به گزارش ایمنا، افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی (Antisocial personality disorder) از هنجارهای جامعه پیروی نمی‌کنند؛ در روابط فریبکار و مرعوب‌کننده هستند و حقوق دیگران را نادیده می‌گیرند. افراد با این نوع شخصیت ممکن است در فعالیت‌های مجرمانه و جنایی شرکت کنند اما اگر این کار را انجام دهند، برای اعمال آسیب‌زا پشیمان نیستند. آنها می‌توانند بسیار تکانشی، بی پروا و گاهی خشن باشند. این اختلال در مردان شایع‌تر است.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی به طور کلی برای “بازی کردن طبق قوانین” ارزشی قائل نیستند. آنها فقط در صورت تهدید به مجازات قوانین را رعایت می‌کنند. این نگرش منجر به تمایل به سوءاستفاده از دیگران می‌شود. آنها از انصاف یا خونسردی دیگران بهره می‌برند و نسبت به قربانیان خود بی‌تفاوت هستند.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟
اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا ASPD، نوعی اختلال شخصیت است که در آن فرد نمی‌تواند با موازین اجتماعی سازگار شود و در قبال رفتارهایش احساس گناه و اضطراب ندارد. مشخصه این اختلال، اعمال مداوم ضد اجتماعی یا خلاف قانون است، اما این اختلال همیشه مترادف با بزهکاری نیست؛ زیرا تبهکار یک واژه قانونی است و هر فرد با خصوصیات ضد اجتماعی را نمی‌توان به این صفت خواند. افراد داری شخصیت ضد اجتماعی عموماً خیلی اوقات خوش اخلاق، خوش برخورد و دارای جذابیت ظاهری هستند و در برخی مواقع از هوش اجتماعی بالایی برخوردار هستند اما در حوزه احساسات، توانایی همدلی کمتری نسبت به دیگران دارند و از جهت رسیدن به پست و مقام تلاش زیادی برای متقاعد کردن دیگران انجام می‌دهند.
خصوصیات مبتلایان به اختلال شخصیت ضداجتماعی
اختلال شخصیت ضد اجتماعی احتمالاً در اثر ترکیبی از عوامل ایجاد می‌شود و داشتن هر یک از این خصوصیات، لزوماً به معنای ابتلای فرد به اختلال شخصیت ضد اجتماعی نیست:
- به درست یا اشتباه بودن رفتار خود بی‌توجه هستند
- دروغگویی و فریب دیگران برای بهره‌کشی
- سنگدلی نسبت به دیگران
- بی‌احترامی به دیگران
- با استفاده از شوخ طبیعی بازیچه قرار دادن دیگران برای لذت شخصی
- روابط ضعیف یا بر اساس سوءاستفاده از دیگران
- غرور و استبداد شدید
- رفتار مجرمانه و مشکلات زیاد با قانون
- خصومت، پرخاشگری و خشونت
- تحریک‌پذیری بالا و اضطراب
- تکانش گری و ناتوانی در برنامه‌ریزی قبلی
- عدم پشیمانی از آسیب‌هایی که رساندند
- عدم همدردی و همدلی با دیگران
- خطر پذیری بی‌دلیل یا رفتارهای پر خطر بدون توجه به امنیت خود و دیگران
- زیر پا گذاشتن حقوق دیگران با بی‌صداقتی یا ارعاب
- ناتوانی در فهم و درک عواقب رفتار منفی
- عدم مسئولیت پذیری و ناتوانی تعهدات به کار یا مسائل مالی
شیوع اختلال شخصیت ضد اجتماعی
این اختلال بیشتر در نواحی فقیرنشین شهری مشاهده می‌شود و درصد شیوع آن بین مردان سه درصد و بین زنان یک درصد کل جامعه است. معمولاً این اختلال قبل از ۱۵ سالگی شروع می‌شود. در دختران بعد از قبل از رسیدن به سن بلوغ و در پسرها حتی زودتر علائم مشاهده می‌شود. برخی تحقیقات نشان داده چیزی حدود ۷۵ درصد زندانیان به این اختلال مبتلا هستند، اختلال شخصیت ضداجتماعی الگویی خانوادگی دارد و شیوع آن بین افرادی که در افراد درجه اول فامیل به این اختلال مبتلا هستند حدود پنج برابر است.
علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی
اختلال شخصیت ضد اجتماعی دارای چهار نشانه است که عبارت‌اند از: خودمحوری، فقدان وجدان، رفتار تکانشی و جاذبهٔ سطحی. خود محوری به اشتغال ذهنی فرد به مسائل خود و عدم حساسیت به نیازهای دیگران مربوط می‌شود. فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی به زندگی خود در دنیایی که با تنهایی او آمیخته شده‌است ادامه می‌دهد، گویی که در مکان جدا و عایقی قرار دارد و هرگز دوست و آشنایی ندارد. این افراد اغلب فکر می‌کنند که با دیگران تفاوت دارند. آنها ظاهراً احساس توجه و نگرانی نسبت به دیگران را درک نمی‌کنند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی، اضطراب، گناه یا احساس‌های پشیمانی را حتی در صورتی که آسیب زیادی را به دیگران وارد کرده باشند، تجربه نمی‌کنند. آنها اغلب، هنگامی که با رفتار تخریبی خود روبه رو می‌شوند، آرام و موقر باقی می‌مانند و نسبت به کسی که بتواند آنها را فریب دهد، احساس تنفر می‌کنند.
دلایل ابتلاء به اختلال شخصیت ضد اجتماعی
هنوز دلیل مشخصی برای بروز این اختلال پیدا نشده اما محققین تصور می‌کنند که این دو مورد در بروز این اختلال نقش مهمی دارند:
- ژن فرد را مستعد این عارضه می‌کند؛ دیگر شرایط و موقعیت‌های زندگی نیز می‌تواند باعث شکل‌گیری آن شود.
- احتمال دارد در زمان شکل‌گیری مغز، تغییراتی در عملکرد آن اتفاق افتاده باشد.
عوامل افزایش ابتلاء به اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- سابقه اختلال سلوک در کودکی
- سابقه خانوادگی اختلال ضد اجتماعی و حتی دیگر اختلالات شخصیت
- مورد آزار قرار گرفتن در کودکی
- مورد بی توجهی قرار گرفتن در کودکی
- بودن در خانواده‌ای خشونت بار، بی‌ثبات و یا از هم گسیخته
عوارض اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- آزار و اذیت خانواده
- اعتیاد به مواد اعتیادآور مانند الکل
- زندانی شدن
- خودکشی یا دیگرکشی
- احتمال ابتلاء به افسردگی یا اضطراب
- از نظر اقتصادی اوضاع خوبی نخواهند داشت حتی احتمال بی خانمانی
- به گروهای خلافکار و اراذل و اوباش وارد می‌شوند.
- مرگ زودهنگام به دلیل رفتارهای خشونت‌آمیز
میزان شیوع به اختلال شخصیت ضد اجتماعی
از آنجا که اختلالات شخصیتی الگوهای طولانی مدت و ماندگار رفتار را توصیف می‌کنند، اغلب در بزرگسالی تشخیص داده می‌شوند. زیرا کودک یا نوجوان تحت رشد مداوم، تغییر شخصیت و بلوغ است. اختلال شخصیت ضد اجتماعی در مردان ۷۰ درصد بیشتر از زنان است. طبق تحقیقات، میزان شیوع ۱۲ ماهه این اختلال در کل جمعیت بین ۰.۲ تا ۳.۳ درصد است.
مانند اکثر اختلالات شخصیتی، به طور معمول با افزایش سن از شدت اختلال شخصیت ضد اجتماعی کاسته می‌شود، به طوری که بسیاری از افراد علائم این اختلال را تا ۴۰ یا ۵۰ سالگی تجربه می‌کنند.
تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی
بیماران دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است دارای ظاهری طبیعی و گرم و صمیمی باشند ولی در زندگی شخصی آنها موارد منفی مانند دروغ گویی، فرار از مدرسه و فرار خانه، دزدی، دعوا، سوءمصرف مواد و اعمال غیر قانونی دیده می‌شود. این دسته از بیماران هیچ گونه علائمی از بیماری افسردگی یا اضطراب را از خود بروز نمی‌دهند، اما میزان تهدید به خودکشی و به طور کلی اشتغال ذهنی در مورد مسائل جسمی زیادی را دارند.
توجیهاتی که یک فرد دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی در خصوص رفتارهای ضد اجتماعی‌اش می‌تواند عنوان کند به گونه‌ای است که دیگران فکر می‌کنند واقعاً او از سر بی فکری و بی توجهی آن رفتارهای پرخطر را انجام داده است. اما باید دقت شود که به هیچ وجه این توجیه دارای محتوای ذهنی و هذیان یا هر علامت تفکر غیر منطقی دیگری نیست و حتی آنها در اکثر مواقع از حس واقعیت سنجی و هوش بالایی برخوردار هستند.
پیشگیری از اختلال به شخصیت ضد اجتماعی
موارد زیر می‌تواند در کاهش احتمال ابتلاء به اختلال شخصیت ضد اجتماعی در کودکان مستعد را کاهش دهد.
- اصلاح رفتار
- آموزش مهارت اجتماعی
- آموزش مهارت حل مسئله
- آموزش والدین
- خانواده درمانی
درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی
بسیاری از افراد دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی بیماری خود را انکار می‌کنند و با توجه به این نشانه در برقرار روابط صمیمی با دیگران مشکل دارند و کسی از شخصیت ضد اجتماعی آنان خبر ندارد، از این رو درمان این عده عموماً با محدودیت‌هایی همراه خواهد بود.
برخی از روش‌های روان درمانی برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی ارائه شده است، معمولاً انتخاب روش درمانی با توجه به شرایط خاص فرد انجام می‌شود.
- در افراد جوان، روان درمانی خانوادگی یا گروهی تأثیر گذار است. این امر ممکن است به تغییر الگوهای مخرب رفتار، آموزش مهارتهای جدید شغلی و ارتباطی و تقویت حمایت اجتماعی فرد کمک کند.
- روان درمانی همچنین ممکن است به یک فرد مبتلا به این اختلال کمک کند تا حساسیت بیشتری نسبت به احساسات دیگران داشته باشد. همچنین باعث می‌شود فرد طرز تفکر جدید، قابل قبول و سازنده در مورد اهداف خود داشته باشد.
- شناخت درمانی سعی در تغییر روش تفکر سوشیوپاتیک (ضد اجتماعی) فرد دارد.
- رفتار درمانی از پاداش و مجازات برای ارتقا رفتار خوب استفاده می‌کند.
داروهای اختلال شخصیت ضد اجتماعی
برای مقابله با علائم ناتوان کننده مثل اضطراب، خشم و افسردگی باید از دارودرمانی استفاده شود.
آینده‌ی افراد دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی
چشم اندار طولانی مدت برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی بسیار متغیر است. اگرچه گاهی اوقات درمان می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد اما در مواردی که رفتار ضداجتماعی شدید باشد، تغییر سریع نخواهد بود.
نظر شما