به گزارش خبرنگار ایمنا، فرش، تاروپود زیبایی است و جلوه‌های هنری دل‌نشین از سنت را در دنیای امروز به رخ می‌کشد. فرش ایران به‌ویژه اصفهان، خلق‌شده توسط دستان هنرمندی است که زینت‌بخش خانه‌ها، موزه‌ها و بازارهای بین‌المللی است.
فرش، این زینت‌افزای گرمابخش را طراحی باید تا نقش و نگاری زیبا بزند و روح‌افزای آدمیان باشد. انسان آفریده خداوندگار دوستدار جمال و جلال است و خود علاقه‌مند به همان زیبایی است و فرش، هنری است که با زیبایی و رنگ و نگار گره‌خورده است.
در رابطه با هنر طراحی فرش ایرانی و مشکلات پیش روی این حوزه، گفت‌وگویی با سهیلا رحیمی، هنرمند نقاش و طراح فرش انجام داده‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
درباره سهیلا رحیمی
علاقه‌مند شدن رحیمی به طراحی فرش به‌پیش زمینه کودکی وی بازمی‌گردد. زمانی که قصد انتخاب رشته داشت، رشته بازیگری را در نظر گرفته بود اما به دلیل مشاهده سریال تلویزیونی که داستان فرد دانشجویی در آن طراحی فرش را بازگو می‌کرد، به رشته طراحی فرش علاقه‌مند شد و پا به وادی این هنر اصیل و کهن ایرانی گذاشت.
رحیمی دلیل ماندگاری و فعالیت در این رشته را این‌گونه بازگو می‌کند: «اینکه هر چیزی که در ذهن وجود دارد را می‌توان در این نقش و نگارها پیاده کرد. وقتی کاری را آغاز می‌کنم و به پایان می‌رسد، لذت می‌برم چراکه قرار است گره به گره این کار به فرش تبدیل شود و خانه‌ای را فرش کند. این اثر سال‌های سال ماندگار می‌ماند. خیلی‌ها به من می‌گویند فرش ماشینی هم کار کن اما چون می‌دانم این هنر، هنری ماندگار و فاخر است هیچ زمانی به سمت فرش ماشینی گرایش پیدا نکردم.»
طراحی فرش دستباف با ماشینی دارای چه تفاوت‌هایی است؟
تنوع رنگ در فرش دستباف بیشتر و در فرش ماشینی کمتر است، همچنین سرعت در فرش ماشینی اهمیت دارد. در فرش دستباف هر ۵۲۰ ورق شطرنجی کاغذ را یک ورق می‌گویند که برای قیمت‌گذاری هم همان را محاسبه می‌کنند اما در فرش ماشینی به‌صورت متری محاسبه می‌شود.
ازنظر تکنیک و محتوا چگونه است؟
طراحی در فرش ماشینی شلوغ‌تر و شبیه سبک‌های قم و تبریز است. به نظر من هیچ‌چیزی جای فرش دستباف را نمیگیرد. یک فرش ۹ متری ماشینی ،۱۰ میلیون تومان قیمت دارد و شما با همین پول می‌توانید یک‌تخته فرش دستباف دست‌دوم بخرید و استفاده کنید.
به چه میزان از این هنر حمایت صورت می‌گیرد؟
متأسفانه دولت در زمینه حمایت از فرش دستباف اقدامی نمی‌کند. اگر بررسی کنید بیشتر تبلیغات تلویزیونی از شبکه‌های مختلف و حتی رادیو هم مربوط به فرش ماشینی است.
از طراحی‌های مختلف سخن گفتید. درباره تفاوت طرح فرش‌های مناطق مختلف ایران توضیح دهید؟
اصفهان در طراحی فرش از قدیم‌الایام مطرح بوده و جایگاه بالایی داشته است. اصالت اسلیم‌ها و طراحی خوب، به‌ویژه طرح استادانی ازجمله احمد ارچنگ که هنوز که هنوز است طرح‌های وی در حال بافت است و قیمت‌های بالایی دارد. قلم این استاد بسیار قرص بوده و اسلیم و بندهایی که می‌کشیده‌اند در طرح‌های دیگر دیده نمی‌شود.
طرح و نقش فرش اصفهان چه ویژگی خاصی دارد؟
این طرح نه‌چندان شلوغ و پرنقش‌ونگار است و نه زیاد خلوت و خالی، حالت آرامش‌بخشی دارد درحالی‌که در فرش‌های تبریز و قم این آرامش را نمی‌بینید؛ این فرش‌ها پر از شلوغی و رنگارنگ است. وقتی وارد منزل می‌شوید و طرح و رنگ آرامش‌بخش فرش اصفهان را می‌بینید، ناخودآگاه لذت می‌برید و خستگی شما کمتر می‌شود.
طرح‌های معروفی که می‌شناسید را نام می‌برید؟
۱۹ طرح وجود دارد. لچک ترنج، خشتی، محرمات، سراسری و چند طرح دیگر؛ همچنین طرح‌های خطیب و سالاری هم در تبریز معروفیت بیشتری دارند.
کدام طرح‌ها امروز رو به فراموشی است و کمتر استفاده می‌شوند؟
طرح «محرمات» کمتر بافته می‌شود. این طرح به این شکل است که خطوط صافی کنار هم در یک زمینه قرار می‌گیرند و یک سری گل به ترتیب تکرار می‌شود. ردیف بعدی هم به همین شکل است. خطوط صاف است شبیه با حاشیه فرش می‌ماند.
جامعه امروز به کدام طرح فرش علاقه‌مندی بیشتری نشان می‌دهد؟
طرح مهندسی؛ این طرح الهام گرفته از معماری ایرانی و گرای هندسی است که در نقوش اسلامی میدان امام هم دیده می‌شود. برای من جالب است که امسال همه این طرح را در غرفه نمایشگاهی می‌پسندیدند.
طراحی فرش از گذشته تا امروز چه تغییراتی را سپری کرده است؟
این موضوع خیلی تغییری نکرده است غیر از طرح‌هایی که مدرن هستند. همچنان طرح‌های سنتی وجود دارد که با ریزه‌کاری‌هایی تغییر کرده‌اند. ازنظر رنگ و نقطه به دلیل اینکه همه استادان با دست‌کار می‌کردند متفاوت بود. امروزه رنگ و نقطه را با سیستم انجام می‌دهند. این‌یک مزیت برای سرعت کار است و مشتری می‌تواند چهارچهارم اثر را مشاهده کند و تغییرات رنگ را ببینید، اما درمجموع ازنظر محتوا نسبت به گذشته تفاوتی نکرده است.
گفتگو از: محمود افشاری خبرنگار ایمنا
نظر شما