به گزارش خبرنگار ایمنا، گسترش و پراکندگی ذخایر معدنی در ایران آن را به عنوان یکی از ۱۵ کشور معدنی در جهان مطرح کرده است. میان این مناطق مستعد، برخی از مناطق ایران به دلیل عبور کمربندها و محورهای مواد معدنی همچون کانی‌های فلزی و باارزش ذخایر معدنی ارزشمندی را در خود جای‌داده‌اند که از جمله این نمونه‌ها می‌توان به اصفهان اشاره کرد. استانی که بنا به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آن، دارای تعداد ۸۵۴ معدن دارای پروانه بهره برداری و ۶۴۶ معدن فعال است.
از حیث تعداد معادن فعال رتبه اول، تعداد کل معادن دارای مجوز پروانه بهره برداری رتبه دوم و از نظر میزان ذخیره قطعی رتبه سوم و میزان استخراج اسمی رتبه پنجم را در کشور دارد و در هشت سال اخیر برای ۵,۷۲۶ نفر در بخش معادن اشتغال زایی ایجاد کرده است. به علاوه میزان ذخایر معدنی شناسایی شده در استان اصفهان بیش از دو میلیارد و ۸۹۲ میلیون تن است و هم اکنون ظرفیت لازم برای برداشت سالانه حدود ۵۰ میلیون تن از معادن استان ایجاد شده است. اما آنچه در این میان مهم است، توجه و برنامه‌ریزی برای سرمایه‌گذاری و برداشت ذخایر معدنی ارزشمند و تبدیل آن به محصولات نهایی و ایجاد ارزش افزوده است که برای رسیدن به این اهداف باید زیرساخت‌ها مهیا و منابع انرژی را در اختیار داشت.
کارشناسان و فعالان این حوزه بر این باورند که در اختیار داشتن تجهیزات و فناوری‌های روز کمک شایانی برای استفاده بهینه از ذخایر ارزشمند معدنی و ارتقای شرایط صادراتی این ذخایر، خواهد بود. زیرا با وجود همه دارایی‌های بسیار غنی معدنی و پتانسیل اقتصادی کشور به واسطه معادن، سهم صادرات مواد معدنی در تولید ناخالص داخلی کشور بسیار اندک است. چه بسا در روزگاری نه چندان دور، باکیفیت‌ترین سنگ‌ها از اصفهان صادر می‌شد اما به دلیل رکود اقتصادی صادرات سنگ، نسبت به دهه گذشته سقوط داشته است و این شرایط منجر به نبود نقدینگی و در نتیجه تعطیلی معادن شده است. بدون تردید چنین مشکلاتی نه تنها سرمایه گذار را از ورود به این بخش منصرف می‌کند بلکه فعالان را هم نسبت به تولید بیشتر دل سرد کرده و هرچه می‌گذرد بر تعداد معادن غیرفعال کشور افزوده خواهد شد.
احیا و فعال سازی معادن
در این سال‌ها برنامه‌هایی در ارتباط با نجات معادن ایران مطرح شده، احیا و فعال سازی معادن کوچک مقیاس کشور است که مجموع اقدامات انجام شده از سال ۹۸ تاکنون به احیا و فعال‌سازی ۵۹۵ معدن کوچک مقیاس در کشور انجامیده است. طرحی که از اواخر سال ۹۶ اجرایی و در سال ۹۸ به عنوان یکی از طرح‌های اقتصاد مقاومتی مطرح شد. این چنین که در سال ۹۸ برای احیا و فعال‌سازی ۱۵۰ معدن کوچک‌مقیاس برنامه‌ریزی و در نهایت ۱۴۶ معدن فعال شد؛ سال گذشته نیز با اینکه احیا ۲۰۰ معدن مبنای کار قرار گرفت، اما در نهایت ۲۵۳ معدن فعال‌سازی و علاوه بر آن حمایت و توسعه ۱۵ واحد فرآوری نیز انجام شد.
سید رضا عظیمی دبیر شورای هماهنگی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس در این باره می‌گوید: برای سال جاری نیز احیا و فعال‌سازی ۲۰۰ معدن کوچک برنامه‌ریزی شده است. از ابتدای اجرای این طرح تاکنون، ۳,۱۲۰ معدن کوچک مقیاس شناسایی و اولویت‌بندی شد و اقدام‌های کلینیکی برای ۱,۵۸۹ معدن انجام و مشکلات آنها احصا شده که در نهایت به احیا و فعال‌سازی ۵۹۵ معدن انجامیده است.
وی یادآوری می‌کند: طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس نقطه عطفی در کمک به بخش معدن کشور است که در پی آن توانستیم گزارش‌های تخصصی نیاز محور، معدن‌محور و استان‌محور از معادن تهیه کنیم.
دبیر شورای هماهنگی طرح احیا، فعال‌سازی و توسعه معادن تصریح می‌کند: طرح یاد شده بازوی کمکی اصلی طرح فعال‌سازی ۶ هزار محدوده و معدن راکد و غیرفعال کشور بوده که بر مبنای آن می‌تواند معادن فعال، غیرفعال و قابل توسعه را به تفکیک مناطق مختلف کشور شناسایی کرد.
اغلب معادن اصفهان دارای کیفیت مطلوبی از لحاظ مواد معدنی هستند
شهرام مبصر، رئیس سازمان نظام مهندسی معادن اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به وجود بیشترین تعداد معادن در اصفهان اظهار می‌کند: در حال حاضر، در استان اصفهان حدود ۱،۱۰۰ معدن قرار دارد. در کل شش گروه معادن فلز، غیرفلز، سنگ‌های تزئینی، سنگ آهک، شن و ماسه و خاک رس در اصفهان وجود دارد که به جز چهار تا پنج معدن که جز رده درجه یک است، عمده معادن استان اصفهان در رده درجه سه و چهار قرار گرفته‌اند.
وی ادامه می‌دهد: از این تعداد معادن هم ۸۰ درصد در گروه معادن کانی غیر فلزی از جمله شن و ماسه، سنگ تزئینی، مصالح ساختمانی و… ۵ درصد از معادن استان اصفهان در گروه معادن فلزی مانند سنگ آهن، مس، سرب و روی قرار دارد. همچنین ۱۵ درصد هم در رده خاک‌های صنعتی همچون باریت، کائولن و… قرار می‌گیرند.
رئیس سازمان نظام‌مهندسی معادن اصفهان با اشاره به اینکه ۹۸ درصد معادن اصفهان، کوچک مقیاس اند در رابطه با طرح فعال‌سازی این معادن می‌گوید: تحریم‌ها و رکود سال‌های اخیر بر معادن به خصوص کوچک مقیاس تأثیر داشته است. به طوری که به دلیل عدم صادرات برخی از مواد معدنی ناشی از این شرایط، افت کیفیت مواد معدنی و نبود واحدهای فرآوری به تعطیلی رسیده‌اند و قرار است در برنامه‌ای که برای احیای معادن در نظر گرفته شده به آنها پرداخته شود.
مبصر اظهار می‌کند: با توجه به این نکته مهم که اغلب معادن اصفهان دارای کیفیت مطلوبی از لحاظ مواد معدنی هستند اگر شرایط مناسب برای احیای آنها و از سر گیری فعالیتشان فراهم شود ارز آوری بالایی خواهند داشت. فعال بودن معادن در وهله نخست به شرایط عرضه و تقاضا وابسته است. در واقع عرضه تعیین کننده فعالیت و میزان تقاضایی است که برای بهره بردار وجود دارد و در شرایط مساوی کیفیت ماده معدنی تعیین‌کننده انتخاب متقاضی برای معدن است.
وی در پاسخ به این پرسش که چه راهکارهایی برای حل این چالش‌ها وجود دارد تصریح می‌کند: بالا رفتن قیمت ماشین‌آلات، استخراج و موانع تأمین مواد اولیه، عدم تناسب عرضه و تقاضا، تحریم‌ها و بی مدیریتی‌ها از عمده‌ترین مشکلات محسوب می‌شود. به علاوه مغفول ماندن پتانسیل‌های علمی افراد و عدم استفاده از توانمندی افراد تحصیل‌کرده‌ای که در داخل کشور وجود دارد از چالش‌های بسیار مهم است.
رئیس سازمان نظام‌مهندسی معادن اصفهان خاطرنشان می‌کند: با سپردن کار به معدن کار واقعی، تأمین ماشین‌آلات معدنی توسط ایجاد یک سندیکای متخصص که جامع‌نگر فکر کند، عدم دخالت بخش‌هایی که دولتمردان را تحت تأثیر قرار داده و به گونه‌ای انحصارطلبی را به وجود می‌آورد می‌توان بر بخش زیادی از این موانع، فائق آمد.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد، خبرنگار اقتصادی ایمنا
نظر شما