روز جهانی حفاظت از لایه ازن + شعار سال ۲۰۲۳

به گزارش سرویس ترجمه ایمنا، روز جهانی حفاظت از لایه ازن سال ۱۹۹۴ توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد تعیین شد و هر سال در شانزدهم سپتامبر برگزار می‌شود. هدف این روز به‌طور عمده گسترش آگاهی در مورد تخریب لایه ازن و جست‌وجوی راه‌حل‌هایی برای حفظ آن است. روز جهانی لایه ازن با موضوع کلی ازن برای زندگی، اهمیت این لایه را برای تداوم حیات روی زمین برجسته می‌کند و آگاهی در مورد حفظ آن را گسترش می‌دهد.

خورشید برای زندگی ضروری است، اما تشعشعاتی از خود ساطع می‌کند که حیات موجودات زنده را به خطر می‌اندازد و لایه ازن پوششی ایمن و محافظ در لایه استراتوسفر زمین است که به‌عنوان یک سپر عمل و از سطح زمین در برابر تشعشعات مضر فرابنفش خورشید محافظت می‌کند.

لایه ازن قطعه‌ای از جو با غلظت بالایی از ازن، گازی ساخته‌شده از سه اتم اکسیژن (O3) است. بسته به محل قرارگیری، این لایه می‌تواند زندگی‌بخش یا زیان‌آفرین باشد. ازن در صورت نزدیک‌تر شدن به زمین از لایه تروپوسفر می‌تواند آلاینده‌ای مضر باشد که به گیاهان و بافت ریه آسیب وارد می‌کند، اما ازن موجود در استراتوسفر حیات‌بخش است و ضعیف شدن آن با بروز حجم عظیمی از اختلالات سیستم ایمنی، آب‌مروارید و سرطان پوست همراه است. در واقع این گاز آبی‌رنگ بد بو تا ۹۸ درصد از تمام پرتوهای مضر فرابنفش خورشید را جذب، دمای زمین را تنظیم و سیاره مادر بشر در برابر گرم شدن بیش از حد یا یخ‌زدگی محافظت می‌کند. نزدیک شدن این لایه به سطح زمین و تنفس آن به درد قفسه سینه و مشکلات تنفسی منجر می‌شود و تخریب آن عامل اصلی گرمایش جهانی امروز و بزرگترین دلیل تغییرات آب‌وهوایی است.

شکل‌گیری مقدمات روز جهانی حفاظت از لایه ازن

لایه ازن در سال ۱۹۱۳ توسط فیزیکدانان فرانسوی چارلز فابری و هانری بیسون در حین اندازه‌گیری تابش از سطح خورشید به زمین کشف شد. در اواخر دهه ۱۹۷۰ دانشمندان دریافتند که فعالیت‌های انسانی لایه اوزون را از بین می‌برد. آنها حفره‌ای را در قطب زمین کشف کردند که از گازهای تخریب‌کننده لایه ازن ایجاد شده بود. این گازها اغلب در دستگاه‌های تهویه مطبوع، یخچال‌ها و مواردی از این قبیل یافت می‌شود.

به این ترتیب تلاش‌های جهانی برای حفظ لایه ازن و کنوانسیون وین و پروتکل مونترال برای بررسی تخریب‌کننده‌های که لایه ازن شکل گرفت. در سال ۱۹۸۵ تعداد ۲۸ کشور از سراسر جهان به تصویب و امضای کنوانسیون وین برای حفاظت از لایه اوزون برآمدند که یک اعلامیه رسمی برای گرد هم آمدن و حفاظت از این لایه بود و در سپتامبر ۱۹۸۷، پروتکل مونترال لیست موادی را تهیه کرد که ازن را تخریب می‌کنند. این امر کشورها را بر آن داشت تا تلاش‌های خود را متحد و ۹۹ درصد از تمام مواد مخرب لایه ازن را حذف کنند. در سال ۱۹۹۴ مجمع عمومی سازمان ملل متحد به‌منظور بزرگداشت امضای پروتکل مونترال شانزدهم سپتامبر را به عنوان روز جهانی حفاظت از لایه ازن نام‌گذاری کرد.

تلاش موفق پروتکل مونترال باعث شد که لایه ازن امروزه در حال بهبود باشد و به لطف این پروتکل سالانه از بروز نزدیک به دو میلیون مورد سرطان پوست پیشگیری می‌شود. علاوه بر این گفته می‌شود در صورتی که همه اقدامات طبق برنامه پیش برود، لایه ازن زمین تا سال ۲۰۵۰ به سطح دهه ۱۹۸۰ بازمی‌گردد.

موفقیت پروتکل مونترال گواه بر این امر است که اگر بشریت نقش خود را در حفاظت از محیط زیست به‌درستی ایفا کند، محیط زیست نیز به نوبه خود بشریت را نجات می‌دهد و از آن محافظت می‌کند.

اهمیت روز جهانی حفاظت از لایه ازن

روز جهانی حفاظت از لایه ازن بهانه‌ای برای مطالعه درباره محیط زیست و فرصتی برای نوآوری‌های سبز در زمینه انرژی است. اتکا به انرژی سبز به کاهش تخریب لایه ازن و حفظ سیاره کمک می‌کند، هدفی بزرگ‌تر از اهداف فردی را ترویج می‌دهد و بر کل بشریت تأثیر می‌گذارد.

سوراخ لایه ازن وجود دارد امکان نفوذ مقادیر زیادی نور فرابنفش خورشید را زمین فراهم می‌کند و بسیار مضر است. به‌رغم این واقعیت که این سوراخ به دلیل نوسانات طبیعی ایجاد می‌شود، فعالیت‌های بشری با انتشار گازهایی که راهی استراتوسفر و تخریب ازن می‌شود در افزایش اندازه آن بی‌تأثیر نیست. سوراخ لایه ازن یک معضل سلامتی و یک مشکل زیست‌محیطی است، زیرا تابش بیش از حد خورشید تهدیدی برای هر نوع زندگی به‌شمار می‌رود.

این امر اهمیت روز جهانی حفاظت از لایه ازن را برجسته می‌سازد، چرا که افزایش آگاهی در این زمینه باعث می‌شود بشر با اقداماتی ساده هم‌چون به حداقل رساندن استفاده از وسایل نقلیه موتوری، ترویج حمل‌ونقل پاک، استفاده گسترده از انرژی‌های سبز، جایگزینی بسیاری از محصولات پاک‌کننده حاوی مواد خورنده و حلال با محصولاتی غیرسمی هم‌چون بی‌کربنات یا سرکه و مواردی از این قبیل گام‌های هرچند کوچک برای پیشگیری از تخریب ازن بردارد و دولت‌ها با کاهش و حتی حذف مصرف گازهایی از جمله اکسید نیتروژن، متیل برومید، هیدروکربن هالوژنه و CFCها (مخفف کلروفلوئوروکربن‌ها) به‌عنوان گازهایی خطرناک برای لایه اوزون در محصولات و فرآیندهای تولید به بهبود سوراخ ایجادشده کمک کنند.

شعار روز جهانی حفاظت از لایه اوزون ۲۰۲۳

شعار روز جهانی ازن ۲۰۲۳ «پروتکل مونترال: ترمیم لایه ازن و کاهش تغییرات اقلیمی» است.