به گزارش خبرنگار ایمنا، در سینمای جهان اقتباس، یک رکن اساسی در ساخت فیلم و سریال است، اهمیت این موضوع آنجا مشخص می‌شود که در مراسم اسکار، یک جایزه فیلمنامه اقتباسی هم اهدا می‌شود. هر کتاب یا رمان معروفی که مورد اقبال عمومی قرار می‌گیرد زمانی که به فیلم یا سریال تبدیل شود مؤلفه‌های مهم دیگری چون اقبال مخاطب، کنجکاوی مخاطب درباره آن، مشخص بودن تکلیف مخاطبان، هدف آن ژانر و در نهایت تبدیل یک اثر ادبی به یک بسته نمایشی جذاب را با خود دارد.
سینمای ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و نگاهی به تاریخ سینمای آن نشان می‌دهد که آثار زیادی بر اساس رمان‌های معروف ایرانی یا خارجی ساخته شده است. بیراه نیست که بگوییم آثار سینمای ایران همواره قرابت نزدیکی با ادبیات ایران و جهان دارد به همین دلیل است که در جشنواره‌های جهانی، سینمای ایران را "قصه گو" می‌دانند.
در ادامه به مهم‌ترین آثار سینمای ایران اشاره می‌شود که بر اساس اقتباس ساخته شده‌اند:
«ناخدا خورشید» ساخته ناصر تقوایی
ناخدا خورشید را می‌توان مهم‌ترین اثر اقتباسی سینمای ایران دانست که در سال ۱۳۶۴ توسط ناصر تقوایی ساخته شد. این فیلم برداشتی آزاد از رمان معروف "داشتن و نداشتن"، اثر ارنست همینگوی است که تقوایی با پیشینه قوی ادبی و دانش سینمایی خود به خوبی از عهده ایرانیزه کردن آن برآمد. "داشتن و نداشتن" با وجود قهرمانی چون کاپیتان مورگان از جمله آثار ادبی است که نظر سینماگران بسیاری را به خود جلب کرده است. در سال ۱۹۳۶، هاوارد هاکس، فیلمی به همین نام با بازی همفری بوگارت ساخت. در ناخدا خورشید، نقش بوگارت را داریوش ارجمند بازی کرد که توانست در ایفای این نقش بدرخشد.
تقوایی با استادی تمام، فضای داستان همینگوی را به جنوب ایران آورده و آداب و سنن مردم جنوب را در فیلم گنجانده است و حتی اشاره‌ای نیز به تاریخ ایران و موردی چون قتل حسنعلی منصور داشته است.
داریوش ارجمند، علی نصیریان، سعید پورصمیمی، پروانه معصومی و فتحعلی اویسی از جمله بازیگران اصلی این فیلم هستند. ناصر تقوایی جایزه یوزپلنگ برنزی را از چهل و یکمین دوره "جشنواره فیلم لوکارنو" برای ناخدا خورشید از آن خود کرد.
«شب‌های روشن» ساخته فرزاد موتمن
شب‌های روشن به کارگردانی فرزاد موتمن و نویسندگی سعید عقیقی، اقتباسی است از کتاب مشهور "شب‌های سپید" داستایوفسکی که با وجود اشعار فارسی زیادی که در فیلم خوانده می‌شود، چندان حال و هوای ایرانی ندارد. به نظر می‌رسد عقیقی بن مایه داستان داستایوفسکی را برداشته و تنها دیالوگ‌های میان شخصیت‌های اصلی را تغییر داده است. سکانس آخر فیلم نیز با پایان کتاب تفاوت دارد و به آن اضافه شده تا بیشتر به ذائقه تماشاگر ایرانی نزدیک شود از طرفی شب‌های روشن بازسازی فیلم ایتالیایی شب‌های روشن است.
مهدی احمدی، هانیه توسلی، محسن شاه ابراهیمی، هیلدا هاشم پور، معصومه اسکندری، حسین فلاح. پیمان میرعلی اکبری در آن ایفای نقش کرده‌اند.
«سارا» ساخته داریوش مهرجویی
سارا یکی از مهم‌ترین آثار کارنامه داریوش مهرجویی است که در سال ۱۳۷۱ و با اقتباس از نمایشنامه "خانه عروسک"، نوشته هنریک ایبسن ساخته شد. معضلات خانوادگی که در نمایشنامه ایبسن وجود دارد به خوبی در فیلم سارا نمود پیدا کرده است. مهرجویی حتی به نام‌های شخصیت‌های کتاب هم وفادار بوده است. سارا جایگزین نورا شد و گشتاسب جای کروگستاد کتاب ایبسن را گرفت.
سارا در کنار "بانو، لیلا و پری"، یکی از بارزترین آثار مهرجویی درباره زنان است که نیکی کریمی، امین تارخ، خسرو شکیبایی و یاسمین ملک نصر در آن ایفای نقش کرده‌اند.
«شازده احتجاب» ساخته بهمن فرمان آرا
فیلم شازده احتجاب به کارگردانی بهمن فرمان آرا بر اساس رمانی به همین نام نوشته هوشنگ گلشیری ساخته شده است و روایت یک شب تا صبح شازده‌ای قاجاری است که به مرور خاطرات و زوال خویش می‌اندیشد. شازده احتجاب یکی از فیلم‌های مهم موج نوی سینمای ایران در کنار آثاری همچون "قیصر"، "گاو" و "آرامش در حضور دیگران" می‌باشد.
داستان این فیلم همچون کتابش سعی کرده تا رفت و برگشت‌های زمانی را حفظ کرده و بازه‌های زمانی مختلف را با یکدیگر ادغام کند. فرمان آرا در این فیلم به شدت به متن رمان گلشیری وفادار بوده است. از طرفی شازده احتجاب در بخش جانبی "پانزده روز با کارگردانان جشنواره فیلم کن" در سال ۱۹۷۵ به نمایش در آمد.
جمشید مشایخی، فخری خوروش، نوری کسرایی، ولی شیراندامی، حسین کسبیان، فیروز بهجت محمدی، مهری ودادیان و مهری مهرنیا، بازیگران اصلی این فیلم هستند.
«داش آکل» ساخته مسعود کیمیایی
فیلم سینمایی داش آکل در سال ۱۳۵۰ توسط مسعود کیمیایی و با اقتباس از داستانی کوتاه در کتاب "سه قطره خون"، نوشته صادق هدایت ساخته شد. کیمیایی در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود، چندباری به سراغ ادبیات و اقتباس از آن رفته است که داش آکل معروف ترین آنها است.
این فیلمساز در دهه ۵۰، همچنان عطش ساخت فیلم‌های متفاوت و معرفی قهرمان‌های منحصر به فرد را داشت و داش آکل از فیلم‌های موفق و قابل اعتنای پیش از انقلاب او است. تعدادی از سکانس‌های فیلم، خارج از داستان یا متفاوت از آن است. اما این سکانس‌ها به فضا سازی داستان کمک کرده است. شاید بتوان گفت، شهرت فیلم به شهرت داستان نیز کمک کرده است.
ژاله علو، بهمن مفید، کنعان کیانی و مری آپیک از جمله بازیگران اصلی داش آکل هستند.
«اینجا بدون من» ساخته بهرام توکلی
اینجا بدون من، یکی از محبوب ترین آثار بهرام توکلی است که با اقتباس از نمایشنامه "باغ وحش" شیشه‌ای نوشته تنسی ویلیامز در سال ۱۳۸۹ ساخته شد. توکلی با تجربه و مهارت فراوان توانست این داستان را به شکلی ایرانیزه شده به تصویر بکشد و قصه را باب میل مخاطب عام و خاص پیش ببرد.
فاطمه معتمدآریا، نگار جواهریان، صابر ابر و پارسا پیروزفر بازیگران اصلی اینجا بدون من هستند. معتمدآریا برای بازی در این فیلم، برنده جایزه بهترین بازیگر زن از سی و پنجمین دوره "جشنواره بین المللی فیلم مونترال کانادا" شد.
فیلم‌های دیگری همچون تنگسیر، گاو خونی، خواهران غریب، پله آخر، چهل سالگی و… از جمله دیگر آثاری بوده که بر اساس اقتباس ادبی ساخته شده است.
نظر شما