به گزارش خبرنگار ایمنا، مدارا به‌معنای واقعی نوعی خود مسئولیتی است که نه تنها از نظر آداب و سنن که در سلسله‌مراتب معنوی هر دینی، موجب پذیرش اجتماعی می‌شود و در نهایت آنچه اتفاق می‌افتد پیامدهای طولانی‌مدت و دائمی دارد، زیرا چیزی که افراط‌گرایی فاقد آن است تنها و تنها تحمل به‌شمار می‌رود. جایی که تک‌تک افراد مسئول رفاه دیگران هستند، اگر قوانین و اخلاقیات به‌درستی اجرا شود، به وجود آمدن پیوند انسانی اعتماد و اتکا باعث دور ریخته شدن افکار رقابت و استثمار می‌شود.
مدارا با ظلم‌پذیری و کوتاه آمدن در برابر ناحقی‌ها متفاوت است و به‌معنای سر خم کردن در برابر هر چیزی نیست؛ سازمان‌ملل‌متحد، مدارا و بردباری را احترام، قدردانی و پذیرش تنوع فرهنگ‌های جهان و همه روش‌هایی تعریف می‌کند که نشان‌دهنده انسانیت است.
مدارا و بردباری یک حق بشری برای دریافت است و نه تنها افراد که گروه‌ها و دولت‌ها نیز باید از آن برخوردار باشند، هسته اصلی این تفکر حقوق بشر است بنابراین می‌توان با قاطعیت گفت که تعیین مناسبتی به‌عنوان «روز جهانی مدارا و بردباری» از این مفهوم حمایت می‌کند که بشریت حق دارد در صلح زندگی کند.
مدارا و بردباری ابزاری شگفت‌انگیز است که می‌تواند به افراد دارای ادیان و فرهنگ‌های مختلف کمک کند تا در کنار یکدیگر به‌طور هماهنگ و مسالمت‌آمیز زندگی کنند و اهداف روز جهانی آن حول محور این ایده قرار دارد که آموزش، عاملی کلیدی در جلوگیری از فقدان تحمل در سراسر نژاد بشر به‌شمار می‌رود و تلاش‌های این روز بر تشویق جوامع بشری به آموزش نحوه همبستگی میان گروه‌های قومی، اجتماعی و فرهنگی متمرکز است.
مدارا و بردباری نه تنها یک وظیفه اخلاقی که از الزامات عصر حاضر به‌شمارمی‌رود و افزایش خشونت در جوامع امروزی اهمیت حیاتی آن را افزایش داده است. از عوامل مهم تحکیم پایه‌های خانواده و تداوم زندگی، عشق، محبت گذشت از لغزش‌های اعضای خانواده مدارا کردن با آنها است. مهارت مدارا کردن به انسان می‌آموزد به دلیل مشکلات و نابسامانی‌هایی که ممکن است در زندگی پیش بیاید باید صبر پیشه کرد، اگر کسی در مقابل ناملایمات، مشکلات و بد اخلاقی‌ها صبر بردباری از خود نشان ندهد، پیوند عاطفی و رابطه محبت‌آمیز زندگی خانوادگی او آسیب دیده و دامنه اختلافات وسعت یافته و مشکلات او افزایش پیدا کرده و آرامش طبیعی را در زندگی از دست می‌دهد.
اهمیت مدارا کردن برای مقابله با چالش‌های زندگی
ملینا شیرانی، دکترای روانشناسی بالینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در رابطه با اهمیت مدارا کردن افراد برای رویارویی بهتر با استرس‌ها و چالش‌های زندگی و کمک به سلامت روانی آنها اظهار می‌کند: از نظر علم روانشناسی در زندگی انسان‌ها شرایطی وجود دارد که این شرایط می‌تواند می‌توانند شرایط پیرامون آنها و انسان‌های دیگر باشند که به هر دلیلی قابل تغییر نیستند، یعنی برخوردار از ویژگی‌هایی هستند که آن ویژگی‌ها برای انسان ناراحت‌کننده و رنج‌آور است و در عین حال نمی‌تواند برای تغییر دادن آنها یا برای تغییر دادن وضعیت خود در برابر آنها کاری انجام دهد و بهتر است که با آن مدارا کند.
وی می‌افزاید: برای مثال تصور کنید ممکن است اگر کسی همسر خوبی نداشته باشد، بتواند از همسرش جدا شده و با شخص دیگری ازدواج کند، اما اگر پدر و مادر خوبی نداشته باشد نمی‌تواند آنها را تغییر دهد و تا مادام‌العمر پدر و مادر او هستند، باید با آنها رو به رو شود و خواه و ناخواه با رفتارهای آنها درگیر است، واکنش‌ها و رفتارهای پدر و مادر در تمام زندگی او تأثیر گذار است و برای تغییر دادن آنها و تغییر موقعیت خود نمی‌تواند کاری انجام دهد، بنابراین شرایطی را که انسان نمی‌تواند در آن دخل و تصرفی داشته باشد بهتر است که به آرامی بپذیرد و از تلاش بیهوده و تقلا کردن برای کنترل دیگران یا تغییر دادن آن شرایط دست بردارد.
این مشاوره خانواده در خصوص اینکه مدارا کردن نقش بسیار زیادی را می‌تواند در سلامت روان و بهداشت روان انسان‌ها ایفا کند، تصریح می‌کند: مدارا کردن تا اندازه زیادی می‌تواند در مقابله کردن افراد با استرس‌ها و با چالش‌های زندگی تأثیر مثبتی را به همراه داشته باشد. مدارا کردن سپری را در برابر انسان‌ها ایجاد می‌کند تا از تنش‌ها و استرس‌ها عبور کند.
رسیدن به آرامش در زندگی؛ مهمترین مزیت مدارا کردن
وی با بیان اینکه از یکی از مهمترین مزیت‌های مدارا کردن در زندگی رسیدن به آرامش است، می‌گوید: وقتی انسان بپذیرد که نمی‌تواند شرایط زندگی را تغییر دهد و همیشه زندگی مطابق میل او پیش نمی‌رود، پذیرش قانون زندگی قابل هضم‌تر می‌شود، همچنین مدارا کردن نقش زیادی در کاهش خشم، عصبانیت و استرس‌های زندگی دارد و با پذیرش قانون زندگی انسان بهتر به آرامش می‌رسد، یعنی وقتی که انسان به به مرحله پذیرش می‌رسد، برای بالا بردن کیفیت زندگی، افزایش آرامش و محافظت از خود معیارهایی را در نظر می‌گیرد و از این طریق مدارا کردن می‌تواند به کاهش استرس‌ها و خشم‌های مازاد زندگی کمک کند.
شیرانی با اشاره به اهمیت داشتن مهارت‌های لازم برای ایجاد خصلت مدارا کردن در زندگی پر دغدغه امروزی، اظهار می‌کند: مدار کردن یکی از ویژگی‌های شخصیتی است که ریشه در کودکی افراد دارد و وابسته به این است که کودک چه رفتارهایی را از پدر و مادر خود در برخورد با مسائل زندگی یاد گرفته است، کودک از روی رفتارهای والدین و مدارا کردن آنها با ناملایمات و موانع، زندگی را می‌آموزند و تربیت می‌شود و در نهایت کودک می‌آموزد که چگونه در برابر موانعی که نمی‌تواند در زندگی تغییر دهد، با صبر و حوصله و مهارت مناسب، وضعیت بهتری را برای آینده طراحی کند.
وی ادامه می‌دهد: مدارا کردن بیشتر از اینکه به نفع اطرافیان باشد به نفع خود فرد است، زیرا فرد سریع دچار سرخوردگی و پرخاشگری نمی‌شود و بهتر می‌تواند خود را با شرایط زندگی تطبیق دهد، اگر فردی احساس می‌کند در سنین بلوغ و بزرگسالی مهارت مدارا کردن را نیاموخته است، می‌تواند با مطالعه کردن، گفت‌وگو با روانشناس و تمرین مداوم این خصلت خوب شخصیتی را در خود ایجاد کند.
مدارا کردن و تأثیر مثبت در برقراری روابط اجتماعی
دکترای روانشناسی بالینی در خصوص اینکه مدارا کردن تأثیر مثبتی در برقراری روابط اجتماعی بهینه آنها دارد، تاکید می‌کند: افرادی که تفکر اجتماعی دارند، رشد و شکوفایی جمعی را در نظر می‌گیرند، از دیدگاه‌های فردمحوری فاصله می‌گیرند و با مطالعه کردن به افق‌های گسترده‌تری در زندگی اجتماعی می‌اندیشند و مهارت‌های لازم را یاد می‌گیرند، لذا مدارا کردن از جمله مهارت‌هایی است که باید در افراد تقویت شود.
وی خاطرنشان می‌کند: مدارا کردن در روابط اجتماعی به نفع افراد است، وقتی که فردی در یک رابطه اجتماعی یا یک رابطه عاطفی قرار دارد، هر لحظه ممکن است فراز و نشیب زیادی برای او به وجود آید و دنیای ذهنی، تفکر، تربیت و فرهنگ طرف مقابل با او متفاوت باشد، بنابراین فاصله گرفتن از باورهای اشتباه و توقع‌ها با ریشه‌های خودشیفتگی ضروری است.
شیرانی با بیان اینکه با تقویت خصلت مدارا کردن افراد می‌توانند با تفاوت‌های همدیگر خود را سازگار کنند، می‌گوید: اولین موردی که باید در روابط بین فردی سرمشق و سر لوحه کار خود قرار دهیم، این است که طرف مقابل یک انسان دیگر با دنیای ذهنی و رویه متفاوتی است و نمی‌توان او را کنترل و به او امر کرد که چگونه باید رفتار کند و او را تغییر داد، بلکه باید او را با تمام تفاوت‌ها بپذیرد.
وی اظهار می‌کند: اگر افراد نتوانند با تفاوت‌های یکدیگر مدارا کنند به طور یقین در زندگی اجتماعی انسان تنهایی شده و در روابط عاطفی دچار شکست می‌شوند، با توجه به اینکه که انسان موجودی اجتماعی است اگر روابط اجتماعی و عاطفی او خدشه‌دار شوو و آسیب ببیند، بهداشت روانی و سلامت روان او نیز به مرور زمان به مخاطره می‌افتد.
این مشاوره خانواده تصریح می‌کند: همیشه بهتر است که این فرمول کلی را در روابط اجتماعی سرمشق قرار دهیم، اینکه اطرافیان ویژگی‌های متفاوتی دارند و فرد نمی‌تواند آنها را تحت کنترل خود درآورد، تفاوت‌های افراد در زندگی اجتماعی امری طبیعی است و فرد باید بپذیرد که در یک رابطه اجتماعی و عاطفی طرف مقابل نمی‌تواند همیشه مطابق میل او رفتار کند و در انجام بعضی از کارها در زندگی باید آزادانه رفتار کند، با مدارا کردن، پذیرش این موارد مهم و فاصله گرفتن از موضع‌های خودشیفتگی، روابط اجتماعی انسان‌ها بهتر می‌شود.
ضرورت فرهنگ‌سازی برای گذشت و بخشش
مرتضی پدریان، جامعه شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، اظهار می‌کند: اگر رفتار نامناسبی از فردی دیده یا ظلمی در حق یک نفر انجام شود، سه نوع برخورد با آن در دستور کار قرار می‌گیرد. ابتدایی‌ترین رفتار شامل کنار گذاشتن رفتار به معنای گذشت است، اما هنگامی که این رفتار حذف و نادیده گرفته شود، بخشش رخ داده است و در حالت سوم، اگر رفتار در ذهن نگه داشته تا به شیوه‌ای از رفتار نامناسب انجام شده انتقام گرفته شود، رفتار انتقام‌جویانه شکل می‌گیرد.
وی می‌افزاید: در مباحث اجتماعی، روی موضوعات و فرهنگ‌سازی برای گذشت و بخشش باید بیشتر برنامه‌ریزی و فعالیت شود و به همین خاطر عمده رفتارها، حالت‌های کینه‌توزانه می‌یابد و منجر به شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی در تعاملات و کنش‌های اجتماعی می‌شود. هم‌زیستی در شرایطی اتفاق می‌افتد که افق دید افراد وسیع و بزرگ باشد و افرادی که دارای افق‌های وسیع نیستند و محدودنگر هستند، نمی‌توانند رفتارهای مسالمت‌آمیز از خود بروز دهند.
این جامعه شناس تصریح می‌کند: داشتن رفتار مسالمت‌آمیز به معنای داشتن آستانه تحمل بالا و پذیرش نگرش‌ها و نگاه‌های متفاوت دیگران است. بسته بودن افق‌ها و محدود بودن ساختارهای ذهنی معنا را از زیست مسالمت‌آمیز می‌ربایند. پذیرفتن افراد آنگونه که هستند و احترام گذاشتن به عقاید و رفتارهای آنها، منجر به زیست مسالمت‌آمیز و افزایش بخشش و گذشت در جامعه می‌شود.
پیامدهای فقدان بخشش و گذشت در جامعه چیست؟
وی ادامه می‌دهد: طبق بررسی‌های انجام شده در حوزه گذشت، بخشش و گذشت در برخی جوامع پایین است و از مهمترین پیامدهای فقدان بخشش و گذشت در جامعه، می‌توان به پایین بودن آستانه تحمل افراد، بالا رفتن خشونت‌های فیزیکی، رفتاری و کلامی اشاره کرد. هرچه سطح مدارای اجتماعی و سطح گذشت در جامعه کاهش یابد، میزان پرخاشگری افزایش خواهد یافت.
پدریان اضافه می‌کند: اگر مقصود، افزایش سطح مدارا و بخشش در جامعه است، باید در فرایند جامعه‌پذیری به افراد آموزش داده شود که دیگران می‌توانند برخلاف شما فکر یا رفتار کنند و هیچ مشکل یا آسیبی متوجه شما نخواهد بود؛ همچنین انسان‌ها باید بیاموزند که افراد دارای حریم خصوصی هستند و تجاوز به این حریم می‌تواند منجر به بروز پرخاشگری شود، لذا تعامل و همدلی باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد و افراد این موضوع را در زندگی خود به طور جدی دنبال کنند.
گزارش از اکرم کیانی، خبرنگار ایمنا
نظر شما