به گزارش ایمنا، روز بزرگداشت بهاالدین محمد بن حسین عاملی ملقب به شیخ بهایی در ایران روز معمار نامگذاری شده است.
- بیشتر بخوانید: متن روز معمار ۱۴۰۱
تاریخ روز معمار سال ۱۴۰۱
- تاریخ روز معمار در تقویم شمسی: شنبه ۳ اردیبهشت سال ۱۴۰۱
- تاریخ روز معمار در تقویم قمری: شنبه ۲۱ رمضان سال ۱۴۴۳
- تاریخ روز معمار در تقویم میلادی: شنبه ۲۳ آوریل سال ۲۰۲۲
روز معمار در ایران
روز معماری در ایران ۳ اردیبهشت هر سال، مصادف با سالروز تولد شیخ بهایی است.
روز معمار جهانی
روز جهانی معماری نخستین دوشنبه ماه اکتبر هر سال است که مصادف با روز جهانی اسکان بشر است. این روز از سوی اتحادیه بین‌المللی معماران (UIA) بدین عنوان نام گذاری و مشخص شده است.
اتحادیه بین‌المللی معماران از سال ۲۰۰۵ با هدف یادآوری به جهانیان برای مسئولیت جمعی شأن برای آینده سکونت بشر نخستین دوشنبه ماه اکتبر هر سال را به عنوان روز بین‌المللی معماری نام گذاری کرد. این روز پیش از این به عنوان روز جهانی اسکان بشر از سال ۱۹۸۶ از سوی سازمان ملل متحد نام گذاری شده بود. هر ساله در این روز مراسم‌هایی در رابطه با حق انسان‌ها در رابطه با داشتن مسکن مناسب و نیز همایش‌هایی در رابطه با معماری برگزار می‌شود.
- روز معمار جهانی برابر است با ۱۲ آبان سال ۱۴۰۱
معمار (Architect) کیست؟
معمار کسی است که نقشه کشی، طراحی، و به طور کلی معماری ساختمان‌ها را ایفا می‌کند. طراح اوست و نظارت مستقیم بر فعالیت دیگر مهندسان عمران، تأسیسات الکتریکی، تأسیسات مکانیکی دارد. در واقع معمار ناظر نهایی و هماهنگ کننده کلیه نقشه‌های یک بنا شامل نقشه‌های معماری و طراحی، نقشه‌های محاسبات سازه‌ای و نقشه‌های تاسیساتی است.
در گذشته به جای کلمه معمار، از مهراز استفاده می‌کردند. معمار فردی است که تفکرات ناب و خلاقانه خود را بر اساس تعاریف مختلف با توجه به فرهنگ سبک معماری منطقه، اقلیم، دید و منظر مناسب، کاربری فضا و فاکتورهای مهم دیگری اتود می‌زند.
در واقع معمار، مانند همه افراد دیگر، تخیلاتی دارد ولی با این تفاوت که می‌تواند این تخیلات خود را به عرصه ظهور برساند. تفاوت معماران نیز در قدرت تخیل، و همچنین توانایی آنان برای تحقق بخشیدن به آن است. معماری علمی است که با تکیه بر مضامین علمی و حرکت در مسیر خلاقیت هنری سعی در بهبود شرایط زندگی برای آحاد جامعه دارد و در واقع یک معمار، باید در تمامی زمینه‌های علمی و هنری خبره باشد تا بتواند اثری درخور توجه از خود به جا بگذارد.
معماری (Architecture) چیست؟
معماری به عنوان یکی از قدیمی ترین علوم، از پیشینه‌ای کهن برخوردار است. از زمانی که انسان پا به عرصه حیات نهاد، خود را آغاز نمود و تا به امروز پا به پای بشر و سایر پدیده‌های بشری روند تکاملی خود را طی کرده و دگرگونی‌های بسیاری را به خود دیده و به واسطه همین دگرگونی ها در طی زمان تعاریف آن نیز تغییر کرده است. معماری پدیده‌ای است که طی هزاران سال وجود داشته است و نمونه‌های آن به شکل بناها و ساختمان‌های متعدد در جهان پراکنده است.
واژه معماری در دو معنای وابسته به کار می‌رود:
- معماری به عنوان فرآیند ساماندهی فضا که اسم معنا شمرده شده است و به یک فعالیت آفرینشگر (خلاقانه) آدمی توجه دارد و بر پایه‌ی علمی – تجربی، هنر و فناوری ساخت، پدید می‌آید. این برداشت بیشتر از سوی معماران صورت می‌گیرد.
- معماری به عنوان دستاورد ساماندهی فضا یا اثر معماری که اسم ذات شمرده شده است و به ساختمان‌هایی اشاره دارد که پیش از ساخت آنها این فرایند پیموده شده است. این برداشت بیشتر از سوی باستان شناسان و مورخین معماری به کار می‌رود.
اولین تعریف معماری که در دایره‌المعارف معماری به آن استناد می‌شود و تعریف دانشگاهی محسوب می‌شود، متعلق به جان راسکین است. که در کتاب خود معماری را چنین تعریف کرده است. معماری هنر افراشتن و آراستن بنا توسط انسان است. تعریف دیگری که در فرهنگ معماری آمده است مربوط به ویترو یوس معمار معروف رومی است که معماری را چنین تعریف کرده است معماری از نظم، سازواره، آرایش، تناسبات، هماهنگی، قرینگی، پسندیدگی، وایستگی و اقتصاد ناشی و نتیجه می‌شود.
شیخ بهایی کیست؟
شیخ بهایی همه‌چیزدان، حکیم، علامه فقیه، عارف، منجم / ستاره‌شناس، ریاضیدان، شاعر، ادیب، مورخ و دانشمند نامدار سده ۱۰ و ۱۱ هجری است که، در حدود ۹۰ کتاب و رساله از او در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی، هنر و فیزیک بر جای مانده‌است.
زندگینامه شیخ بهایی
بهاالدین محمد بن عزالدین حسین بن عبدالصمد بن شمس‌الدین محمد بن حسن بن محمد بن صالح حارثی همدانی عاملی جبعی (جباعی) معروف به شیخ بهایی در سال ۹۵۳ هجری ۱۵۴۶ میلادی در بعلبک متولد شد. او در جبل عامل در ناحیه شام و سوریه در روستایی به نام "جبع" یا "جباع" می زیسته و از نژاد "حارث بن عبدالله اعور همدانی" متوفی به سال ۶۵ هجری از معاریف اسلام بوده است.
شیخ بهایی در کودکی به همراه پدرش به ایران آمد و چون به قزوین رسیدند و آن شهر را مرکز دانشمندان بزرگ ایرانی یافتند، در آن سکنی گزیدند و بهاالدین به شاگردی پدر و دیگر دانشمندان آن عصر مشغول شد. وقتی او ۱۷ ساله بود (۹۷۰ ق)، پدرش به شیخ‌الاسلامی اصفهان به توصیه شیخ علی منشار از سوی شاه طهماسب منصوب شد. ۱۴ سال بعد، در ۹۸۴ قمری، پدر شیخ برای زیارت خانه خدا از ایران خارج شد اما در بحرین درگذشت. شیخ بهایی در قزوین فارسی آموخته و به مدت سی سال در آن شهر پرورش یافته و پرورش داد.
آثار شیخ بهایی
- جامع عباسی از آثار شاخص شیخ بهایی
- الزبده فی الاصول از تالیفات شیخ بهایی در اصول
- اربعین
- مثنوی سوانح الحجاز (نان و حلوا)
- کشکول شیخ بهایی
مثنویات معروف شیخ بهایی
- نان و حلوا یا سوانح سفر الحجاز، (بر وزن مثنوی مولوی) در این اثر ابیاتی از مثنوی را نیز تضمین کرده است.
- نان و پنیر، (بر وزن مثنوی مولوی) نزدیکترین مثنوی شیخ بهایی به مثنوی مولوی از نظر محتوا و زبان
- شیر و شکر، (اولین منظومة فارسی در بحر خَبَب یا مُتدارک). شیر و شکر بسیار جذاب است و با وجود مختصر بودن (۱۶۱ بیت در کلیات چاپ نفیسی و ۱۴۱ بیت در کشکول) سرشار از معارف و مواعظ حکمی با لحنی حماسی است.
- مثنوی‌هایی مانند نان و خرما، شیخ ابوالحشم و رموز اسم اعظم را نیز منسوب به او دانسته‌اند.
شیخ بهایی و سازه‌های معماری
طراحی یگانه مسجد امام: این مسجد که در گذشته به نام‌های مسجد شاه و مسجد سلطانی نیز نامیده می‌شد، یکی از مهم‌ترین و معروف‌ترین بناهای معماری اسلامی است.
معمای گرمابه شیخ بهایی: ژان شاردن، سیاح معروف فرانسوی در کتاب خود ضمن وصف شهر اصفهان در مورد محله در دشت می‌نویسد که در آن محله کوچه‌ای است به نام شیخ بهاء‌الدین محمد که در آنجا خانه داشته و در این کوچه دو گرمابه وجود دارد که یکی بزرگ‌تر است و به نام حمام شیخ نامیده می‌شود.
کاریز بزرگ نجف‌آباد: از دیگر اقدامات مهمی که به شیخ بهایی نسبت داده شده، مهندسی و ساخت کاریز بزرگ نجف‌آباد است. این کاریز یکی از بزرگ‌ترین قنات‌های ایران بوده که به نام کاریز یا قنات زرین کمر نیز معروف است. طول این قنات از ابتدا یا مظهر آن تا انتها یا آبخور ۹ فرسنگ یا ۵۴ کیلومتر است که به ۱۱ جوی بزرگ تقسیم می‌شود.
ساعت آفتابی نجف: گفته می‌شود هنگام تعمیر دیوار صحن حضرت علی (ع) در نجف نیز ساعت آفتابی دیگری ساخته شده بود که در هر فصلی از سال، رسیدن آفتاب به زیر دیوار، نشان دهنده ظهر شرعی بوده است. ساخت این شاخص و همچنین ساخت کفشداری و تعمیر دیوار صحن حضرت علی (ع) نیز از جمله کارهایی است که به شیخ بهایی نسبت داده شده است.
مسجد چهارباغ: طراحی مسجد چهارباغ از دیگر اقداماتی است که به شیخ بهایی نسبت می‌دهند. از آنجا که محل ساخت بنا در مسیر آبرویی بود که از زاینده‌رود وارد چهارباغ می‌شد، امکان نشست ساختمان به دلیل لجنزار زیرزمین وجود داشت. شیخ بهایی برای حل این مشکل دستور داد تا مقادیر زیادی زغال چوب در زیر پی ساختمان ریخته و آنها را به سختی بکوبند. سپس روی آن را با ساروج و شفته پر کرد و پس از آن پی اصلی ساختمان را بنا نهاد. به این ترتیب خطر نشست ساختمان از میان رفت و این بنا برای قرن‌ها پا برجا ماند.
درگذشت شیخ بهایی
شیخ بهایی برابر با تاریخ شوال ۱۰۳۰ یا ۱۰۳۱ هجری قمری در اصفهان درگذشت و بنا بر وصیت خودش پیکر او را به مشهد برده و جنب موزه آستان قدس در جوار مرقد مطهر حضرت علی بن موسی‌الرضا علیه السلام دفن کردند.
نظر شما