به گزارش خبرنگار ایمنا، آرتریت Arthritis به معنای التهاب مفصل است، آرتریت یا ورم مفصل نام یک بیماری خاص نیست بلکه به مجموعه‌ای از بیش از یکصد بیماری گفته می‌شود که مشخصه همه آنها همان طور که گفته شده ملتهب شدن مفصل است، شایع‌ترین نوع آرتریت، استئوآرتریت است که به آن آرتروز یا ساییدگی مفصل هم میگویند.
دلایل ابتلاء به این عارضه
- آرتریت روماتوئید هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به سینوویوم (غشایی که مفاصل شما را می‌پوشاند) حمله کند.
- التهاب حاصل از آن سینوویوم را ضخیم می‌کند و در نهایت می‌تواند غضروف و استخوان موجود در مفصل را از بین ببرد.
- تاندون‌ها و لیگامان‌هایی که مفصل را محکم نگه می‌دارند، ضعیف و کشیده می‌شوند. به تدریج مفصل شکل و تراز خود را از دست می‌دهد.
پزشکان نمی‌دانند چه چیزی این روند را شروع می‌کند، اگرچه یک جز ژنتیکی به احتمال زیاد در آن دخالت دارد، در واقع ژن‌های شما باعث آرتریت روماتوئید نمی‌شوند ولی می‌توانند شما را نسبت به عوامل محیطی (مانند عفونت با برخی از ویروس‌ها و باکتری‌ها) مستعدتر کنند که ممکن است باعث بیماری شود.
مفصل چگونه دچار آرتریت می‌شود
مفصل جایی است که دو استخوان در کنار هم قرار گرفته و در کنار هم حرکت می‌کنند، دو استخوان یاد شده به توسط رباط‌هایی به هم متصل می‌شوند، رباط‌ها بافت‌های طنابی یا نواری شکل محکمی هستند که از دو طرف به دو استخوان تشکیل دهنده مفصل متصل شده و آنها را در کنار یکدیگر نگه می‌دارند.
بر روی قسمتی از استخوان‌ها که بر روی هم حرکت می‌کنند لایه بافتی صاف و لغزنده‌ای به نام غضروف قرار گرفته که موجب می‌شود استخوان‌ها به راحتی و بدون اصطکاک بر روی هم حرکت کنند. دو سر استخوانی که مفصل را درست می‌کنند در داخل یک کیسه بافتی به نام کپسول مفصلی قرار گرفته است. داخل این کیسه را فضای مفصلی میگویند.
فضای مفصلی حاوی مایع مفصلی یا مایع سینوویال است. مایع مفصلی لزج است و موجب لیزشدن بیشتر سطوح غضروف مفصلی می‌شود. مایع مفصلی به توسط لایه سینوویال که سطح داخلی کپسول مفصلی را پوشانیده است ترشح می‌شود.
در انواع مختلف آرتریت غضروف مفصل دچار آسیب می‌شود. آسیب غضروف به چهار علت عمده به وجود می‌آید که عبارتند از:
- بیماری‌های خود ایمنی یا اتوایمیون که در آنها سیستم دفاع ایمنی بدن به جای اینکه به عوامل مهاجم خارجی حمله کنند بافت‌های خود بدن را مورد تهاجم قرار می‌دهند، انواع روماتیسم ها در این دسته قرار می‌گیرند.
- شکسته شدن استخوان در محل مفصل
- خراب شدن غضروف مفصل به علت زیاد کار کشیدن از آن و یا بالا رفتن سن
- عفونت مفصلی
علائم بیماری آرتریت را بشناسید
برحسب نوع آرتریت علائم آن متغیر است ولی علائم مشترکی که تقریباً در همه انواع آرتریت‌ها وجود دارد درد، تورم و خشکی و محدودیت حرکتی در مفصل است. در معاینه مفصلی در بعضی از انواع آرتریت می‌تواند افزایش مایع مفصلی، درد موضعی بر روی مفصل در هنگام فشار دادن و یا حرکت دادن آن، گرمی و قرمزی و ورم مفصل و تغییر شکل آن را مشاهده کرد.
بعضی آرتریت‌ها با علائم سیستمیک مانند تب و ضعف و بی‌حالی و بی اشتهایی همراه است و در بعضی دیگر از آرتریت‌ها علائم درگیری دیگر سیستم‌های بدن مانند دستگاه گوارش، پوست، چشم و یا دیگر ارگان‌ها وجود دارد.
انواع آرتریت
آرتریت‌ها انواع مختلفی دارند، یعنی مفاصل به دلایل مختلفی دچار التهاب می‌شوند که شایع‌ترین آنها استئوآرتریت و آرتریت روماتیسمی و آرتریت چرکی است.
استئوآرتریت
به آن آرتروز یا ساییدگی مفصل هم میگویند. در این بیماری ابتدا غضروف مفصلی خاصیت الاستیک و انعطاف پذیری خود را از دست می‌دهد. به دنبال آن غضروف آسیب دیده و ساییده شده و کم کم نازک شده و حتی بعد از مدتی ممکن است کاملاً از بین بروند. این نوع از آرتریت معمولاً پیشرونده است ولی سرعت پیشرفت کندی دارد.
در استئوآرتریت مفصل دچار درد و محدودیت حرکتی بخصوص بعد از مدتی بی‌حرکتی و یا در حین حرکت می‌شود. استئوآرتریت بیشتر در مفاصل ران، زانو، ستون مهره و دست دیده می‌شود.
روماتیسم مفصلی
به آن آرتریت روماتوئید هم میگویند، در روماتیسم مفصلی لایه سینوویال مورد هجوم سلول‌های ایمنی بدن قرار گرفته و دچار التهاب می‌شوند، مایع مفصل بیشتری تولید شده و غضروف مفصلی تخریب می‌شود. بعد از مدتی شکل مفصل تغییر می‌کند. در روماتیسم مفصلی مفصل دچار درد و تورم و پس از مدتی محدودیت حرکتی و تغییر شکل می‌شود. در آرتریت روماتوئید خشکی مفصلی معمولاً در صبح و پس از برخاستن از خواب بیشتر است. این نوع از آرتریت بیشتر در مفاصل دست و مچ دست و گاهی در مفاصل ران و زانو دیده می‌شود.
روماتیسم مفصلی کودکان
این نوع از آرتریت در افراد زیر ۱۶ ساله ایجاد می‌شود و علائم آن شبیه آرتریت روماتوئید است. روماتیسم مفصلی کودکان می‌تواند یک مفصل یا تعدادی از مفاصل را با هم گرفتار کند. روماتیسم کودکان معمولاً با علائم کلی مانند تب، کاهش اشتها، کاهش وزن و کم خونی همراه است.
آرتریت سپتیک یا عفونت آرتریت عفونی
در این نوع از آرتریت یک میکروب (که غالباً باکتری است ولی می‌تواند ویروس یا قارچ باشد) از طریق جریان خون یا از مجاورت مفصل به درون فضای مفصلی راه پیدا کرده، تکثیر یافته و موجب عفونت مفصل می‌شود.
بدنبال آن غضروف مفصلی بسرعت تخریب شده و در صورت عدم درمان ممکن است استخوان هم آسیب ببیند. آرتریت عفونی معمولاً خود را بصورت بصورت تورم حاد و دردناک مفصل و اکثراً با قرمزی و گرمای مفصل همراه با تب و لرز نشان می‌دهد.
انواع شایع دیگری هم از آرتریت وجود دارند که در بین آنها می‌توان از اسپوندیلیت انکیلوزان، نقرس، آرتریت پسوریازیسی و لوپوس سیستمیک نام برد.
عوامل افزایش خطر ابتلاء به آرتریت روماتوئید
جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض آرتریت روماتوئید هستند.
سن: آرتریت روماتوئید در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما بیشتر در سنین میانسالی شروع می‌شود.
سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به آرتریت روماتوئید باشد، ممکن است خطر ابتلاء به این بیماری برای شما بیشتر شود.
سیگار کشیدن: استعمال سیگار خطر ابتلاء به آرتریت روماتوئید را افزایش می‌دهد، به خصوص اگر استعداد ژنتیکی برای ابتلاء به این بیماری را داشته باشید. به نظر می‌رسد که سیگار کشیدن با شدت بیشتر بیماری همراه است.
عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض موادی مانند آزبست یا سیلیس ممکن است خطر ابتلاء به آرتریت روماتوئید را افزایش دهد. کارکنان اورژانسی که در معرض گرد و غبار ناشی از فروپاشی مرکز تجارت جهانی قرار گرفتند بیشتر در معرض ابتلاء به بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید هستند.
چاقی: به ویژه خانم‌های ۵۵ ساله و جوان‌تر که به چاقی و اضافه وزن مبتلا هستند به نظر می رسند در معرض خطر نسبتاً بیشتری برای ابتلاء به آرتریت روماتوئید هستند.
آرتریت روماتوئید در نوجوانان (JRA)
آرتریت روماتوئید در نوجوانان نوعی بسیار نادر از این اختلال است. مانند آرتریت روماتوئید بزرگسالان این اختلال نیز باعث التهاب مفاصل، سفتی و آسیب می‌شود. همچنین می‌تواند در رشد نوجوان خلل ایجاد کند. آرتریت روماتوئید نوجوانان با نام آرتریت ایدیوپاتیک نیز شناخته می‌شود که ایدیوپاتیک به معنای نا شناخته است.
آرتریت روماتوئید و بارداری
در کمال تعجب، آرتریت روماتوئید در دوران بارداری تا ۸۰% بهبود میابد. و بعد از زایمان احتمالاً دوباره مثل قبل خواهد شد. اینکه چطور و چرا این اتفاق می‌افتد هنوز مشخص نیست. قبل از بارداری و در دوران بارداری تغییر در داروها ممکن است لازم شود.
درمان آرتریت روماتوئید
هیچ درمان شناخته شده‌ای برای آرتریت روماتوئید وجود ندارد، هدف از درمان کاهش التهاب و درد مفاصل و جلوگیری از آسیب به آنهاو همچنین به حداکثر رساندن کارایی مفاصل است. درمان بهتر است هرچه زودتر شروع شود. درمان شامل ترکیبی از داروها و ورزش برای تقویت عضلات پشتیبان مفاصل است. درمان ممکن است شامل جراحی هم بشود. درمان با توجه به سن، مفاصل مبتلا شده، و پیشرفت بیماری طراحی می‌شود.
داروهای آرتریت روماتوئید
داروهایی که برای آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود شامل داروهای اصلاح کننده بیماری ضد روماتیسمی (DMARD) می‌شود که این نوع داروها عبارتند از: داروهای بیولوژیک، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) استروئیدها و داروهای ضد درد. DMARD ها پیشرفت بیماری را کند میک نند و معمولاً با NSAID ها و استروئیدها استفاده می‌شوند.
آیا جراحی گزینه مناسبی است؟
وقتی بیماری پیشرفت می‌کند و آسیب‌ها جدی و درد غیر قابل تحمل می‌شود بعضی افراد ترجیح می‌دهند برای بهبود درد و عملکرد مفاصل تحت عمل جراحی قرار بگیرند. جایگزین کردن مفاصل یکی از جراحی‌های معمول در این زمینه است و معمولاً مفاصل زانوها و ران را جایگزین می‌کنند. انواع دیگر جراحی، مانند آرتروسکوپی (قرار دادن یک ابزار لوله مانند برای دیدن و ترمیم بافت‌های غیر طبیعی) و بازسازی تاندون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دیگر درمان‌های آرتریت روماتوئید برخی بیمارانی که مبتلا به اختلال آرتریت روماتوئید هستند با چنین مواردی احساس آرامش بیشتری کرده‌اند: گرمای مرطوب، داروهای آرام بخش و طب سوزنی. مکمل‌هایی که معرفی شده عبارتند از روغن ماهی، روغن بذر گاوزبان و پنجه گربه. قبل از استفاده از هر نوع مکملی با پزشک خود صحبت کنید تا تداخلی با داروهای اصلی که استفاده می‌کنید نداشته باشد.
مواد غذایی که درد آرتریت را تسکین می‌دهد
مطالعات اخیر بنیاد آرتریت آمریکا نشان می‌دهد غذاهای سالم شامل انواع غلات سبوس‌دار، میوه‌ها و سبزیجات تازه و آجیل به کاهش التهاب و درد ناشی از آتریت منجر می‌شوند. از طرفی ادامه این مطالعات نشان می‌دهد وزن تأثیر مستقیمی بر شدت آرتریت دارد. هر یک پوند کاهش وزن (معادل ۰.۴۵ کیلوگرم)، فشار بار اضافی وارد شده به زانو را حدود ۴ پوند کاهش می‌دهد.
بنابراین کاهش وزن و دستیابی به سایز متعادل قدم مهمی برای کاهش درد ناشی از آرتروز و آرتریت است، برخی مواد غذایی که درد و التهاب ناشی از آرتریت را کاهش می‌دهند عبارتند از:
- کلم بروکلی، بروکسل و برگ و گل کلم
- ماهی‌های چرب
- سیر
- گیلاس
- زردچوبه
- ویتامین C
- زنجبیل
- گردو
- اسفناج
نظر شما