بعد که انجام بازتوانی‌های ساده در هلال‌احمر، مراکز بهداشت و درمانی شهری و روستایی و … بود، شدیم. پیش‌نیاز این فعالیت انجام تحقیقات مختلف و تهیه برنامه‌ای استراتژیک دقیق و عملیاتی بود.
خان بعدی که همزمان با فرآیندهای گفته شده با آن مواجه بودیم بازتوانی در منزل و توسعه بازتوانی به صورت مجازی برای بیمارانی که شرایط حضور در مراکز مربوطه را ندارند، بود. چراکه این وظیفه ما به عنوان متخصصان و فعالان این حوزه است که به فکر جایگزین برای این افراد باشیم. این سیر بی‌پایان هر روز در حال توسعه بوده و هست و خان هفتمی ندارد!
هریک از این بخش‌ها سالیان سال طول می‌کشد تا به نتیجه دلخواه برسد. طی کردن تمامی مراحل گفته شده برای بنده بیش از ۲۵ سال زمان برد. امیدوارم که تمامی پژوهشگران جوان و خوش‌فکر کشورمان بتوانند مسیر درست را پیدا کرده و با تجهیز خود به علم روز و عشق و علاقه وافر به مقابله با موانع و سختی‌ها بپردازند. قطعاً حمایت و راهنمایی بزرگان علمی کشور و فراهم‌سازی بستر و بودجه مناسب در کنار عوامل برشمرده قبلی افراد موفقیت‌های بسیاری را برای کشور به همراه خواهد داشت.
ایمنا: اساس انتخاب دو درصد از دانشمندان برتر جهان در دانشگاه استنفورد چه بوده است؟
صادقی: دانشگاه استنفورد با رصد دقیق مقالات و فعالیت‌های پژوهشی مسئله محور دانشمندان دنیا معیارهایی را مشخص نموده و امتیازاتی را در نظر می‌گیرد و در نهایت برترین‌های این لیست به عنوان دو درصد از دانشمندان برتر جهان معرفی می‌شوند. علاوه بر این بنده طی همکاری‌هایی که با انجمن‌های علمی دنیا در زمینه قلب‌وعروق، سکته‌های قلبی و بازتوانی قلبی داشته‌ام نیز توانستم مقالات اثرگذاری را در این زمینه‌ها با مشارکت آنان نشر دهم.
نظر شما