به گزارش ایمنا، پولکادات (Polkadot) بلاکچین نسل جدید است که بلاکچینهای متعدد را به یک شبکه واحد متصل میکند. شبکه پولکادات امکان انتقال داده میان بلاکچینهای های مختلف و پشتیبانی از چند زنجیره توسط یک شبکه را فراهم میکند. هدف پولکادات بر طرف کردن مشکل ارتباط کند میان بلاکچینهای خصوصی و عمومی است. از پولکادات به عنوان تسهیلکننده نسل بعدی وب یعنی Web۳ یاد میشود که انحصار اینترنت را میشکند و آن را در اختیار کاربران قرار میدهد. این پروتکل بر حفظ ارتباطات، انتقال ارز و امنیت مشترک بلاکچینها تمرکز دارد. پولکادات با متحد کردن بلاکچینها در یک شبکه به آنها این امکان را میدهد که به صورت موازی با یکدیگر کار کنند. با یکپارچگی، نقاط قوت بلاک چینهای مختلف ترکیب شده و این امر باعث میشود که نقاط ضعف آنها کاهش یابد.
پولکادات پروژهای است که توسط توسعه دهندگان برای توسعه دهندگان ساخته شده است. هدف آن اتصال زنجیرههای عمومی و خصوصی، اوراکل ها، برنامههای غیرمتمرکز و ارائه خدمات برای انجام کار در کنار یکدیگر است. پولکادات نسل جدید پروتکلهای بلاک چین است. این پروژه سعی دارد شبکهای واحد از بلاک چینهای هدفمند و یکپارچه ایجاد کرده و از این طریق بر مشکلات مقیاسپذیری (کندی و پرهزینهبودن تراکنشها) و تعاملپذیری در فضای ارزهای دیجیتال غلبه کند.
بهبیان سادهتر، اگر بلاکچینهای مختلف را راهحلی برای مشکلات دنیای واقعی بدانیم، میتوان شبکه پولکادات را راهحلی برای مشکلات خود بلاک چینها دانست. در واقع هر بلاکچین به خودی خود توانایی برقراری ارتباط با دیگر بلاکچینها را ندارد اما با فراهمسازی قابلیت همکاری بین بلاکچینهای مختل، انتقال اطلاعات بسیار سادهتر شده و میتوان برنامهها و سرویسهای قدرتمندتری ساخت.
مدیرعامل و بنیانگذار پولکادات
گاوین وود Gavin wood مدیر پروژه پولکادات Polkadot است. او مهندس کامپیوتر انگلیسی بود و در ابتدا فعالیت خودش را در زمینه بازی سازی شروع کرد. در سال ۲۰۱۱ نام بیت کوین را شنید اما مورد توجهش واقع نشد، در ادامه و در سال ۲۰۱۳ دوباره آن را بررسی کرد و مجذوبش شد. در این میان با شخصی آشنا شد که ویتالیک بوترین (مدیرعامل اتریوم) نام داشت و همراه با هم به توسعه اتریوم پرداختند و به عنوان یکی از بنیانگذاران اتریوم در این پروژه فعالیت کرد. وود زبان برنامه نویسی Solidity را اختراع کرد و یلو پیپر ماشین مجازی اتریوم را منتشر کرده است. در سال ۲۰۱۴ همراه با بنیاد Web۳ (سازمانی است که برای ترویج زیرساختهای غیرمتمرکز اینترنت) شبکه پولکادات Polkadot را راه اندازی کردند. اما در نهایت در سال ۲۰۱۶ از پروژه اتریوم خداحافظی کرد و توجه خود را بر روی شبکه پولکادات Polkadot معطوف کرد.
تاریخچه ارز دیجیتال پولکادات
گاوین وود در سال ۲۰۱۶ به قصد ساخت و طراحی یک بلاکچین منحصربهفرد اتریوم را ترک کرد و در ۲۰۱۷ با همکاری پیتر چابان و رابرت هابرمایر پولکادات را وارد بازار دیجیتال کرد. در همان آغاز فعالیت و کار رمزارز dot توانست ۱۴۵ میلیون دلار درآمد داشته باشد. اما کمی بعد از شروع فعالیت مورد حمله هکرها قرار گرفت، بر اثر این حمله ۱۵۰ میلیون دلار به پولکادات ضرر رسید و موجب شد سرعت توسعه این رمزارز بهشدت کاهش پیدا کند. در سال ۲۰۱۸ پولکادات با قدرت بیشتری به بازار ارز دیجیتال برگشت و با بهتر شدن و ارتقا اکوسیستم و کمکهای مالی Web۳ به پیشرفت خود ادامه داد که تاکنون بدون افت ادامه داشته به گونهای که در ۲۰۲۰ ایده انتقال حساب را نیز به شبکه خود افزوده است.
ساختار پولکادات
اکثر ارزهای دیجیتال برای حل برخی از مشکلات دنیای واقعی با استفاده از فناوری بلاک چین ایجاد شدهاند. از سوی دیگر، پولکادات برای حل مسائل و مشکلات خود Blockchain به وجود آمده است. بر اساس وبسایت رسمی این پروژه، پولکادات “یک تکنولوژی چند زنجیرهای و شبکهای” است. به عبارت دیگر، پولکادات یک بلاک چین است که بلاک چینهای متفاوت زیادی را به یکدیگر متصل میکند. این برنامه برای از بین بردن برخی از مشکلات عمدهای طراحی شده، که منجر به کاهش کاربرد شبکههای بلاک چینی برای استفاده در دنیای واقعی شدهاند. دو مورد از این مشکلات عبارتاند از:
مقیاس پذیری (Scalability): به بیان ساده، فناوری بلاک چین به شکلی که امروزه وجود دارد، نمیتواند تعداد تراکنشهایی را که در جهان غیرمتمرکز پیشبینی شدهاند، به طور کامل اجرا کند. در واقع، شبکههای بلاک چینی قادر به پردازش تعداد محدودی تراکنش در ثانیه هستند.
پولکادات یک شبکه چند زنجیرهای مجهز به فناوری شاردینگ (Sharding) است، که میتواند بسیاری از تراکنشها را در چندین زنجیره به صورت موازی پردازش کرده و تنگناهایی را که در شبکههای دیگر رخ میدهد، به طور کامل برطرف کند. این قدرت پردازش موازی به طور قابل ملاحظهای مقیاسپذیری را بهبود بخشیده و شرایط مناسبی را برای افزایش پذیرش بلاک چین به عنوان یک تکنولوژی جهانی و رونق آن در آینده به وجود میآورد.
انزوا (Isolation): شبکههای بلاک چین فعلی به سبب عدم امکان تعامل بین آنها، نمیتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این مشکل سبب شده که اکنون شبکههای بلاک چینی در انزوا باشند.
سه اصطلاحی که اکثراً در لایت پیپر (Light Paper) پولکادات مورد استفاده قرار گرفتهاند، عبارتاند از:
- ریلِی چین (Relay Chain): شبکه اصلی پولکادات است که تمام بلاک چینهای جداگانه به آن متصل میشوند.
- پاراچین (Parachain): که مخفف عبارت “زنجیرههای موازی” (Parallelized Chains) است، بلاک چینهای تک زنجیرهای را به صورت موازی و از طریق شبکه Polkadot اجرا میکند.
- بریج چین (Bridge Chain): این زنجیره، برای اتصال زنجیرهایی طراحی شده است که از پروتکلهای گاورننس (Governance یا همان نظر دهی پولکادات استفاده نمیکنند.
از آنجایی که ریلی چین به منظور حل مشکل قابلیت تعامل بین بلاک چینهای مختلف توسعه یافته است، با کمک ویژگی قراردادهای هوشمند آن، اجرای صحیح تمام تراکنشها و تعاملات میان زنجیرههای جداگانه تضمین میشود. پاراچین نیز میتواند با استفاده از پردازش تراکنشها به صورت موازی، مشکل مقیاس پذیری را حل کند.
نقش ارز دیجیتال DOT
ارز دیجیتال دات، سه هدف اصلی را در شبکه پولکادات ارائه میدهد:
حاکمیت: هولدرهای ارز دیجیتال دات کنترل کاملی بر این پروتکل خواهند داشت. امتیازاتی که معمولاً در پلتفرمهای دیگر به ماینرها داده میشود از جمله تعیین ساختار کارمزد، تغییرات پروتکل و عملیات اضافهسازی یا حذف پاراچین در این پروتکل، به دارندگان توکن DOT اختصاص مییابد. با اینکه این امتیازات به طور رسمی به دارندگان واگذار نمیشود، اما به خاطر هولد کردن توکنها، در فرایند تصمیمگیری مشارکت خواهند داشت.
عملیات: دارندگان توکنهای دات، مکانیسم اجماع شبکه Polkadot را تسهیل میکنند. هولدرای ارز دیجیتال DOT برای تضعیف حملات احتمالی باید ضمن حفظ یکپارچگی و اجماع، مشارکت فعالی داشته باشند.
پرداخت: شبکه به دارندگان توکن دات و افرادی که در شبکه فعالیت بالایی داشته باشند، پاداشهایی در قالب ارز دیجیتال DOT اعطا میکند. علاوه بر این، برای اضافه کردن پاراچینهای جدید نیاز است که توکن دات الحاق شود.
تعداد کل توکنهای تعریف شده در بلاک اولیه شبکه پولکادات معادل ۱۰ میلیون ارز دیجیتال DOT بود، که از این مقدار، ۵ میلیون واحد طی عرضه اولیه پولکادات در اکتبر سال ۲۰۱۷ (مهرماه ۱۳۹۶) به مزایده گذاشته شد. ۲ میلیون ارز دیجیتال دات دیگر برای مشارکتهای احتمالی پیش از راهاندازی شبکه اختصاص داده شد و ۳ میلیون باقیمانده، برای سازمان Web۳ رزرو شده است.
با این حال، این ده میلیون عرضه اولیه، یک هارد کپ یا ماکزیمم سرمایه نیست. سازندگان پیش بینی میکنند احتمالاً همانند اتریوم، پولکادات نیز در آینده دارای یک عرضه سالیانه و خارج از برنامه، به منظور تشویق گرهها به شرکت در شبکه باشد.
هدف بلاکچین Polkadot چیست؟
هر رمز ارزی که قصد دارد وارد دنیای کریپتوکارنسی ها شود نیاز دارد تا حرفی برای گفتن داشته باشد، پروژه پولکادات یک هدف بزرگ دارد و آن هم مقیاس پذیری و شاردینگ در بلاکچین خود است، پولکادات توانایی انتقال با سرعت بسیار بالا را دارد و این امر به لطف مقیاس پذیری این شبکه صورت گرفته است. موضوع دیگری که بسیار برای پولکادات حائز اهمیت است، این است که به عنوان پلی رابط میان بلاکچین شبکههای دیگر شناخته میشود. یعنی با وجود شبکه پولکادات Polkadot بلاکچین های شبکههای اتریوم و BNB با یکدیگر در ارتباط باشند و دادهها را برای یکدیگر ارسال کنند Polkadot به نوعی جاده میان دو شهر است و این به نوعی انقلاب در شبکه بلاکچین حساب میشود.
پولکادات مقیاسپذیری را با انتشار تراکنشها در چند زنجیره موازی مقدور میکند و با استفاده از این شبکه و چارچوب Substrate، در عرض چند دقیقه میتوان یک بلاک چین سفارشی ایجاد کرد. این پروژه طوری طراحی شده که بدون هارد فورک میتوان به ارتقا و رفع باگهای آن پرداخت. در مقایسه با اتریوم، پولکادات به هر توسعه دهنده برنامهای اجازه میدهد تا بلاک چین خود را ایجاد کند، که میتواند با سایر دفتر کلها ارتباط داشته باشد. توسعه دهندگان میتوانند تصمیم بگیرند که چه نوع کارمزد تراکنشی را اعمال کنند و سرعت تأیید تراکنشهای داخل بلاک در دفترهای دیجیتال را با چه سرعتی انجام دهند.
در این شبکه، همه زنجیرهها میتوانند به طور معنیداری با همدیگر ارتباط داشته باشند و امنیتی عالی را فراهم آورند. شبکه Polkadot دارای یک سیستم مدیریتی پیچیده است و صدای همه کاربران در آن شنیده میشود. توکن DOT نیروی محرکه این شبکه است و برای مقاصد مدیریت، استیکینگ و ایجاد پیوند مورد استفاده قرار میگیرد.
رقبای ارز دیجیتال پولکادات
ارز DOT قابل استخراج نیست و نمیتوان از طریق ماینینگ پولکادات جدید تولید کرد. روش توزیع پولکادات بسیار منحصر به فرد است و با این که شباهت به اثبات سهام دارد اما از ساختار متفاوتی استفاده میکند. از طرفی محدودیتی برای تولید پولکادات وجود ندارد. برای مثال اتریوم قابل استخراج است اما نمیتوان پولکادات را استخراج کرد. این موضوع شاید یکی از دلایلی است که قیمت ارز اتریوم را از ارز دات بیشتر کرده است. حداقل دو بلاک چین دیگر وجود دارد که میتوان آنها را رقیب پولکادات دانست. اولی کازماس است که در مارس ۲۰۲۰ آغاز به کار کرد و هدف آن، مانند پولکادات، ایجاد شبکهای از زنجیرهها است.
با این حال، میان این دو بلاک چین تفاوتهای فنی وجود دارد. اگر پولکادات مطابق گفتههای توسعه دهندگانش عمل کند میتوان انتظار داشت که یک مدل دارای امنیت مشترکتر و مبتنی بر همکاری بیشتر ارائه کند. اتریوم ۲ نیز دارای ویژگیهایی قابل مقایسه با ویژگیهای پولکادات است. هر دو بلاک چین مبتنی بر شاردینگ، یا اختصاص دادن زنجیرههای مختلفی به اهداف خاص، عمل میکنند. البته میان این دو هم تفاوتهای فنی وجود دارد؛ یکی از بزرگترین تفاوتهای میان اتریوم ۲ و پولکادات اهداف سازندگان از طراحی این بلاک چینها است. اتریوم قصد دارد بستری برای توزیع مالی و اجرای قرارداد هوشمند باشد، در حالی که چشمانداز پولکادات کمک به مردم در ساخت کل بلاک چینها و ادغام آنها با یکدیگر است. پولکادات ادعا میکند که روش آن در دسترستر و معتبرتر بوده و میتواند با تعداد کمتری اعتبارسنج به ازای هر شارد کار کند. این پروژه را همچنین میتوان با تزوس مقایسه کرد که آن نیز برای پشتیبانی از ارتقا بدون نیاز به فورک سخت طراحی شده است.
هنوز بسیاری از توسعهدهندگان برنامههای غیرمتمرکز، به بلاک چینهای سنتی مانند اتریوم تمایل بیشتری دارند و رقیب اصلی پولکادات یعنی اتریوم نیز در حال پوستاندازی بوده و به ه کاربران خود، وعده داده است که با توسعه اتریوم ۲.۰ بخشی از نارساییهای فعلی شبکه را رفع خواهد کرد، اما در هر صورت نباید فراموش کرد که بنیانگذار اصلی پولکادات، از توسعه دهندگان ارشد پلتفرم اتریوم بوده که با مشاهده ضعفها و چالشهای بلاک چین اتریوم، تصمیم به خروج از این پروژه و ایجاد شبکه پولکادات گرفته است. در پایان میتوان گفت چالش اصلی پیش روی اتریوم مقیاسپذیری آن است و مهمترین چالش پیشروی پولکادات پذیرفتهشدن و جلب استقبال جامعه است.
مزایای پولکادات برای توسعه دهندگان
بنیاد Web3 پشت پولکادات، بلاکچین قابل همکاری را توسعه داده است تا به سرعت و به آسانی زیرساختها را در اختیار توسعه دهندگان قرار دهد. در این زمینه، Web۳ Substrate را ارائه میدهد، یک فریم ورک modular که توسعه پروژه بلاکچین را ساده میکند. Substrate امکان ایجاد بلاکچین شخصی در کوتاهترین زمان ممکن را فراهم میکند و از زبانهای برنامه نویسی رایج مانند C ++ یا Rust پشتیبانی میکند. هر پروژهای که با Substrate ساخته شود به طور خودکار با بلاکچین پولکادات سازگار است. عملیات خارجی در خارج از شبکه نیز بدون هیچ مشکلی امکان پذیر است. Rococo Testnet جدید گامی دیگر به سوی یک شبکه آزمایشی کاملاً جامع با بسیاری از ویژگیهای جدید است که برای توسعه بیشتر پولکادات طراحی شده است.
مزایای پولکادات برای کاربران
علاوه بر توسعه دهندگان، کاربران نیز میتوانند از مزایای پولکادات بهره مند میشوند. سرمایه گذاران همچنین میتوانند در طولانی مدت با استفاده از Staking از یک ویژگی اساسی استفاده کنند. هر ساله تعداد DOT های در گردش ۱۰٪ افزایش مییابد. در این روند، سهم lion از DOT جدید به سهامداران میرسد. در شبکه پولکادات، ذینفعان میتوانند نقشهای مختلفی را بر عهده بگیرند و هم Nominator و هم اعتبارسنج باشند. قبل از اینکه Staker ها بتوانند هر یک از این نقشها را به عهده بگیرند، باید مقدار مشخصی از DOT را به مدت حداقل ۲۸ روز در یک قرارداد هوشمند قفل کنند.
اعتبارسنج ها وظیفه دارند محتوای بلوکها را تأیید و روی زنجیره Relay جمع کنند. سپس تمام اعتبارسنج ها در مورد صحت این بلوکها رأی میدهند تا امنیت شبکه را تضمین کنند که برای آنها درصد بیشتری از پاداش سهام را دریافت میکنند. Nominator ها فقط حق رأی دارند و اعتبار سنجهای جدید را تعیین میکنند. در عوض، Nominator ها درصد کمتری از پاداش Staking را صادر میکنند. همکاران نقشهای سیستم را کامل میکنند (وضعیت یک پاراچین را به اعتبار سنجها میرسانند) و ماهیگیران (اعتبار سنجها را رصد میکنند و رفتار خطا را گزارش میدهند).
کیف پول ارز دیجیتال پولکادات
کیف پول کریپتوکارنسی (رمز ارز)، برنامهای به منظور مدیریت کلیدهای عمومی و خصوصی است. برخلاف تصور عموم کاربران، یک والت دات یا هر ارز دیجیتال دیگر حاوی سکههای دیجیتال نیست و فقط برای مدیریت public and private key کاربرد دارد؛ کیف پول ابزارهایی به منظور تعامل با بلاک چین در اختیار کاربر قرار میدهد. هر والت دات یک آدرس دارد که متشکل از یک سری اعداد و حروف است. این آدرس در عمل یک شناسه است و بر اساس کلید عمومی و خصوصی ایجاد میشود. این شناسه موقعیت معینی در بلاک چین برای ارسال رمز ارز پولکادات به شمار رفته و مشخص میکند کوینهای دیجیتالی واریز شده توسط دیگران، در کدام قسمت از بلاک چین قرار بگیرند. کلید عمومی از روی کلید خصوصی درست میشود. هر زمان که پابلیک کی را گم کردید، امکان ساخت مجدد آن از روی پرایویت کی میسر است. اما بالعکس این کار امکانپذیر نیست و نمیتوان از کلید عمومی به خصوصی رسید. کلید خصوصی دسترسی به سکهها را میسر میسازد.
کیف پولهای متعددی گرم و یا سرد برای ذخیره سازی ارز دیجیتال DOT با قابلیت استفاده بر روی دستگاههای تلفن همراه، وب، دسک تاپ و سخت افزار برای سیستم عاملهای مختلف وجود دارد، از دیدگاه کلی، والت های پولکادات و در کل تمام ارزهای دیجیتال به دو دسته گرم و سرد (هات والت و کلد والت) تقسیم میشوند. تفاوت اصلی این دو با یکدیگر، اتصال یا عدم اتصال به اینترنت به شمار میرود. کیف پولهای گرم پولکادات دائماً به اینترنت وصل هستند، اما والت های سرد ایزوله شده و دسترسیشان به اینترنت به طور عادی قطع است. دستهبندی اول راحتتر و سریعتر قابل استفاده است، به طوری که میتوان به واسطه یک اپلیکیشن اندروید یا آی او اس، خیلی سریع تراکنش ایجاد کرد. دستهبندی دوم، از امنیت بسیار بالاتری برخوردار است. در اینجا چند نمونه از بهترین آنها را معرفی میکنیم.
کیف پول پلک والت Polkawallet:یک کیف پول چند منظوره برای ذخیره ارزهای دیجیتال Polkadot ، Acala ، Kusama و بسیاری دیگر از داراییهای دیجیتال است. امکان شرکت در استیکینگ ارز دیجیتال DOT و امکاناتی مانند نمودارهای رنگارنگ و تاریخچه هر اعتبار سنجی برای کاربران وجود دارد. Polkawallet همچنین به کاربران امکان میدهد تا در تصمیمات حاکمیتی ارزهای دیجیتال نیز یه عنوان عضوی از بلاکچین مشارکت کنند. برنامه برای هر همه پرسیها یا پیشنهادی که درباره یک ارز دیجیتال ارائه میشود، از طریق اعلان برای کاربران ارسال میگردد.
کیف پول Parity Signer: برای سیستمهای اندرویدی و یا IOS قابل استفاده است. این کیف پول بصورت آفلاین فعالیت میکند.بنابراین اگر دسترسی به اینترنت نداشته باشید، با استفاده از این کیف پول میتوانید کیف پول خود را مدیریت کنید. در این کیف پول امکان ایجاد چندین کیف پول خصوصی وجود دارد.Parity Signer از ارز پولکادات پشتیبانی میکند.البته ممکن است کار با آن کمی دشوار باشد بنابراین برای افراد تازه کار پیشنهاد نمیشود.
کیف پول متوال Mathwall:یک کیف پول ارز دیجیتال چند پلتفرمی کریپتوکارنسی است که به شما امکان میدهد توکن های BTC ، ETH ، ERC-۲۰ ، Cosmos ، Polkadot و غیره را ذخیره کنند. این کیف پول از طریق دستگاههای مختلف مثل گوشیهای تلفن همراه اندروید و آی او اس قابل استفاده و دسترسی است. اگر زمانی زیادی از روز پای دسکتاپ یا لپ تاپ میگذرانید، میتوانید افزونه گوگل کروم Mathwallet را دانلود و نصب کنید. به این ترتیب، برنامه شبیه یک وب اپلیکیشن در اختیارتان قرار خواهد بودعلاوه بر این میتوانید از Mathwallet به عنوان پسوند کروم و یا کیف پول وب استفاده کنید. جالب است بدانید که در این کیف پول بخشی به نام News وجود دارد که میتوانید در آن از آخرین و داغترین خبرها مطلع شوید.
کیف پول لونی Lunie:کیف پول Lunie بسیار شبیه کیف پول Polkawallet است این کیف پول منبع باز (open source) است و کد آن توسط شرکتهای امنیتی و سایبری جهانی کنترل میشود ،نسخهی بتا این کیف پول برای دستگاههای تلفن همراه در دسترس است و به عنوان کیف پول وب نیز قابل استفاده میباشد. با استفاده از کیف پول Lunie ، کاربران میتوانند در فرآیند استیکینگ شرکت کنند، پاداش دریافت کنند و در مورد تصمیم گیری های بلاکچین نظر دهند. تیم توسعه این شرکت در حال برنامه ریزی است که اعلانهایی را درباره تغییرات پاداش یا پیشنهادهای جدید را برای کاربران راه اندازی کند. کیف پول non-custodial یا غیر حضانت است ، بنابراین فقط کاربران میتوانند به کلیدها دسترسی پیدا کنند.کنترل کلیدهای خصوصی بر عهده خود کاربر است.
کیف پول ترست ولت Trust:یک صرافی غیر متمرکز و مرورگر برای برنامههای غیر متمرکز (DApps) است که همه در یک سیستم عامل قرار گرفته اند. کیف پول ارز دیجیتال تراست همچنین به طور رسمی توسط یکی از بزرگترین پلتفرمهای معاملاتی یعنی صرافی بایننس پشتیبانی میشود. این شرکت دو سال پیش این برنامه را از توسعه دهندگان خریداری کرد و از سال ۲۰۱۹ کیف پول با Binance DEX و سیستم Binance Chain سازگار است. کیف پول تراست با با بیت کوین ، اتریوم ، لایت کوین ، ریپل ، استلار ، پولکادات سازگار است و با انواع توکن های ERC۲۰، BEP۲ و ERC۷۲۱ کار میکند.
سخن پایانی
اکوسیستم پولکادات نیز روز به روز بزرگتر و مستحکمتر میشود. طراحی منحصر به فرد Polkadot، امکان بیشتری برای نوآوری منعطفتر نسبت به شبکههای قبلی فراهم میکند. با گردآوری چندین زنجیره تخصصی در یک شبکه مقیاسپذیر، فناوری بلاک چین میتواند به پتانسیل کامل خود برای موارد استفاده در جهان واقعی دست یابد، بازارهای جدیدی ایجاد کرده و راه را برای اقتصادهای غیرمتمرکز آینده باز کند.
نظر شما